Dagur - 02.09.1980, Blaðsíða 5

Dagur - 02.09.1980, Blaðsíða 5
DAGUM Útgefandi: ÚTGAFUFÉLAG DAGS Skrifsfofur: Tryggvabraut 12, Akureyri Ritstjórnarsímar: 24166 og 23207 Símí auglýsinga og afgreiðslu: 24167 Ritstjóri (ábm.): HERMANN SVEINBJÖRNSSON Blaöamaður: ÁSKELL ÞÖRISSON Augl. og afgr.: JÓHANN KARL SIGURÐSSON Prentun: Prentverk Odds Björnssonar hf. Aukin sjálfsstjórn sveitarfélaga Fjórðungsþing Norðlendinga var haidið á Akureyri 31. ágúst til 2. september. Rétt til þingsetu áttu 94 fulitrúar frá 66 sveitarfélögum og 6 sýslufélögum á Norðurlandi. Þátttaka var mjög góð á þinginu og þar voru rædd hin ýmsu hags- munamál fjórðungsins. Meðal málefna sem rædd voru má nefna iðnþróun og orkumál á Norður- landi, framhaldsskólaskipan og verkaskiptingu ríkis og sveitarfé- laga. Oft heyrist því fleygt, að fundir eins og fjórðungsþingið og aðal- fundir samtaka sveitarfélaga í fjórðungunum, séu til lítils gagns. Þar sé fjasað um sömu mál ár eftir ár og sífellt stækki pappírshlað- inn, sem frá þessum samkomum komi, og ávinningur sé lítill sem enginn. Þetta er mikill misskiln- ingur. Það er að vísu rétt, að á sam- komum samtaka sveitarfélaga eru málin rædd fram og aftur og ákvarðanataka getur verið nokkuð seinvirk. Það er ekki óeðlilegt þegar um svo fjölmennar sam- komur er að ræða. Alþingi hefur ekki heldur farið varhluta af gagn- rýni á seinagangi í afgreiðslu mála. Við verðum bara að bíta í það súra epli, að lýðræðisskipu- lagið býður ekki upp á annað og segja má, að samtök sveitarfélaga séu eins konar framlenging á lýð- ræðisskipulaginu. Hitt er miklu meira um vert og mjög mikils virði, að framámenn í sveitarstjórnamáium komi saman til skrafs og ráðagerða um hags- munamál heilla fjórðunga. Þannig eykst skilningur og samstaða um að koma góðum og mikilsverðum málum til leiðar. Það er til dæmis alveg Ijóst, að Fjórðungssamband Norðlendinga hefur áorkað miklu og ýmis mál hefðu ekki náð fram að ganga nema fyrir tilstilli sam- vinnu sveitarstjórnamanna á Norðurlandi. Orð eru til alls fyrst, en þau mega ekki vera bæði fyrst og síð- ust. Framkvæma þarf þær áætl- anir sem gerðar eru. í skýrslu sinni til fjórðungsþings sagði Ás- kell Einarsson, framkvæmdastjóri Fjórðungssambandsins, að lög um Framkvæmdastofnun ríkisins væru brotin við hverja áætlana- gerð. Tii þess væri ætlast í lögum stofnunarinnar, að hún lánaði í samræmi við áætlanir, en reynsl- an hefði sýnt að ekkert væri farið eftir þessu atriði. Þetta eru alvarlegar ásakanir og full ástæða til að kanna það, hvort embættismenn setji kjörnum full- trúum stólinn fyrir dyrnar í þessum efnum. Besta lausnin er vafalaust sú, að auka sjálfstjórnarvald sveitarfélaganna og samtaka þeirra, eins og oft hefur verið bent á. 122. Fjórðungsþing | Norðlendinga Áskell Einarsson I j II I I I I I I I I ■ I I I I I I I I I I si ans, sunnudag hófst hér á Akureyri í húsakynnum Menntaskól- 22. fjórðungsþing Norðlendinga og lýkur því í dag, þriðju- dag. Þingið sóttu um 80 fulltrúar frá 66 sveitarfélögum og 6 sýslufélögum á Norðurlandi, auk alþingismanna, ráðherra og annarra gesta. Mörg mái voru tekin til umfjöllunar svo sem