Dagur - 28.03.1980, Blaðsíða 8

GUR
LXIII. irgingur Akurcyri. fösiudagur 28. m*n 1980 24. Iðlublað
Símar Dags eru: 24166
24167
23207
Umsjón: Guðbrandur Magnússon.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hermann Sveinbjörnsson.
Blaðamaður: Áskell Þórisson.
Auglýsingastjóri: Jóhann Karl Sigurðsson.
Útgefandi: Útgáfufélag Dags;
skrifstofur: Tryggvabraut 12, Akureyri;
prentun: Prentverk Odds Björnssonar hf.
BAKSÍÐUDÁLKUR
eftir
Böövar
Guðmundsson
Hvað þurfa íslenskir
framhaldsskólanemar að læra?
Við, sem höfum valið okkur það ævistarf að kenna,
verðum oft að líta í eigin barm, bæði hvað varðar aðferðir
okkar og markmið. Það sem veldur er einkum og sér í lagi
sú innbyggða tregða sem sérhver nemandi býr yfir, hann
vill ekki læra eða leggja á sig að brjóta til mergjar annað
en það sem hann getur fundið skynsamlega skýringu á að
sé verið að kenna honum. Ég kalla þetta tregðu, — en því
orði á ekki að fylgja neinn neikvæður merkingarþáttur.
Nemendur eru tregir til að læra sögu eða efnafræði, —
svo eitthvað sé nefnt, — vegna þess að þeir skilja ekki
samband þess sem þeir læra í þessum greinum og ver-
aldarinnar eins og hún er samkvæmt þeirra skömmu
reynslu. Ekki er heldur von að nemendur skilji að nokk-
urt samband sé á milli löngunar þeirra til að verða frægir
og ríkir og kvæðis Steingríms Thorsteinssonar, Vorhvöt,
— þú vorgyðja svífur. „Hvaða gagn hefur maður af svona
lagaðri vitleysu?" spyrja þeir gjarnan og ekki nema von
þeir spyrji. Það nám sem gagn er að, er það nám sem
borgar sig, — það sem borgar sig er, — bæði hvað varðar
orðanna hljóðan og orðanna notkun, — það sem maður
græðir á. Við skulum ekki gleyma því þegar við fárumst
út af bölvuðu ungviðinu sem ekkert vill hafa í heiðri af
þvi sem okkur og foreldrum okkar var heilagt, að þetta
sama ungviði ólum við upp til að verða þátttakendur í
Hrunadansi neyslu og samkeppni, það vorum við sem
innrættum ungviðinu að það að geta eignast hlutina,
stóra, kraftmikla bílinn, litasjónvarpið fagra, höllina
töfrum slungnu, væri það eitt sem máli skipti í þessum
heimi, — auk nokkurra smáræða eins og til dæmis að
vera góður við dýrin og gleyma ekki örvasa foreldrum.
Svo læra börnin sem fyrir þeim er haft.
Við sem fullorðin erum og stundum leiðum hugann að
því hvað við erum að gera annað en að hirða kaupið
okkar á vinnustaðnum, við eigum stundum í þó nokkrum
vanda með að svara skynsömum og gagnrýnum nem-
endum um okkar vondslegt athæfi, — það er ekki langur
tími síðan flest vorum við í sömu sporum og samt hefur
viðhorf okkar og skilningur breyst ótrúlega síðan við
urðum þátttakendur í framvindu þjóðfélagsins og hætt-
um að vera stikkfrí vegna prívatbaráttu okkar við leiðin-
lega kennara og óréttlát skólayfirvöld. Eitt af því sem
manni verður stundum á að hugleiða er það, hvemig á
nám og menntun Islendinga að vera, — hvað borgar sig
fyrir þjóðina að kenna þeim sem senn skulu land erfa?
Sú forsenda sem við verðum að byggja á öll okkar svör
er, að við, íslendingar, erum smáþjóð með 230,000 íbúa
sem næstum allir vilja halda áfram að vera í þjóðfélagi
velmegunar og öryggis. Öll sú velmegun og öryggi byggist
á tæknivæddri hráefnaframleiðslu og iðnaði og sérfræð-
ingum í hverju horni. Fjölmargt í daglegri neyslu okkar er
fengið erlendis frá, vélar, matvæli, lyf, olíur, fatnaður og
fleira. Framleiðsla okkar sjálfra er tiltölulega einhæf,
matvæli (eggjahvíta), fatnaður (skinna- og ullarvörur) og
nú á síðustu tímum orka (rafmagn). Það er því alveg ljóst,
að við þurfum að eiga mikil samskipti við aðrar þjóðir. Til
þess að við getum það þurfum við að kunna skil á
tungumálum fjölmargra þjóða. Sjálf þurfum við að
vanda framleiðslu okkar sem best og til þess þurfum við
að vanda sem best til þeirra skólafaga sem lúta að fram-
leiðsluvísindum, stærðfræði, efnafræði og eðlisfræði.
Grundvöllurinn sem öll þessi fög hvíla á er móðurmálið.
Ónákvæmni og subbuskapur í meðferð þess þýðir þoku-
kennda og ónákvæma hugsun sem svo aftur leiðir af sér
heimskulega og vonda framleiðslu sem við getum ekkert
gert við nema selja hvort öðru þegar við erum orðin ófær
um öll samskipti við aðrar þjóðir vegna vankunnáttu í
öðrum tungumálum og sljó af ræktarleysi við eigið
tungumál.
