Dagur - 12.02.1988, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 560 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 55 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 400 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERT TRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavik vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir),
STEFÁN SÆMUNDSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRIMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Dagur 70 ára
í dag eru 70 ár liðin frá því að Dagur kom
fyrst út en það var 12. febrúar árið 1918.
Blaðið var í upphafi smátt í sniðum en með
háleitar hugsjónir. Á forsíðu fyrsta tölu-
blaðsins reit Ingimar Eydal, þáverandi rit-
stjóri Dags, ávarp til lesenda og endaði það
á þessa leið:
„Þó að „Dagur“ sé nú lítill vexti, þegar
hann hefur göngu sína, má þó vel svo fara
að á honum sannist það fornkveðna: „Mjór
er mikils vísir“.“ Þar reyndist Ingimar sann-
spárri en nokkurn grunaði, en þeir voru
margir sem spáðu Degi skammlífi strax í
upphafi.
Á þeim 70 árum sem liðin eru, hefur mikið
vatn runnið til sjávar. Þjóðfélagið hefur tekið
stakkaskiptum og tækninni fleygt fram. Frá
því Dagur var stofnaður hefur þjóðinni tekist
að brjótast undan yfirráðum Dana, stofna
lýðveldi og byggja upp velferðarsamfélag
sem er fyllilega sambærilegt við það sem
best gerist í heiminum.
Dagur hefur einnig tekið margvíslegum
breytingum á 70 ára ævi. Hann hefur breyst
úr því að vera vikublað í smáu broti í það að
vera eina dagblaðið utan höfuðborgarsvæð-
isins. í því er sérstaða hans í fjölmiðlaheimi
nútímans m.a. fólgin. Dagur hefur ætíð verið
norðlenskt málgagn, opinn vettvangur til
umræðna um svo að segja hvað sem er.
Blaðið hefur leitast við að flytja fréttir af því
sem er að gerast á Norðurlandi og lagt þeim
málefnum lið sem til framfara hafa þótt
horfa fyrir Norðurland og landsbyggðina
alla. Á síðari árum hafa áherslur breyst og
ný vandamál komio til sögunnar. Eftir að
byggðaröskunar tók að gæta, hefur Dagur
verið vettvangur þeirra sem berjast fyrir
jafnvægi í byggð landsins. Ef til vill hefur
aldrei verið meiri þörf fyrir slíkan málsvara
en einmitt nú, til mótvægis við þann einhliða
málflutning sem oft einkennir fjölmiðlana
syðra.
Hlutverk Dags er fjölþætt og vandmeðfar-
ið. Blaðið mun þó hér eftir sem hingað til
leitast við að gegna því af heilindum í bar-
áttunni fyrir fegurra og betra mannlífi í norð-
lenskum byggðum og um land allt.
Dagur sendir Norðlendingum og öðrum
velunnurum sínum nær og fjær bestu kveðj-
ur á þessum tímamótum í sögu blaðsins,
með þökk fyrir ómetanlegan stuðning á liðn-
um árum. BB.
úr hugskotinu
MÁT
Erum við bestir?
Pað er víst engum blöðum um
það að fletta að við íslendingar
erum bestir í handbolta, og eig-
um bestu skákmennina, fyrir
svo utan þessi aukaatriði sterk-
ustu mennina og fallegasta
kvenfólkið. Þetta er að minnsta
kosti álit þjóðarsálarinnar. Og í
vissum tilfellum þarf ekki einu
sinni að grípa til höfðatöluregl-
unnar sem oft hefur nú reynst
haldgóð ekki síst þegar afsaka
þarf hrakfarir.
Þegar svo kemur að því að
útskýra það af hverju við erum
bestir, þá vandast málið veru-
lega. Að sönnu getum við nokk-
urn veginn útskýrt sterkustu
mennina og fallegasta kvenfólk-
ið með því hversu laust við
mengun land okkar sé og því
hversu heilbrigt líferni okkar
sé, nokkuð sem við fengum
meira að segja hrós fyrir hjá
einhverjum forstjóra hjá Al-
þjóðaheilbrigðismálastofnun-
inni. Þótt hann hafi að vísu bætt
við í hálfgerðum nöldurtón, að
við ættum nokkuð langt í land
með það að ná heilbrigði allra
fyrir árið 2000, í viðtali á Bylgj-
unni. Og við getum jafnvel út-
skýrt færni okkar í handbolta
með því að veturinn okkar sé
svo harður að við verðum að
stunda íþróttirnar innandyra
lungann úr árinu. En það verð-
ur þrautin þyngri þegar við ætl-
um að útskýra skákhæfileika
okkar. Ekki stafa þeir af heil-
brigðu líferni, þar sem flestir
mestu meistararnir á þessu sviði
hafa annað hvort verið alkóhól-
istar eða stórreykingamenn
nema hvoru tveggja sé, saman-
ber Aljekín sem kyað sjaldan
hafa teflt ófullur... Og ekki er
það endilega vegna mikillar
inniveru, því að sumar miklar
skákþjóðir svo sem Sovétmenn
tefla mikið utandyra. Menn
hafa bent á það að skákgáfa sé
sérgáfa, jafnvel ættgeng, og
kann það að vera skýring þar
sem við íslendingar erum víst
allir meira og minna skyldir.
Alltént er skákgáfan ekki nein
sönnun um almennar gáfur lög-
fræðingastéttar okkar, þó svo
flestir afreksmenn okkar á
þessu sviði séu þaðan komnir.
