Dagur - 12.11.1969, Blaðsíða 4

4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Súnar 1-11-66 og 1-11-67
Bitstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMtJELSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
FRUMKVÆÐI Á
KREPPUTÍMA
EINS og kunnugt er, liafa Framsókn-
armennirnir sex í efri deild Alþingis
nú nýlega flutt þar frumvarj) til laga
um togaraútgerð ríkisins og stuðn-
ing við útgerð sveitarfélaga. Fram-
sögumaður málsins er Ólafur Jó-
hannesson formaður flokksins og
hefur hann þegar mælt fyrir því á
Alþingi. Er málið nú í þingnefnd.
f frumvarpinu er gert ráð fyrir, að
ríkið leggi togaraútgerðarfyrirtæki
sínu til 100 millj. króna, auk ríkis-
ábyrgða vegna lána, sem ekki fást
gegn veði í skipunum, og verji jafn-
framt 50 millj. króna til kaupa á
hlutabréfum í útgerðarfélögum, sem
studd eru af sveitarfélögum til að
auka verkefni fiskvinnslustöðva og
þar með atvinnu. Ef togaraútgerð
ríkisins kæmist á fót samkvæmt
þessu frumvarpi, yrði það meginhlut
verk hennar að láta smíða nokkra
skuttogara innanlands og gera þá út
þangað til fiskverkunarstöðvar eða
félagssamtök, sem sveitarfélög standa
að, yrðu þess umkomin að taka við
skipunum til eignar og rekstrar og
annast þá hráefnismiðlun, sem gert
er ráð fyrir í frumvarpinu.
Það er augljós staðreynd, að tog-
arafloti landsmanna heldur áfram að
ganga úr sér ár eftir ár og að fisk-
vinnslustöðvar víða um land skortir
hráefni, meiri eða minni tíma úr ár-
inu. Ef f jöldi togara — auk togbáta —
yrði svipaður og hann var fyrir 10—
12 árum og ef hægt yrði að tryggja
öllum fiskvinnslustöðvum landsins
það mikið og jafnt aflamagn til
vinnslu, að þau gætu starfað viðun-
andi vinnutíma mestan hluta ársins,
jafnframt því sem nýsmíði stórra
skipa ykist innanlands, eins og hér
er stefnt að, yrði allt öðruvísi um að
litast en nú er í atvinnumálum lands-
ins. Togarar sem stunda veiðar á
djúpmiðum eða fjarlægum miðum
henta víða vel til að tryggja þá hrá-
efnisöflun, sem nú vantar, en þó
ekki allsstaðar. Þurfa þá að koma til
stórir togbátar eða minni bátar og
mundi hlutafjárframlag frá ríkinu
greiða mjög fyrir í því efni. Einnig
kæmi til mála, að ríkið legði fram
hlutafé í togaraútgerð, t. d. hér á
Akureyri, ef hún vildi ráðast í ný-
smíði.
Það er margra mál, að núverandi
gerð togara hér á landi sé úrelt orðin
og til þurfi að koma skip með öðru
sniði og betri íekstrarmöguleika. En
þó um þetta hafi verið rætt ár eftir
ár, verður lítið úr framkvæmdum,
því útgerðarfyrirtæki þau, er nú
starfa, og lengst af með tapi í seinni
tíð, treysta sér ekki að kauj)a dýr at-
(Framhald á blaðsíðu 7)
Bindindisdagurinn ’69
LANDSSAMBANDIÐ gegn
áfengisbölinu stóð fyrir bind-
indisdegi sl. sunnudag 9. þ. m.
og er það 9. bindindisdagurinn,
sem sambandið stofnar til. í til-
efni þess boðaði Áfengisvama-
nefnd Akureyrar blaðamenn á
sinn fund að Hótel Varðborg og
skýrði, að nokkru, frá starfsemi
nefndanna hér og í nágrenninu.
