Dagur - 28.03.1980, Blaðsíða 4

e.t.v. breytumst við þetta er ekki
verk af okkur sjálfum gert, heldur
guði. Köllun er svo það að finna hjá
sér þörf til að breiða út fagnaðar-
erindið.“
„Hvenær hófst starf hersins hér á
Akureyri?"
„Það var 3. maí 1904 og voru
fyrstu foringjarnir þær Þorbjörg
Eggerz og Marie Nielsen. I fyrstu
voru Foringjarnir hér annað hvort í
tengslum við danska herinn eða
þann enska. Nú síðustu árin hafa
nær allir foringjar komið frá Nor-
egi. Yfirmenn hér á Akureyri hafa
yfirleitt ekki stoppað lengur en
1—2 ár, þá er skipt um fólk. Þetta
fyrirkomulag er alls ekki nógu gott,
fyrsta árið sem við vorum hér fór að
mestu til að læra málið og setja sig
inn í aðstæður. Við erum búin að
vera nú í 3 ár og höldum að það sé
miklu betra fyrirkomulag.“
„Hvernig er samkomulagið við
kirkjuna?"
„Það er gott, og við finnum að
prestarnir hér eru jákvæðir 1 okkar
garð og kunna að meta það starf
sem við vinnum. Það er komin föst
hefð á það, að prestarnir flytji hug-
vekju hjá okkur á milli jóla og
nýjárs, og við höfum fengið kirkj-
una lánaða fyrir samkomuhald.
Aðrir söfnuðir í bænum eru einnig
velviljaðir og sameiginlegar sam-
komur hafa verið haldnar, nú síðast
var haldin sameiginleg samkoma á
alþjóðlegum bænadegi kvenna.“
„Hvernig stóð á því að þið gerð-
ust Hjálpræðishermenn?“
„Ég ólst upp í nánum tengslum
við herinn“, segir Harold, „móðir
mín var hermaður, en faðir minn
orgelleikari í kirkju.“
„En þú Anne Marie?“
„Ég hef oft spurt mig sjálf þess-
arar spurningar, því ég undrast það
oft hvers vegna ég varð hermaður.
Ég átti heima út í eyju, og for-
eldrar mínir voru ekki á neinn hátt
tengdir hernum. Þegar ég varð 14
ára flutti ég að heiman og fór í
gagnfræðaskóla, sem ekki var til í
eyjunni. Þaðan lá síðan leiðin í
menntaskóla, og þar kynntist ég
trúuðum krökkum. Ég frelsaðist og
byrjaði að starfa í kristilegu skóla-
félagi. I gegnum það starf kynntist
ég svo hernum, og ég varð fyrir svo
miklum áhrifum af honum, að ég
ákvað að ég skyldi þjóna honum.
Þá var ég orðinn 21. árs“.
Tignargráður herja eru eðlilegar
þegar tillit er tekið til þess að engl-
amir í himnaríki voru metnir eftir
tign. Þar voru erkienglar og yfir- og
undirenglar. Það gat því ekki verið
neitt óeðlilegt við að vera með
tignargráður hjá venjulegu fólki
frekar en englum, sögðu hjálpræð-
ishermenn. Én eftir hvaða reglum
fara þessar tignargráður?
„Þegar maður er í herskóla kall-
ast maður kadett, og þegar honum
er lokið lautinant. Þá líður 5 ára
tímabil, þar sem við þurfum að
leysa af hendi ákveðin verkefni, en
þegar því er lokið köllumst við
kapteinar, sem við erum í 15 ár, en
þá náum við majorstign."
mikils álits víða um lönd fyrir starf
sitt að iausn félagslegra vandamála.
Mér hefur alltaf þótt forvitnilegt
að vita hvers vegna fólks leggur allt
í sölurnar fyrir hreyfingu sem
þessa, og stendur t.d. tímunum
saman á gangstéttunum og tekur á
móti peningum, eins og þeir gera
hér á Akureyri fyrir jólin.
Foringjar hersins hér á Akureyri
eru tveir, hjónin Anne Marie og
Harold Reinholdtsen. Komu þau
hingað í júlílok árið 1977 að skipun
herstjórnarinnar í Noregi. Færeyjar
og fsland eru ein deild innan hers-
ins, síðan eru 6 deildir í Noregi og
þessar 7 deildir heyra undir norsk-
an kommandör.
