Dagur - 16.10.1968, Blaðsíða 5

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarma'ður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Rjömssonar h.f.
Veður ræður akri
VIÐ setningu Alþingis hinn 10. októ
ber flutti forseti íslands, dr. Kristján
Eldjárn ávarp. Kafli úr því fer hér
á eftir.
„í þjóðfélagi voru eru flestar stofn
anir ungar að árum, þar á meðal
margar af mikilvægustu og virðuleg-
ustu stofnunum landsins. Alþingi er
hins vegar nokkum veginn jafngam-
alt J>jóðinni sjálfri. Þótt saga þess sé
ekki með öllu í órofnu samhengi og
gengið hafi á ýmsu um völd J>ess og
virðingu á ýinsum skeiðum þessa
langa tíma, er J>að eigi að síður sama
stofnunin frá upphafi vega og fram
á þennan dag. Hlutverk þess nú er
hið sama og þá, að setja J>jóðinni lög,
greiða veg hennar í hverjum vanda,
sem að höndum ber og finna nýjar
leiðir henni til lieilla í veraldlegum
og menningarlegum efnum. Til Al-
J>ingis lítur þjóðin um úrræði og for-
ustu, og J>eirrar ríkisstjómar, sem
ábyrgð ber fyrir því, til þess sækja
aðrar stofnanir styrk sinn. Hjá Al-
þingi vonast þjóðin eftir frumkvæði
að góðum málefnum og stuðningi
við góð málefni, sem fram koma utan
þingsala. Störf og áhrif Alþingis
varða lif og hag hvers manns í land-
inu, þau ráð, sem það ræður, em
samtvinnuð öllu þjóðlífinu.
En hagur og viðgangur þjóðar á
hverri líðandi stund er undir ýmsu
kominn. Margt er í því efni, sem
mannlegur máttur fær ekki við ráð-
ið. Veður ræður akri, sögðu forn-
menn, og það gerir J>að enn. Auð-
lindir nýtast misjafnt frá einu skeiði
til annars og frá ári til árs, og um
það getum vér íslendingar úr flokki
talað, sem búum við harla misjafnt
árferði til lands og sjávar. Liggur í
augum uppi, hve mjög lieill og gengi
þjóðarinnar er háð áhættusömum at-
vinnuvegum vorum. Þótt nú ári ekki
vel, kennir sagan oss, að harðari
veðráttu geti verið að vænta en nú er
þessi árin, og er rétt að láta sér ekki
sjást yfir það. En sagan kennir einn-
ig, að góð og vond ár, erfið og hag-
sæl tímabil, skiptast á. Góðu árin
eiga að bæta hin upp, og það er
stjómvizka að stuðla að því, að svo
verði. Veður ræður akri, en vit syni,
kváðu fommenn og vissu, að hvort
tveggja gat bmgðið til beggja vona.
Það vitum vér einnig og reyndar
meira. Vér vitum, að vit sonarins, í
víðri merkingu, á að bæta úr þeim
misbresti, sem óhjákvæmilega verð-
ur á akrinum öðru hverju. Vér eig-
um að vísu mikið undir veðri og
vindum, en J>ó á þjóðin, þegar á allt
er litið, mest undir sjálfri sér, hvem-
ig hún vinnur verk sín, að hver hönd
(Framhald á blaðsíðu 2).
Halldóra Bjarnadóftir
AFMÆLISKVEÐJA
HÚN Halldóra Bjarnadóttir er
sögð 95 ára, og það verður víst
ekki rengt. Um hana má segja
„að fögur sál er ávallt ung und-
ir silfurhærum.“ (S. T.) Hugur
hennar er enn frjór og ríkur af
hugsjónum landi og lýð til
heilla.
Bein í baki, sviphrein og tígu_
leg, klædd íslenzka búningnum,
með andblæ vors og hlýju kom
hún til Akureyrar í sumar og
dvaldi um tíma hjá sinni tryggu
og góðu vinkonu, Ragnheiði O.