Samkvæmt lögum eru áfengis-
vamanefndir í öllum sveitum
landsins, þriggja manna nefndir
víðast hvar, en fleiri í kaup-
stöðum, 7 á Akureyri. Nefndar-
menn eru kosnir af bæjar- og
sveitarstjórnum til fjögra ára í
senn, en formenn þeirra skipað-
ir af dómsmálaráðherra. Áfeng-
ismálaráð ríkisins hefur geng-
izt fyrir þvi, að nefndir þessar
stofnuðu héraðasambönd, er
hefðu a. m. k. einn fund á ári
til þess að bera saman ráð sín
og fjalla um málin með aðstoð
erindreka ráðsins.
Dagur hefur boðið Áfengis-
varnanefnd Akureyrar rúm til
þess að kynna þessi mál að
nokkru og fara hér á eftir til-
lögur áfengisvamanefnda og
hugleiðingar Ármanns Dal-
mannssonar, formanns nefndar
innar:
Á nýlega afstöðnum aðalfund
um héraðasambanda áfengis-
varnanefnda í þremur sýslum
hér á Norðurlandi voru eftir-
farandi samþykktir gerðar:
Tillögur áfengisvamanefnda
1969.
I. Tillögur samþykktar á aðal
fundi F élags áfengisvarna-
nefnda við Eyjafjörð:
1. „Fundurinn áréttar eindreg
in tilmæli síðasta aðalfundar til
Landssambandsins gegn áfengis
bölinu um að vinna að því við
blöð og útvarp að þau leggist á
eitt í herferð gegn ofneyzlu
áfengis. Ennfremur beiti Lands
sambandið sér fyrir því, að ekki
séu vínveitingar í veizlum á
vegum hins opinbera.
2. Fundurinn skorar á Alþingi
að lögfesta bann við tóbaksaug-
lýsingum.
3. Fundurinn beinir þeim til-
mælum til stjórnar Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri, að
hún vinni að því að komið verði
upp sem fyrst sérstöku sjúkra-
herbergi á vegum sjúkrahússins
fyrir drykkjusjúklinga, sem
þarf að hafa undir læknishendi
meðan verið er að útvega þeim
hælisvist.
4. Fundurinn felur stjórninni
að athuga möguleika fyrir því,
að fá mann til að heimsækja
barnaskólana á félagssvæðinu,
er geri grein fyrir tilgangi skóLa
móta og hvetji til þess að þau
verði sem víðast haldin.
5. Fundurinn lýsir eindreg-
inni andstöðu sinni gegn því að
leyfð verði sala á áfengu öli í
landinu. Heldur fundurinn fast
við fyrri samþykktir félagsins
um það mál.“
II. Tillögur samþykktar á aðal
fundi Félags áfengisvama-
nefnda í Skagafirði:
1. „Aðalfundur Félags áfengis
varnanefnda í Skagafirði hald-
inn á Sauðárkróki 12. okt. 1969,
bendir á nauðsyn þess að fjölg-
að verði hælum fyrir drykkju-
sjúklinga.
Þar sem ekkert slíkt hæli er
nú á Norðurlandi eða Austur-
landi, telur fundurinn æskilegt,
að sem fyrst verði kannaðir
möguleikar á að reisa og starf-
rækja slíkt hæli á Norðurlandi.
2. Aðalfundurinn beinir þeim
tilmælum til bæjarfélags Sauð-
árkrókskaupstaðar og sýslu-
mannsins í Skagafjarðarsýslu,
að láta athuga hvernig ungling-
ar, sem sjást undir áhrifum
áfengis, hafi aflað sér áfengis-
ins og lóta þá menn, sem selja,
veita eða útvega unglingum
áfengi, sæta ábyrgð að lögum,
svo ekki verði um villst, að slíkt
athæfi er óleyfilegt.
3. Aðalfundurinn skorar ein-
dregið á Alþingi að standa gegn
hvers konar breytingum á áfeng
islöggjöfinni, sem leitt geti til
aukinnar neyzlu áfengis í land-
inu“.
III. Tillögur samþykktar á
aðalfundi Félags áfengisvarna-
nefnda í Vestur-Húnavatns-
sýslu:
1. „Ákveðið vþr að félagið
gengist fyrir skólamóti og
skyldi það haldið í nóv. n. k.
