Dagur - 12.10.1983, Blaðsíða 4

Hermann Oskarsson skrifar um endurvinnslu á pappír o.fl.:
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 130 Á MÁNUÐI - LAUSASÖLUVERÐ 18 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
FRÉTTASTJÓRI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN: EIRlKUR ST. EIRlKSSON, GYLFI KRISTJÁNSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Ávani og slagorð
blinda fólk
Alþingi er nú komið saman og mun það vafa-
laust setja mikinn svip á þjóðmálaumræðuna
næstu dagana og vikurnar. Margt hefur gerst
sem alþingismenn munu vilja tjá sig um,
einkum stjórnarandstöðuþingmennirnir ef að
líkum lætur. í þingsetningarræðu sagði for-
seti íslands, Vigdís Finnbogadóttir meðal
annars á þessa leið:
„Okkur hefur verið gert ljóst, háttvirtir al-
þingismenn, að við lifum þessar stundir á erf-
iðari tímum en lengi hafa þekkst í landi okkar.
Víst er að við íslendingar hver og einn viljum
allt af mörkum leggja til að þjóðarbú okkar
standi með þeirri reisn, sem við höfum viljað
gefa því á undangengnum árum.“ Nokkru
síðar í ræðu sinni sagði forseti íslands:
„Hlutverk Alþingis er alla daga að leiða
þjóð okkar til farsældar. Stundum þarf leið-
beinandinn að tyfta, en það er aðalsmerki
hvers uppalanda að beita aga af nokkurri
mildi svo að sá sem nýtur forsjár finni hlýju
og velvild sem veitt er til velfarnaðar. Aldrei
má draga myndina upp svo dökkum litum að
sköpunarkraftur og þróttur verði drepinn í
dróma. Ávani blindar fólk, slagorð blinda fólk,
ekki síst séu þau einatt af neikvæðum toga.
Fjárhagur, hvort sem hann er of rýr eða of
rúmur, getur einnig slegið fólk blindu, í fyrra
tilfellinu oft til uppgjafar.
Við íslendingar erum sterk og starfsöm
þjóð, auðug að kröftum og skapandi á öllum
sviðum. Sé aftur á móti ekki annað brýnt fyrir
okkur en að við séum komin á vonarvöl og
ráðum ekki við okkar mál, er hætta á að við
villumst inn í vítahring óttans — óttans við
framtíðina. Þá lokast öll sund. Því munum við
horfast í augu við erfiðleikana og sigrast á
þeim.
Hvenær sem harðnar á dalnum verður að
veita hugarauðgi landsmanna verðugan byr,
rækta hverja rót þjóðarjurtar okkar á þann
veg að henni finnist að sér hlúð. Megi það
jafnan reynast gæfa þjóðkjörinna fulltrúa á
Alþingi íslendinga. Þá þarf ekki að ugga um
ísland. “
Vonandi er að á því þingi sem nú er byrjað
verði myndin ekki dregin upp svo dökkum lit-
um að sköpunarkraftur og þróttur verði drep-
inn í dróma, að slagorðin verði ekki einvörð-
ungu af neikvæðum toga í þeim tilgangi sögð
að blinda fólk.
Skapar verðmæti —
sparar gjaldeyri
Undanfarið hefur nokkuð verið
rætt og ritað um trjákvoðuverk-
smiðju á Húsavík. Virðist sem
þar fari saman stóriðjudraumur
okkar íslendinga og athafnasemi.
Þessir tveir hlutir eru þó af tvenn-
um toga. Starfsgleði og draumar
fara sjaldnast vel saman. Betra er
að hyggja að eigin húsi, en
dreyma sig burt á heimsmarkað-
inn. Þar lútum við lögmálum,
sem lítt eru á okkar valdi. Hrá-
efnið til vinnslunnar og mark-
aðurinn fyrir framleiðsluvörurnar
verða ætíð óöruggar stærðir við
rekstur trjákvoðuverksmiðju á
íslandi. Einkum verksmiðju af
þeirri stærð er um getur í fjöl-
miðlum. Það er til lítils að hafa
gnægð raforku ef aðrir þættir
framleiðslunnar eru að öllu leyti
undir breytilegum heimsmörkuð-
um komnir. Skynsamlegra er
uppbygging trjávöruiðnaðar, sem
byggir frá upphafi á íslenskum
grunni. Þennan trjávöruiðnað
mætti síðan efla með tilliti til er-
lendra markaðshorfa hverju
sinni.
Við íslendingar kaupun nær
allar okkar trjávörur erlendis frá.