landbúnaðarmál, viðskipta- og þjónustumál, skólamál, iðnaðar- og orkumál, og bar Blönduvirkjun þar hæst. Auk þess fóru fram nefndastörf. Formaður fjórðungssam- bandsins, Valdimar Bragason, bæjarstjóri á Daivík, setti þingið og að því loknu flutti Áskell Ein- arsson, framkvæmdastjóri skýrslu um starfsemi fjórðungssam- bandsins og hag þess. Þar drap hann m.a. á breytingar á starfs- háttum, ferðamálabækling sem sambandið hefur nýlega gefið út, fjárhag og fjárhagsáætlun og stöðu byggðamála. Á eftir skýrslu Áskels kynnti Valdimar Bragason tillögur frá fjórðungsráði um fjármál fræðsluskrifstofa, sjávarútvegs- mál, umdæmaskipulag og tekju- stofna sveitarfélaga. Ennfremur kynnti hann tillögur til breytinga á lögum og þingsköpum sam- bandsins. Konráð Gíslason flutti nefnd- arálit og tillögur fyrir hönd Strjálbýlis- og vegamálanefndar, Katrín Eymundsdóttir flutti nefndarálit og tillögur þjónustu- og þróunarmálanefndar og frá Félags- og menningarmálanefnd höfðu framsögu Kristinn G. Jóhannsson, ritstjóri og Tryggvi Gíslason, skólameistari, en Ing- var Gíslason, menntamálaráð- herra, hóf umræðuna og ræddi um framhaldsmenntun. Um iðnþróunar- og orkumál hafði framsögu, Þorsteinn Þor- steinsson, bæjarstjóri á Sauðár- króki, en hann kynnti tillögur um iðnþróunaráætlun Norðurlands, um Blönduvirkjun og stóriðnað, um orkumál og ráðstefnu og orkubúskap og orkufrekan iðnað á Norðurlandi. Sigurður Guðmundsson og Sigfús Jónsson, starfsmenn Byggðadeildar Framkvæmda- stofnunar ríkisins kynntu Iðn- þróunaráætlun Norðurlands, en hún er nú á lokastigi. Hjörleifur Guttormsson, iðnaðarráðherra hafði framsögu um iðnþróun í víðara samhengi. Þá var fjallað um sveitastjórn- armál og voru framsögumenn Svavar Gestsson, félagsmálaráð- herra, Hallgrímur Dalberg, ráðu- neytisstjóri, og Jón G. Tómasson, formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga. Fjölmargar ályktanir um hin fjölbreytilegustu málefni voru samþykktar á þinginu og verða þær birtar síðar. % I I I Auka verður heima- stjóru á landsbyggðinni j — til mótvægis við breytta kjördæmaskipan í skýrslu sinni á fjórðungs- þinginu ræddi Áskell Einars- son, framkvæmdastjóri Fjórð- ungssambands Norðiendinga,- meðal annars um áætlanagerð m og þá sjálfheldu, :.sem hann .ish taldi að væri núl-í-varðandi. klofningur væri í uppbyggingu Framkvæmdastofnunar ríkisins. Staðreyndin er sú að lög Fram- kvæmdastofnunar eru í raun irotin við hverja áætlanagerð, Áskcll Einarsson ávarpar þingheim. Myndir: h.s. Katrín Eymundsdóttir, bæjarfulltrúi á Húsavík: ■ Samræma samgöngur ar sem til þess er ætlast í lögum stofnunarinnar, að hún láni í samræmi við áætlanir. Reynslan framkvæmd áæt!ailaJai4ske«ell^ýnir að ekkert er farið eftir þessu. sagði síðan m.a.: þeir sem ráða ferðinni í málefn- „Á síðasta fjórðungsþingi.drhpiiu um Framkvæmdastofnunar rík- ég á í skýrslú minriíi Já6 'mikillini isins vilja ekki b.nda hendur sinar í lánveitingum, eftir megmlmum 1 markaðra áætlana. Það eru gerð- ar atvinnumálaáætlanir fyrir af- mörkuð svæði, þar sem lagt er til að ákveðnum fjölda atvinnu- tækifæra sé komið á fót í tiltekn- um vanþróuðum atvinnugreinum á svæðinu. Hins