Dagur - 20.11.1968, Blaðsíða 2

(Framhald af blaðsíðu 8).
ijóður greiddi of háar upphæðir
í uppbætur á útfluttar landbún-
aðarvörur, þó að greiddar hafi
raunar verið útflutningsbætur á
fleiri vörur vegna verðbólgunn-
ar. Hinu gleyma þessir menn,
að hinn erlendi gjaldeyrir, sem
inn kemur fyrir þessar vörur, er
ainnig nokkurs virði fyrir ríkis-
sjóðinn og þá ekki sízt þegar
jjaldeyrisskortur er tilfinnan-
legur. Sé gert ráð fyrir, t. d. að
fluttar hafi verið út landbún-
aðarvörur fyrir 400 millj. kr.,
sem er innan við 10% af heildar
Útflutningnuni 1967, og inn hafi
verið fluttar fyrir þennan gjald-
eyri útlendar vörur, sem hér
bera 50% toll, hefur þessi út-
flutningur búvara aukið tekjur
ríkissjóðsins um 200 millj. kr.
HVENÆR KEMUR
AÆTLUNIN?
Fyrir nokkrum árum hét ríkis-
ítjórnin því, í samningum við
norðlenzku verkalýðsfélögin, að
gerð yrði Norðurlandsáætlun
um framkvæmdir og eflingu at-
vinnulífs hér á Norðurlandi.
Seint gengur að efna það heit.
Bétt fyrir kosningarnar 1987
iýsti Magnús Jónsson ráðherra
yfir því, opinberlega í blaðavið-
tali, að Norðurlandsáætlunin
kæmi á árinu-1967. Þegar komið
var langt fram vfir síðustu ára-
mót, spurðist norðlenzkur þing-
maður fyrir um það á Alþingi,
hvað áætluninni liði. Þá varð
Magnús enn fyrir svörum og
sagði að áætlunin kæmi á árinu
1968. Nú eru sjö vikur eftir af
árinu og enn hefur þessi áætlun
ekki séð dagsins Ijós. En formáli
að áætluninni mun hafa verið
sendur einhverjum sveitarstjóm
um síðla sumars. A honum er
lítið að græða og því er enn
spurt: Hvenær kemur Norður-
landsáætlunin?
HAFÍSHÆTTAN
Fjórir alþingismenn að norðan
bafa lagt fram fyrirspurn um
það til ríkisstjórnarinnar, hverj-
jr séu tillögur hafísnefndar uni
óryggisráðstafanir vegna hafís-
bættu og hvað hafi verið gert til
að koma þeim tillögum í fram-
kvæmd. Þessi fyrirspurn varð
til þess, að stjórnin lét prenta
ílitið og útbýta því á Alþingi,
daginn sem umræður um fyrir-
spurnina hófust. En þeim um-
ræðum er enn ekki lokið. Veður
træðingar telja að hætta á, að
is verði hér landfastur, sé sízt
minni en í fyrra. Eitt af áhyggju
■efnunum í sambandi við hafís,
®r það, að hér á Norðurlandi
vantar, að dómi hafisnefndar
allmikið á, að til séu olíugeymar
fyrir nægilegar olíubyrgðir, en
nefndin telur, að þær þurfi að
vera til 4—5 mánaða. Nú síð-
ustu daga munu hafa verið gerð
ar ráðstafanir til að greiða fyrir
innflutningi á kjarnfóðri á Norð
urlandshafnir, að því er fjár-
magn varðar.
HJÓLAHÚS
Bóndi einn í sýslunni, einhleyp-
ur maður, er nú að smíða hús á
hjólum. Hann vinnur hingað og
þangað og ætlar að hafa liúsið
með sér, tengir l>að aftaní bíl
eða dráttarvél. Mun þetta vera
fyrsta hús sinnar tegundar, sem
íslenzkur bóndi smíðar handa
sér. í því eru liitunartæki og
smá-eldhús.
LEIT AÐ MÖNNUM
Oft er gerð mikil Ieit að týndu
ferðafólki, innlendu og útlendu.
Mannlegar tilfinningar krefjast
þess, að ekkert sé til sparað og
einkis látið ófreistað til að leit
beri árangur, og ekki spurt um
kostnað. Það var ekki fyrr en
kona ein týndist á fjöllum og
fannst lifandi, að opinberlega
var rætt um kostnað, sem
var talinn allt of mikill,
af því konan var orðin svo
gömul! Oft er leitin gerð að út-
lendingum, sem lítt þekkja til
staðhátta og fara villur vegar.
