Dagur - 05.10.1968, Blaðsíða 4

Dagur - 05.10.1968, Blaðsíða 4
4 Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri Símar 1-1166 og 1-1167 Ritstjóri og ábyrgSarmaður: ERUNGUR DAVÍÐSSON Auglýsingar og afgreiðsla: JÓN SAMÚELSSON Prentverk Odds Bjömssonar h.f. EINMENNINGS- KJÖRDÆMI í NÆSTSÍÐASTA blaði Dags var vikið að ályktun kjördæmisþings Framsóknarmanna á Laugum um endurskoðun stjómarskrárinnar, en í þeirri ályktun var m. a. mælt með skiptingu landsins í einmennings- kjördæmi. En það fyrirkomulag virð ist nú eiga vaxandi fylgi að fagna, a. m. k. meðal ungra manna, sem áhuga liafa á stjómmálum. Þó að gera megi ráð fyrir, að áfram verði í landinu stjómmálaflokkar, bendir ýmislegt til þess, að almenningur vilji heldur kjósa menn en flokka til að fara með umhoð sitt við meðferð þjóðmála. Hvað uppbótarþingsætin varðar, vita menn ekkert hverja þeir eru að kjósa og er það mörgum þym- ir í auga. Ef taka ætti upp einmenn- ingskjördæmafyrirkomulag og hafa áfram jafn fjölmennt þing og nú, yrði að skipta landinu í 60 einmenn- ingskjördæmi. Mætti hugsa sér að skipta núverandi 8 kjördæmum þann ig, að hvert þeirra yrði jafn mörg ein menningskjördæmi og þingmenn þess em nú, þó þannig, að bætt yrði við 11 einmenningskjördæmum í fjölmennustu hlutfallskosningakjör- dæmunum, af því uppbótarsætin em 11 talsins. Ekki ætti að vera meiri vandi að skipta Reykjavík í kjördæmi en prestaköll, eins og nú er gert. Svipað er að segja um Akureyri, Hafnar- fjörð og Kópavog. Annarsstaðar á landinu yrðu menn að vera við því búnir að kjördæmin gætu ekki haft sömu „landamerki“ og sýslur því hafa verður hliðsjón af mannfjölda. Hin nýju kjödæmi þyrftu ekki að vera sérstakar félagslegar heildir að öðru leyti eða hafa áhrif á starfsemi sýslufélaganna. Sumir gera ráð fyrir, að hinir fá- mennari stjórnmálaflokkar hlytu að verða andvígir einmenningskjördæm um. Óvíst er það þar til á reynir. Ef áfram yrði hér, eins og á hinum Norð urlöndunum, einn flokkur stærstur og þrír eða fjórir minni, hafa minni flokkamir þann möguleika, að ganga sameinaðir til kosninga og styðja einn frambjóðenda í hverju kjör- dæmi. Það er a. m. k. eins eðlilegt og að flokkar taki höndum saman við stjómarmyndun eftir kosningar. Hér er ekki úr háum söðli að detta eins og sakir standa fyrir núverandi stjórnmálaflokka. Núverandi fyrir- komulag skapar ákjósanleg skilyrði til að kljúfa fiokka og stofna nýja. Hlunnindin, sem ráðandi flokkar hafa ætlað sér að njóta, geta fallið öðmm í skaut. □ STOFNAUKINÚMERÞRETTÁN R-®J1 Rætt við Gnúpufellshjón, Ingibjörgu Bjarnadóttur og Daniel Pálmason SÁ MAÐUR, sem fyrstur byggði bæ og kallaði Gnúpu- fell, var Hrólfur sonur Helga magra landnámsmanns. Milli Sölvadals og Eyjafjarðardals er Hólafjall. Vestan í múla þeim eða hálsi sem tekur við af Hóla fjalli að norðan, valdi Hrólfur sér bæjarstæðið. Niður á slétt- lendi við Eyjafjarðará óx til forna Eyrarskógur. Þar leynd- ust eitt sinn bræður tveir frá Gnúpufelli, sem