vegar er hvorki lagt fram fé eða aðstoð við það fólk. sem búa á við áætlunina, til að hagnýta sér hana t.d. með þjálfun starfsliðs og með ráðgjöf. Þegar menn biðja um lán með skírskotun til áætlunarsjónar- miða er ekki heldur að finna, að fjármagni sé haldið til þess í samræmi við markmið áætlana- aðgerða. Það er ekki að undra þótt menn hætti að taka alvarlega þessar svonefndu byggðaáætlan- ir. Þess vegna er að því stefnt í sambandi við iðnþróunaráætlun fyrir Norðurland að tekin verði upp raunhæf vinnubrögð við undirbúning og framkvæmd áætlunarinnar. Gert er ráð fyrir að áætlunargerðin lúti sjálfstæðri stjórn, sem sé ábyrg gagnvart þeim aðilum sem standa að áætl- unargerðinni. Með þessum hætti verður fjórðungssambandið í raun virkur aðili að framkvæmd áætlunarinnar sjálfrar. Þannig gæti starfsemi sambandsins nálg- ast sjálft verkefnið meir, en nú á sér stað.“ II I I I I I I I I I Katrín Eymundsdóttir, bæjar- fulltrúi á Húsavik flutti fram- sögu um viðskipti og þjónustu og kynnti tillögur í því sam- bandi. Þar lagði hún m.a. áhersluáaðsamgönguþjónustan verði endurskipulögð og sam- ræmd m.a. með það í huga að nýta betur núverandi sam- göngukerfi með aukinni sam- hæfingu, landflutninga, sjó- flutninga, og flugsamgangna þannig að flutningsleiðirnar myndi sem heild samgöngunet á milli landshluta og staða þar sem í senn gæti hagkvæmni og eðlilegrar ferðatíðni bæði að því er varðar farþegaflutninga og vöruflutninga. Ennfremur lagði Katrín áherslu á að inn- anhéraðssamgöngukerfi verði endurskipulagt t.d. með því að nýta betur þá samgönguþætti sem fyrir eru, svo sem póst- flutninga, vöruflutninga, skólaflutninga, fólksflutninga og fleira. Blaðamaður Dags fór þess á leit við Katrínu að hún skýrði það nánar út hvað átt væri við með að samræma þyrfti og endurskipu- leggja samgönguþjónustuna. Þetta þýðir einfaldlega það að þurfi t.d. fyrirtæki á Akureyri að koma framleiðslu sinni til ísa- fjarðar eða bara Hólmavíkur þá þurfi varan ekki fyrst að fara til Reykjavíkur og sama má segja um farþegaflutninga. Samgöngur verði samræmdar á þann hátt að sem beinust leið sé á viðkomandi stað. Flutningamiðstöðvar þurfa að vera staðsettar þar sem flutn- ingaleiðir mætast og svo við höldum nú áfram með dæmið sem ég talaði um áðan að verði flutningamiðstöð sett upp í Hrútafirði þá fari varan eðaíar þeginn þangað frá Akureyri:og þaðan séu síðan áæthmaEbdiar.': sem gangi milli Hrútafjarðarr.pg.':.' Hólmavíkur. — Með endurskipulagtnng'n:’1 innanhéraðssamgangnáienátCvióng" að nýta megi betur-nþá' sajn gönguþætti sem fyrir-erui Póst- ■ bíllinn, skólabíllinn og tánkbíljy ■ < inn t.d. fara heim á aHk' bæi.' Það" má nýta betur þessar-flutningá-'i leiðir sem allir fara. Þjoiiustan viðád fólkið verður með því,'betri'aúk | þess sem þetta er orkuspafandi, Námsskráin mikið spor Næsta haust mun sama náms- skrá gilda um ailt framhalds- nám á Noröurlandi. Gefin verður út samræmd námsskrá sem afhent verður nemendum í upphafi skólaárs 1980-81 og í henni verður m.a. skrá yfir all- ar námsbrautir, námsefni og skólareglur. Auk þess mun hver skóli kynna nemendum sínum starf og skipan skólans við