Björnsson. Halldóra heilsaði vin
um og kunningjum, sinnti marg
víslegum erindum, því áhuga-
málin eru óteljandi, og enn var
hún að leiðbeina og fræða.
enn hin sama. Ja þvílíkur dugn-
aður og vera orðin hálf tíræð.
Hún er engum lík.
Halldóru hefir verið sýndur
margvíslegur sómi og mun svo
verða nú. Kvenfélagið Framtíð-
in á Akureyri hefur minnzt af-
mælis hennar á mjög smekk-
legan hátt með útgáfu jóla-
merkja. Mynd Halldóru mun
prýða mörg jólabréf í ár.
Þjóðin öll á henni mikla þökk
að gjalda, og þegar saga tuttug-
ustu aldarinnar verður skráð
mun Halldóru Bjarnadóttur
verða að góðu getið. Og ekki er
ólíklegt, að einhver menntamað
ur framtíðarinnar taki sig til og
skrifi um hana doktorsritgerð.
Halldóra Bjarnadóttir er kon-
an, er byggir líf sitt á trú á hand
leiðslu og forsjón Guðs. í nafni
hans hefur hún lifað og starfað
langa og gifturíka ævi að heill
og menningu þjóðarinnar. Hún
er hin rammíslenzka kona, er
ber kyndil ljóssins 'hátt, svo
hátt, að ljóma þess ljóss ber yfir
landið allt, landið hennar ísland.
Frá Akureyri eru Halldóru
Gísli Guðmundsson, alþingismaður
:st
Við opnun listiðnsýningarinnar. — (Ljósm.: E. D.)
- NORRÆNA LISTIÐNAÐARSÝNINGIN
sendar hlýjar óskir og kveðjur.
Guð blessi hana alla daga.
Akureyri, 14. október 1968.
Laufey Sigurðardóttir
frá Torfufelli.
SMÁTT & STÖRT
í þessari ferð sat Halldóra
Bjarnadóttir sem gestur sam-
bandsfund norðlenzkra kvenna,
er haldinn var að Laugalandi í
Eyjafirði. Þar hitti hún konurn-
ar sínar, konurnar, sem hún hef
ir starfað með og starfað fyrir
áratugum saman. Á fundinum
sagði hún meðal annars frá til-
drögum að stofnun ársritsins
Hlínar, er hún og hin gáfaða vin
kona hennar frú Hólmfríður
Pétursdóttir á Arnarvatni voru
að ráða ráðum sínum með út-
gáfuna. Það var í mikið ráðist
á þeim tímum, að gefa út rit
fyrir konur.
Á þessu ári sendi Halldóra frá
sér Elftirhreytur Hlínar. í 50 ár
hefir hún verið ritstjóri þessa
merka rits. Hún er elzti ritstjóri
á íslandi og að líkindum í öllum
heiminum. Án allra öfga getur
þjóðin verið stolt af henni sem
ritstjóra, af kvenskörungnum
Halldóru Bjamadóttur.
Halldóru var boðið á hina
glæsilegu landbúnaðarsýningu í
Reykjavík. Þar hitti hún skyld-
fólk og vini, sat veizlur og fór
í heimsóknir, hvatti til dáða og
góðvildar.
Nú er hún heima á Héraðs-
hælinu á Blönduósi, gengur um
og skemmtir fólkinu með við-
ræðum og styttir mörgum lang-
ar stundir, skrifar bréf og kveðj
ur til vina og kunningja. Þakk-
látssemi og háttvísi Halldóru er
Tvímenningskeppni
BA er nú hafin
SL. ÞRIÐ JUD AGSKV ÖLD
hófst tvímenningskeppni Bridge
félags Akureyrar. Spilað er í
tveim riðlum 14 manna og verða
5 umferðir spilaðar. Röð efstu
manna er þessi:
1. Dísa — Mikael 201
2. Jóhannes — Þorsteinn 193
3. Baldur — Baldvin 191
4. Guðjón — Skarphéðinn 185
5. Ármann — Jóhann 184
6. Pétur Sigurður Óli 177
(Framhald af blaðsíðu 8).
