Dagur - 27.02.1985, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 27. febrúar 1985
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 180 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 25 KR,
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GÍSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Klofningur um
fjárhagsáætlun
Lagt hefur verið fram frumvarp að fjárhagsáætl-
un fyrir Akureyrarkaupstað 1985. Mörg undan-
farin ár hefur bæjarstjórn Akureyrar staðið ein-
huga að fjárhagsáætlunum, en nú bregður svo
við að minnihluti sjálfstæðismanna og krata kýs
að standa utan við og er fjárhagsáætlun því á
ábyrgð meirihlutans eins.
Ágreiningurinn stendur um gjaldtöku bæjar-
ins. Meirihlutinn tók þá ákvörðun að breyta
verulega tekjuöfluninni, færa hana úr formi út-
svars á einstaklinga yfir í aukinn fasteignaskatt
á fasteignaeigendur og fyrirtæki í bænum.
Undanskildir þessari aukningu á fasteignaskatt-
inum eru þó eldri borgarar Akureyrarbæjar, en
jafnframt þeirri tilfærslu frá útsvörum yfir á
fasteignaskatt var gengið enn lengra en áður í
afnámi og niðurfellingu fasteignaskatts á tekju-
litlum elli- og örorkulífeyrisþegum. Þessi til-
færsla veldur því að fyrirtæki og eignamiklir að-
ilar í bænum taka í auknum mæli þátt í skatt-
greiðslum til bæjarins. Er það í samræmi við það
sem allir hafa hingað til verið sammála um, að til
þessa hafi það fyrst og fremst verið almennir
launþegar sem orðið hafi fyrir skakkaföllum
vegna þeirra nauðsynlegu efnahagsráðstafana
sem ríkisstjórnin þurfti að gera. Meirihluti
bæjarstjórnar Akureyrar vill breyta þessu með
þeim tilfærslum á gjöldum sem nú hafa séð
dagsins ljós í tengslum við fjárhagsáætlun
bæjarins.
Segja má að sjálfstæðismenn séu trúir hug-
sjónum sínum og varðgæslu fyrir efnamenn í
þjóðfélaginu með afstöðu sinni til fjárhagsáætl-
unar að þessu sinni. Strax þegar meirihlutinn
ákvað að auka álag á fasteignaskattinn, með
því fororði þó að það kæmi útsvarsgreiðendum
til góða, ákváðu þeir að setja sig á móti fjárhags-
áætluninni. Er það í fyrsta skipti í fjöldamörg ár
sem minnihlutinn í stjórn Akureyrarbæjar klýfur
sig út úr þessu samstarfi. Það er býsna merki-
legt að þegar reynt er að koma við meira réttlæti
í skattlagningu bæjarins á borgarana, dreifa
byrðunum, skuli sjálfstæðismenn hlaupa út und-
an sér með þessum hætti. Afstaða kratanna
mun hins vegar sú að þeir vilji meiri fram-
kvæmdir og þá væntanlega meiri skattheimtu.
Hækkun fasteignaskattsins nemur um 3,7
milljónum króna á íbúðarhúsnæði í bænum.
Lækkun útsvarsins nemur einnig um 3,7 milljón-
um króna, þannig að þessir liðir jafna hvor ann-
an upp. Engum ætti að dyljast hvaða réttlæti er
í þessu fólgið fyrir allan almenning á Akureyri.
Gamla fólkið fær auk þess sérstaka úrlausn og
unga fólkinu, sem er að koma sér fyrir í lífinu og
þarf að vinna fyrir miklum tekjum, kemur út-
svarslækkunin hvað best.
Álit bæjarfulltrúa á Akureyri á fjárhagsáætlun:
„Meiríhlutinn hélt fast við
aukna fasteignaskattheimtu1
- segir Sigurður J. Sigurðsson, Sjálfstæðisflokki
„Þegar meirihlutinn tók þá ákvörð-
un, að innheimta fasteignagjöld
með hámarksálagi, þá lýstum við
því yfír að slík ákvörðun væri úr
öllu samhengi við þróunina í þjóð-
félaginu. Þess vegna gerðum við
meirihlutanum Ijóst, að stæði hann
fast við að hækka fasteignaskatt-
ana, þá væru forsendur fyrir sam-
starfí við gerð fjárhagsáætlunar úr
sögunni.“
Þetta hafði Sigurður J. Sigurðsson
að segja um þá ákvörðun bæjarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins, að standa ekki að
gerð fjárhagsáætlunar og standa gegn
frumvarpi meirihlutans.
„Meirihlutinn hélt fast við aukna
fasteignaskattheimtu, þótt fulltrúar
hans fengju einhverja bakþanka af og
til við gerð fjárhagsáætlunarinnar.