Komið gæti til mála, að leyfa
ekki ferðir þeirra nema þeim
fylgi hæfir leiðsögumenn. Þá er
það aldrei of vel brýnt fyrir inn
lendu ferðafólki, að búa sig vel
til ferða.
(Framhald af blaðsíðu 8).
hverri sál og veltur á ýmsu í
þeirri viðureign.
Að þessum orðum rituðum er
leikurinn fullæfður. Listamanns
hendur Steinþórs Eiríkssonar
•hafa fært landslag við Reyðar-
fjörð, helli Skrúðsbóndans og
kirkjuna á Hólmum, inn á leik-
svið Valaskjálfar. Ágúst Kvaran
leikstjóri frá Akureyri hefur
lagt síðustu hönd á að þjálfa og
samæfa hinn stóra, sundurleita
hóp leikenda. Frumsýning verð
ur á laugardag, í 'byrjun Menn-
ingarviku Héraðsbúa.
Leikfélag Fljótsdalshéraðs
hefur fyrr leitað til Akureyrar
eftir leikstjóra, enda er leik-
mennt gömul og rótgróin list-
grein við Eyjafjörð og í þetta
sinn varð Ágúst Kvaran fyrir
valinu.
Þú munt lengi hafa gefið þig
að leiklist Agúst?
Já, sú saga fer nú að verða
æði löng. Kom fyrst á svið 1912
í Iðnó. Næstu árin voru nokkurs
konar leiklistarskóli hjá Leik-
félagi Reykjavíkur, en hjá því
lék ég að staðaldri frá 1918 og
þar til ég flutti til Akureyrar
1927.
Og framhaldið?
Ætlunin var að hætta leikstússi
og helga sig verzlunarstörfum
einvörðungu, en römm er taug-
in og ósjálfrátt dróst ég inn í
þetta að nýju og hefi leikið og
stjórnað leiksýningum um ára-
bil, en með nokkrum 'hvíldum.
Nú eru yngri mennirnir að taka
við sem vera ber.
Nú ert þú kominn með Skrúðs
bóndann á næsta leiti við heima
hagana?
Mér hefur lengi verið ríkt í
huga, að Skrúðsbóndann bæri
að setja upp á Austurlandi og
mér fannst að með tilkomu
hinna nýju félagsheimila ætti
það að reynast gerlegt, nokkuð
hefur þetta dregist á langinn.
Nú er draumurinn að rætast?
Já, vissulega, svo er Svein-
birni Jónssyni framkvæmda-
stjóra Bandalags ísl. leikfélaga
fyrir að þakka. Hann kom mér
í samband við Halldór Sigurðs-
son kennara á Egilsstöðum for-
manns Leikfélags Fljótsdals-
héraðs. Árangur þeirra við-
ræðna varð skyndiför hingað
austur til að kynna sér aðstæður
og þá var endanlega ákveðið að
taka verkið til sýningar og kom
ég austur 7. okt. sl. Hófust þá
æfingar, sem staðið hafa óslitið
síðan, ná'ega hver stund verið
notuð, má með réttu segja, að
oft hafi nótt verið lögð við dag.
Mér skilst að Ieiksviðið geri
miklar kröfur til leikara?
Já, vissulega og þótt mér væri
nokkuð kunnugt um leikstarf-
semi hér á Héraði vissi ég lítið
um hæfilerkafólk á þessu sviði.
Þegar ég kom austur var búið
að leita til fólks um þátttöku og
það var mjög undarleg tilfinn-
ing, sem fylgdi því, að mæta hér
hópi tilvonandi leikara, þekkja
ekkert andlit, vita ekkert um
hæfileika eins eða neins og eiga
fyrir höndum það erfiða hlut-
verk, að koma á svið vandasömu
leikverki. En mér duldist ekki,
að áhugi og vilji var fyrir hendi
og allir hafa möglunarlaust fórn
að miklu af naumum tíma sín-
um frá öðrum störfum.
Og finnst þér árangurinn í
samræmi við erfiðið?
Vissulega. Að mínum dómi
framar öllum vonum. Ég skal
játa, að kvíðnastur var ég um
hvernig til tækist um val leik-
konu í hið erfiða hlutverk prest
dótturinnar, en fljótt kom í ljós
að Sigrún Benediktsdóttir var
vandanum vaxin og gerir hlut-
verkinu frábærlega góð skil.
Hefi ég sjaldan kynnzt svo
undraverðum og ríkulegum
hæfileikum, sem ég vona að fái
að njóta sín í framtíðinni. Onnur
meiriháttar hlutverk eru í hönd
um Ágústu Þorkelsdóttur
(Gríma) og titiihlutverkið,
Skrúðsbóndann, leikur Jón
Kristjánsson.