FALIN UMFERÐARMERKI
Blessaður trjágróðurinn í görð-
um bæjarbúa felur sum nieiri-
háttar umferðarmerki í bænum,
svo þau koma ekki áð þehn not-
um, sem skyldi. Annað tveggja
verður að gerast: Tré verða að
víkja eða að færa umferðar-
merkin þaðan sem þau í sumar
hafa verið hulin í laufi trjánna.
Þá vill blaðið koma þeirri ósk á
framfæri, að gefnu tilefni, að
greiddar verði götur fólks til
kirkju sinnar, svo sem með
auknum umferðarmerkjum og
e. t. v. með aðstoð lögreglu í
umferð þegar fólk streymir til
kirkju.
LSD
Eitt þeirra lyfja, sem valdið hef-
ur mestum umræðum síðustu ár
er LSD og jafnframt vekur það
furðu vísindamanna. Einn tíu-
þúsundasti úr grammi veldur
slíkri leiðslu hjá þeim, sem þess
neyta, að þeir dansa við eigin
skugga og allir hlutir Ijóma í
sterkum litum. En þessar of-
skynjanir verka stundum á ann
an veg. Getur þá neytandinn
brjálast af ótta við hryllilegar
ofsjónir. Neyzla LSD getur leitt
til varanlegrar geðveiki. Eitur-
lyfjanefnd Sameinuðu þjóðanna
hefur fordæmt notkun þessa
lyfs. Aukin vísindaleg þekking
á mörgum deyfi- og nautna-
lyfjiun ætti að hafa dregið úr
ofnotkun þeirra. En því miður
fer neyzla þeirra mjög vaxandi
í mörgum löndum með þeim
afleiðingum, að fjöldi manns
verður háður vaxandi notkun
lyfjanna á meðan döpur ævi
treinist.
MEÐ VINDIL I MUNNINUM
f síðustu viku komu til Akur-
eyrar nokkrir Bretar til að gera
hluta af auglýsingamynd, sem
nota á í sjónvarpi við auglýs-
ingu vindlategundar einnar. A
myndinni á virðulegur Breti að
sjást í fallhlífarstökki með hinn
ágæta vindil í niunnmum.
HLUTUR KONUNNAR
Hlutverk kvenna hafa ætíð ver-
ið mikil og margvísleg og þeirra
hlutur stór í sögunni. Og þær
brjóta sér hvarvetna nýjar leið-
ir. Fyrir nokkrum dögum rændi
kona nokkur frá Argentínu
tveggja hreyfla skrúfuþotu með
17 manns um borð og neyddi
flugmanninn til að lenda á
Kúbu í stað þess að lenda á
Merida, svo sem ætlunin var.
Konan, sem er 35 ára, dró upp
skammbyssu og miðaði henni á
flugmanninn. Þetta var 19 flug-
vélin í ár, sem rænt er með þess
um hætti. En kona hefur ekki
áður staðið í slíkum stórræðum.
HEYBRUNAR
Á miðvikudaginn var brunnu
1260 hestar heys á Þórustöðum
í Ölfusi og á þriðja hundrað svín
drápust. Sama dag brunnu tvær
hlöður á Vesturlandi, í Reyk-
hóiasveit og Búðardal. En það
er einmitt á þessum árstíma,
sem heybrunar eru tíðastir og
mest þörf að fylgjast með hey-
hita í hlöðum, þar sem hann er
einhver. Er á þetta minnt ef
vera kynni að einhversstaðar
kynni að vera svo ástatt, að at-
hugun á hey hitanum væri þörf
nú, en e. t. v. um seinan eftir fáa
daga.
ÍSLENDINGAR TIL AFRÍKU
Óstaðfestar fregnir herma, að
yfir 20 manns hafi á síðustu og
mestu óreiðutímum yfirgefið
land sitt og numið nýtt í Afríku.
