Dagur - 03.09.1982, Blaðsíða 7

ar
gtu
þegar sjónvarpið kom hingað til
Akureyrar og þá strax byrjaði
Dixan að hafa hemil á froðu. Eg á
við, allir keppast um að bjóða
hamingju á kjarapöllum og
maður hljóp eftir hverju gylliboð-
inu á fætur öðru í leit að hamingj-
unni. Og maður var ekki hættur
að hugsa um eitt, þá var annað
komið þar ofan á því að framboð-
ið var svo mikið. Þannig að maður
sá aldrei blekkinguna í þessu.“
Skipulögð tilvera
- Hefurðu nú komið auga á
blekkinguna?
„Gryfjan sem við erum í er að
bjóða unglingunum allt fyrirhafn-
arlaust. Þeir fá aldrei að spreyta
sig sjálfir. Við getum tekið skól-
ann sem dæmi, strax frá byrjun
gefur hann stundatöflu og skipu-
leggur þannig tilveruna alla leið
Í|
„Unglingarnir fá aldrei að spreyta sig
upp í 9. bekk. Og það eru jafnvel
félagsmálamiðstöðvar í sumum
skólum þannig að krakkarnir geta
verið þar allan sólarhringinn.
Slíkt er auðvitað gott að því leyti
að það veitir vernd og aðhald. En
inn í þetta vantar það sem við get-
um kallað „að búa þau undir
lífið.“ Því þegar svo komið er upp
úr 9. bekk er skyndilega ekki
lengur þessi skipulagning skólans
fyrir hendi og þá stendur ráðvillt-
ur unglingur frammi fyrir þeirri
stóru spurningu - hvað á nú að
gera? Og það hvað verður gert
ræðst oftar en ekki af móralnum
sem er ráðandi í klíkunni.
Ég, á mínum tíma, kom upp úr
8. bekk og átti þá að fara eitthvað
annað. Innst inni blundaði
draumurinn um að „ganga
menntaveginn", og því þá ekki að
fara í Gagnfræðaskólann og
landspróf? En það var dálítið
rosalegt. Allir kennararnir voru
nýir og hver einastir bekkjarfélagi
sömuleiðis, auk þess hafði maður
heyrt heldur ljótar sögur úr Gagg-
anum. Þar var stælgæjahátturinn í
hávegum hafður og maður varð
auðvitað að vera eins og hinir.
Vera hinn sanni „gagnfræða-
skólaskríll." Enda féll ég á
landsprófi.
„Helvítis fíflin“
Og þá var maður orðinn eins og
partur sem passaði hvergi inn í
púsluspil. Mér fannst að tilveran -
kerfið - hefði afneitað mér, en
ekki ég tilverunni. Ég hélt lengi
að ölhi væri lokið, En þetta fall
vitkaði mig óneitanlega mikið.“
- Hverjar eru tilfinningar ung-
lings gagnvart tilveru sem honum
finnst hafa afneitað honum?
„„Helvítis fíflin.“ Það er reiði.
Maður er reiður við allt og alla.
Nema sjálfan sig, því auðvitað var
þetta „þeim“ að kenna.
Nú, þeir sem náðu lansprófinu
fóru í menntaskóla, en við hin í
gagnfræðapróf. Það var á þeim
tíma sem ég sökkti mér hvað
dýpst í félagslífið - var idjótískur
eins og ég nefndi áðan. Ég veit
ekki alveg hvað olli því - senni-
lega hef ég ætlað að sýna sjálfum
mér, og þó sérstaklega öðrum, að
ég væri einhvers megnugur."
Malbikaður menntavegur
„Ég stóðst gagnfræðaprófið með
miklum sóma. En til að byrja með
var menntaskólasetan upp og
ofan, þó tókst menntaskólanum
að kenna mér að lesa og skrifa -
nokkuð sem öðrum skólum hafði
sést yfir að gera. Ég er ekki að lýsa
frati að neðri skóla,það er að
mínu mati hlutverk menntaskóla
að kenna fólki að lesa og skrifa.
í menntaskóla, sérstaklega 2
seinni árin, veitist manni tími til
að hugleiða sjálfan sig og stað-
setja sig í tilverunni.“
- Og hver var þín niðurstaða?
„Ég er búinn að afreka fjandi
mikið og það er fyrst núna, eftir
15 ára skólagöngu, sem ég stend
frammi fyrir valinu - menntaveg-
inn eða ekki.“
- Ætlarðu menntaveginn?
„Já, ég ætla að ganga hann mal-
eskju, að við ættum von á barni,
urðum við náttúrlega ofsalega
hamingjusöm, en umfram allt
spennt og óviss. Þetta var allt svo
óraunverulegt. Ég átti óskaplega
erfitt með að sjá fyrir mér hvít-
voðung, sá frekar einhvern „leik-
félaga" - dúkku jafnvel. En við
það að fylgjast með þroska barns-
ins í móðurkviði hef ég smám
saman gert mér grein fyrir því að
þarna inni er barn. Fyrst var það
bara lítil dálítið hörð kúla - ein-
hver hlutur - en eitt kvöldið fékk
ég spark frá þessari kúlu. Og þetta
spark var geysilega mikils virði.