innritun. Sama námsefni verður kennt í skólunum öllum á sömu brautum og sömu reglur gilda um próf og einkunnir.Nemendur fá nám sitt metið að fullu við hvaða fram- haldsskóla eða framhaldsdeildir — segir Ingvar Gíslason, menntamálaráðherra grunnskóla á Norðurlandi sem er. Framhaldsnám á fyrsta ári er ekki greint á námsbrautir. Er þar um almennt grunnnám að ræða sem er fyrsti hluti framhaldsnáms á hinum ýmsu brautum. Skólamir munu starfa eftir þríþættu náms- kerfi, einingakerfi, annakerfi og áfangakerfi. Ingvar Gíslason, menntamála- ráðherra sagði í samtali við blað- ið, að þetta væri í fyrsta skipti sem námsskrá væri samræmd fyrir heilan landsfjórðung. „Þessi námsskrá er að sjálfsögðu undir- orpin breytingum en hún er mjög mikilvægt spor í þá átt að koma á samræmdri námsskrá framhalds- skóla fyrir landið allt,“ sagði Ingvar. IngvarGíslason. Staða byggðamála Þá fjallaði Áskell m.a. um fjár- hag og fjárhagsáætlun Fjórð- ungssambandsins, en ræddi síðan um stöðu byggðamála: „Sú marktæka framleiðslu- stefna í landbúnaði og sjávarút- vegi, sem hefur verið kjarni byggðastefnu síðustu árin virðist hafa runnið sitt skeið. Þá verður ekki hjá því komist, að takmörk- un á landbúnaðarframleiðslu og hömlur á fiskveiðar muni hafa " tiltölulega meiri áhrif, þar sem þessir atvinnuvegir eru undir- staða velmegunar, fremur en á þeim byggðasvæðum, þar sem ■ _ mest aukning er í þjónustugrein- ”um. Því orkar það ekki tvímælis að búseturöskun getur hafist á ný, ef ekki tekst að finna ný störf fyrir þá sem verða að hverfa frá land- búnaði og þá sem hljóta að yfir- gefa fiskveiðarnar. Nýlega hefur verið lokið við áætlun á vegum Byggðadeildar um smáiðnað í sveitum, þar sem bent er á sérstök úrræði til að koma upp nýjum atvinnutæki- færum í sveitum fyrir það fólk, sem verður að hverfa frá land- búnaði. Það undarlega er að rík- isstjórnin er ekki reiðubúin að leggja blessun sína yfir þessa áætlun. Hér er ekki um fjár- magnsfrekar framkvæmdir að ræða heldur um viljann í verki. Menn gera sér miklar vonir um iðnaðaruppbyggingu og þar á meðal um iðnþróunaráætlun fyr- ir Norðurland. Hér þarf meira til Áhriff breyttrar kjördæmaskipunar Margir landsbyggðarmenn eru haldnir þeirri blekkingu að til lengdar sé hægt að mismuna fólki um kosningarétt. Það má vafa- laust færa rök fyrir því, að fólk sem er búsett nærri höfuðstöðv- um ríkisins eigi auðveldara með að hafa áhrif á gang mála og því þurfi þeir færri þingmenn að til- tölu, en þeir sem þurfa lengra að sækja. Hins vegar er ekki hægt að sannfæra venjulegan borgara um það, að atkvæði hans skuli hafa mjög breytilegt vægi eftir búsetu. Kosningaréttur verður jafnaður. Það er markviss þróun, sem ekki verður stöðvuð, þótt halda megi henni með réttsýni innan marka þjóðfélagslegra aðstæðna á hverjum tíma. Hér verður að hafa raunhæft mat á staðreyndum. Spurningin er hvernig mögulegt sé, að landshlutarnir fái aukna meðferð á sínum málum, þrátt (Framhald á bls. 6). I I I I I I I en að gera einfalda áætlun, það þarf skipulegt átak með sama hætti og gert var með uppbygg- ingu sjávarútvegs í kjölfar út- færslu landhelginnar. í þessu sambandi hlýtur