Er hér um að ræða braskara,
sem flýja skuldir sínar en hafa
áður komið fjármunum úl
landi. Virðist eftirlit með utan-
förum mjög ábótavant. Eru sagn
ir um flótta þessara manna og
„skuldaskil“ hinar furðulegustu
og erfitt eða ómögulegt að fá þá
senda til baka.
(Framhald af blaðsiðu 1).
mínútunni kl. 2 kom svo Ivar
Eskeland, opnaði salinn og bauð
gestum að „ganga í bæinn.“
I stuttri setningarræðu sagði
Ivar Eskeland, að ekki væri
unnt að flytja Norræna húsið
hingað, en greiðar flugsamgöng
ur F. í. hefði auðveldað flutn-
ing sýningarmuna, en hér væri
um að ræða sömu sýningu og
upp var sett við opnun Norræna
'hússins í sumar. Þessi sýning
norrænna muna gæti verið fróð
leg til samanburðar, sýndi frjó-
an sköpunarmátt þessara vina-
og grannþjóða, sem þó væru um
margt ólíkur og yrði það von-‘
andi. Ivar Eskeland bauð alla
velkomna á sýninguna, líka í
Norræna húsið þegar leiðir
manna lægju suður. Hann mælti
á íslenzku og hefur lagt sig vel
eftir því, að læra málið. Ræðu
hans var vel fagnað.
Bjami Einarsson bæjarstjóri
ávarpaði Ivar Eskeland og aðra
viðstadda, þakkaði í nafni bæj-
arins fyrir sýninguna, taldi bæn
um heiður sýndan með flutningi
hennar hingað norður til eins
norrænasta bæjarins. Hann
- DUFNAVEIZLAN
(Framhald af blaðsiðu 8).
margra höndum, auk leikar-
anna, sem eru í óðaönn að taka
á sig gervi hinna 27 í Dúfna-
veizlunni. Hljómsveit Ingimars
Eydals annast hljómlistina en
Aðalsteinn Vestmann málar leik
tjöld. Leikstjóri ög leikarar
fagna mjög komu Þorsteins O.
hingað norður.
Aðspurður um leikritið sagði
Þorsteinn Ö., að höfundur kalli
það skemmtunarleik og hafi
hann verið daglegur gestur hjá
L. R. ér verkið var sviðsett
syðra og samvinna 'hans og leik
aranna verið hin ágætasta. Leik
ritið sé eiginlega brotið í tvenns
konar leikstíl og sýni annars
vegar hið einfalda og nægju-
sama lif, en hins vegar taum-
lausa eftirsókn í lífsnautnir.
Höfundur fái leikhúsgestum
margt að hugsa að leik loknum,
og þeirra sé að velta því fyrir
sér og fá niðurstöðu, hverjum
eftir sinni getu.
Að sjálfsögðu er væntanleg-
um leikliúsgestum það gott til
skilningsauka og íhugunar, að
lesa leikritið áður en sýningar
hefjast. Leikritið er samið upp
úr samnefndri sögu, allfurðu-
legri, hverrar þráður verður
ekki rakinn hér.
Frumsýning er ráðgerð í lok
mánaðarins. □
HAGSKÝRSLUNU
taldi Akureyri með réttu talda
aðalfulltrúa landsbyggðarinnar
og hér byggju margir áhuga-
menn um norræna samvinnu í
raun, og hefðu sýnt það í verki.
Bæjarstjóri sagði að lokum, að
Norræna húsið væri nú og fram
vegis velkomið til Akureyrar.
Að ávörpum loknum voru hin
ir fjölbreyttu og fögru munir
skoðaðir og mun flestum finn-
ast þeir eiga nokkurt erindi á
sýningu þessa. Aðgangur er
ókeypis, en sýningarskrá kostar
25 krónur. Vonandi sýna bæjar-
og héraðsbúar það í verki, að
þeir meti að verðleikum þá
stefnu framkvæmdastj. Ivars
Eskelands, að flytja Norræna
húsið út um land, ef það má
orða svo, og hann er þegar að
framkvæma með flutningi sýn-
ingar þessarar til Akureyrar.