Það varð til þess að ég áttaði mig á
því að þarna myndi fæðast barn
sem biði þess að við, foreldrarnir,
önnuðumst það. Svo fór það að
verða stekara, spörkin fóru að
sjást, maður sá móta fyrir
höndum, fótum og höfði. Og
þannig fengum við - bamið og ég
- sameiginlegan undirbúning fyrir
þá stóru stund, fæðinguna.“
Kúkur í bleyju
bikaðan. Sjáðu til,égeróumræði-
lega bjartsýnn um þessar mundir
og sé ekkert til fyrirstöðu.“
- Hvernig er hægt að vera
hamingjusamur á þessum síðustu
og verstu, þegar landið virðist á
góðri leið með að fara á hausinn?
„Við sem komum til með að
erfa landið verðum að vera
bjartsýn. Við vitum af stóru skyss-
unum - til dæmis kjarnorku-
sprengjunni, dótinu á Miðnes-
heiði og Ronald Regan. Við höf-
um orðið vitni að flestum þessum
skyssum og af þeim má draga
mikinn lærdórn."
- Hvernig getur maður ákveð-
ið að vera bjartsýnn, hlýtur ekki
að ráðast af aðstæðum hvort það
er hægt?
„Þú getur ekki sagt einum né
neinum hvernig hann á að vera,
heldur verður hann að skilgreina
aðstæðurnar útfrá sjálfum sér.
Hver og einn er nafli síns heims og
ef nafli heimsins breytist, breytist
heimurinn.“
Kúlan sparkaði
- Um hvað snýst þinn heimur
núna?
„Litlu fallegu konuna mína og
barnið sem við eignumst
bráðum.“
- Er það soldið spes að verða
pabbi?
„Auðvitað hlýtur það að vera
spes. Barn, altént þetta barn, er
skilgetið afkvæmi ástar og það
hefur verið mér mikils virði að
fylgjast með þroska þess í móður-
kviði.
Þegar við fengum þessa vitn-
- Hvaða augum leistu föðurhlut-
verkið á þínum yngri árum?
„Feður voru fullorðnir menn
sem voru í vinnunni, og fóru í bíl-
túr með fjölskylduna um helgar
og gáfu manni ís. Ég sá sjálfan
mig aldrei sem slíkan, þetta var
svo fjarlægt.
Mér virðist oft á fólki að hlut-
verk föðursins um meðgöngutím-
ann sé bundið við að „vera við-
staddur“, en það er miklu meira.
Móðirin er spurð um allt - ekki
bara heilsuna, heldur líka böð og
bleyjur og allt sem því viðkemur.
Faðirinn hinsvegar í mesta lagi:
„Hlakkarðu til?“ Meðgangan hef-
ur ýmsar aukaverkanir í för með
sér fyrir föðurinn. Það er stað-
reynd að konan breytist þegar
hún gengur með barn og þeim
breytingum þarf maðurinn að
mæta.
Ég geri mér grein fyrir því að
þegar barnið verður fætt bíður
mín ofboðslegt verkefni. Velferð
barnsins byggist að miklu leyti á
því hvernig okkur tekst að ala það
upp. Barnið gerir miklar kröfur til
mín og ég sem faðir vil alls ekki
bregðast því.
A þessum rúmu sjö mánuðum
sem þetta hefur allt verið að
gerjast, hef ég breyst geysilega
mikið í allri hugsun. Fyrst var
ekkert samasemmerki milli
barnsins og alls þess sem ungbarn
þarfnast. En nú er ég farinn að
stansa við barnafataverslanir og
skoða. Sjá „litlu fötin“, og þá
kemur upp hugsunin „Ó þetta er
sætt!“ Ég veit svo sem ekki hvern-
ig þetta verður allt þegar barnið er
fætt, en ég hugsa að kúkur í bleyju
verði yndislegur.
En stundum læðist að manni
hræðsla og ýmsar vangaveltur um
heilbrigði barnsins - hvort ekki
verði allt í lagi. Þótt ekkert bendi
reyndar til annars. Þó að maður sé
á fullu í lífsgæðakapphlaupinu, til
dæmis að versla í Hagkaupum
milli klukkan 6 og 7 á föstudög-
um, eiga slíkar hugsanir til að
skjóta upp kollinum og ryðja öllu
öðru til hliðar. Og það er nauð-
synlegt að foreldrar ræði þetta
mál og búi sig undir það í samein-
ingu ef eitthvað yrði að.
En svona þér að segja er ég al-
veg handviss um að þetta barn
verður algjört súpereintak."
Myndir
og
texti:
KGA
3. september 1982 - DAGUR - 7