Samt sem áður var samstarf úr sög-
unni. Það gerðist svo við lokavinnslu
áætlunarinnar hjá meirihlutanum, að
ákveðið var að lækka útsvör um 0,2%,
sem er að okkar mati merki þess, að
fulltrúar hans hafi áttað sig á að aukin
skattheimta við álagningu fasteigna-
gjalda var röng.
Maður skyldi ætla, að aukin skatt-
heimta gæti nýst til aukinna fram-
kvæmda, en því miður ber frumvarpið
það ekki með sér. Meirihlutanum hef-
ur ekki tekist að halda niðri sívaxandi
rekstrarkostnaði bæjarfélagsins, til að
mynda svigrúm til aukinna fram-
kvæmda. Þessi útkoma held ég að hafi
valdið meirihlutanum vonbrigðum,
því ég held að ástæðan fyrir hækkun-
inni á fasteignasköttunum hafi verið
verulegur kosningaskjálfti. Fulltrúar
meirihlutans vildu sem sé fá inn aukn-
Sigurður J. Sigurðsson.
ar tekjur, til að geta sýnt fram á aukn-
ar framkvæmdir. Þetta mistókst."
- Rök meirihlutans fyrir hækkun
fasteignaskatta eru m.a. þau, að með
þeirri skattheimtuaðferð náist betur til
eignamanna, sem fulltrúar meirihlut-
ans telja að þið sjálfstæðismenn viljið
vernda. Hins vegar sé eðlilegt að
lækka útsvarsálagninguna, þar sem
hækkun hennar myndi fyrst og fremst
bitna á almennu launafólki. Ertu sam-
mála þessu?
„Menn verða að gera sér grein fyrir
því, að meðal „eignafólks" eru t.d.
aldraðir og ungt fólk, en þessir aldurs-
hópar eru að kikna undan rekstrar-
kostnaði sinna eigna^ Og það er nú svo
merkilegt með fasteignaskattana, að
þeir eru reiknaðir af brúttóeign, þann-
ig að gjaldandinn getur þurft að greiða
skatta af fasteign, sem í raun er að
stærstum hluta í eigu lánastofnana. Ég
held að það sé ekki hlutverk sveitar-
stjórnarmanna, að meta skilvísi ein-
stakra bæjarbúa. Ef eitthvað er að
lögum um framtalsskyldu einstakl-
inga, þá þarf að breyta þeim, en ekki
að hlaupa til með tekjustofna sveitar-
félaga."
- Ykkar hugmyndir um fasteigna-
skatta hefðu þýtt a.m.k. 11 m. kr.
minni tekjur fyrir bæjarsjóð. Hvar ætl-
uðuð þið að skera niður?
„Ég get ekki séð að meirihlutinn
hafi farið ofan í rekstrarþætti áætlun-
arinnar að neinu viti, en með ráðdeild
og sparsemi hefði mátt lækka útgjöld-
in verulega. En við gerum okkur líka
ljóst, að með okkar álagningarhug-
myndum hefði ekki verið hægt að
auka þjónustuna samkvæmt óskalista.
Þrátt fyrir það held ég að við gætum
náð sambærilegum árangri í rekstri,
með minna fjármagn handa í milli,
með sparsemi og markvissari aðgerð-
um í eignabreytingum."
- Nú hafa bæjarfulltrúar allra
flokka náð samstöðu um meiginatriði
fjárhagsáætlunar á undanförnum
árum. Á því verður breyting nú, þýðir
það skarpari skil í bæjarstjórninni,
þannig að kjósendur geti átt auðveldar
með að átta sig á stefnu hvers og eins
flokks?
„Það er nú erfitt að átta sig á því á
þessari stundu, en það er ljóst að búast
má við að bæjarfulltfúar fylgist betur
með framkvæmd þessarar fjárhags-
áætlunar, þar sem ekki er einhugur um
gerð hennar í upphafi. Og vissulega
má búast við að þessi ágreiningur hafi
víðtækari áhrif á störf bæjarstjórnar,“
sagði Sigurður J. Sigurðsson. - GS
„Auðvitað er ég sátt
við þetta frumvarp“
- segir Valgerður Bjarnadóttir, Kvennaframboði
„Auðvitaö er ég sátt við þetta
frumvarp að fjárhagsáætlun, því
annars stæði ég ekki að því að
leggja það fram. Þetta er að vísu
samkomulagsfrumvarp þriggja
flokka, þannig að það eru ýmsir
hlutir sem maður hefði viljað hafa
öðruvísi ef maður hefði gert þetta
aleinn.“
Þetta sagði Valgerður Bjarnadóttir,
bæjarfulltrúi Kvennaframboðsins,
spurð um fjárhagsáætlunarfrumvarp-
ið, sem hún stendur að ásamt öðrum
bæjarfulltrúum meirihlutans. Næst var
hún spurð um áhersluatriðin, sem
Kvennaframboðið setti á oddinn fyrir
síðustu kosningar, um að efla „mjúku
rnálin" á kostnað harðrar steinsteypu.
