Dagur - 26.11.1975, Qupperneq 4

4
5
rfðlSr-
Skrifstofur, Hafnarstrœti 90, Akurcyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓHANN K. SIGURÐSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
ÞORSKURINN
0G LANDHELGIN
Innlendir og erlendir fiskimenn
hafa á fslandsmiðum undanfarin*ár
veitt um 700 þúsund tonn af botn-
lægum fiski. Hafrannsóknarstofnun-
in hefur lagt til, að ekki verði á
næsta ári veidd meira en 230 þúsund
tonn af þorski, þar sem sá stofn liafi
verið ofveiddur og hrygningarstofn-
inn því svo veikur, að hann þoli ekki
meiri veiði. Alit íslenskra fiskifræð-
inga er byggt á margra ára rannsókn-
um og svo spá, samkvæmt þeim rann
sóknum. Breskir fiskifræðingar og
íslenskir báru í haust saman bækur
sínar og komust að mjög líkri niður-
stöðu.
Tillaga Hafrannsóknarstofnunar-
innar er að sjálfsögðu við það miðuð,
að með því að veiða aðeins 230 þús-
und tonn af þorski geti stofninn
smám saman aukist á ný og náð fyrrí
stærð eða jafnvel meira. Þennan afla,
ásamt 160 þúsund tonnum af öðrum
botnlægum fisktegundum, getur ís-
lenski fiskiskipastóll landsmanna
veitt á miðunum og þótt miklu
meira væri. Ef fara á eftir tillögum
fiskifræðinganna um aflamgn á Is-
lndsmiðum næsta ár og þau næstu,
er ekkert til skiptanna lianda útlend-
ingum, nema íslendingar minnki
eigin sókn.
Erlendar fiskveiðiþjóðir vilja nú
semja um undanþágur sér til handa
um fiskveiðar innan íslensku land-
helginnar. Samningaviðræðurnar
hala snúist um rétt eða órétt til veið-
anna. Einnig hefur íslendingum
verið ógnað með valdbeitingu. Þetta
er alröng málsmeðferð vegna þess, að
engum samningum er unnt að full-
nægja um fiskveiðar á fslandsmiðum
ef enn verður framfylgt ofveiðinni,
því þá fer eins um þorskinn og fleiri
fisktegundir, og um síldina, að engu
verður að skipta. Hvorki ríður það
bretum eða vestur-þjóðverjum að
fullu þótt þorskurinn hverfi af fs-
landsmiðum, en það myndi skapa
atvinnuleysi og síðan efnahagshrun
hér á landi, svo háðir em íslendingar
fiskveiðum.
Samningaviðræður við erlendar
fiskveiðiþjóðir um undanþágur til
veiða á íslandsmiðum, eiga fyrst og
fremst að miðast við framangreind
atriði, af hálfu íslendinga, og svo
mun hafa verið gert. Um samninga,
þegar eða ef þeir verða gerðir, verð-
ur að hafa það öðm fremur að leiðar
ljósi, á hvem hátt megi sem fyrst og
öruggast efla fiskistofnana, og á
hvern hátt megi sem mest takinarka
sókn útlendinga á íslensk fiskimið,
þar til við öðlumst viðurkenndan
fullan yfirráðarétt innan 200 mílna
markanna, samkvæmt væntanlegum
alþjóðalögum. □
Frá bæ j ar st j órninni

!■■■■■■
Hitaveita er orðinn veruleiki í
mörgum kaupstöðum og kaup-
túnum hér á landi og hvarvetna
þykir hún sem fundið fé, ekki
síst eftir að olían hækkaði í
verði. Kaupstaðir fyrir austan
okkur og vestan njóta nú hita-
veitu, en Akureyri er ennþá
kaldur bær og jafnvel einnig
dimmur á stundum. Ný tækni
til að ná jarðhita á meira dýpi
en áður og nýjustu leitartæki
hafa nú gefið nýjar vonir um,
að jarðhitaleit fyrir Akureyri,
sem nú stendur yfir, geti borið
árangur að einhverju eða öllu
leyti. En þó svo færi, að árang-
ur yrði enginn, eru fleiri kostir
til,' þótt dýrari séu vegna fjar-
lægðai'.