eftir var leitað og átti að stytta aldur, svo sem sögur herma. Nú er skóglaust þar um slóðir og víða blásnir melar í landi Gnúpufells. Má þó sjá, að sáð hefur verið í einn melinn og á öðrum stað er af- girtur reitur, þar sem skógar- plöntur teyga sumarsól, hvort tveggja tákn um aukinn skiln- ing á þeirri þörf, að maðurinn vinni með náttúrunni og hjálpi henni til að græða landið grasi og skógi. Sprengisandsvegur liggur yfir nefndan háls og þaðan upp á Hólafjall, brattur á köflum en öllym sæmilegum bilum fær í þurru. Hinn 26. september ók ég fram Eyjafjörð í hlýju haust- veðrinu. Engin frostnótt hafði enn komið svo kartöflugras stóð grænt í görðum, sumarlitir nær einráðir í ungskógi Botnslands og þar gerði fjárhópur sig heima kominn og vissi ekki hvað hann gerði, túnin voru enn græn, gótt beitiland hinna margkynbættu og vel mjólkandi kúahópa, sem eyfirzkum bændum þykir vænna um en aðra ferfætlinga, sem á jörðu ganga. Nálægt Grund er mikið hlið á vegi og því þurfa vegfarendur að loka. Litlu síðar er annað hlið eins, og því þarf líka að loka. Þetta eru hlið á mikilli girðingu um- hverfis hið forna höfuðból Grund og hjáleigur þess (sumar hjáleigurnar að vísu orðnar að stórbýlum). Innan girðingar þessarar er hringormurinn rækt aður á mönnum og skepnum með ótvíræðum útbreiðslu- árangri, svo sem kunnugt er. Lengra er haldið eða allt til Saurbæjar, þar sem í senn er eitt af stórbýlunum, gömul torf- kirkja, sem enn þjónar sínu hlut verki, sem samkomuhús kristins safnaðar og sýnir um leið vel hlaðna klömbruveggi, sem nú er fágæt sjón í sveitunum og þarna er félagsheimilið og skólinn Sól garður. Eyjafjarðará þylur sín stef við túnfótinn og þar er brú. Sprengisandsvegur, stendur þar á skilti. Ég ek Sprengisandsveg, yfir ána, austur yfir flatlendið — áður Eyrarskóg, en beygi síð an heim að bænum Gnúpufelli, sem er eitt af góðbýlum Eyja- fjarðar. Á Gnúpufelli búa hjónin Daníel Pálmason og Ingibjörg Bjarnadóttir og bóndi leiðir mig til stofu, og mér kemur þessi staður svo fyrir sjónir, að þar muni hvorki vanta eitt e'ða neitt, sem góðu heimili í sveit má til gagns og yndis verða. Daníel bóndi Pálmason er hvorki hár né þrekinn og segist lítill fyrir sér til enfiðra starfa. Ef það er rétt, sannast vel á honum, að betra sé að vinna með viti en striti, og ber búskapur hans því ljósan vott. Hann er skýrleiks- maður í frásögn, fastmæltur, mun vera einarður maður í Ingibjörg Bjarnadóttir. skoðunum og ekki ætíð sammála síðasta ræðumanni þótt málþóf sé honum ekki að skapi. Hann hefur gegnt bæði hreppsstjóra og oddvitastörfum í sveit sinni og fúsastur manna lagt þau í annarra hendur. Þú munt þegar hafa farið í fyrstu göngur, Daníel? Nei, við erum ekki farnir að hreyfa við fé eða fara í göngur, vegna þess 'hve seint fé héðan úr Saurbæjarhreppi er lógað að þessu sinni. Fyrstu göngur verða um næstu helgi. Það hef- ur farið vel um féð ennþá því grös eru lítt sölnuð, miðað við árstímann. Hvenær hófstu búskap hér