Dagur - 14.08.1974, Side 7

7
Kj arnaskógur
MÉR er bæði ljúft og skylt að
láta í ljós þakkir Skógræktar-
félags Akureyrar til þeirra fjöl-
mörgu gesta, sem heimsóttu
Kjarnaskóg er þjóðhátíð Eyfirð-
inga fór þar fram 20. og 21. júlí
sL, og gengu svo vel um þetta
óskaland okkar að sama og
ekkert sá á hinum unga og við-
kvæma gróðri staðarins.
Ég veit að meðal þeirra þús-
unda, sem komu í Kjarnaskóg
þessa daga voru hundruð bæjar
búa, sem nutu þar vorkvölda
við gróðursetningarstörf fyrir
15—20 árum, en hafa sjaldan
eða ekki komið þar síðan, og ég
vona að nú hafi þeir fundið til
stoltrar gleði við að sjá árangur
góðs þegnskaparstarfs.
Ég þakka rausnarlegt fram-
lag Akureyrar til útivistar-
svæðisins á þessu ári, og vax-
andi stuðning bæjarins við skóg
ræktarfélagið. Þá ber að þakka
þeim mönnum sem unnu við
vegagerð, byggingar og aðrar
framkvæmdir í Kjarnaskógi á
þessu sumri, og leystu störf sín
vel af hendi á skömmum tíma.
Ég vona að allir þeir bæjar-
búar sem í sumar hafa komið í
Kjarnaskóg reynist skógrækt-
inni hliðhollir og telji því fé vel
varið, sem til hennar rennur.
Þá ber sérstaklega að þakka
þeim nemendum Barnaskóla
Akureyrar, sem blátt áfram
björguðu þúsundum plantna,
sem voru í hættu í maí, þegar
vinnuafl skorti í Kjarna til vor-
verkanna, sem kölluðu óvenju
snemma að. Það var ánægju-
legt að sjá krakkana sólbrún,
moldug og brosandi við rækt-
unarstörf, sem ekki voru laun-
uð með peningum. Sum þeirra
hlógu, þegar ég sagði að líklega
ættu þau eftir að sitja með börn
um sínum í skjóli trjánna, sem
þau bogruðu við að gróðursetja,
dagana sem þau tóku barna-
prófið árið 1974, en annað eins
hefip nú komið fyrir þá, sem
gróðursettu í Kjarnaskógi árið
1954. Auðvitað vorum við full
af bjartsýni, gríni og „groddi“
við þessa gróðursetningu, og
töldum hana lang merkilegasta
„vinnubókarblaðið," sem gert
hefði verið í skólanum okkar
árið 1974, vegna þess að það
yrði fegurra og stærra með
hverju ári, sem líður, og von-
andi rætist það.
Þá færi ég frú Einhildi Sveins
dóttur innilegar þakkir Skóg-
ræktarfélags Akureyrar fyrir 50
þúsund króna gjöf, er hún færði
félaginu til minningar um mann
sinn, Martein Sigurðsson frá
Veturliðastöðum, er lengi var í
stjórn félagsins og í röð ötul-
ustu skógræktarmanna þessa
bæjar. Fénu var varið til þess
að reisa gróðurhús í trjáræktar-
stöðinni í Kjarna og er það nú
tilbúið.
Akureyrarprenf
AMTSBÓKASÁFNIÐ á Akureyri
hefur nú opnað sýningu á allflest-
um þeim bókum, sem prentaðar
voru á fyrsta áratug prentsmiðju-
rekstttrs í bænum. Flsta bókin á
sýningunni er „Sálma og bæna-
Kver“ eftir séra Jón Jónsson, sein-
ast prest á Möðruvöllum í Hörgár-
dal og Hallgrím djákna Jónsson,
2- útgáfa (1. útgáfa var prentuð í
Kaupmannahöfn árið 1832). Bók-
in er gefin út árið 1853 og er
fyrsta bók, sem prentuð var á
Akureyri.
Af jrví sem „látið var á þrykk
út ganga“ á þessuin bernskuárum
akureyrskrar prentlistar, ber fyrst
að nefna Norðra og síðar Norðan-
Að lokum þakka ég öllum
þeim, sem fyrr og síðar hafa
unnið að skógræktinni í Kjarna,
og get þá ekki stillt mig um að
nefna sérstaklega Ármann Dal-
mannsson, sem var starfsmaður
skógræktarfélagsins frá stofnun
þess 1951 til ársins 1968, og Jón
D. Ármannsson, sem vann þar
með föður sínum öll þessi ár.
Þeirra verk voru ómæld og
ómetanleg.
Tryggvi Þorsteinsson.