Blaðið ræddi á fimmtudaginn
við Pétur Pálmason verkfræð-
ing um væntanlega hitaveitu á
Akureyri, en hann á sæti í hita-
veitunefnd kaupstaðarins. Fer
viðtalið hér á eftir.
Hve mikið af 100 gráðu heitu
vatni þarf til að liita öll hús á
Akureyri?
í áætlun, sem fyrr var gerð
um þetta efni, reiknuðum við
að þyrfti 230 lítra á sekúndu af
100 stiga heitu vatni til að hita
hús kaupstaðarins fram yfir
1980. Nú þarf í okkar 12 þúsund
manna bæ um 200 lítra.
Hvernig er forsaga hitaveitu-
málanna, í örstuttu yfirliti?
Það var gerð áætlun um að
leiða hingað vatn frá Bjarnar-
flagi í Mývatnssveit. En þegar
þeirri áætlunargerð var lokið,
vor borað á Hveravöllum í
Reykjahverfi, og kom upp mjög
mikið af heitu vatni þar, og
varð það til þess, að við snérum
athugunum okkar að því svæði.
Samkvæmt upplýsingum Orku-
stofnunar mátti reikna með, að
þar væri unnt að fá nægilegt
heitt vatn bæði fyrir heima-
menn og Akureyringa um veru
lega framtíð.
Vatnið í Reykjahverfi er talið
betra?
Já,. það þyrfti að hafa varma-
skipti á heita vatninu frá
Bjarnarflagi, en ekki á vatni,
sem tekið væri í Reykjahverfi
og er á því verulegur munur.
Munur á vegalengd til þessara
staða er ekki mikill en þó
nokkrum kílómetrum styttra til
Reykjahverfis. í annan stað
fáum við líklega heppilegri
dælingu á vatni frá Reykja-
hverfi. Þá yrði leiðslan lögð yfir
Gönguskarð, sem liggur á milli
Kinnar og Út-Fnjóskárdals, hjá
Hóli í Dalsmynni. Dælustöð
yrði þá væntanlega aett upp í
Kinninni, en eftir það yrði
vatnið sjálfrennandi til Akur-
eyrar um Víkurskarð. Göngu-
skarð er um 400 metrar yfir sjó
og Víkurskarð lægra. Hins veg-
ar var ráðgert að leiða heita
vatnið frá Bjarnarflagi yfir
Steinsskarð á Vaðlaheiði, sem
er um 550 metra hátt. Hitaveita
PÉTUR PÁLMASON, VERKFRÆÐINGUR,
SVARAR SPURNINGUM BLAÐSINS
frá Reykjahverfi hefur því aug-
Ijósa kosti fram yfir hitaveitu
frá Bjarnarflagi. Áætlun um
hitaveitu frá Reykjahverfi sýnd
ist hagkvæm og raunar frá báð-
um stöðum, og þá var, að okkar
mati í hitaveitunefnd, hægt að
wm,
Pétur Pálmason,
verkfræðingur.
hefja hitaveituframkvæmdir,
eftir nánari samningum og
annan undirbúning.
En þá kom ný spurning?
Þá kom spurningin um það,
hvort hægt væri að koma á enn
hagkvæmari hitaveitu. Við at-
huguðum möguleika á hita-
veitu frá Laugum í Reykjadal,
þar sem mikið og óvænt heitt
vatn kom upp við borun og sá
staður er nær okkur en hinir,
en þar var vatnið ekki nægilega
heitt og Orkustofnun áleit, að
ekki fengist mun heitara vatn
þar nema á.miklu dýpi. Orku-
stofnun lagði til, að gerðar yrðu
í Eyjafirði og Fnjóskadal nýjar
viðnámsmælingar, méð tilliti
til þess, að nú er unnt að bora
dýpra í jörð niður en áður, eða
í allt að 3600 metra. Þær mæl-
ingar voru gerðar í ár. Hins
vegar er þess að geta, að borað
hefur verið í Eyjafirði áður, án
verulegs árangurs.
Og niðurstöður mælinganna?