Leikritið sjálft?
Efni þess er mörgum kunnugt.
Það hefur verið prentað og leikið
tvívegis á Akureyri. Höfundur-
inn leitar fanga í gamalli þjóð-
sögu og skapar úr henni harm-
sögu ungrar stúlku og rekur
harma frá vöggu til grafar,
stúlku, sem lætur glepjast af
freistingum og solli lífsins og
fær ekki aftur snúið. Slíkar sög
ur gerast á öllum tímum. Inn í
leikritið er fléttað hjátrú og
hindurvitnum — í samræmi við
þjóðsöguna — og mikilli tónlist.
Kirkjusöngur'inn í þriðja þætti
er ákaflega fagur og vel af hendi
leystur af söngfólki og Svavari
Björgvinssyni orgelleikara.
Ég hefi gert ýmsar breytingar
á leikritinu til hagræðis fyrir
leiksvið og uppsetningu, enda er
sá háttur nú víða hafður. Má
t. d. benda á að frægustu leik-
ritahöfundar okkar, svo sem
Laxness, ganga ekki endanlega
frá leikritunum fyrr en æfingar
eru hafnar og breyta þeim á
ýmsa vegu.
Og að síðustu?
Ég vil færa öllum leikendum
og öðrum þeim sem með mér
hafa starfað mínar 'beztu þakkir.
Án þeirrar fórnfýsi, samstarfs-
vilja og dugnaðar sem þetta fólk
hefur sýnt, hefði aldrei verið
unnt að skapa svo heilsteypta
og ágæta sýningu, sem ég tel að
raunin sé á um þessa.
Væntanlega sannfærast sýn-
ingargestir um sannleiksgildi
orða Ágústs Kvarans og hafa
má í minni, að hlutur hans sjálfs
er ósmár í þessu máli. Honum
fylgja góðar óskir norður yfir
fjöll með þakklæti fyrir kom-
una og starfið hér eystra.
V. s.
- Störf og stefnur
(Framhald af blaðsíðu 4).
fyrir innflutning á vissum
vörutegundum.
Ætla má, að ástand í
skuldamálum þjóðarinnar
væri annað og betra nú, ef
þannig hefði verið að farið
undanfarin ár. □
Nemendaskipti þ j óðkirkj unnar
UM þessar mundir stendur yfir
umsóknarfréstur um nemenda-
skipti þau, sem æskulýðsstarf
þjóðkirkjunnar er aðili að. All-
mikil breyting hefir orðið á þátt
töku íslands í þessum nemenda
skiþtúm. Þar fil fyrir þremur
árum fóru íslenzk ungmenni ein
göngu til Bandaríkja Norður
Ameríku og ungmenni þaðan
komu hingað í .staðinn. í ár eru
íslenzk ungmenni í Sviss, Þýzka
lndi, Belgíu, Finnlandi, Brasilíu,
Jamaica og Bandaríkjunum.
Hér á landi eru svo ungmenni
frá Bandaríkjunum, Þýzkalandi,
Sviss og Brasilíu. Þau dvelja
hér í Reykjavík, Kópavogi,
Keflavík, Selfossi og á Akur-
eyri.
Það eru um 28 þjóðir í öllum
hlutum heims, sem taka þátt í
þessum skiptum. Skiptin standa
yfir í eitt ár, ungmennin dvelja
á völdum heimilum, og til þess
er ætlast að þau lagi sig að öll-
um heimilisháttum, læri tungu
og siði síns nýja lands, gangi þar
í skóla, kynnist þar jafnöldrum
sínum og þeirra hugðarefnum
og dagíegu lífi og taki þátt í
kirkjulegu starfi ásamt sínum
nýju fjölskyldum. Ungmennin
taka. þátt í mótum og sækja
fundi, og fá þar tækifæri til að
kynnast jafnöldrum sínum frá
öllum heimshornum, sem eru í
sömu erindagjörðum og þau.
í upphafi voru þessi skipti
milli Bræðrakirknanna í Banda
ríkjunum og Þýzkalandi. Þau
hófust 1948, tilgangur þeirra var
að reyna að auka skilning og
kærleika mOli þessara þjóða,
sem fyrir svo skömmu höfðu átt
í blóðugum ófriði. Takmark og
tilgangur skiptanna í dag er enn
hinn sami, þ. e. að auka skiln-
ing þjóðanna á vandamálum og
aðstæðum hverra annarra og
styrkja æsku þessara landa til
að horfast í augu við þessi
vandamál af raunsæi og búa sig
undir að takast á við þau og
leysa þau á grundvelli kristilegs
siðgæðis. Það meginverkefni,
sem framundan er, er að stuðla
að og koma á efnahagslegu og
félagslegu réttlæti og friði með-
al allra þjóða. Þessi krafa á
hljómgrunn hjá ungu fólki hvar
sem er í heiminum í dag, eins
og fréttir hvaðanæva að greina
frá.