á Gnúpufelli? Til að byrja á byrjuninni er ég fæddur hér og uppalinn og hef alltaf átt heima hér. Var aðeins þrjá vetur að heiman, fyrst í Eiðaskóla og síðan starf- aði ég einn vetur í Reykjavík. Smábúskap byrjaði ég ungur með afa og ömmu, hætti svo bú skap um tveggja ára skeið en byrjaði aftur 1945 og hef búið hér óslitið síðan. Iiér brami 1956 og þá byggði ég þetta hús, sem við nú erum í, en gamla burstahúsið stendur enn. Hér hokra ég með ær og kýr, eins og þú sérð. Hokrar? Já, miðað við stórbændurna í Eyjafirði. Ég hef alltaf verið ofurlítið sérvitur í búskap mín- um, eins og öðru. Hér er.nóg land til ræktunar og hægt að hafa stórt bú. Ég hef aðeins um eða lítið yfir 20 kýr og svo nokkra tugi fjár á fóðrum. Þetta er nú allur búskapurinn og þyk- ir hann ekki beisinn í þessu mikla og ágæta landbúnaðar- héraði. Mitt bú er af þeirri stærð, sem við sæmilega að- stöðu, er fremur auðvelt fyrir hjón að sinna sæmilega, án þrældóms. Við erum hér oft ein, ég og konan mín, ásamt yngri Daníel Pálniason. börnum okkar, þau eldri eru hér af og til, eins og gengur, á skólum á vetrum. En fjárhagsleg afkoma? Ég gerði í mörg ár upp skatta skýrslur fyrir ýmsa bændur. Það leyndi sér ekki, að margir þeirra „minni“ höfðu jafnmiklar eða meiri nettótekjur af sínum búskap og þeir, sem stóru búin höfðu. Ég býzt við að svo sé ennþá. Ég legg mikið upp úr því, að hafa næg hey og góð hey. Það á að vera unnt hér vegna þurrviðra á sumrin og góðrar sprettu. Hins vegar er ég á móti mjög mikilli notkun er- lends kjarnfóðurs. Nokkur hluti búsafurða okkar selst fyrir lítið verð erlendis. Þessi umfram- framleiðsla er til komin vegna mikillar kjarnfóðurnotkunar. Þetta er ekki hin rétta hagfræði, héld ég. En við getum komist mun lengra á þeirri braut, að bæta ræktarlöndin og að verka heyið betur og það eigum við að gera. Án þess að nefna nöfn nágranna, hef ég í huga tvo harðduglega, unga bændur, sem búnast mjög vel. Þeir nota kjarn fóður til mjólkurframleiðslunn- ar sem svarar einni krónu eða svo á hvern framleiddan mjólk- urlítra. Svipað er það hjá mér. Sumir bændur nota helmingi meira kjarnfóður og jafnvel svo, að svarar til kr. 2.50 á hvern mjólkurlítra. Teljandi kjarnfóð- ur nota ég ekki handa sauðfé. Um fjárhagslega afkomu vil ég benda á, að öll þau hús á þess- ari jörð, sem uppi standa eru byggð í minni búskapartíð, einnig er mest af ræktuninni gerð á þeim tíma. Vil ég þó á engan hátt gera lítið úr því, sem faðir minn gerði hér. Hér er ekki safnað í sjóði á annan hátt, og hér er heldur ekki í hávegum ýmiskonar eyðsla, sem mai-gir hafa tamið sér á síðari tímum. Utan og ofan við efnahag gleðst ég yfir því, að vera hér upp- runninn og hafa fengið að lifa hér og starfa og eignast gott heimili. Frúin, Ingibjörg Bjarnadóttir, kemur nú með kaffi, pönnukök- ur og smurt brauð. Fönguleg kona með öra og litríka skap- gerð. Þú ert ekki Eyfirðingur, Ingi- björg? Nei, ég er Dýrfirðingur en hélt að heiman, gekk í skóla á Akureyri