Þess ber þó að geta að lögfræð-
ingar á íslandi hafa ósköp sjaid-
an tækifæri til að sýna gáfur
sínar. Hér er engin þörf fyrir
neinn Matlock eða Perry Mason
til að bjarga glæponum eða
hreinsa saklausa, einfaldlega
vegna réttarkerfisins, enda
bjarga nú flestir glæponar sér
með því að gerast alkar, og hin-
ir saídausu ná oftast um síðir
rétti sínum. En hvert sem eðli
skákgáfunnar nú er, þá er hún
vissulega fyrir hendi með þjóð-
inni í ríkum mæli, og sennilega
er einfaldlega skýringin á því sú
að við eigum svo marga afreks-
menn á þessu sviði, að áhuginn
er mikill og almennur, vökvað-
ur af geðshræringartárum þeim
sem fljóta þegar strákarnir okk-
ar eru að keppa, og þessi áhugi,
og það stolt sem honum fylgir er
mjög nauðsynlegt lítilli þjóð í
hverfulum heimi.
Hugskotið mun nú taka sér
nokkra hvíld, og leita sér and-
legrar næringar og upplyftingar
á Spánarströndum, þar sem
flamencoinn ómar við ljóð
Garcia Lorca og þar sem All-
ambra gnæfir við þjóðsögum
þrungna himna. En vonandi
hittir það aðdáendur sína að
nýju hresst og endurnært.
Skákin á nú hug íslendinga allan.
Það þarf víst varla að taka það
fram hvert augu íslensku þjóð-
arinnar hafa beinst hinar síð-
ustu vikur. Ekki var það tii
Isafjarðar þar sem mönnum
tókst að semja, eða í Garða-
strætið þar sem það mistókst.
Ekki einu sinni til leikhússins
við Austurvöll, þar sem þó
verða daglega uppákomur sem
eru allrar athygli verðrar. Nei
þau hafa öll beinst að krumma-
skuði einu vestur í Kanada.
Krummaskuði sem er ekki
stærra en Reykjavík, og varla
nokkur maður hafði heyrt á
náfn nefnt áður, hvað þá barið
augum. Og ástæðan. Jú í sal
einum í þessum bæ sátu tveir
menn með lítið borð sem skipt
var í sextíu og fjóra reiti á milli
sín, og færðu með nokkru milli-
bili helmingi færri menn til og
frá eftir þessum reitum. Tak-
markið. Að komast áfram eitt
skref nær því að fá að takast á
við Sovétmann einn að nafni
Kasparov.
Skák og handbolti
Það er ansi fróðlegt að velta
svolítið vöngum yfir þróun
hinnar stoltu, skákóðu þjóðar-
sálar íslendinga þann tíma sem
einvígi þeirra Jóhanns og Kort-
snojs stóð þarna vesturfrá. í
þann mund er Jóhann lagði af
stað í sinn frækilega vesturvík-
ing hafa sennilega flestir klapp-
að góðlátlega á koll hans í hug-
anurppg sagt sem syQ „þú átt nú
enga möguleika gegn þessum
reyndasta einvígisskákmanni
heims, þú nærð ef til vill einu
jafntefli, slíkt er heiður“.
Menn gleymdu því auðvitað,
að Jóhann var tvívegis búinn að
tefla við Kortsnoj án þess að
tapa. En viti menn. Jóhann
kom á óvart og „rúllaði" gamla
manninum upp strax í fyrstu
skákinni. Sá gamli hefur hugs-
anlega vanmetið andstæðinginn
hafa líklega flestir hugsað, það
er skýringin. En svo vann Jó-
hann aftur, og þjóðin varð
Reynir
Antonsson
skrifar
skákóð með það sama. Þá kom
bakslag, þegar allt átti að vera
klappað og klárt, og að sjálf-
sögðu varð þjóðarsálin hnípin
og döpur. Hún tók þó fljótt
gleði sína aftur er til úrslita dró,
ekki síst þegar hún komst að
því að þetta bakslag sem í tafl-
mennsku Jóhanns kom í fimmtu
og sérstaklega sjöttu skákinni,
var ekki um að kenna lélegri
taflmennsku hans, haldur dynt-
um karlfausksins hans
Kortsnojs.
Þegar maður hugsar um það
skákæði sem gripið hefur um sig
á íslandi í kjölfar einvígisins í
Kanada leiðir maður ósjálfrátt
hugann að handboltaæði því
sem um sig greip þegar íslend-
ingar kepptu í A úrslitum
heimsmeistarakeppninnar í
handbolta, eftir að hafa slamp-
ast til að vinna sér rétt til þess á
Ólympíuleikum, mestan part
vegna fjarveru svo til allrar
austurblokkarinnar. Þá var nú
sagt að við ættum ekki mikið
erindi þangað, og sá söngur
magnaðist eftir hið háðulega
tap gegn Suður-Kóreu. En viti
menn. Strákarnir áttu nokkra
stórleiki og þjóðin varð hand-
boltaóð með það saman. Svo
rammt kvað að þessu æði, að
jafnvel mátti heyra virðulegar
eldri frúr skrafa og skeggræða
um sókn og vörn í handbolta
eins og þær einar hefðu á því
vit, og hið sama hefur vafalaust
einnig verið upp á teningnum
varðandi skákina á síðustu
dögum.
m