2. Fundurinn telur brýna
nauðsyn á að vera vel á verði
gegn bruggun á öli í landinu.
3. Að gefnu tilefni lýsti fund-
urinn því yfir, að hann telji víta
vert hve léleg tollgæzla er við
skip, sem koma í höfnina á
Hvammstanga“.
Eins og fram kemur í framan
skráðum samþykktum, er lögð
höfuðáherzla á almenna fræðslu
um þessi mál og til þess teljum
við, að auk þess, sem slik
fræðsla á að fara fram í skólum
landsins, þá eigi hún einnig að
fara fram í gegnum fjölmiðlun-
artækin. Ef þessir aðilar leggj-
ast á eitt með hinum frjálsu fé-
lagasamtökum innan Landssam
bandsins og utan, þá er nokkur
von til þess, að almenningsálitið
leggist með á sveifina og dragi
smátt og smátt þann ómenning-
arstimpil af þjóðlífinu, sem mis
notkun áfengis hefur á það sett.
Tilgangur gildandi löggjafar um
þessi mál er líka sá að bæta
ástandið með aukinni fræðslu.
En hvorttveggja er, að löggjöf-
in er gölluð og ekki síður hitt,
að í ýmsum atriðum er hún
dauður bókstafur. Það er eins
og löggjafinn hafi ekki hug-
mynd um hvaðan fræðslan á að
koma, hvar kennararnir eiga að
læra það, sem þeir eiga að
kenna. Þrátt fyrir sæg náms-
GÁT A
EFTIR Sigurjón Bergvinsson.
Tekið úr sögu Þ. Þ. Þ. 4. árg.
1. Þó að ég sé mögur og mjó
margra næ ég hylli,
ég í skógi eitt sinn bjó
1 aldintrjánna milli.
Nú er ég í fjötur færð,
feld að höfði gríma
inni í búri bundin, særð
bíð svo langan tíma.
Þín mig nístir harða hönd!
Hreppi ég djúpið nauða.
Ljúf þá af mér líður önd,
þitt ljós er ég í dauða.
Sigurjón Bergvinsson bjó á
Sörlastöðum í Fnjóskadal 1876
—1889. Þá eða stuttu síðar flutt
ist hann alfarinn til Ameríku.
Hvort hann hefur ort gátu
þessa áður en hann fór vestur
— eða síðar er mér ekki kunn-
ugt, en hana lærði ég fyrir 45—
50 árum.
En á þetta er minnt vegna
umræðna í Tímanum fyrir
nokkrum dögum um gátu Sigur
jóns.
Akureyri 10/11 1969
Jónatan Stefánsson.
bóka í mörgum kennslugrein-
um, fyrirfinnast hvergi hentug
námsbók í þessum fræðum.
Nokkur viðleitni í þessa átt virð
ist þó vera að komast á hreyf-
ingu, þar sem gert er ráð fyrir
að hefja rannsóknir á áhrifum
ofdrykkjunautna og orsökum
þeirra, á líkan hátt og gert hef-
ur verið hjá nokkrum öðrum
þjóðum, einkum varðandi
tóbaksnotkun. Traustustu undir
stöður fræðslunnar eru vísinda-
legar rannsóknir á hvaða sviði
sem er. Þær niðurstöður, sem
læknavísindin hafa komizt að
við rannsóknir á áhrifum vindl-
ingareykinga, hafa vissulega
orðið til þess, að margir hafa
farið að hugsa sig betur um og
sala þessarar vöru af þeim
ástæðum farið minnkandi. Þær
menningarstofnanir, sem, að
nokkru leyti, lifa á tekjum af
sölu þessarar vöru, „berja lóm-
inn“ yfir minnkandi tekjum
jafnframt vaxandi tilkostnaði.
Er sannarlega tími til kominn
að veita þeim fjárhagsaðstoð á
annan og betur viðeigandi hátt.