og svo var ég á Hús- mæðraskólanum á Laugalandi. Ég var búin að vera kaupakona á eyfirzkum góðbýlum, þegar Daníel datt í hug að biðja mig að verða ráðskona hjá sér! Svo kom ég hingað. Og þá voru hæg lieimatökin? Þessari spurningu beint ‘ til bónda! Hjónin verða kímileit. Þau svara á þessa leið: Eiginlega byrjaði okkar kunningsskapur áður. Við höfum það að gaman- málurn, að kynning okkar hæf- ist með stofnauka númer 13. Hvernig þá, ef ég má spyrja um einkamál? Það var þannig á skömmtun- arárunum, að stofnauki nr. 13 tók stundum gildi síðar en aðrir skömmtunarseðlar. En það þurfti bæði að endurnýja hann og stundum að skipta honum í minni einingar. Og það var ein- mitt það, sem Ingibjörg þurfti að láta gera. Ég var þá oddviti og leysti þann vanda, segir bóndi. Gerðir það bæði fljótt og vel bætir húsfreyja við' og skellir upp úr. Því fylgdu svo einhverjar orðræður, eins og gengur. Þú varst byrjaður þinn alvöru búskap, Daníel, þegar þetta var? Já, já, bjó með ráðskonum og var orðinn þreyttur á því, án þess ég vilji hallmæla þeim á nokkurn hátt. Ingibjörg grípur fram í og segir: Sá enn eina ráðs konu í huga sér, þar sem ég var, skólagengna stúlkuna! Ég ráð- legg engum að búa konulausum, segir Daníel. Ég var svo lán- samur, að þurfa þess ekki leng- ur. Þetta hefur svo gengið sæmi lega hjá okkur, held ég, eða a. m. k. stóráfallalaust bæði í hjónabandinu og búskapnum. Hann sætti sig við að fá dá- lítið ráðríka konu af öðru lands homi, segir frúin. Konu af allt öðrum uppruna, sem alin var upp í ólíku umhverfi og með allt aðrar lífsSkoðanir. En stund um dregst það ólíklegasta sam- an og getur farið vel á því. Mætti ég spyrja, frú Ingi- björg, hvort þú sért af galdra- mönnum komin? Séð heim að Gnúpufelli, að fomu Gnúpafell.. (Ljósm.: E. D.) 5 Móðurfaðir minn var talinn af galdramönnum kominn, eins og það er kallað. Hann var einn sá bezti karl, sem ég hef þekkt. Rauðbirkinn var hann og mér lízt vel á mat'ga rauðhærða menn. Annar forfaðir minn vestra varð heillaður af huldu- konu og bjó með henni um skeið. Hann var formaður á bát og hvarf. Hann var auðvitað fátalaður um dvöl sína hjá huldukonunni. Guðrún amma mín var eitthvað skyggn. Fólk, sem var einhverjum dularhæfi- leikum gætt, var fyrrum talið göldrótt. Ég kann ekki við þá nafngift og ekki kann ég heldur við draugatal fólks. Annars er óþarfi að segja sögur af svo- kölluðum galdramönnum að vestan. Það er búið að gefa út helztu sagnir um þá. Ég kann ekki við, að hugsað sé um dáið fólk sem drauga og ekki heldur eins og það sé alveg horfið. Ein- hverjir eru að leita að ljósinu, eftir að þeir eru farnir héðan. Við ættum fremur að hjálpa þeim til að finna það, en hafa í flimtingum þó einhvers verði vart. Ert þú kannski skyggn eða berdreymin? Ég er ekki skyggn. En flestir munu komast í kynni við eitt- hvað, sem vandi er að skýra. Það er hrein undantekning, að ég sá einu sinni Rósu á Helga- stöðum, sem var hálfsystir Káins. Hún var jarðsungin þennan