sú spurning að vakna hvort ekki sé óhjákvæmi- legt að miða orkustefnuna við það, að orkuöflunin verði undir- staða meiri háttar iðnaðar. Er hægt að ná árangri um verulega iðnþróun nema til komi orku- frekur iðnaður eða stóriðnaður, I sem veitir fjölda manns atvinnu? ■ Þessi spurning er brýnust fyrir Norðlendinga einmitt nú. Verð- um við ekki að byggja byggða- stefnu okkar á því að nýta alla þá landkosti, sem fjórðungurinn hefur að bjóða? Nú vill svo til að enginn getur efast lengur um að þjóðinni er hættulegt að eiga megin raf- stöðvar landsins á sama eldvirka svæðinu. Reynslan af síðasta Heklugosi tekur af öll tvímæli um að orkuverin á Þjórsársvæðinu geta verið í mikilli hættu. Valið stendur því um virkjunarstað utan eldvirku svæðanna. Sá virkjunarkostur sem álitlegastur þykir, er Blönduvirkjun, sem er á Norðurlandi. Það er engum vafa bundið að missi Norðlendingar nú af strætisvagninum, vegna smásmugulegra deilna, er ljóst að aðrir landshlutar geta fengið al- gjöran forgang um nýtingu stærri virkjunarkosta og þá um leið staðsetningu stærri iðnfyrirtækja. Það er fjarri mér að vilja æsa til metings og hatrammra deilna á milli landshluta um staðsetningu orkuvera. Hitt verða Norðlend- ingar að vera sér meðvitandi, að ef þeir fylgja ekki eftir málstað sínum, er taflið fyrirfram tapað. Framundan er tímabil stórra átaka í orkuöflun og með stór- iðju. Takist Norðlendingum ekki að tryggja sér hlut í þessari þróun er ljóst að þeir verða ekki með í þeirri framleiðslustefnu að byggja hagsæld þjóðarinnar í vaxandi mæli á nýtingu orku- linda, sem hlýtur að verða undir- staða nýrrar byggðastefnu. Þess vegna hlýtur það að vera krafa Norðlendinga að orkunýting og tengdur iðnaður verði tekinn með í áætlunum iðnþróun á Norður- landi I I ■ I I I I I I I I I I I I ■ I j I I I I I I I I I I I I I ■ I I I I I J KAAFTUR Í1.DEILD! Þrátt fyrir nokkra forustu í annarri deild, þurfti KA bæði stigin á móti Selfossi til að fyr- irbyggja það að nokkurt annað lið gæti stolið frá þeim fyrstu deildar draumnum næsta keppnistimabil, hvernig svo sem aðrir leikir félagsins kunna að fara. Það fór því svo að bæði stigin féllu KA í skaut, og þeir unnu sannkallaðan stórsigur á and- stæðingum sínum sem ekkert svar áttu við leik KA manna. Á 118. afmælisdegi Akureyrar þann 29. ágúst skoraði KA sex mörk og fékk ekkert á sig. Leikurinn var aðeins fimm mínútna gamall þegar fyrsta markið kom. Elmar Geirsson lék upp hægri kantinn og plat- aði í leiðinni tvo Selfyssinga og gaf góðan bolta fyrir markið. Þar voru nafnarnir Gunnar Gíslason og Blöndal báðir í dauðafæri, en það var Gíslason sem endahnútinn rak á sóknina og sendi boltann í netið. Tveimur mín. síðar komst Ásbjörn í gott færi. og hörku- skot hans var varið í horn. Annað markið kom á 30. min. Tekin var hornspyrna vel fyrir markið en boltinn barst úr þvögunni til Óskars sem „vipp- aði“ laglega innfyrir þvöguna aftur, og Erlingur Kristjánsson henti sér langt inn í markteiginn og skallaði glæsilega í netið. Fimm mín. síðar fengu KA menn vítaspyrnu eftir að gróf- lega hafði verið brotið á Óskari ingimundarsyni. Eyjólfur tók vítið, en markmaður