Sumum kann að finnast
óþarfi að þakka það, sem að
framan er nefnt, en ég tel það
sjálfsagt. Það er of sjaldan við-
urkennt sem vel er gert.
En þessi grein átti ekki að
vera eintómt þakklæti. Ég hefi
lengi alið þá hugmynd að
Kjarnaskógur verði ekki aðeins
útivistarsvæði fyrir Akureyr-
inga, heldur einnig náms- og
vinnustaður fyrir skólaæsku
bæjarins. Nokkur undanfarin
haust hafa 12 ára nemendur í
Barnaskóla Akureyrar dvalið
skamman tíma (þrjá daga) í
svokölluðum vettvangsskóla í
Sumarbúðum K.F.U.M. og K.
við Hólavatn og í Sumarbúðum
þjóðkirkjunnar í Aðaldal. Við-
fangsefni nemendanna á þess-
um stöðum hefir verið náttúru-
skoðun og náttúruvernd, úti-
legutækni, saga byggðarlagsins,
íþróttir og gönguferðir, kvöld-
vökur o. fl. Svipuð starfsemi
gæti farið fram í Kjarnaskógi
vor og haust, en auk jDess sem
að framan er nefnt hugsa ég
mér að nemendur vinni þar án
endurgjalds í þágu staðarins
t. d. 2—3 tíma á dag, Hugsan-
legt er að allir nemendur eigi
kost á slíkri útivist t. d. einu
sinni er þeir eru á aldrinum
12—14 ára, og þótt ég ræði hér
um Akureyringa og Kjarnaskóg
gæti hugmyndin átt víðar við í
1853 fii 1862
fara, fyrstu blöð, sem út voru gef-
in á Akureyri. Nokkuð ber á rím-
um. en jrarna getur einnig að líta
markaskrár, smásögur og galdra-
kver, að ógleymdum ýmsum guð-
rækilegum ritum. Ekki má heldur
gleyma Felsenborgarsögum, sent
marga hneyksluðu á Jreim tíma, og
ílestir muna, er lesið hafa Heims-
ljós Laxness.
Er ekki að efa, að ýmsum mun
þykja fýsilegt að kynna sér hvert
lesefni, best hefur Jtótt hæfa al-
ntenningi á Jiessum árum.
Sýningin mun standa til 13.
september.
(Frá Amtsbókasafninu).
- Stjórnarmyndun
og skólamál
tengslum við skólasetur og
skóglendi.
En hvernig er þetta hægt?
spyr einhver, og því reyni ég að
svara með nokkrum orðum.
1. í Kjarna þarf að starfa vel
menntaður skógræktarmaður,
sem hefir áhuga fyrir uppeldis-
málum og getu til þess að vera
góður verkstjóri og æskulýðs-
leiðtogi. Hann þarf að vera
ræktunarmaður lands og lýðs,
fús til samstarfs við skólana og
reiðubúinn til þess að vera leið-
beinandi bæði fyrir kennara og
nemendur, sem í Kjarna koma,
— og manninn höfum við.
2. í byggingu þeirri, sem ráð-
gert er að reisa í Kjarna er
stofa 8x8 m, og auk þess eld-
unaraðstaða, lítið herbergi o. fl.
Þetta verður tengt við ágæta
snyrtingu, sem byggð var í
sumar. Þegar lokið er við þessa
byggingu verður þarna góð
borðstofa fyrir eina bekkjar-
deild, (20—30 nemendur) sem
einnig má nota sem kennslu-
stofu eða fyrir kvöldvökur.
Annars geri ég ráð fyrir að nám
ið fari að mestu fram úti, eða í
stóru tjaldi.
3. Ég geri ráð fyrir að nem-
endur gisti í tjöldum í Kjarna-
skógi, og að þeir fái þar verk-
lega æfingu í ýmsu er snertir
útilegur og ferðalög. Margt af
því má kenna í formi leikja.
Klæðnaður og útbúnaður er nú
orðinn svo góður að veðurfar
skiptir litlu máli, ef menn
kunna að bregðast rétt við því.
4. Þótt mánuðirnar maí og
september séu ekki þeir ákjós-
anlegustu til plöntusöfnunar
geri ég ráð fyrir að nemendur
geri athuganir á gróðri og safni
jurtum eftir því sem kostur er.
Á gönguferðum gefst tækifæri
til að athuga áhrif veðurs og
vatns á grjót og gróður o. fl.
Sjálfsagt er að auka fjölbreytni
gróðursins á staðnum með því
að flytja í Kjarnaskóg allar þær
íslenskar jurtir, sem þar geta
vaxið og ekki eru þegar til á
því landsvæði.