Eru kvennaframboðskonur ánægðar
með árangurinn út úr meirihlutasam-
starfinu í þeim efnum?
„Já, ég er ekki óánægð með það,
því bæði í fyrra og núna hefur verið
lögð meiri áhersla á mjúku verðmætin,
t.d. eru einu nýjungarnar í frumvarp-
inu núna á félagslega sviðinu, en á
sama tíma hefur dregið úr harðari
framkvæmdum. Að vísu er ekki dreg-
ið úr malbikunarframkvæmdum frá
fyrra ári, en þar er einnig breytt um
áherslur, þvt' samkvæmt frumvarpinu
verður lögð meiri áhersla á að malbika
gangstéttir en götur.“
- Undanfarin ár hefur náðst sam-
staða meðal allra bæjarfulltrúa um öll
meginatriði fjárhagsáætlunar, en nú
stendur meirihlutinn einn að sínu
frumvarpi. Þýðir þetta skarpari skil í
bæjarstjórninni, þannig að kjósendur
geti átt auðveldar með að átta sig á
hver er stefna hvers og eins flokks?
„Ég veit ekki hvort þetta bendir til
þess, að það er að styttast í kosningar,
Valgerður Bjarnadóttir.
hvort minnihlutinn vilji þess vegna að-
greina sig frá meirihlutanum. Það get-
ur svo sem vel verið, að það sé ástæð-
an í og með. En ég vona samt að þetta
sé ekki dæmigert fyrir þau vinnubrögð
sem viðhöfð verða það sem eftir er
kjörtímabilsins. Ég vona svo sannar-
lega að við eigum eftir að vinna
saman, því mér finnst eðlilegast að all-
ir bæjarfulltrúar taki þátt í að móta
stefnuna."
- Minnihluti Sjálfstæðisflokksins
vildi ekki sætta sig við hækkun fast-
eignagjalda. Fulltrúar hans hafa bent
á, að það sé ekki í samræmi við þróun
í þjóðfélaginu að þeirra mati t.d.
minnkandi kaupmátt launafólks, að
herða álögurnar. Hvað finnst þér, er
þetta verjandi?
„Það er rétt, leiðir meirihlutans og
minnihluta sjálfstæðismanna skildu út
af fasteignagjöldunum og út af fyrir sig
eru það hreinlegri vinnubrögð, að taka
ekki þátt í að ákveða útgjöldin, fyrst
þeir vildu ekki samþykkja tekjurnar.
En innheimta þessara skatta skilar sér
til fólksins í bættri þjónustu bæjarfé-
lagsins. Álagið á fasteignaskattana var
hækkað, en útsvarsálagningin lækkuð
- og hún hefur ekki verið lægri hér til
margra ára. Ef álögurnar hefðu verið
lækkaðar, þá hefðum við þurft að
draga úr þjónustunni, ellegar þá að
þeir sem þurfa á henni að halda hefðu
þurft að greiða meira fyrir hana. Það
finnst mér ekki rétt. Mér finnst að allir
bæjarbúar eigi að taka þátt í að greiða
að hluta til þá þjónustu sem bærinn
veitir. Það kemur öllum til góða. Og
ég tel að fasteignagjöldin jafnist rétt-
látar niður á gjaldendur heldur en út-
svörin, því að það fólk sem borgar há
fasteignagjöld, þar sem hækkunin
munar einhverju að ráði, það hefur
líka efni á því í langflestum tilfellum
að greiða hærri gjöld. Auðvitað geri
ég mér grein fyrir því, að það eru til
barnmargar fjölskyldur, sem þurfa
stórt húsnæði, en hafa ef til vill lág
laun. En það hefði líka komið sér illa
fyrir þessar fjölskyldur, ef við hefðum
neyðst til að draga úr þjónustunni, t.d.
í hærri dagvistagjöldum svo dæmi sé
tekið. Ég tel því að fasteignagjöldin
séu réttlátasta tekjuöflunin."
- Sérðu einhvern draum rætast í
því frumvarpi sem nú er til umræðu í
bæjarstjórninni?
„Já, ég get ekki neitað því. Þar er
m.a. einn nýr þáttur, sem hefur verið
eitt af mínum hjartans áhugamálum,
en það er unglingaathvarf, en í frum-
varpinu er gert ráð fyrir fjárveitingu til
slíkrar starfsemi, enda ekki vanþörf á.
Einnig er gert ráð fyrir því að taka
nýja dagvist í notkun á árinu, þá fyrstu
á þessu kjörtímabili, og var svo sann-
arlega kominn tími til,“ sagði Valgerð-
ur Bjarnadóttir í lok samtalsins. - GS