Er hér um að ræða, Iþróttasam-
band íslands og Landgræðslu-
sjóð, sem er önnur aðalstoð
skógræktarstarfseminnar í land
inu. Vissulega er rannsókna
þörf á fleiri sviðum eiturlyfja-
notkunar til þess að leiða í Ijós
sannleikann um það hvernig
fjöldi manns styttir líf sitt, eða
það sem verra er, útilokar ham-
ingjuna frá heimili sínu í stað
þess að bjóða henni inn.
Flestallir, ungir sem gamlir,
munu óska þess, að framfarir
verði í þessum málum ekki síð-
ur en öðrum og allir kjósa að
unnt verði að fyrirbyggja þau
slys og þá óhamingju, sem af
ofneyzlu áfengis leiðir. Þess
vegna verður manni á að
spyrja: Hvers vegna leiða menn
hjá sér að veita þessu máli lið?
Sá, sem telur öruggasta ráðið að
undirskrifa bindindisheit eða
hafa vínbann og hinn, sem telur
sjálfsagt að neyzla áfengis sé
fí'jáls hverjum sem er, sam-
kvæmt hans eigin óskum, hljóta
báðir að fallast á þá skoðun, að
eitthvað þurfi að gera til þess
að forðast hætturnar. Hvers
vegna ekki að taka höndum sam
an um það?
Vitrir menn hafa á öllum tim
um gefið heilræði í þessum mál
um, en allt of margir hafa virt
þau að vettugi og svo er enn.
Lofsöngurinn til vínguðsins hef
ur mátt sín meira.
Hvað sögðu liinir vísu menn
til forna?
1 Hávamálum segir:
„Er-a svá gótt
sem gótt kveða
öl alda sona,
því at færa veit,
er fleira drekkr
síns til geðs gumi.“
í Ferðabók Eggert Ólafssonar
og Bjarna Pálssonar, þar sem
þeir lýsa fólkinu og hegðun
þess um miðja 18. öld, segir um
Skagfirðinga:
„Því verður ekki neitað, að
margir þessara ferðalanga eru
hneigðir til drykkjar og lasta
þeirra og óreiðu, sem sigla í
kjölfar drykkjuskaparins.“
Um Sunnlendinga segja þeir
Eggert og Bjarni, meðal annars,
þetta:
„Þeir fullorðnu lifa þar í
óreglu og sukki, að ýmsu leyti
og uppeldi æskulýðsins fer efth’
því.“
Við erum, því miður, ekki
upp úr þessum ólifnaði vaxnir
enn og fyrirmynd sú, er við gef
um æskunni oft og tíðum ekki
metandi á marga fiska.
5
Hvað segja lífsreyndir, roskn
ir menn á síðasta áratugum og
nú?
Ég hef hlýtt á mörg erindi
kunnra merkismanna, lækna,
presta, skólastjóra og ráðherra,
er þeir hafa talað um þessi mál
til nemandanna í framhaldsskól
unum á Akureyri. Allar hafa
leiðbeiningar þeirra beinzt að
sama marki, að sýna fram á
nauðsýn þess að lifa hófsömu
lífi, láta ekki glepjast um of af
glisi og glaumi, haga sér ekki
þannig að kveldi að gráta þurfi
a ðmorgni, gæta iað sér, þegar
velja þarf eða hafna. Þeir hafa
reynt að sýna fram á hve mikils
virði sá einstaklingur er fyrir
þjóðarheildina, sem leggur sig
fram af fullri alúð við nám sitt
og störf sín, svo að félagar hlans
og aðrir, sem til hans þekkja
geti borið til hans fullt traust.
Vitna mætti til ummæla
margra annarra, er hníga í
sömu átt.
Hvað segir unga fólkið nú á
tímum?