5. Þá finnst mér rétt að kynna
unglingunum sögu höfuðbólsins
Kjarna, sem eitt sinn var sýslu-
mannssetur og hið mesta höfuð-
ból eins og sjá má í Ferðabók
Ebenezar Hendersons. Einnig
þarf að kynna örnefnin, sem
annars falla í gleymsku, en
fyrst og fremst þarf að kynna
sögu Kjarnaskógar, sem er
mjög merk, Joótt hún sé ekki
löng. Það má meðal annars gera
með litskyggnum af Kjarna-
landi, er teknar hafa verið á
ýmsum tímum frá því Skóg-
rækarfélag Akureyrar hóf þar
starfsemi sína, en þótt ótrúlegt
kunni að virðast sást þá ekki
svo mikið sem laufblað, þar sem
nú standa föstum rótum að
minnsta kosti fimm-hundruð-
þúsund tré.
6. Um íþróttir og gönguferðir
fjölyrði ég ekki. Aðstaðan til
margvíslegra leikja og íþrótta
er góð í Kjarnaskógi og Súlna-
fjallið er hið ákjósanlegasta til
gönguferða. Ekki þykir mér
ótrúlegt að innan tíðar verði
merktar göngu- og „skokk-braut
ir“ út og suður hlíðina milli
Fálkafells og bæjarins, sem
enduðu t. d. í Kjarna og á
íþróttasvæði við Lundarskóla,
og væri þá vel til fundið að gefa
æstustu „skokkurunum" kost á
því að reyna sig í lyftingum á
leiðinni, (nota t. d. steina af mis
jöfnum stærðum) eða gera fyrir
Joá lykkjur upp í bröttustu
brekkurnar, ef þeim þætti braut
in of létt.
7. Og þá er J>að vinnan. Verk-
efnin í Kjarnaskógi eru óþrjót-
andi, en vinnan Jjar hefir ekki
aðeins þann tilgang að koma
nauðsynlegu verki í fram-
kvæmd. Hún hefir einnig upp-
eldislegt markmið og ætti að
verða til þess að unglingamir
finndu skyldleika sinn við ann-
an gróður, og hún ætti að
styrkja vináttubönd þeirra við
náttúruna um leið og hún
kenndi þeim að meta þá perlu,
sem Kjarnaskógur er fyrir
þennan bæ.
8. í starfsemi, eins og að fram-
an er lýst, gefst ómetanlegt tæki
færi til félagslegs uppeldis.
Kynni milli nemenda og kenn-
ara verða þar allt önnur en í
venjulegu skólastarfi og oft geta
Jjau orðið kennurum og nem-
endum mjög gagnleg við hið
venjulega skólanám.
En starfsemi af því tagi, sem
að framan er getið, er vanda-
söm og tæplega hægt að gefa
um hana nokkra forskrift. Til-
gangurinn með þessum línum
er aðeins sá, að vekja athygli á
einum þeirra mörgu möguleika,
sem Kjarnaskógur leggur okkur
í skaut.
I
Tryggvi Þorsteinsson.
DAGANA 1,—6. þ. m. var 6.
þing norrænna barna- og ungl-
ingabókahöfunda haldið í Þórs-
höfn í Færeyjum. Um 110 er-
lendir þátttakendur sóttu þingið
og 20—30 Færeyingar. Auk rit-
höfunda sátu þingið starfsfólk
útvarps og sjónvarps, sem sér
um barnaefni í þessum fjölmiðl-
um, ritstjórar barnablaða, bóka-
verðir o. fl. Frá Svíþjóð voru
flestir þátttakendanna. Héðan
að heiman voru 13 þátttakend-
ur. — Þessi þing eru haldin
annað hvert ár, til skiptis á
Norðurlöndunum, og eru þau
styrkt af norræna menningar-
málasjóðnum. Þingið 1972 var
haldið í Reykjavík.
Þessi þing eru einn þátturinn
í norrænni samvinnu, — og
sannarlega ekki sá ómerkasti.
Tekið er til meðferðar lestrar-
efni ungu kynslóðarinnar, út-
gáfa barnabóka, já, og raunar
allt efni sem ætlað er börnum
og unglingum í útvarpi, sjón-
varpi, kvikmyndahúsum, leik-
húsum og öðrum opinberum
stöðum.
Höfundaviðfangsefni þingsins
í Færeyjum var: Barnabók-
menntirnar og skólarnir. Einn
fyrirlesari var frá hverju landi:
Steinbjörn Jacobsen skáld frá
Færeyjum, Róbert Fisker rit-
höf. frá Danmörku, Lars Furu-
land dósent frá Svíþjóð, Elsa
Breen rithöf. frá Noregi, Marita
Lundquist rithöf. frá Finnlandi
og Ármann Kr. Einarsson frá
Islandi.