dag á Möðruvöllum. Piltarnir hérna fylgdu henni til grafar en ég var heima með börnin. Litlu eftir hádegið, ætl- aði ég að fá mér blund. En þá kom hún inn með prjóna sína og bandhnykil undir hendinni og var glaðleg, eins og hún jafn an var í lifanda lifi. Prjónahyrn an hennar var tvílit, brugðið í kross og hnýtt aftan við bak. Þetta atvik er. pú alveg sérstakt. En því er ekki.að leyna, að ég er berdreymin, stundum óþægi- lega berdreymin. Nokkuð dularfullt í húsinu? Nei, ekki nema þá gamla kommóðan, sem er gamall grip- ur og í henni ýmisíegt af gömlu dóti. Það má kannski segja að hún sé eitthvað dularfull. Hún lætur stundum til sín heyra og höfum við heyrt það bæði, segir húsfreyja. Það eru brestir og högg. Þetta heyrist oftast þegar einhver er að koma, t. d. þegar börnin eru að koma heim. Hún var í eigu móður Daníels. Við höfum ekki tímt að láta gera hana upp eða breyta henni á nokkurn hátt. Nú kemur inn snáði á öðru ári. Honum er vel fagnað. Þessu var spáð fyrir mér fyrir 12 árum síðan og ég var farin að halda, að spádóm- urinn rættist ekki. Hann er fimmta barnið okkar. Hvernig unið þið skólamálun- uin í héraðinu? Þau svara á þá leið bæði, að Eyfirðingar geti með réttu ver- ið stoltir af kúnum sínum, rækt arlöndum og byggingum, enda heyrist það hvarvetna um land hvað Eyfirðingar séu miklir bú menn. En það hefur aldrei heyrzt að þeir hugsuðu eins vel fyrir menntun barna sinna og þeir hugsa um kýrnar. í ára- tugi hefur verið talað imi skóla fyrir ungmenni í héraðinu. Enn sé enginn héraðsskóli til og bóli ekki á honum. Með harmkvæl- um sé hægt að fullnægja fræðsluskyldunni. Síðan sé sótt um skólavist fyrir unglinga hér og hvar um landið og komist ekki allir að. Við erum ekki nógu mi'klir félagsmálamenn og sættum okkur við of lítinn hlut á menntunar- og félagsmála- sviðinu. Það er ekki nóg að búa í gjöfulu héraði við sæmilega (Framhald á blaðsíðu 7). FRÁ ODDEYRARSKÓLANUM ! Píla með síðustu hvolpana sína. (Ljósm.: E. D.) Hundrað og sjö barna móðir SUMARIÐ 1961 bar það til tíð- inda austur í Möðrudal, að ferða fólk úr Öxnadal, Steinn Snorra son og fjölskylda, nam staðar í hlaði og ung dóttir Steins festi ást á hálfvöxnum hvolpi, er þar var að leik. Ferðafólkið hélt áfram för en kom þar á heim- leið. Hafði sú litla þá fengið því áorkað við föður sinn, að hann keypti hvolpinn ef falur væri, sem hann vonaði að ekki væri. Þegar hundakaupin bárust í tal stóð svo á, að kvöldið áður hafði skytta úr nágrenni lofað að koma og fækka hundum á bænum, en af því hafði ekki orðið og var ekkert því til fyrir stöðu að hvolpurinn flyttist með góðu fólki í Öxnadal. Lét þó Jón gamli í Möðrudal þau orð falla, að annaðhvort væri þess- um öxndælska bónda mjög vits varnað, að þvælast með hund- kvikindi vestur, eða að för hans yrði síðar góð talin hundsins vegna. Reyndist hið síðara rétt. Hvolpurinn hlaut nafnið Pila. Pila er svört með hvíta bringu, stór vexti og hin friðasta og góð ur fjárhundur. Píla er