Það hefur einnig fjallað um
þessi mál í ræðu og riti og í
samtölum í útvarpi. Verulegur
hluti þess vill vinna og vinnur
á ýmsan hátt til umbóta í þess-
um málum, en nokkrum hlutia
þess fynnst það vera öllum
stundum undir smásjá hinna
eldri og unir því ekki. Eins og
oft vill verða gætir nokkurs mis
skilnings á báðar hliðar. Margir
unglingar þurfa meiri aga en
þeir hafa og á hinn bóginn ávít-
ar fullorðið fólk þá yngri tíðum
fyrir það, sem það hefur sjálft
gefið fordæmi fyrir og á því
mesta sök á. Við þurfum að
sópa frá eigin dyrum áður en
við fellum dóma um hirðuleysi
fyrir dyrum annarra. Ungir og
aldnir þurfa að vera meira sam-
an í leikjum sem störfum. Þjóð-
inni er meiri hætta búin en
menn almennt gera sér grein
fyrir af því að einangra unga
fólkið frá því eldra, sígildir sið-
ir og fornar dyggðir fara smám
saman veg allrar veraldar og
móðurmálið úrkynjast. Og hætt
an verður enn meiri vegna sí-
vaxandi samskipta við aðrar
þjóðir. Fámenn þjóð, sem er að
reyna að byggja upp sjáLfstæði
sitt, svo að það verði meira en
orðin tóm, þarf að vera á verði
og gæta þjóðernis síns í umróti
hins nýja tíma. Q
Verið að faka fé á hús

Á Akureyri á mánudaginn.
(Ljósm.: E. D.j
Um alvinnumálin í Akureyrarhæ
AKUREYRI, sem er stærsti
kaupstaður landsins utan höfuð
borgarsvæðisins, hefur einnig
þá sérstöðu, að vera ætlað höf-
uðborgarhlutverk í Norðlend-
ingafjórðungi. Kaupstaðnum er
ætlað það, öðrum fremur, að
vera forystukaupstaður og veita
höfuðborginni nokkra sam-
keppni, sem bæðrhenni og land
inu öllu á að vera hagkvæmt.
Akureyri getur rækt þetta hlut
verk eftir mörgum leiðum, en
grundvöllurinn verður þó ætíð
athafna- og atvinnulíf. En nær-
tækast er að nefna ýmsa at-
vinnuþætti, sem auðsætt er að
efla þarf til mikilla muna, svo
að eftirsóknarvert sé fyrir dug-
TUTTUGU BÆIR í HOFSÁRDAL
FÁ RAFMAGN FRÁ DÍSILSTÖÐ
Vopnafirði 11. nóv. Snjór er
ekki mikill en illa lagður og
mun víðast jarðlaust af storku.
Veður var aftakamikið og til
marks um það og hafrótið er
það, að sjór gekk yfir Mið-
hólma, enda háflæði. Mun þetta
með mestu brimum er koma.
Skemmdir á nýja sjóvarnar-
garðinum mikla urðu ekki telj-
andi og sagði hafnarstjórinn,
að það mætti teljast vel
sloppið. Menn voru á stór-
um vörubíl niðri á bryggjunni.
Gekk þá kvika yfir og færði
bílinn til. Sjö tonna trilla sökk
STAKA
í MINNIGU Konráðs heitins
frá Hafralæk, sem lengi var les_
endum Dags kunnur og setti á
þeim tíma svip sinn á blaðið
vegna málsmekks og fræða.
Kryddaði spaug sitt spekifróður
spann gullþræði í kynningarnar.
Mikils virði er hans óður
okkur, sem geymum. minn-
ingarnar.
G. S. H.
og er óttast, að hún sé ónýt.
Harta átti Davið Vigfússon.
Dilkar voru vænni í haust en
áður og reyndust 16.02 kg. og
er það vænsta hér. Lógað var
13036 kindum alls. Þyngstu
meðalvigt átti Guðmundur Þor
steinsson, Víðidal, 18.5 kg. En
Guðni Stefánsson, Hámundar-
stöðum hafði 18.2 kg. meðalvigt
og var flest tvílembingar.
Þyngsti dilkur var 27.3 kg. og
eigandi hans var Sigurjón Frið-
riksson, Ytrihlíð.
Á næstunni verður væntan-
lega lagt rafmagn á 20 býli í
Hofsárdalnum, frá disilstöð í
Vopnafjarðarkauptúni. Hyggja
menn gott til.