Umræður fóru fram að lokn-
um framsöguerindunum, og
vinnuhópar störfuðu um ein-
stök málefni. Loks voru álykt-
anir bornar fram. Nefna má að
samþykkt var tillaga, sam-
hljóða, um að fyrir efni ætlað
börnum og unglingum í fjöl-
miðlum væri greitt jafnt og
annað efni. Þá var gerð ályktun
á þinginu, um hið sjálfsagða
réttlætismál, að nemendur fái
að taka próf á móðurmáli sínu.
En eins og kunnugt er af frétt-
um var 2 færeyskum nemend-
um vísað frá prófi vegna þess
að þeir neituðu að tala á öðru
máli en sínu eigin.
Þetta 6. þing norrænna barna-
og unglingabókahöfunda í Þórs-
höfn var mjög vel undirbúið og
skipulagt, en formaður undir-
(Framhald af blaðsíðu 1)
samráð við þessa aðila eftir að
stjórn hefur verið mynduð, en
fyrr ekki, og tel það alveg óvið-
eigandi að aðrir en alþingis-
menn og stjórnmálaflokkarnir
hafi þetta hlutverk með hönd-
um.
Þá neitaði forsætisráðherra
að svara þeirri spurningu frétta
manns hvort stjórnarmyndun
hefði strandað á afstöðu ein-
hvers ákveðins flokks eða
flokka, og kvaðst ekki varpa
sök á neinn. Það náðist ekki
málefnaleg samstaða milli flokk
anna og voru þó gerðar mjög
ítarlegar tilraunir til þess.
Um það hvert yrði næsta
skrefið, sagði forsætisráðherra.
Ég tel það tvímælalausa skyldu
Alþingis að mynda meirihluta-
stjórn og J>ví verði Framsóknar-
flokkur og Sjálfstæðisflokkur
að ræðast við um stjórnarmynd
un og kanna, hvort þessir tveir
flokkar ná málefnalegri sam-
stöðu. Hef ég þegar snúið mér í
þessu efni til formanns Sjálf-
stæðisflokksins og mun flokkur
inn kanna málin í dag, og ef sú
könnun verður jákvæð, geta
viðræðunefndir hafið störf á
morgun. □
búningsnefndar var Óskar Her-
mannsson, en með honum í
nefndinni var Hanna Lisberg,
Jóhannes Enni, og ritari þings-
ins, Hanna Absalonsen.
Þingið var haldið í Mennta-
skólanum í Þórshöfn, — í stór-
um og vistlegum húsakynnum.
Menntamálaráðherra færeysku
landstjórnarinnar, Ásbjörn Joen
sen, setti þingið með ræðu, og
við opnunina lásu upp og sungu
færeyskir listamenn. Meðan
þingið stóð yfir var móttaka
fyrir alla þinggesti, bæði hjá
borgarstjóranum í Þórshöfn og
lögmanninum í Tinganesi. Geta
má þess einnig, að þátttakend-
um var boðið í lengri og
skemmri skemmtiferðir Jiing-
dagana, m. a. voru skoðaðir hin-
ir sérkennilegu hellar í Vest-
mannabjörgunum, og farið var
til Kirkjubæjar.
í sambandi við þingið voru
haldnar sýningar á færeyskum
og þýddum barnabókum.
Þinginu lauk síðan á föstu-
dagskvöld með mjög veglegri
veislu í Hótel Færeyjum, þar
sem nær 200 gestir sátu til
borðs. Mörg þakkarávörp voru
flutt, og mikið sungið, m. a. ljóð,
sem orkt höfðu verið í tilefni
þingsins. Að síðustu sleit for-
maður færeyska rithöfundafé-
lagsins, Jákup í Jákupsstovu,
þingið með ræðu. Eftir að borð
höfðu verið fjarlægð, sýndi 30
manna hópur Færeyinga, klædd
ir þjóðbúningum, færeyska
dansa. Loks var stiginn almenn-
ur dans.
Erlendu fulltrúarnir rómuðu
mjög framúrskarandi gestrisni
Færeyinga. Til gamans má geta
þess, að einstök veðurblíða og
sólskin var alla þingdagana, og
sagðist undirbúningsnefndin
hafa pantað þetta veður.
Talsvert var skrifað í færeysk
blöð fyrir þingið og meðan það
stóð yfir. Kom þar m. a. fram,
að þetta þing yrði vonandi fær-
eyskum barnabókmenntum til
örvunar og stuðnings. En eins
og kunnugt er hafa færeyskar
bókmenntir átt mjög erfitt upp-
dráttar, sökum fámennis þjóðar-
innar.
Að lokum var ákveðið að
næsta þing norrænna barna- og
unglingabókahöfunda, hið 7. í
röðinni, yrði haldið í Osló 1976.
Þing barnabókahölunda