Niðurstöður lágu fyrir í
haust, og þær gáfu til kynna,
að rétt væri að bora í landi
Syðra-Laugalands í Eyjafirði,
sem er ríkisjörð. Þess vegna er
nú svo komið, að byrjað er að
bora og haldið verður4 áfram
með stóra bomum Jötni, sem
áður var í Þorlákshöfn. Þetta
er tiliaunaborun, en talið rétt-
lætanlegt að reyna þetta. En
fleira kom fram við athugun
þeirra hjá Orkustofnun. Þeir
mældu í Fnjóskadal, á Reykj-
um, Draflastöðum og í Dals-
mynni, einnig á Stóru-Tjörnum
í Ljósavatnsskarði. Svæðið í
kring um Reyki, sem hingað til
hefur verið talið heldur óálit-
legt, kom mjög vel út í mæling-
unum og eru því möguleikar á,
að ná heitu vatni þar. Að Reykj
um eru um 20 km að bæjartak-
mörkum Akureyrar en frá
Syðra-Laugalandi um 10 km.
Við höfum þess vegna Reyki í
bakhöndinni ef árangur næst
ekki vestan heiðar. Einnig er
hægt að hugsa sér að virkja
báða staðina, ef annar gefur
ekki nægilegt vatn. Um kostnað
við þessa borun hefur verið um
það rætt, að Akureyrarbær
greiddi 40% kostnaðar, en áætl-
aður kostnaður við borun einn-
ar holu var áætlaður um 70
milljónir króna. Reynt hefur
verið að fá ríkið til að taka
meiri þátt í þessari tilrauna-
borun.
Hitaveita yrði gerð með
minna vatnsniagni en 200 lítr-
um á sek.?
Já, að sjálfsögðu getur hún
átt fullan rétt á sér, ef eitthvert
umtalsvert vatnsmagn næst. í
því sambandi má einnig geta
þess, að til mála kemur að nýta
heita vatnið á Laugalandi á
Þelamörk, sem er kannski 12—
15 lítrar á sekúndu, til upphit-
unar nyrsta bæjarhverfisins hér
á Akureyri. Við höfum sam-
þykkt í heitaveitunefnd, að
beina því til bæjaryfirvalda, að
hanna nýtt íbúðarhverfi í Gler-
árhverfi, sem nú er að rísa, með
það fyrir augum, að það verði
síðar hitað með jarðvarma.
A að fara að hanna liitaveit-
una á Akureyri?
Hitaveitunefnd hefur fengið
heimild bæjaryfirvalda til að
athuga leiðir til þess að hönnun
geti hafist í tæka tíð.
/
Einhverjar tölur um stofn-
kostnað liitaveitu að austan?
Þær eru til og kostnaðaráætl-
un hitaveitu frá Reykjahverfi
var 4100 milljónir króna. Þar af
kostaði aðveituæðin 220 millj.
króna. Þetta er miðað við verð-
lag á síðasta vori, en verðlag á
þessu breytist með öðru verð-
lagi.
Telur þú ekki líldegt, að hita-
veita verði á Akureyri innan
tíðar?
Jú, ég tel að við leysum ekki
húsahitunarþörf okkar betur á
annan hátt en með hitaveitu, og
hitaveita er möguleg að fleiri
leiðum, eins og fram hefur kom
ið. Samkvæmt áætlunum okk-
ar, kemur það í Ijós, að ætla
má hitunarkostnað lægri með
þessu móti en með raforku, en
verð á rafmagni er háð póli-
tískum ákvörðunum og raforku
verð er ekki ætíð hið sama og
kostnaðarverð, Forgangsorka
og umframorka er t. d. tvennt
ólíkt.
Hver er mesta aflþörf bæjar-
ins hvað liúshitun snertir?
Hún er á þessu 'ári um 40
megavött, en getur orðið 46
megavött árið 1980.
Þetta eru tveir þriðju hlutar
af raforkunni frá Kröfluð ef við
þá virkjun er miðað?
Kröfluvirkjun á að framleiða
60 megavöll, en hingað komið
myndi sú raforka verða um
10% minni, þannig myndi okk-
ur ekki veita af Kröflu, ef hún
ætti að þjóna þessu hlutverki
að fullu, gróft reiknað. Áætliui
okkar um hitaveitu frá Reykja-
hverfi var 70 megavatta virkjun
og miðað við 480 lítra á sek-
úndu, af 80 gráðu heitu vatni,
en tilsvarandi minna vatn með
hærra hitastigi. En hvað sem
þessu líður, er ég vongóður um,
að ekki líði langur tími þar til
Akureyri nýtur hitaveitu.
Blaðið þakkar svörin.