Fjölmennið á sýninguna! □
FRÁ BARNASKÓLA
REYKDÆLA
Á SÍÐASTLIÐNU ári barst
Barnaskólanum að Litlu-Laug-
um í Reykjadal 20.000.00 króna
gjöf frá Unni Jakobsdóttur í
Hólum. Fé þessu skyldi varið
til bókakaupa fyrir barnabóka-
safn skólns.
Unnur Jakobsdóttir lézt sl.
vor áttatíu ára að aldri. Hún fór
í Gagnfræðaskólann á Akureyri
og lauk þaðan prófi 1911. Jafn
fágæt og slíkt uppátæki á þeim
árum var ævi hennar öll, hvað
snertir dugnað, víðsýni og hug-
sjónir. Hún aflaði sér meiri
menntunar, hér og erlendis,
einkum í Svíþjóð, Við kennslu
var Unnur yfir 40 ár, síðustu 17
át'in í heimabyggð sinni. All-
lengi hafði hún umsjón með
listasafni Einars Jónssonar.
Skrifaði greinar í blöð og tíma-
rit og þýddi nokkrar smásögur.
í mörg ár formaður Kvenfélags
Reykdæla. Síðustu hvatningu
frá Unni Jaköbsdóttur fékk
barnaskóli sveitar hennar með
sendingu leikbúninga, er barst
honum í sl. mánuði.
(Fréttatilkynning)
A LAUGARDAGINN var bár-
ust mér í hendur verzlunar-
skýrslur Hagstofunnar fullprent
aðar fyrir árið 1967. En það er
eitt af því, sem þakka má vél-
tækni nútímans, að slíkar skýrsl
ur eru nú fyrr á ferð en þær
áður voru og koma því betur að
gagni. Þetta er rúmlega 200 blað
síðna bók, full af tölum um uían
ríkisviðskipti Islands á síðast-
liðnu ári, vörutegundir útfluttra
og innfluttra, magn þeirra og
verðmæti, viðskipti við einstök
lönd o. s. frv. En þar eru Iíka
stórfróðlegar samanburðartöfl-
ur, sem Hagstofan hefur reiknað
út og fjallar um utanríkisvið-
skipti margra ára. Þessar sam-
anburðartöflur gera mönnum
hægara fyrir að átta sig á þeim
breytingum, sem orðið hafa frá
ári til árs.
í einni slíkri töflu er tilgreint
árlegt verðmæti útfluttra vara
undanfarin 10 ár, 1958—1967. Á
þessum tíma hafa sem kunnugt
er verið í gildi fjórar mismun-
andi skráningar á erlendum
gjaldeyri, þannig að t. d. er
Bandaríkjadollar, sem fyrsta ár
ið var skráður á kr. 16.32 nú í
lok síðasta árs skráður á kr.
57.00. En Hagstofan reiknar út
útflutning allra varanna á sama
gengi, þ. e. þeirri skráningu,
sem í gildi var frá 4. ágúst 1961
til 24. nóvember 1967. Sam-
kvæmt þessu hefur árlegur út-
flutningur verið sem hér segir:
Árið 1958 2825 millj. kr.
Árið 1959 2799 millj. kr.
Árið 1960 2874 millj. kr.
Árið 1961 3075 millj. kr.
Arið 1962 3628 millj. kr.
Árið 1963 4043 millj. kr.
Árið 1964 4776 millj. kr.
Árið 1965 5563 millj. kr.
Árið 1966 6042 millj. kr.
Árið 1967 4210 millj. kr.
Samkvæmt þessu var meðal-
verðmæti þessara tíu ára 3983.5
milljónir króna og eru í fjögur
ár yfir meðallagið, þ. e. 1964—
1967 að báðum meðtöldum.
í annarri töflu eru sýndar
verðvísitölur útfluttra vara mið
að við íslenzkar krónur allan
timann frá 1935 til ársins 1967
að báðum meðtöldum. Vegna
gengisbreytinga eru þessar vísi-
tölur ekki sambærilegar nema
fyrir þann tíma, sem skráning
erlends gjaldeyris var óbreytt.