Þátttakendur í þessum skipt-
um eru ungmenni á aldrinum
16—19 ára, sem eru við nám eða
hafa nýlega lokið því. Þátttak-
endur þurfa að vera félagslynd-
ir, hafa hæfileika til að læra mál
og til að laga sig að nýjum að-
(Framhald af blaðsíðu 1).
héraðinu var aðal umræðuefnið.
Skipzt var á skoðunum, upplýs-
ingar veittar og óformlegar til-
lögur og hugmyndir fram born-
ar. Ástand fræðslumála í héraði
var sérstaklega kynnt þingmönn
um kjördæmisins. En vart verð-
ur því lengur unað, að hvorki
er unnt að veita börnum lög-
boðna fræðslu eða unglingum
gagnfræðamenntun.
Fundi var fram haldið á
sunnudaginn. Með fræðsluráði
sat þann fund samstarfsnefnd,
þ. e. fulltrúar frá Ungmenna-
sambandinu, samtökum kvenna,
Búnaðarsambandinu og sýslu-
nefnd. Á þeim fundi var geng-
ið frá ákveðnum tillögum til
skólayfirvalda og fjárveitinga-
valds.
Hraðkeppni í öllurn
flokkum í körfuknatt-
leik um síðustu helgi
HRAÐKEPPNI í körfuknattleik
fór fram í íþróttaskemmunni á
Akureyri dagana 16. og 17. nóv-
ember. — Úrslit urðu sem hér
segir:
4. fl. Þór — KA 6:4
3. fl. Þór a — KA b 28:5
3. fl. KA a — Þór b 23:9
3. fl. Þór a — Þór c 27:2
3. fl. KA a — Þór a 5:4
2. fl. kvenna Þór — ÍBA 23:4
2. fl. Þór — SA 14:2
Mfl. Þór — ÍMA 27:18
Mfl. Þór — KA 40:22
stæðum og sigrast á óvæntum
örðugleikum. Þeir þurfa að hafa
jákvæða og opna afstöðu til
kristinnar kirkju. Umsóknar-
frestur um þessi skipti stendur
nú yfir, og lýkur honum 15.
desember. Eyðublöð og allar
nánari upplýsingar er að fá hjá
æskulýðsfulltrúa þjóðkirkjunn-
ar, Biskupsstofu, Klapparstíg 27,
Reykjavík, sími 12236.
( Fréttatilkynning)
Fræðsluráð leggur áherzlu á
það tvennt, að aðstaða verði
sköpuð til að veita öllum börn-
um lögboðna fræðslu og að upp
rísi héraðsgagnfræðaskóli. Búið
var að ákveða foyggingu skóla á
Hrafnagili, til þess að börn gætu
þar notið skyldustigs-náms.
Fjórir hreppar stóðu að fyrir-
hugaðri framkvæmd. Þessi skóli
hefur fengið fjárveitingu í þrjú
ár, en ekki hefur leyfi fengizt
til að hefja framkvæmdir.
Ýmsir telja eðlilegt, að skóli
þessi, ef upp rís, geti auðveld-
lega þróast í héraðsgagnfræða-
skóla, eða sá skóli verði byggð-
ur á öðrum stað, t. d. Möðru-
völlum. Brýn þörf er að byggja
heimavist við gagnfræðaskóla á
Dalvík. Væntanlega tefur ekki
togstreita um skólastaði fram-
kvæmdir í skólamálum sýsl-
unnar. □
Sjö umferðum er lokið
EFTIR 7 umferðir á Haustmóti
Skákfélags Akureyrar er staðan
í meistaraflokki þessi:
1. Halldór Jónsson með 6 v.
2. Kristinn Jónsson með 5 v.
3. Hjörleifur Halldórsson með
4 v. og biðskák.
í 1. flokki er staðan þessi:
1. Rúnar BúasSn með 6 v.
2.—3. Þóroddur Hjaltalín með
3V2 v. og biðskák
2.—3. Sveiníbjörn Sigurðsson
með 3V2 v. og biðskák.
Biðskákir verða tefldar í
kvöld (miðvikudag) og næsta
umferð verður tefld n. k. mánu-
dagskvöld kl. 8 í Alþýðuhúsinu.
- FRÆÐSLURÁÐ SÝSLUNNAR ÞINGAR