í hitaveitunefnd Akureyrar
eru: Ingólfur Árnason formað-
ur, verkfræðingarnir Pétur
Pálmason, Stefán Stefánsson,
og Sigurður Jóhannesson og
Knútur Otterstedt. E. D.
Flugbjörgunarsveitin á Akur-
eyri hefur sent bæjarstjórn
bréf, þar sem hún óskar eftir
því, að fá til ráðstöfunar úti7
húsin á Galtalæk fyrir starf-
semi sína. I staðinn bjóða þeir
bænum þá húseign, sem þeir nú
hafa til umráða í Strandgötu
55 B. Gerðai' hafa verið frum-
teikningar að hugsanlegum
breytingum á húsnæðinu á
Galtalæk. Bæjarráð hefur leit-
að álits Almannavarnarnefndar
á erindi þessu og telur nefndin
þe'nnan stað góðan fyrir björg-
unarsveitina og framlagðai'
teikningar séu skynsamlegar.
Þó bendir nefndin á, að athuga
þurfi hvort Hjálparsveit skáta
gæti átt þarna athvarf, t. d.
fyrir vélsleða. Ákvarðanir hafa
ekki verið teknar í þessum
málum.
Frá Almannavamarnefnd.
Skýrt hefur verið frá undir-
, búningi að stjórnstöð Almanna-
varna í kjallara lögreglustöðvar
innar á Akureyri. Þar er gert
ráð fyrir miðstöð Almanna-
varna, með síma, talstöð, bækur
og aðra vinnuaðstöðu til stjórn-
unar. Enn er eftir að útvega
fjármagn til þessara hluta.
Malbikunargjald.
í gildi eru lög um holræsa-
gjöld á Akureyri og ennfremur
almenn lög um byggingagjald
og gatnagerðargjald. Lögin um
gatnagei'ðargj öldin telur bæjar
stjórn ekki fullnægjandi fyrir
Akureyri, þar sem aðeins má
leggja auka-malbikunargj ald á
þær fasteignir, sem standa við
ómalbikaðar götur, eða þær
götur, sem hafa verið malbik-
aðar síðustu fimm árin. Bæjar-
stjórn Akureyrar hefur óskað
eftir lagabreytingum, sem
gerðu það mögulegt, að jafna
slíku gjaldi niður á allar fast-
eignir, ef þessi gjaldstofn yrði
Ljósaperur - Dagatöl
Næstkomandi laugardag, 29.
nóvember, fara félagar úr Lions
klúbbnum Huginn um bæinn og
selja jóladagatöl og ljósaperur
til fjáröflunar fyrir starfsemi
klúbbsins. Hagnaður af sölu
þessari gengur óskiptur til verk
efna á sviði líknarmála. Á síð-
asta starfsári var langstærsta
verkefnið gjörgæslutæki fyrir
ófullburða börn, sem gefið var
á barnadeild sjúkrahússins.
Kostaði það um 440 þús. kr.
Ennfremur voru gefnar bóka-
gjafir til elliheimilanna og
Kristneshælis, og efnt til
skemmtiferðar fyrir vistfólk á
Sólborg.
Huginsmenn vænta þess, að
bæjarbúar taki þeim vel nú
sem áður. Q
GRASIÐ ALLRA MEINA BÓT
Grasakarl hafði samband við
Hornið:
Örfá orð um þetta frábæra
fyrirtæki náttúrulækninga-
manna í Hveragerði.
Þar er rekin sérstæð þjónusta
fyrir líkama og sál. Þangað fara
menn allir úr lagi gengnir, bæði
á sál og líkama og koma svo til
baka, eftir þriggja til fjögurra
vikna meðferð hjá þessum
ágætu mönnum og eru þá allt
aðrir og betri menn, hvað heilsu
far og hugarfar snertir.
Persónulega þekki ég mann,
sem hefur átt við ýmiss konar
sálræn vandamál að stríða.
Hann hefur gengið á milli
lækna hér í höfuðborginni, en
ekkert hefur gengið.
Eftir að hann fór að fara á
þetta náttúrulækningahæli í
Hveragerði, hefur kveðið við
annan tón, hann er sem sé allt
annar og betri maður. Þetta
hefur hann sjálfur sagt mér og
ég reyndar sjálfur séð á marg-
an hátt og trúi þessu.