Talið er, að sjónvarp frá
Gagnheiðarstöð muni ná til
nokkurn hluta sveitarinnar, hér
að norðan. Ovíst er, að sjón-
varpið sjáist allsstaðar vel í
þorpinu. Menn eru sem óðast
að lcaupa sér sjónvarpstæki.
Árni Ingimundarson er að
æfa hér kóra, bæði karlakór og
blandaðan kór, og enda æfingar
vonandi með samsöng. Þ. Þ.
legt fólk að setjast hér að, og
aðstreymi myndist. Þetta mætti
líka orða svo, að Akureyri taki
á móti nokkru af þeim fólks-
fjölda, sem annars flyttist til
höfuðborgarsvæðisins. f þessu
sambandi líta flestir til iðnað-
arins, þegar rætt er um aukn-
ingu atvinnulífsins, en sam-
kvæmt reynslu nágrannaþjóð-
anna, skipta vegalengdir frá
framleiðslustað til aðal markaðs
svæða nú minna máli með ári
hverju vegna aukinna og
bættra samgangna og verður að
telja líklegt, að sú þróun verði
hér einnig.
Þegar verkefni einhvers kaup
staðar eru rædd, og hugleiddir
vaxtarmöguleikar, hljóta at-
vinnumálin að skipa fyrsta sæti
umræðna og áforma, og hér er
það iðnaður, stóraukinn iðnað-
ur, sem er og verður höfuð við-
fangsefnið. Hér skal minnt á
iðnað samvinnumanna, stál-
skipasmíðarnar, niðursuðu og
annan fiskiðnað, húsgagna- og
byggingariðnaðinn, vélsmíðar
o. s. frv. En verzlun og útgerð,
skipa sem ætíð áður veglegan
sess í atvinnu- og athafnalífinu.
Alla aðal þætti athafnalífsins
væri ástæða til um þessar mund
ir að taka á dagskrá hjá yfir-
völdum bæjarins, jafnvel að
halda um þau borgarafund eða
fundi, ef með því fengjust nýjar
hugmyndir fyrir framtíðina og
ekki síður til að finna leiðir úr
þeim vanda, sem hætt er við að
nú sé framundan í vetur, eins
og í fyrravetur, en það er hið
geigvænlega atvinnuleysi. At-
vinnumálin eru stærstu verk-
efni bæjarfélagsins nú, þótt jafn
an megi um það deila, að hve
miklu leyti bæjarfélög eiga að
grípa inn í atvinnulífið hverju
sinni og á hvem hátt. Hér er að
sjálfsögðu ekki efast um, að
bæjarstjórn er með atvinnuauk
andi ráðstafanir á prjónunum.
En bezt er að vinna að þeim
fyrir opnum tjöldum.
Verzlunin á Akureyri er elzta
atvinnugrein staðarins og enn
einn af burðarásum atvinnulífs
ins og veitir bæ og héraði mik-
Ási, Vatnsdal 11. nóv. Heldur
viðrar illa það sem af er vetri,
kominn nokkur snjór og hag-
lítið' að vestanverðu í dalnum.
Menn eru að taka fé á hús og
eitthvað mun enn vanta, þó
ekki fremur venju í fyrstu snjó-
um.
Fremur finnst manni horfa
skuggalega eins og er, en úr
getur raknað með veðráttuna.
Verið er að lóga hrossum hjá
Sölufélaginu á Blönduósi.
Félagslif er ekki vaknað hér
ennþá, en á Blönduósi mun fé-
lagsstarfsemi að hefjast eða haf
in, enda hægara um vik þar og
menn minna bundnir veðri og
færi. G. J.
ÞUNGT FÆRI
Dalvík 11. nóv. Brim var ekki
aftakamikið en illt veður og
mikil ólga. Skemmdir urðu
engar á hafnarmannvirkjum
eða bátum, sem hér lágu.
Fönn er allmikil og þyngist
færi mjög á vegum og veitir
ekki af að drif séu á öllumi
hjólum þeirra bifreiða, sem
fara þurfa um sveitir. J. H.