Á árunum 1962—1967, að báðum
meðtöldum, veita þær nokkum
veginn rétta liugmynd um breyt
ingu á verði þessara vara er-
lendis á þeim tima. Verðvísitöl-
ur þessara sex ára eru sem hér
segir miðað við 100 árið 1935:
Árið 1962 1771
Árið 1963 1829
Árið 1964 2054
Árið 1965 2298
Árið 1966 2345
Árið 1967 2120
Þessar vísitölur sýna, að verð
lag íslenzkra vara erlendis hef-
ur orðið hæst á árunum 1965 og
25 MILLJÓN KRÓNA SKATTSVIKAMAL?
í VÍSI, sem út kom í gær, segir,
að upp hafi komizt mikið skatt-
svikamál í Vestmannaeyjum hjá
Fiskimjölsverksmiðjunni :h.f.
þar. Hafi fyrirtækið hagrætt
þannig tekjum milli ára að 25
millj. kr. skattskyldar tekjur,
hafi ekki komið til álagningar.
Friðriks-Jörgensens-málið er
1936. En næstu þrjú ár á undan
var það miklu Iægra og raunar
talsvert lægra en árið 1967.
Verðvísitalan 1967 er 9.6% Iægri
en á metárinu 1966. En verð-
lækkunin erlendis, samkvæmt
útreikningum Hagstofunnar
varð raunar 11.6% og stafar
mismunurinn (á 9.6 og 11.6%)
af gengisbreytingunni 24. nóv-
ember. En til þess að fá rétta
mynd af verðbreytingum þess-
ara sex ára, verður að hafa í
huga, að frá árinu 1962 til ársins
1966 hafði verðlag útflutnings-
varanna hækkað um meira en
30%, eins og vísitölurnar sýna.
í sambandi við útflutnings-
verðmætið og verðlag útflutn-
ingsvaranna, eins og það er til-
greint í verzlunarskýrslunum,
er ástæða til að tilgreina hér
ennnig árlegt verðmagn sjávar-
afla upp úr sjó, eins og það kem
ur fram í hagskýrslum um það
efni, en aflamagnið hefur undan
farin 10 ár verið sem hér segir:
Árið 1958
Árið 1959
Árið 1960
Árið 1961
Árið 1962
Árið 1963
Árið 1964
Árið 1965
Árið 1966
Árið 1967
580 þús.
641 þús.
593 þús.
710 þús.
832 þús.
782 þús.
972 þús.
1199 þús.
1240 þús.
895 þús.
tonn
tonn
tonn
tonn
tonn
tonn
tonn
tonn
tonn
tonn
sagt blandað þessu máli. Skatta
lögreglan hefur mál þetta nú til
meðferðar, ásamt framtalsnefnd
Vestmannaeyja. TaliS er, að
bæjarsjóður Vestmannaeyja
hafi, vegna „framtalshagræð-
ingar“ nefnds fyrirtækis, orðið
af 7—8 millj. kr. í útsvari og
ríkissj. orðið af nokkrum millj.
Það sést á þessu að árið 1967
var hið fjórða í röðinni að ofan
að því er aflamagn varðar á þess
um áratug. Og að því er varðar
verðlag erlendis á útfluttum vör
um, var það hið þriðja í röð-
inni. Aðeins þrisvar sinnum var
afli meiri á þessum áratug. Að-
eins tvisvar sinnum var verðlag
hagstæðara.
Sá sem ókunnugur væri á ís-
landi en sæi tölurnar, sem til-
greindar eru hér að framan, um
aflamagn, verðlag útflutnings-
verðmæti í heild t. d. í alþjóða-
skýrsluni, myndi álykta sem
svo, að árið 1967 hefði verið gott
ár hér. Gott ár fyrir útflutnings-
atvinnuvegina og gott ár fyrir
utanríkisverzlun.