Það fyrsta sem mig langaði að
vita var hvort þau yrðu ekki fyrir
aðkasti þegar þau væru að ganga
um bæinn í einkennisbúningi sín-
um, sem er ekki svo lítið áberandi.
„Nei, það er ekki svo mikið, og
minnkar stöðugt. Auðvitað gerist
það nokkuð oft að krakkar og
unglingar kalla á eftir manni
„hallelúja" eða eitthvað í þeim dúr.
Að öðru leyti verðum við miklu
fremur vör við hlýhug í okkar garð,
en hitt.“
13 árum eftir að Booth hjónin
hófu starf sitt fékk hreyfingin þetta
hermennskulega yfirbragð og
nafnið Hjálpræðis/ier. Hreyfingin
notaði í ársskýrslu sinni hugtakið
„her sjálfboðaliða", en Booth
strikaði yfir það og skrifaði í þess
stað „hjálpræðisher“. Seinna þegar
frelsaður sótari og fyrrum at-
vinnu-hnefaleikakappi, Elijah
Cadman, hóf að kalla sjálfan sig
kaptein og fór að marsera um götur
Lundúna með öðrum frelsuðum
félögum sínum klæddum rauðum
treyjum, þá var nú ekki stórt skref
til algjörlega einkennisklædds hers.
Og tilganginn með notkun ein-
kennisbúninga fundu þeir síðan út,
og var hann alveg ágætur. Með
þeim hætti voru allir eins klæddir,
bæði þeir sem komu frá hástéttun-
um og fátæklingarnir. Allir eru jú
jafnir fyrir guði, og því ekki að sýna
það með því að vera eins klædd?
„Ég er nú ekki í herbúningnum
þegar ég elda matinn, en okkur er
fyrirlagt að vera í honum þegar við
látum sjá okkur úti á götu,“ segir
Anne Marie, „en stundum stelst ég
nú út í búð, án þess að herklæðast."
Og Harold bætir við: „Maður getur
nú bara farið í frakkann og sett á sig
húfuna, og sleppt því að fara í alla
múnderinguna, ef maður er að
flýta sér.“ Anne Marie lítur strangt
á bónda sinn: „Þetta máttu ekki
segja“. Og Harold brosir afsakandi.
William Booth kallaði sjálfan sig
hershöfðingja og smám saman varð
hann æðsti yfirmaður hers sem
dreifður var um allar jarðir í bar-
áttu gegn synd og vonsku mann-
anna. Hann komast að þeirri
niðurstöðu að herskipulagið væri
einkar hagkvæmt. Hermenn gáfu
loforð um að hlýða foringja sínum
skilyrðislaust og án möglunar.
Þannig voru verkefnin framkvæmd
fljótt og vel, án tímafrekra um-
ræðna um réttmæti þeirra.
Ég spurði Reinholdtsen hjónin
að því hvort ekki bólaði á lýðræði
innan hersins.
0 í þessu húsi hefur herinn haft aðsetur sitt, en það stendur bakatil við
Strandgötu. Nú er unnið að lagfæringum á húsinu, og mun Félagsmála-
stofnun Akureyrar flytja þangað fljótlega. Herinn hefur því flutt aðsetur
sitt í næsta hús við hliðina.
Viðtal við
foringja
Hjálprœðishersins
áAkureyri,
Anne Marie
°g
Harold Reinholdtsen
eldur
„Nú á seinni árum hefur verið
gert stórátak í því innan hersins að
auka lýðræði við ákvarðanatökur.
Fyrir um 10 árum hefði t.d. viðtal
sem þetta verið óhugsandi. Við átt-
um nýlega viðræður við norska
kommandörinn, og fóru þær við-
ræður mikið fram á þann hátt, að
hann hlustaði en við sögðum frá.