frjósöm mjög og hefur eignazt 107 hvolpa á sjö árum, 9—14 í senn og nú fyrir skömmu átti hún 10 og eru nokkrir falaðir til lífs. Sumir Pilu- synir hafa orðið mjög góðir. Sagt er, að Píla sé skozk í aðra ættina. Mun sú ættfræðsla rak- in í móðurætt því vart hefur það skeð hér á landi að nokkur viti faðerni hunda. Hópur flæk- ingshunda safnast að, þegar tík- ur vilja við þeim líta. En slíkt skeður í engu landi öðru á þess- um jarðarhelmingi, að tilviljun ráði faðerni hvolpa. Frjósemi Pílu bendir til þess, að það myndi lítið kraftaverk en er mikið nauðsynjaverk að flytja inn skozka frændur henn- ar, hreinkynja fjárhunda til að létta fjárbændum störf — og losa jafnframt íslenzkan land- búnað við þá bastarða og fávita í hundsmynd, sem nú eru hér á landi og flestir eru eigendum sínum til lítils sóma. □ ODDEYRARSKÓLINN á Akur eyri var settur í sal skólans, þriðjudaginn 1. okt. sl. í vetur verða í skólanum 19 bekkja- deildir með 460—470 nemend- um, er það nokkur fjölgun frá fyrra ári. Haustskólinn hófst 1. septem- ber og sóttu hann börn í 1, 2. og 3. bekkjum. Var þá nám í átthagafræði skipulagt og tekin fyrir ákveðin verkefni, farnar náms- og söfnunarferðir og síð- an unnið í flokkavinnu að úr- lausn verkefna. Þær breytingar hafa orðið á. starfsliði skólans, að.kennararn- ir Helga Eiðsdóttir, Matthías Gestsson og Valgerður Elín Valdimarsdóttir hætta störfum, en nýir kennarar, sem koma að skólanum eru: Aðalgeir Aðal- steinsson, Stefán Aðalsteinsson, Hólmfríður Gísladóttir og Val- dís Jónsdóttir. Þá munu Hjört- ur L. Jónsson fyrrv. skóla’stjóri og Margrét Rögnvaldsdóttir íþróttakennari verða stunda- kennarar við skólann. Fastráðn- ir kennarar verða þvl 15 og stundakennarar 5. í vetur verður kennd nýstéérð fræði í nokkrum yngstu deild- um og einn af 6. bekkjunum á kost á dönskukennslu, er nemur 4 stundum á viku, kennari verð- ur Hólmfríður Ólafsdóttir. Þá er fyrirhuguð nokkur breyting og aukning á handavinnukennslu drengja, auk þess munu nem- endur í nokkrum bekkjardeild- um eiga kost á frjálsum vinnu- brögðum undir leiðsögn kenn- ara. f Margir af kennurum skólans hafa í sumar sótt kennaranám- skeið. Skólastjóri er Indriði Úlfsson. □ Vetrarstarf Bridgefé- lags Akureyrar hafið AÐALFUNDUR Bridgefélags Akureyrar var haldinn í Lands- bankasalnum sl. þriðjudag. f upphafi fundar minntist fráfar- andi formaður, Soffía Guð- mundsdóttir, Karls heitins Sig- fússonar, sem starfað hafði vel og lengi í félaginu. í stjórn félagsins voru kosnir: Angantýr Jóhannsson, Jóhann Helgason og Mikael Jónsson. Fyrir í stjórn voru: Dísa Péturs dóttir og Baldur Árnason. — Stjórnin skiptir með sér verk- um. Fyrsta keppni félagsins er tví menningskeppni, sem hefst þriðjudaginn 8. þ. m. Spilað verð ur að Bjargi. Þátttaka tilkynnist stjórninni í síðasta lagi n. k. sunnudag. Engin þörf á aldagömiu messuformi HÉRAÐSFUNDUR Eyjafjarðar prófastsdæmis var haldinn að Húsabakka í Svarfaðardal, sunnudaginn 15. þ. m. Fundur- inn hófst