Einnig veit ég, að fólki sem
þjáðst hefur af offitu, hefur
gefist einkar vel að fara þangað
til meðferðar og komið hresst
og endurnært á sál og líkama.
Full ástæða er til, að hvetja
ráðamenn til þess að gera stór-
átak til uppbyggingar svona
starfsemi, þar sem skilyrði eru
fyrir hendi, þannig að fleiri
landsmenn fái notið góðs af.
Vert er einnig að benda á, að
á annað borð notaður. Bapjar-
stjörn hefur því óskað eftif því
við þingmenn kjördæmisins, að
flutt verði frumvarp til lagá
um holræsagjald, byggingar- ’
gjald og sérstakt gatnagerðar-
gjald fyrir þennan bæ. Frum-
varpið var flutt í fyrra en var
ekki afgreitt. Verður það vænt-
anlega endurflutt .á þessu þingi.
ísknattleiksvöllur.
Skautafélag Akureyrar hefur
sótt um að mega gera ísknatt-
leiksvöll á uppfyllingunni við
Drottningarveg, norðan tjarnar
innar, á bráðabirgðarleyfi.
Þetta hefur verið rætt í skipu-
lagsnefnd og bæjarráði, þar
sem lagt er til, að orðið verði
við erindinu, enda verði haft
samráð við byggingafulltrúa um
staðinn. Þótt um sé að ræða
ráðstöfun til bráðabirgða, er
ekki ólíklegt, að þetta verði
framtíðarstaður Skautafélags-
ins. Þá er ákveðið að opna
skautasvell á íþróttavellinum
eins fljótt og unnt er.
Bygginganieistarar víttir. - -
Vegna breytinga sem gerðar
hafa verið á samþykktum teikn
ingum á tilteknu húsi hér í bæn
um, kvaddi bygginganefnd á
sinn fund múrarameistarann og.
trésmíðameistarann hússins til
yfirheyrslu. Að því loknu gerði
bygginganefnd eftirfarandi bók
un:
Nefndin lítur alvarlegum aug
um á umrætt brot, en ákveður
að krefjast ekki niðurrifs á
þeim hluta hússins, sem byggð-
ur er öðruvísi en teikning segir
til um, enda verði burðargeta
svala sannreynd, undir eftirliti
byg'gingafulltrúa. Þar sem hlut-
aðeigandi byggingameistarar
hafa ekki áður gerst brotlegir
við byggingarsamþykkt Akur-
eyrar, samþykkir nefndin að.
veita þeim alvarlega áminningu
þessu sinni.
Þá samþykkir bygginganefnd
að leita ákvörðunar bæjarráðs
um frekari aðgerðir í málinu
með tilvísun til byggingarsam-
þykktar Akureyrar kafla 16.
3.2. Q
Konan frá Vínarborg
Höfundur: Erlingur Davíðsson.
'Út'gefandi: Bókaútgáfan Skjald-
borg.
'Við þekkjum konuna frá Yínar'
borg, Maríu B. Jiittner. Hún
gekk hér um bæinn nokkur ár
og kenndi fólki að leika á fiðlu.
Saga hennar er í hæsta máta
óvenjuleg. Sannur skemmtilest-
ur er hún, þó ævintýri lífsins
séu misfögur, einnig hér. Bók-
in.er og mjög lærdómsrík og
höfundi hefur ekki í annan tíma
tekist betur.
María fæddist og ólst upp í
hinum söngglöðu lundum Vín-
ar.' Foreldrar hennar voru fá-
-tækir og faðirinn seinheppinn
maður. En æskan á allstaðar vé.
• Á ' undarlegan hátt kynntist
María fiðlunni, á undarlegan
hátt komst hún til mikils kenn-
ara. Fyrsta ást hennar var
einnig óvenjuleg, og það ævin-
týr er fegurra en við eigum að
venjast, ekki síst þegar hér-
• maðui' er elskhuginn. María
átti óbugandi viljaþrek, þó var
hjartað opið fyrir villuljósum.
En undirvitundin vissi áttir í
hverri villu. Hún gerðist fiðlu-
snillingur, tók doktorspróf í
fornþýsku, varð ástríðufull fjall
göngukona. Og einhversstaðar
lifði draumur um eyju eina í
norðurhöfum. Þangað kom hún
og sagði frá lífsævintýri sínu
og ævidrama. Það var gott að
hún kom hingað og Erlingur
'náði tali af henni. Því er þessi
bók.