Fyrir nokkrum árum hefði slíkt
verið óhugsandi, þá hefði hann
talað og við hlustað og hlýtt. Enn er
það þó þannig að yfirmennirnir
geta skipað foringjum sínum hvert
á land sem er, t.d. var okkur sagt að
fara til íslands á sínum tíma, án
þess að við óskuðum eftir því. Fyrst
vorum við þó spurð álits. Og það er
augljóst að það er erfiðara fyrir
Norðmenn að vera hér á Akureyri
til dæmis en einhverjum bæ í
Noregi. Það væri því ekkert réttlæti
í því að einhver einn foringi sæti
uppi með „lélegan" stað. Réttlætið
við að skipa okkur svona á staði er
fólgið í því, að þá jafnast erfiðari
staðirnir á fleiri hendur.“
Ýmsar reglur hersins virðast
harkalegar. Þannig getur t.d. ekki
foringi giftst óbreyttum hermanni,
nema hermaðurinn nái sér í for-
ingjatign, ellegar að foringinn af-
sali sér tign sinni. Þetta ákvæði er
ekki bara til að hrella meðlimi
hreyfingarinnar, heldur af hreinum
hagkvæmnisástæðum. Foringja í
hernum er hægt að skipa hvert sem
er innan starfssvæðisins, en
óbreyttir hermenn hafa venjulega
fast borgaralegt starf. Væri
óbreyttur hermaður giftur foringja
þyrfti hann að skipta um atvinnu í
sífellu. Algengt er að foringi sé að-
eins um 2 ár á hverjum stað, þannig
að hver maður sér, að þetta er
miklum erfiðleikum háð fyrir
bamafólk til dæmis.
En hvernig lifir þetta fólk?
„Við höfum fastar tekjur, sem
hjá okkur hjónunum er samanlagt
220 þúsund á mánuði. Við öflum
tekna til starfseminnar með fram-
lögum frá hermönnum, sem gefa
ákveðinn hluta tekna sinna til
0 Herópið er opinbert
málgagn hersins og sjást
hermenn oft selja það á
götum úti. Hér á íslandi
kemur blaðið 2-3 sinnum út
á ári, en víða erlendis er
það vikublað með fjölda
starfsmanna.
starfsins. Þá eru ýmis fyrirtæki og
einstaklingar utan hersins hér í
bænum sem styrkja okkur fjár-
hagslega."
„Hvernig er með jafnrétti innan
hersins?"
„Konur eiga sama rétt og karl-
ar,“ segir Anne Marie, „en það er
nú svo í reynd að karlarnir ráða,
þrátt fyrir þá staðreynd að 75%
hersins eru konur. Enda var eitt
sinn sagt um Hjálpræðisherinn:
Her af konum, stjórnað af körlum.
Um helmingur hermanna eru
ógiftar konur. Þegar um hjón er að
ræða í sömu tign, þá vill það nú
fara svo að karlmaðurinn er tekinn
fram fyrir. Ef hjón gegna t.d. bæði
stöðu flokksstjóra, þá er konan oft
kölluð „flokksstjórafrú". Annars
sagði Willam Booth að sínir bestu
menn væru konur!“
„Hvað er að frelsast?“
„Það er von þú spyrjir“, segir
Anne Marie, „en það er ekki að
verða betri manneskja eins og
sumir virðast halda, heldur að játa
að maður þurfi á frelsara að halda.
Það er svo frelsarinn sem býr í mér
sem breytir lífi mínu. Við höfum
tekið á móti Jesú sem okkar per-
sónulega frelsara og trúum því að
hann sé sonur guðs. Það sem við
Eftir
Guðbrand
Magnússon
Þessi vopnlausi her sem lýst var á
forsíðunni er auðvitað Hjálpræðis-
herinn, en hann átti upptök sín í
London árið 1865, þegar meþó-
distinn William Booth hóf að pré-
dika í tjaldi með aðstoð konu sinn-
ar Catherine. Þá hét þessi litla
hreyfing „Kristna trúboðið“.
Booth hjónin sneru sér fyrst og
fremst til fólks í fátækrahverfum
Lundúnaborgar, East End. Það
skyldi verða aðalsmerki litlu hreyf-
ingarinnar að láta sig þá varða, sem
engir aðrir kærðu sig um. Með það
í huga gengu þau út á göturnar með
boðskap hjálpræðisins. Fljótlega
varð hjónunum það ljóst að ekki
þýddi að boða þeim fagnaðarer-
indið sem sultu og gengu berfættir í
snjónum. Þá hófu þau að hjálpa
þessu fólki með föt, aðhlynningu
og húsaskjól. Nú nýtur herinn
0 Anne Marie og Harold undir
merki hersins í samkomusalnunt við
Strandgötu.