Þessar vörur eru einkum „full-
unnar“ pappírsvörur. Ógrynni af
gjaldeyri fer þannig til kaupa á
einni mestu nauðsynjavöru okkar
tíma. Sagan er þó ekki sögð
nema til hálfs, því við borgum
um það bil tvöfalt hærra verð í
gjaldeyri fyrir þessar vörur en
nauðsynlegt væri. Stafar þetta af
því að við nýtum pappírinn ein-
göngu sem fullunna vöru. Pappír
er nefnilega þeim eiginleikum
gæddur að vera bæði fullunninn
vara og hráefni til frekari nýting-
ar. Þetta hafa ýmsar nágranna-
þjóðir okkar uppgötvað, einkum
í kjölfar hráefnaskorts frá náttúr-
unnar hendi. Svo er einmitt farið
hér á landi. Sá pappír, sem
brenndur er og mætti nýta, gæti
að nokkru vegið upp skort á nátt-
úrulegu hráefni til pappírsiðnað-
ar. Trjávörur koma ætíð til með
að verða fluttar til landsins í ein-
hverjum mæli þrátt fyrir endur-
nýtingu og aukna notkun inn-
lends hráefnis. Sem dæmi um
innlent hráefni annað en úrgangs-
pappa, þ.e. dagblöð og pappírs-
umþúðir, má nefna margs konar
tréumbúðir, mótatimbur, reka-
við og hráefni frá íslenskri
skógrækt. Þá má benda á, í þessu
sambandi, fyrirhugaðar fram-
kvæmdir íslenskra bænda til
ræktunar nytjaskóga.
Á sama hátt mun innlendur
markaður verða fyrir hendi á
vissum framleiðsluvörum trjá-
vöruiðnaðar. Nægir þar að nefna
pappírsvörur til annars iðnaðar
og heimilisnota. Með innlendum
markaðskönnunum má áætla
framboð og eftirspurn á hráefni
og fullunninni vöru slíks trjá-
vöruiðnaðar. Hvað varðar stað-
setningu iðnaðar af þessu tagi,
þá skipta samgöngur miklu máli.
Húsavík er vafalaust vel í sveit
sett hvað varðar þennan þátt
framleiðslunnar, þó svo þéttbýl-
issvæðin séu aðaluppspretta hrá-
efnisins.
Um hráefnaöflun verður að
hafa samstarf milli bæjar- og
sveitarfélaga. Henni verður best
farið í umsjá þeirra, enda gætu
þau haft af því nokkrar tekjur.
Ríki, bæjar- og sveitarfélög halda
þegar uppi samgöngum innan og
milli landshluta, sem eflaust
mætti nýta betur til flutnings á
hráefni og fullunninni vöru. Má
þar nefna strandferðaskipin.
Einnig starfsemi ýmissa samtaka
og einkaaðila svo sem kaupfélag-
anna og vöruflutningafyrirtækja.
Fjármögnun trjávöruiðnaðar
af þessu tagi ákvarðast að sjálf-
sögðu af öllum undirbúningi
hans, samvinnu um hráefnisöflun
og markaðsfærslu framleiðslunn-
ar.
Eins og áður er getið sparast
gjaldeyrir af endurvinnslu á
pappír. Einnig skapast verðmæti
úr hráefni sem annars væri ónýtt.
Þjóðhagslegan ávinning af um-
ræddri starfsemi er vafalaust erf-
itt að meta, en hún mun skapa
atvinnu, skattatekjur og fjöl-
breytni í íslenskum iðnaði. Þá til-
hneigingu að meta alla starfsemi
út frá rekstrarsjónarmiði ein-
stakra fyrirtækja ber að forðast.
Þjóðhagslegur ávinningur starf-
semi sem þessarar er oft margfalt
meiri og nær út yfir mörk hins
hefðbundna fyrirtækis.
Þeirri ósk vil ég að Iokum
beina til þeirra Húsvíkinga að
þeir standi fastir við fyrirhugaðar
áætlanir um uppbyggingu ein-
hvers konar trjávöruiðnaðar, en
miði starfsemina frá upphafi
meira við íslenskan markað og
aðstæður. Þannig má eflaust
byggja upp örugga framtíðar-
atvinnugrein íslandi til hagsbót-
ar.
Akureyri í september.
Hermann Óskarsson.
Góðar gjafir
Þessar ungu stúlkur, Kristjana Nanna Jónsdóttir og Halla Berg-
lind Arnardóttir, efndu til hlutaveltu á dögunum og varð ágóðinn
af henni 650 krónur. Peningana hafa þær gefið til kvenfélagsins
Hlífar, vegna þess að ömmur þeirra beggja eru í félaginu og fé-
lagið styrkir Barnadeild sjúkrahússins. Blaðið hefur verið beðið
fyrir þakkir til stúlknanna frá Laufeyju Sigurðardóttur f.h. kven-
félagsins.
Og það eru fleiri sem hafa haldið hlutaveltur. Auður Ósk Gylfa-
dóttir, Bjarney Helena Ólfjörð Guðmundsdóttir og Elín Ósk
Hreiðarsdóttir héldu eina slíka og höfðu 505 krónur upp úr krafs-
inu. Peningana gáfu þær til Dvalarheimilisins Hlíðar. Jón Krist-
insson, forstöðumaður heimilisins, bað blaðið fyrir þakkir til
stúlknanna.
4 - DAGUR - 12. október 1983