María gekk ung gegnum
ógnir og' hungurtíð fyrra heims
stríðsins. Hún lifði síðar her-
nám nasista í heimalandi sínu,
síðar hernám rússa og síðan
bandaríkjamanna. Slíkt brimrót
' skelfinganna sverfur land og
kremur fólk í greipum sér, en
María sleppur furðulega. Og
þegar dekkst var í álinn, svo
dökkt að fangelsisdyr rússa
lokuðust að baki hennar, þá
reis upp örlaganorn og blés
henni framtíðarsýn í brjóst. En
í gleði og sorg var fiðlan hinn
óbrigðuli vinur, huggari j harmi
og félagi í gleði. María giftist
aldrei, en karlmenn vöktu þó
þetta gæti orðið okkur mjög
drjúg tekjulind í gjaldeyri, því
sífellt fjölgar þeim, sem vegna
streitu og annarra velmegunar-
sjúkdóma þarfnast meðferðar á
svona hælum og þegar er orð-
inn skortur á svona starfsemi.
Jafnframt hef ég það fyrir
satt, að það taki upp undir hálft
ár ef ekki lengri tíma, að kom-
ast að þarna í Hveragerði.
Ég er sannfærður um það, að
ef fleiri slík hæli væru .fyrir
hendi hér heima, mundi draga
stórlega úr skrallferðum okkar
til svokallaðra sólarlanda. Alla-
vega sækjast þeir eftir að kom-
ast aftur til meðhöndlunar í
Hveragerði, sem einu sinni hafa
farið. (Alþýðublaðið)
MINNING
Snæbjörg Hildur
Snæbjarnardóftir
Fædcl 13. september 1966. — Dáin 19. júní 1975.
Hinsta kveðja frá Helga frænda
Nú geng ég hljóður hlaðinn sorg og trega
því liorfin ertu sjónum frænka mín
en aldrei brást þitt brosið yndislega
sem breiddist yfir fögru augun þín.
Og oft þú söngst með engilblíðum rómi
sem unun vakti hverjum manni hjá t
svo einstök varstu að allra manna dómi
og oft mig gladdi bara þig að sjá.
Þeim yndislega söng ég aldrci gleymi
sem ætíð var svo mildur tær og lireinn
í mínu hjarta minninguna geymi
hún miðlar sælu þegar ég er einn.
Og drottinn blessi hina mæddu móður
og miðli lienni styrk í liverri raun.
Já vak þú yfir öllum Guð minn góður
svo göfug kona hljóti sigurlaun.
J. B.
KRISTJÁN FRÁ DJÚPALÆK
skrifar
1 um bækur
!■■■(:■■■■ ■ ■ l
yfir sporum hennar. En hvort
sem þeir nálguðust hana með
blíðubrosi og biðjandi hönd eða
tættu utan af henni fötin í
ástriðuofsa; Iþá átti hún inri-
byggðan áttavita, . er benti á
lieppilegustu götuna fram, já,
þó andinn væri reiðubúinn og
holdið veikt. Hún gekk þvera
Evrópu undan ógnum stríðs-
herjanna, vann hér eða þar fyr-
ir mat sínum og sinna, og bjarg
Erlingur Davíðsson.
sér síðast yfir höfin hingað
norður í það land, sem hún
telur hafa orðið sér sæludal.
Söguhetja þessarar bókar er
nú aftur komin heim í Vínar-
skóga, þaðan lítm' hún yfir lang
an og litríkan ævintýraferil, á
þeirri leið eru bjartir dagar og
dimmir dagar, annað hvort eða.
Hér er aldrei rökkur, aldrei
logn. Þökk sé höfundi að færa
okkur þessa sérstæðu ævisögu,
þessa hugnæmu bók í svo vönd
uðum búningi. Og þökk sé séra
Bolla fyrir mjög fagra bókar-
kápu og útgefendum fyrir góð-
an frágang.
Aldnir hafa orðið
Erlingur Davíðsson skráði.
Útgefandi: Bókaútgáfan
Skjaldborg, Akureyri.
, . . —■ ; fwrij
Þetta er 4. bindið i þessum bóka
flokki og er gott framlag til
samtíðarsögu.