------------
0 Haraldur Baldursson og Haraldur Hansen við flugvélina á Akureyrarvelli.
Flugið heillar marga
FLUGIÐ hefur löngum heillað unga sem aldna. Hér á
árum áður voru það bílstjórar á mjólkurbílum sem töfruðu
ungu stúlkurnar, en nú eru það flugmennirnir sem eiga hug
þeirra allan. Það skal ósagt látið hvort það er fyrrgreind
ástæða sem kom Haraldi Hansen, framkvæmdastjóra
Dynheima, til þess að fara að læra flug, en tíðindamaður
DAGS hitti hann á Akureyrarflugvelli fyrir skömmu ásamt
flugkennaranum Haraldi Baldurssyni.
„Ég fór að læra í október og er
búinn að fara í 34 tíma“, sagði
Haraldur Hansen um leið og
hann strauk hrím af væng vélar-
innar. „Þetta hrím getur haft áhrif
á flugeiginleika vélarinnar" bætti
hann við. Haraldur sagðist þurfa
að fá eina 60 tíma til að öðlast
einkaflugmannspróf og ætlaði að
vera búinn að taka tímana sem á
vantar fyrir páska. Þá kemur til
landsins flugvél sem Haraldur og
fleiri Akureyringar hafa fest kaup
á.
Haraldur flugkennari kom að
okkur Haraldi og tjáði honum að
næst á dagsskránni væri sólóflug.
Ekki var hægt að sjá neinn
hræðslusvip á nemendanum, en
ekki var blaðamanni DAGS
grunlaust um að honum hafi létt
þegar flugkennarinn Haraldur
bauð blaðamanni í útsýnisflug
yfir bæinn áður en nemandinn
færi upp.
„Hvert ætlar nemandinn að
fljúga?" „Ég flýg út fyrir Hjalteyri
og eitthvað inn í fjörð. Maður
flýgur upp og niður, tekur beygj-
ur og geri allskonar æfingar.
Nafni verður á meðan inn í tumi
og segir til og fylgist með.“
„Gagnrýni lendingar," skaut
flugkennarinn inn í.
Þegar við Haraldur Baldursson
vorum komnir á loft, farnir að
sveima yfir Akureyri hóf blaða-
maðurinn að taka myndir í gríð
og erg. Haraldur vissi greinilega
hvernig átti að fljúga með ljós-
myndara enda kom í ljós að hann
hafði flogið með Mats Wibe-
Lund um allt Suðurland. Akur-
eyri var ljómandi fallegur bær um
800 til 1000 feta hæð — einkum
varTorfunefsbryggjan ásjáleg.
0 Séð yfir hinar umdeildu
Torfunefsbryggjur, þar sem
fyrirhugað er að leggja hrað-
braut yfir.
Nýr heimur
opnast í loftí
Einkaflugmannsprófið kostar lVi millj
0Ofurhugi.
Það eru ekki margir sem þyrðu
að fljúga þessu tæki, en þetta
er „flugvél44 Húns Snædals, og
er hann fiugmaðurinn. Eitt
sinn missti Húnn mótorinn úr
vél sinni, en ekki sakaði hann.
„ÞAÐ var 1978 að ég fór til
Sauðárkróks og dvaldi þar
fram í maí. Síðan kom ég til
Akureyrar og fór að kenna flug
hjá Flugfélagi Norðurlands.
Ég gæti trúað nú væru 14 til 15
manns að læra flug, en síðasta
sumar luku þrír einkaflug-
mannsprófi og í ár á ég von á
að talan hækki nokkuð,“ sagði
Haraldur Baldursson, flug-
kennari, áður en við fórum á
loft.
En af hverju eru menn að læra
að fljúga? Haraldur sagði, að
þegar menn væru sestir við
stjómvölinn, komnir á loft, opn-
aðist nýr heimur. Þetta er sjálfsagt
rétt hjá Haraldi, því blaðamað-
urinn, sem er með króníska flug-
hræðslu, varð svo hrifinn af út-
sýninu að hræðslan gleymdist.
Það var líka traustvekjandi að sjá
hve Haraldur var rólegur —
máski ættu flugfélög að taka það
til athugunar að leyfa farþegan-
um að sjá flugmennina að störf-
um.
„Vissulega er dýrt að læra að
fljúga. Gera má ráð fyrir að
einkaflugprófið kosti þig eina og
hálfa milljón — en auðvitað
verðum við að hafa í huga hver
viðmiðunin er. Nú eru tiltölulega
fáir sem fara i framhaldsnám eftir
þetta próf, því atvinnumöguleik-
ar eru litlir,“ sagði Haraldur
Baldursson að lokum.
4
5