Um orkunotkunina
ilsverðustu þjónustu, en á að
geta stórvaxið með tilkomu
bættrar hafnaraðstöðu, sem nú
er unnið að.
Útgerð hefur jafnan verið
nokkur og stundum mikil. Út-
gerðarfélag Akureyringa h.f. á
mikilvægan þátt í því, að halda
uppi atvinnu, jafnframt því að
auka gjaldeyristekjur þjóðarinn
ar. Kaup á togara eða veiðiskipi
til hráefnisöflunar er á dagskrá
og auðsætt, að ekki verður
undan því vikizt að halda í horf
inu um skipakost og þyrfti auð-
vitað einnig að auka hann, þótt
aukin nýting aflans sé e. t. v.
ennþá nauðsynlegra verkefni.
En að því tvennu má vinna sam
hliða. Togaraútgerðin á Akur-
eyri er í framkvæmd bæjarút-
gerð.
Þess hefur orðið vai't að und-
anförnu, að bæði eldri og yngri
borgarar hafa vaxandi áhuga á
(Framhald á blaðsíðu 2)
Á ÁRUNUM 1964—67 jókst
neyzla jarðgass um 25 prósent
og brennsluolíu um 24 prósent.
Notkun raforku var meiri en
nokkru sinni fyrr. í nokkrum
vanþróuðum löndum jókst raf-
magnsneyzlan um allt að 27
prósentum frá 1966 til 1967.
Það kemur einnig fram, að
vanþróuðu löndin, sem hafa
í’úma tvöfalda íbúatölu iðnaðar
landanna, nota einungis einn
áttunda hluta af raforku heims
ins.
Japan er nú mesti hráolíuinn
flytjandi heims.
Samanlögð rafmagnsneyzla
heimsins var 3856 milljarðar
kílóvattstunda eða meiri en
nokkru sinni áður. Var um að
ræða 6 prósenta aukningu frá
árinu á undan. Árleg kilóvatt-
stunda-neyzla á hvern íbúa í
heiminum öllum var að meðal-
tali 1133 kílóvattstundir árið
1967 eða 4 prósentum meiri en
árið 1966. En þegar komið er að
einstökum löndum, verður mun
urinn geysimikill. Efst á blaði
er Noregur með 12.566 kílóvatt-
stunda meðalneyzlu á hvem
íbúa árlega. Löndin, sem em
neðst á listanum, hafa hins veg-
ar allt niður í 3 kílóvattstunda
meðalneyzlu á íbúa árlega.
Af samanlagðri raforku heims
ins árið 1967 notaði Norður-
Ameríka 38 prósent, Sovétríkin
og Austur-Evrópa 20 prósent,
aðildarríki Efnahagsbandalags-
ins 12 prósent og aðildarríki Frí
verzlunarbandalagsins 10 pró-
sent.
Sífellt fleiri ólæsir.
Þrátt fyrir hið mikla átak,
sem ýmis lönd gera til að vinna
bug á ólæsi, eykst tala bókleys-
ingja um heim allan hröðum
skrefum. Verði baráttunni við
ólæsi haldið áfram með sama
hraða og verið hefur til þessa,
verða á næsta ári 810 milljónir
bókleysingja meðal 2335 millj-
óna jarðarbúa (fullorðinna).
Jafnvel þótt hraðinn yrði auk-
inn um helming, yrðu samt á
næsta ári 710 milljónir fullorð-
inna manna í heiminum, sem
hvorki kunna að lesa né skrifa.
Frá Fjórðungssamb. Norðiendinga
Á FYRSTA fundi nýkjörins
Fjórðungsráðs Norðlendinga,
sem haldinn var 1. nóv. sl„ var
kosin framkvæmdastjórn þess
og framkvæmdastjóri. Formað-
ur Fjórðungssambands Norð-
lendinga, Marteinn Friðriksson
forstjóri, Sauðárkróki, er sjálf-
kjörinn í framkvæmdastjórn,
en auk hans voru kosnir í fram
kvæmdastjórnina Bjarni Einars
son bæjarstjóri á Akureyri og
NY BARNABÓK
eftir Eirík Sigurðsson fyrrverandi skólastjóra
KOMIN er í bókaverzlanir ný
barnabók, sem ber nafnið
Strákar í Straumey, og er eftir
Eirík Sigurðsson fyrrv. skóla-
stjóra.