Hér eru leiddir fram 7 menn:
Björn Axfjörð, Akureyri, Ey-
steinn Jónsson, Reykjavík,
Grímur Valdemarsson, Akur-
eyri, Guðmundur Frímann,
Akureyri, Jón Friðriksson,
Hömrum, Reykjadal, Zophonías
Jónasson, Akureyri og Þor-
gerður Siggeirsdóttir, Önguls-
stöðum.
Hver þessara minningaþátta
hefur sér til ágætis nokkuð. En
þáttur Guðmundar Ffímanns,
skálds, ber af þeim öllum. Hann
er skemmtilegastur og litrík-
astur sém vænta mátti. Höfuð-
kostur er, að skáldið ljær manni
lykil að verkum sínum og dreg-
ur upp skarpar myndir af. sér-
kennilegu fólki æskubyggðar-
innar og skólaára.
Ég var farinn að hæla Ey-
steini um miðjan þátt fyrir að
sigla framhjá pólitíkinni. En
það reyndist ekki tímabært,
raunar varla von. Þó hefði ver-
ið réttara að halda sig við af-
markaðra svið. Saga hans þvrfti
þessa bók alla til að fá sam-
fellda mynd.
Grímur kemst klakklaust frá
sínu. Saga hans er sagan um
klifur fátæks drengs um bratta
uns brúninni er náð með sóma.
Jón Friðriksson er góður
sögumaður. Höfuðkostur frá-
sagna hans eru sögur af dýr-
um, einkum hundum og hest-
um. Hann elskar dýr og skilur,
en dýrasögur eru hið besta les-
eini.
Zophoníus er Fljótamaður,
þaðan hefur komið margt
kjarnafólk. Saga hans er ris-
mikil og viðurðarík, og hann
byggði vegi fyrir laxinn vítt um
land og sprengdi tugi þröskulda
úr vegi manna líka.
Þorgerður segir netta sögu.
Kostur hennar er náin frásögn
af félagslífi eyfirðinga á æsku-
ái’um hennar og er leiklist ofar-
lega á blaði. Mikið tapaði þjóð-
in, þegar hún fór að kaupa allar
dægradvalir, í stað þess að
vinna þær heima.
Nú. Björn Axfjörð á góðan
þátt, sérstaklega fagna ég
draummanni hans og dulfræði
annarri. Ég gef Birni háa
einkunn.
Erlingur gerir grein fyrir við-
mælendum í formálum fyrir
hverri grein. Honum hefur tek-
ist að koma í veg fyrir einhæfni
vegna líkrar lífsreynslu, í ein-
hliða umhverfi jafnaldra þess-
ara, er það góðra gjalda. En
honum tekst ekki enn að fá
menn til að tjá innstu hræring-
ar hugans, nema Guðmundur
hefur bæði kjark og einlægni í
þá veru. Atburðirnir gerast um
of hið ytra, afleiðingunum slær
ekki inn. Eða menn eru of varir
um sig, þegai' sálin á í hlut. Ég
bíð eftir hreinskilnari tjáning-
um hjartans. En þetta er stór
bók og ágætt lesefni.
Skjaldborg hefur einnig sent
frá sér fimmtu bókina um Kátu
og vini hennar. Þetta eru ágæt-
ar telpna-bækur. Höfundur:
Hildigard Diessel. Þýðandi
Magnús Kristinsson. Q
Blaðinu hefur borist myndar-
legt rit, sem ber nafnið Elín,
40 litprentaðar prjónauppskrift-
ir, gefið út af Ullarverksmiðj-
unni Gefjunni á Akureyri, í
umsjá Auglýsingadeildar Sam-
bandsins, og er þetta fyrsta
tölublað.
Litmyndirnar 40 af prjónuð-
um vörum, eru prentaðar á
einkar vandaðan pappír. Þær
eru númeraðar og vísa númerin
ttil nákvæmra uppskrifta aftar
í bókinni og er þetta því hin
besta handbók fyrir þá, sem
stunda prjónaskap og hafa
áhuga á nýjungum.
Rit þetta, eða prjónabókin
Elín, ber nafn þeirrar konu, er
fyrst prjónaði úr lopa, en hún
var Elín Guðmundsdóttir Snæ-
hólm á Sneis í Laxái'dal í
Austur-Húnavatnssýslu. Og í
ritinu er birt grein Elínar um
fyrsta lopaprjónið. Gunnsteinn
Karlsson ritstýrir bókinni. Q