Selfyss- inga varði. Dómarinn taldi hins vegar að markmaðurinn hefði hreyft sig og lét endurtaka spyrnuna. Þá skoraði Eyjólfur hins vegar af öryggi. Þannig var svo staðan í hálfleik þrjú mörk gegn engu. Fjórða markið kom strax á annarri mín. síðari hálfleiks. Elmar lék upp að endamörkum og gaf „jarðarbolta" fyrir markið, þar sem Óskar var óvaldaður og skoraði viðstöðu- laust. Á I5. mín átti Óskar siðan hörkuskot í þverslána, og tveim mín. síðar Gunnar Gíslason einnig. Fimmta markið kom á 22. mín. en þá stóð allt í einu Gunnar Gíslason í góðu færi eftir góða sókn KA manna, og Gunnar þakkaði fyrir sig með skoti í bláhornið. Síðasta mark- »ið gerði svo Gunnar Blöndal á 35. mín. eftir fyrirgjöf frá Elm- ari. Leikur þessi var aldrei spennandi því slíkir voru yfir- burðir KA í leiknum. Verður það að teljast furðulegt að Þór hafi tapað fyrir Selfyssingum um siðustu helgi. KA menn eru nú efstir í deildinni með 25 stig, og fyrstu deildar sætið gull- tryggt. Þá eiga þeir mikla möguleika á að verða efstir í deildinni, en aðeins Þórsarar geta ennþá ógnað þeim á toppnum. Leikinn dæmdi Sævar Frímannsson og linuverðir voru Steingrímur Björnsson og Arn- ar Einarsson og skiluðu allir hlutverki sinu óaðfinnanlega. KA liðið ásamt þjálfara og formanni dcildarinnar. Mynd: Ó.Á. .. og Þór með annan fótinn Þórsarar léku við Þrótt frá Neskaupstað á laugardaginn, en Þróttarar unnu KA fyrir skömmu, og gátu þeir einir liða komið í veg fyrir veru Þórs í fyrstu deild á næsta kcppnistímabili. Jafnræði var með liðunum og skoruðu þau sitt markið hvort. Þróttarar voru fyrri til að skora, og gerðu þeir sitt mark í fyrri hálfleik. Óskar Gunnars- son jafnaði síðan í síðari hálf- leik. Þórsarar voru ekkert yfir sig hrifnir af dómgæslunni í leiknum og töldu dómarann hafa sleppt tveimur vítaspyrn- um á Þrótt. Fjögurra stiga munur er nú á þessum liðum í deildinni og þrjár umferðir eftir þannig að ennþá geta Þróttarar komist yfir Þórsara, en til þess verður Þór að tapa sínum leikjum sem eftir eru og Þrótlur að vinna sína, en verður það að teljast ólíklegt. Vonandi verður hægt að bjóða Þór velkominn í hóp fyrstu deildar liða eftir næstu umferð. Ráða þjálfara Akureyrarfélögin Þór og KA hafa nú gengið frá ráðningu þjálfara í handbolta fyrir meistaraflokka sína. Hreiðar Jónsson mun þjálfa Þór, en hann náði góðum ár- angri með Þórsara fyrir nokkrum árum og kom þeim m.a. í fyrstu deild. Birgir Björnsson sem und- anfarin tvö ár hefur þjálfað hjá KA mun verða þar áfram, en hann hefur náð ágætum árangri með lið sitt. Þá hefur heyrst að um ein- hver mannaskipti munu verða milli félaga hér á Akureyri, en ekkert mun þó afráðið í þeim efnum. Næstu leikir Næstu leikir í deildinni verða um næstu heigi. Á föstudags- kvöldið leikur Þór við Hauka hér á Akureyrarvelli. Á laugardaginn leikur KA við Austra á Eskifirði. Fyrri leik þessara liða lauk með stórsigri KA 11 mörkum gegn einu. Völsungar fá Fylki í heim- sókn, og þar verður um hörku- leik að ræða í fallbaráttunni. Þróttarar leika við Selfoss á Selfossi, og Ármenningar við ísfirðinga. 4.DAGUR DAGUR.5

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.