Aðalsögupersónur bókarinn-
ar eru Vífill og Smári, en þeir
eru 10 og 12 ára, synir læknis-
ins á Meleyri. Þegar sagan
hefst, er vor og drengirnir bíða
þess að fá vist í sveit.
Dag nokkurn kemur faðir
þeirra heim með þær gleðifregn
ir, að hann hafi ráðið þá til
sumardvalar isStraumey, hjá
hjónunum Bjarna og Valgerði.
Eyja þessi er skemmt undan
landi og talið að Papar hafi, fyrr
á öldum, dvalið þar.
í Straumey lenda drengirnir
í ýmsum ævintýrum og komast
í kynni við Grámann og Sólon,
en sögu þá ætla ég ekki að
rekja nánar.
Dvölin í Straumey verður á
margan hátt lærdómsrík og
óskyld verk sem drengimir
taka þátt í, eða allt frá bjargsigi
að gullgreftri. I frásögnina er
fléttað átthagafræðslu og stað-
háttalýsingum.
Strákar í Straumey er
drengjasaga, 107 blaðsíður og
myndskreytt af Bjama Jóns-
syni listmálai-a. Myndimar eru
flestar ágætar, en forsíðumynd-
in þó einna bezt.
Efni bókarinnar er mjög ís-
lenzkt að allri gerð, með hóf-
legri spennu og stuttum köfl-
um, sem flestir hafa að geyma
nýja atburði. Hún er skemmti-
leg aflestrar og með beztu
barnabókum, sem ég hef lesið
eftir Eirík Sigurðsson, en hann
er löngu landsþekktur rithöf-
undur og þýðandi. Fullyrða má,
að bókin er hollt lesefni fyrir
æskuna og verður vafalaust vel
tekið. — Útgefandi er bókaút-
gáfan Fróði, Reykjavík.
Indriði Úlfsson.
Björn Friðfinnsson bæjarstjóri
á Húsavík. Framkvæmdastjóri
var í'áðinn Lárus Jónsson við-
skiptafræðingur, og hefur hann
störf hjá Fjórðungssambandinu
um næstu áramót, en hann starf
ar nú sem deildarstjóri byggða-
áætlanadeildar Efnahagsstofn-
unarinnar. Skrifstofur Fjórð-
ungssambands Norðlendinga
verða fyrst um sinn í bæjar-
skrifstofunum á Akureyri við
Geislagötu.
Með þessum ákvörðunum er
lokið endurskipulagningu Fjórð
ungssambands Norðlendinga
samkvæmt nýjum lögum þess,
sem samþykkt voru á þingi
Fjórðungssambandsins á Sauð-
árkróki 22. og 23. okt. sl. í Fjórð
ungssambandinu eru nú sveit-
ar- og sýslufélög í báðum kjör-
dæmum Norðurlands. Auk þess
er heimilt að taka nærliggjandi
sveitarfélög inn í samtökin, sem
eru á byggðasvæði því, sem
Norðurlandsáætlun nær til.
Alls geta 61 fulltrúi frá ofan-
greindum aðilum átt sæti á
þingi samtakanna, en skylt er
að halda Fjórðungsþing árlega.
Níu manna Fjórðungsráð fer
með stefnumál samtakanna
milli þinga, en það kýs þriggja
manna Fjórðungsstjórn, sem fer
með daglega framkvæmdastjóm
þess ásamt framkvæmdastjóra.
Fjórðungssamband Norðlend
inga mun taka upp viðræður
næstu daga við Efnahagsstofn-
unina og Atvinnujöfnunarsjóð
um verkaskiptingu og samstarf
um áframhaldandi gerð og fram
kvæmd Norðurlandsáætlunar.
(Fréttatilkynning)