með guðsþjónustu í Tjarnarkirkju, þar sem sr. Bjart mar Kristjánsson predikaði, en sr. Pétur Sigurgeirsson þjónaði fyrir altari. Organisti var Ólaf- ur Tryggvason á Ytra-Hvarfi. Messan var mjög hátíðleg og má sérstaklega geta um hina almennu þátttöku í söngnum. Það má segja að allir syngja, og er því bersýnilegt að engin þörf er að innleiða aldagamalt messu form til að fá almennan söng. í messulok setti settur prófastur sr. Stefán Snævarr héraðsfund- inn, og er þetta fyrsti héraðs- fundur, sem hann boðar til og stjórnar. Að loknu ávarpi pró- fasts var gert fundarhlé og fund urinn fluttur að Húsabakka. Þar var sest að rausnarlegum kaffi- veitingum, en Tjarnarsóknar- búar höfðu boðizt til að sjá um fundinn, þessu sinni og fórst þeim það prýðilega. Er setið hafði verið að kaffidrykkju um stund, þakkaði prófastur veittar velgjörðir og var þá horfið til fundarstarfa aftur. Prófastur flutti skýrslu um starf kirkjunnar innan prófasts- dæmisins sl. héraðsfundarár. Hann gat þess þó, að ekki kæmi nema lítill hluti af störfum prest anna fram á skýrslum. Á árinu voru fluttar 385 messur í pró- fastsdæminu, ferind 345 börn og altarisgestir voru 828. Þá lagði prófastur fram kirkju reikninga, sem honum höfðu GÍSLI GUÐMUNDSSON, ALÞINGISMAÐUR: NOKKUR ORÐ UM SIJÓRN OG STJÓRNLEYSI UM ÞAÐ leyti sem viðtöl voru að hefjast milli þingfldkkanna skrifaði ég greinarkorn í Tím- ann og drap þar á ýmislegt, sem þá var rætt manna á milli, eink- um þar á landinu, sem ég er kunnugastur, eftir að stofnað hefði verið til þessara viðtala. Ég gat þess þá m. a., að mörgum þætti líklegt að fulltrúar flokk- anna myndu fyrr eða siðar ræða um möguleika á samstarfi um stjórn landsins nú um sinn, í því skyni að firra þjóðina áföll- um af því vandræða ástandi, sem nú ríkir í atvinnu- og efna hagslífi landsins, en að vafi þætti á því leika, hvort ríkis- stjórnin óskaði eftir slíku sam- starfi. í þessu sambandi sagði ég eitt hvað á þá leið, að ef stefna ætti að slíku samstarfi, sýndist mér eðlilegt, að byrjað yrði á því að láta fram fara á vegum flokk- anna, það sem ég nefndi „bráða birgðaúttekt“ á ástandinu og að þegar því væri lokið, „ráðlegast“ að ríkisstjómin segði af sér, en starfaði til bráðabh'gða á meðan viðræður færu fram á grund- velli „úttektarinnar" um aðkall andi úrræði og stjórnarsam- vinnu um framkvæmd þeirra. Mér var það auðvitað ljóst, að þessi málsmeðferð kæmi því að- eins til greina, að ríkisstjórnin teldi stjórnarsamstarf allra þing flokka æskilegt, og ég taldi hugs anlegt, að hún væri þeirrar skoð unar. Einföld aðferð til að gera þá skoðun kunna, svo að ekki þyrfti vafi á að leika, er auð- vitað, að stjórnin segi af sér til að greiða fyrir nýrri stjórnar- myndun. Það er að visu hægt að vinna að nýrri stjómarmyndun, án þess að stjórn hafi sagt af sér, en á því eru þó auðsæir erfiðleikar og að mínu áliti ekki mjög miklar líkur til þess eins og sakir standa, að sú fyrirhöfn, sem til þess kynni að verða var_ ið, bæri árangur. En ef stjómin segði af sér yrðu menn ekki í sama vafa og nú um vilja henn- ar til samkomulags. Höfundur Reykjavíkurbréfa Mbl. segir, að þá væri „stjórn- leysi“ í landinu, ef. núverandi stjórn segði af sér og gegndi störfum til bráðabirgða, á með- an rætt væri um „þjóðstjórn“ og að ég vilji „stjórnleysi". lllt er, ef satt væri, því að stjórn- leysingjar eru taldir hættulegir menn, bæði vestan tjalds og austan. En þetta, að stjórn gegrii störfum til bráðabirgða meðan verið er að mynda aðra, er mjög algengt, bæði hér á landi og annarsstaðai'. Það er þingræðis- venja en ekki stjórnleysi. Slík stjórn innir af hendi dagleg störf en tekur ekki að jafnaði ákvarðanir í stórmálum. Það myndi núverandi stjórn heldur ekki telja viðeigandi að gera hvort eð er, ef hafnar væru raun verulegar viðræður um „þjóð- stjórn“ og hún hefði áhuga á, að þær bæru árangur. Hins vegar nálgast það stjóm leysi, ef þeir, sem settir hafa verið til að stjórna landinu, geta ekki innt af hendi hlutverk sitt, hvort sem það er vegna mistaka eða af öðrum ástæðum. Slíkt ástand má ekki haldast. Þess vegna var ég því fylgjandi, að orðið yrði við framkominni ósk um, að fulltrúar þingflokkanna tækju tal saman. borizt. En margir reikningar eru ókomnir ennþá, og bað pró- fastur safnaðarfulltrúa að sjá um að þeir bærust sem fyrst. Því næst lagði prófastur fram tvær ályktunartillögur og fylgdi hann þeim með nokkrum orð- um. Hin fyrri var um þann seinagang, sem orðið hefur í Al- þingi á afgreiðslu kirkjulegra frumvarpa og málefna. Tillagan var svohljóðandi: „Héraðsfundur Eyjafjarðar- prófastsdæmis, haldinn 15. sept. 1968, átelur harðlega þann drátt, sem orðið hefur á afgreiðslu ýmsra kirkjulegra frumvarpa, sem send hafa verið hinu háa Alþingi. Fundurinn telur kirkju íslands sýnd ótilhlýðileg lítils- virðing með því að mál, sem hafa fengið samþykki allra kirkjulegra aðila fái ekki þing- lega meðferð, heldur sé stungið þegjandi undir stól.“ Tillagan var nokkuð rædd og síðan samþykkt með öllum greiddum atkvæðum. Hin tillagan var um kvenna- skóla kirkjunnar að Löngumýri í Skagafirði. Hún var svohljóð- andi: „Héraðsfundur Eyjafjarðar- prófastsdæmis, haldinn 15. sept. 1968, vill vekja athygli foreldra og ungra stúlkna á húsmæðra- skóla kirkjunnar að Löngumýri. Skólinn starfar samkvæmt námsskrá húsmæðraskólanna, að því viðbættu að þar eru einnig kennd kristin fræði. Kennarar og nemendur hafa sameiginlegar morgun og kvöld bænir og farið er reglulega í kirkju. Fundurinn hvetur ung- ar stúlkur eindregið til að sækja um skólann.“ Tillagan var samþykkt með öllum greiddum atkvæðum. Að lokinni dagskrá flutti sr. Kristján Róbertsson, Siglufirði, athyglisvert erindi um kirkju- mál. Tími varð eigi til um- ræðna. Að lokum sleit prófastur fundi með stuttri hugleiðingu og bæn. Með því lauk þessum hér- aðsfundi, sem var hinn ánægju- legasti, og öllum til sóma, sera að honum stóðu. J

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.