Sérfræðinga okkar menntum við nú orðið langflesta í
íslenskum háskóla. Langstærstur hluti sérfræðináms fer
þó fram á öðrum tungumálum en íslensku. Kennslu-
bækur eru á ensku og skandínavískum málum, langflest-
ar. Greinar og tímarit á ensku, skandinaviskum málum,
þýsku og frönsku. Ef sérfræðinám er komið á mjög
sértækt svið, t.d. í eðlisfræði, læknisfræði, stærðfræði,
líffræði ofl. fer rússneska, og jafnvel japanska, að verða
nauðsynleg. Almennar kennslubækur á íslensku eru álíka
sjaldgæfar við Háskóla íslands og negrar í Þistilfirði.
Meira að segja í íslenskum fræðum, sem undirritaður var
að nema í Háskóla íslands fyrir 10-15 árum, var fæst á
íslensku. Öll málfræði á skandínavisku, þýsku og ensku,
bókmenntafræði að litlu leyti á íslensku en mest á þýsku
og dönsku. Lítill hluti sértekinna greina sem ráðlagt var
að lesa var á ensku og frönsku.
Það virðist því liggja nokkuð ljóst fyrir, að sá grund-
völlur sem almenn velmegun og öryggi íslenskrar þjóðar
hvílir á er haldgóð þekking og leikni í meðferð eigin
tungumáls að viðbættri lestrar- og talgetu í skandí-
navískum tungumálum, ensku, dönsku og þýsku og að
sjálfsögðu góðri þekkingu í stærðfræði, eðlis- og efna-
fræði. Þessar greinir náms eiga fortakslaust að vera hin
almenna menntun skólaskyldunnar og á sömu greinar
skal leggja höfuðáherslu í bóknámsdeildum framhalds-
skólanna, hvort sem þeir heita nú fjölbrautaskólar eða
menntaskólar. Þar verður auðvitað bætt við fleiri grein-
um sem að haldi mega koma við sértækt nám í háskóla,
greinum eins og mannkynssögu, félagsfræði, sálarfræði,
uppeldisfræði, líffræði, búfræði, verslunarfræði, auk
annarra tungumála svo sem rússnesku, frönsku, latínu,
japönsku og esperanto. Auðvitað mætti tína til fleiri fög
sem nauðsynleg eru til undirbúnings sérfræðináms, — en
meginatriðið er, — og á því má aldrei missa sjónir, að
undirstaða nútímalífs íslenskrar þjóðar er haldgóð þekk-
ing og leikni í að hugsa og tala á eigin tungumáli, kunn-
átta í erlendum tungumálum og þekking á stærðfræði
(tungumáli vísindanna) og fögum henni tengdum.
.Um helginc.
Myndlistasýning
Þórunn Eiríksdóttir opnar myndlistasýningu í Gallerý Háhól
laugardaginn, 29. mars, klukkan 16. Á sýningunni eru olíu-
málverk. Sýningin er opin virka daga 20-22 og helgidaga
16-22.
Kvikmyndir
Nýja bíó sýnir um helgina myndina „Litla stúlkan við end-
ann á trjágöngunum“ klukkan níu. Handrit myndarinnar er
gert eftir samnefndri sögu eftir Laird Koenig, (The Little
Girl Who Lives Down The Lane).
Leikhús
Leikfélag Akureyrar sýnir Herbergi 213 eftir Jökul Jakobs-
son undir leikstjórn Lárusar Ýmis Óskarssonar á sunnudag-
inn kl. 20.30. Miðasalan er opin á laugardaginn kl. 16-19.
Síminn í aðgöngumiðasölunni er 24073.
Dansleikir
/ Sjálfstœðishúsinu verður plötukynning á sunnudagskvöld.
Kynnir er Vignir Sveinsson. Á föstudagskvöldið verður
ferðakynning á vegum Ferðamiðstöðvarinnar. Jamica leikur
fyrir dansi. A Hótel KEA leikur hljómsveit Ingimars Eydal
fyrir dansi, en hann er nú byrjaður að leika fyrir dansi á ný
við miklar vinsældir.
Félagsstarf
Kiwanismenn munu ganga í hús um helgina og bjóða fólki
páskaegg til sölu. Rennur ágóðinn beint til líknar- og heil-
brigðismála.
BLÖNDUR
GRASFRÆBLANDA A,
Samsetning: 55% Val/arfoxgras,
Korpa/Topas
30% Túnvingull, Ruina
15% Vallarsveifgras, Delft
SÁÐMAGN
PR.HEKEVRA
20—25 kg.
GRASFRÆBLANDA B,
Samsetning: 55% Túnvingull, Rubina
15% Skriðlíngresi
20% Háliðagras
10% Vallarsveifgras
25—30
SKRÚÐGARÐAFRÆBLANDA,
Samsetning: 70% Rúnvingull, Rubina
10% Skriðlíngresi
20% Pýgresi, fjölært,
Verna Paiberg
ÓBLANDAÐ FRÆ:
Túnvingull, Rubina
Vallarfoxgras, Korpa
Vallarsveifgras, Fylking
Háliðagras, Oregon
Rýgresi einært PRIMA, Vetrarrýgresi
(Italicum, seinsprottið)
Rýgresi einært TEWERA, Sumarrýgresi
(Westervoldikum, snemmsprottið)
Rýgresi fjölært, Verna Paiberg
Repja, ensk, Rape Kale
Risarepja, ensk
Sumarrepja, dönsk (fljótvaxin)
Fóðurmergkál
Hvítsmári, Milka
Sumarhafrar, Sol II
Vetrarhafrar, Peniarth
Sáðbygg, Rupal (tvíraða)
2,5
pr. 100 m2
, c .
25—30
hd-
12—16
30—50
25—30
30
30—35
25—30
3—6
3—6
10
4—5
160
2 00
-'V
160—200
150—180
KAUPFELOGIN UMAULTIAND