Við fslendingar vitum hins
vegar, að árið 1967 var í reynd-
inni erfitt ár, erfitt fyrir útflutn
ingsframleiðsluna og ekki síður
erfitt í utanríkisviðskiptum. I
lok sl. árs barðist útflutnings-
framleiðslan í bökkum, svo ekki
sé meira sagt og myndi hafa
stöðvazt ef ekki hefðu komið íil
opinberar aðgerðir í stórum stíl.
Á því ári eyddust meira en þús-
und milljónir af inneignum
bankanna erlendis og þar að
auki varð að taka stór lán er-
lendis til að jafna viðskiptahall-
ann.
Ástæðurnar eru augljósar:
Verðbólga, sem hafði verið að
magnast árum saman, gerði út-
flutningsatvinnuvegunum
ókleift að taka á sig 11.6% verð
lækkun. Hún gerði þeim ókleift
að þola meðalverð og þó hærra
væri. Hún gerði þeim ókleift að
komast af með meðal afla. Ótak
mörkuð notkun gjaldeyris til
vörukaupa og annars á árinu
hafa skapað hinn geigvænlega
halla í utanríkisviðskiptunum.
Bankarnir eru víst ekki í vafa
um, hvernig færi fyrir þeim, ef
þeir veittu liverjum sem hafa
vildi lán, sem um er beðið og
hægt er að setja brúklega trygg
ingu fyrir. Og lánsfjárhöft hafa
hér Uótt fóð latína. en ciald-
MINNING
Laoíev Pálsdóttir
ÞANN 28. september sl. andað-
ist frú Laufey Pálsdóttir á heim
ili sonar síns í Reykjavík. Hún
var fædd á Akureyri 3. septem-
ber 1887. Foreldrar hennar voru
hjónin Álfheiður Eyjólfsdóttir
frá bænum Hamborg í Fljótsdal
og Páll Jónsson, er síðar tók sér
ættarnefnið Árdal, skáld og
kennari frá Helgastöðum í Eyja
firði.
Laust eftir aldamótin hóf hún
prentnám á Akureyri og var
með fyrstu konum, er lærði þá
iðn. Síðar gekk hún í Gagnfræða
skólann á Akureyri. Ung giftist
hún Jóhannesi Þorsteinssyni,
kaupmanni á Akureyrí. Eign-
uðust þau einn son, Steingrím J.
Þorsteinsson, prófessor við Há-
skóla íslands, sem kvæntux er
Valgerði Þorsteinsdóttur frá
Akureyri. Mann sinn, Jóhannes,
missti hún árið 1920. Systurson
sinn nýfæddann tók Laufey í
fóstur og gerði að kjörsýni sín-
um. Lét hún hann heita Jó-
hannes eftir manni sínum, en
hann dó aðeins tuttugu og
trveggja ára gamall.
Árið 1925 giftist Laufey Jóni
E. Sigurðssyni, förstjóra, á .Akur
eyri. Eignuðust þau eina dóttur,
Sólveigu Björgu, sem gift er
Paul Dyhre Hansen, landsréttar
lögmanni, og er heimili þeirrá í
Odense í Danmörk.
Heimili sitt átti Laufey. alltaf
á Akureyri í húsinu Hamborg,
sem hún löngum var kennd við.
Þar var oft gestkvæmt og glað-
værð ríkjandi, og fóru menn
þaðan bjartsýnni á lífið og fram
tíðina. Laufey var félagslynd
með afbrigðum. Kvenfélagið
Framtíðin naut starfskrafta
hennar í þrjátíu ár. Einnig starf
aði hún mikið í Oddfellowregl-
unni og var þar atkvæðamikil
eins og alls staðar, er hún lagði
hönd að verki. Hún var í stjórn
arnefnd þeirra, sem vann að því
að Kristneshælið var reist. Hún
var ætíð reiðubúin að leggja
góðu máli lið, og líknarstofnan-
ir á Akureyri áttu góðan liðs-
mann þar sem hún var.
Laufey var glaðvær, frjálsleg
og dugleg. Lífskrafturinn geisl-
aði af henni. Verksvið hennar
var stærra og meira en séð var
í fljótu bragði. Hún var lesin
vel og hafði af miklu að miðla
og auðgaði anda sinn, er færi
gafst. Hugur hennar var opinn
fyrir öllu, sem hún heyrði og sá.
Hátt á áttræðisaldri sagði hún
eitt sinn við mig: „Ég má til með
að hressa upp á enskukunnáttu
rnína, er orðin hálf stirð að lesa
hana núna.“ Hún lét ekki sitja
við orðin tóm, heldur fékk sér
enskar bækur til lestrar. Hún
talaði oft um, hve nauðsynlegt
væri að staðna ekki, heldur
ávallt að læra og fylgjast með.
Hún var ung, þótt árum fjölg-
aði, sá alltaf nóg starf framund-
an, hafði alls ekki tíma til að
eldast, enda tókst henni að
halda æskufjöri sínu til æviloka.
Börn hennar áttu góða móður.
í móðurhlutverkinu var hún
heil sem og í öllu öðru. Hún
kunni ekki að gera neitt verk
hálft. Börnin sýndu það líka
bæði í orði og verki, að hún var
þeim kær. Unun var að heyra
hana tala um barnabörnin. Frá-
sögn hennar var ávallt gædd
miklu lífi. Hún átti ríkan orða-
forða og kunni að nota hann.
— „Dagar þíns lífs, þínai' sögur,
þín svör
voru sjóir með hrynjandi
trafi.“ —
Ég þakka frú Laufeyju þá vin
áttu, er hún veitti mér. Að
þekkja hana var að sjá lífið í
fagurri mynd. Dugnaður, þrek
og þor ásamt birtu og yl voru
förunautar hennar. Þessa mynd
geymum við vinir hennar í hug-
um okkar.
Börnum hennar sendi ég
beztu kveðjur og gleðst með
þeim í endurminningunni um
góða og göfuga móður.
Þorbjörg Pálsdóttir.
SMALASTÚLKAN
sem fór út í víða veröld og
öimur æviutýri.
SVO heitir 147 blaðsíðu bók
Axels Thorsteinssonar, sem blað
inu hefur borizt. Þetta er falleg
og skemmtileg ævintýri, endur-
samin úr ensku, komu út fyrir
áratugum og eru löngu uppseld.
Þessi bók er hin ágætasta
barna og unglingabók og því
kærkomin á hinn fátæklega
markað bóka fyrir unga lesend-
ur. Ævintýrin eru stutt, einföld
í frásögn og auðskilin, jafn góð
til að lesa þau upphátt fyrir
börn og fyrir börnin sjálf að lesa
þau. Ég held að foreldrar ættu
að líta í þessa bók, er þau velja
börnum sínum lesefni. □
- FJÁRLÖGIN - ÁN
ÚRRÆÐA
(Framhald af blaðsíðu 1).
liærri en í fyrra og gjöldin áætl
uð litlu lægri. Sagt er í greinar-
gerð, að enn sé óvissa ríkjandi
um fjárþörf atvinnuveganna.
Frumvarpið ber vott um öng-
þveiti án úrræða og staðfesti
fjármálaráðherra þetta betur í
viðtali í útvarpi á mánudaginn
en nokkur annar gat gert.
Um viðræður stjórnmálaflokk
anna liafa engar fregnir borizt.
Sagt er, að beðið sé eftir skýrsl-
um, sem stjórnin sé að láta gera
um efnahagsástandið. Þessar
skýrslur áttu að liggja fyrir 15.
október. f gær hafði blaðið ekk-
ert af þeim fregnað, en senni-
lega eru þær á næstu grösum.
í þeim má vænta upplýsinga uin
fjárliag atvinnuveganna og
ástand og horfur í fjármálum
ríkisins og utanríkisverzlun-
inni og í atvinnumálum almenn
ings víðs vegar um land. Það
mun svo sýna sig hvort flokk-
arnir tclja skýrslugerðina full-
nægjandi. Q