Dagur - 11.03.1988, Blaðsíða 7

11. mars 1988- DAGUR-7
verið að hafa eitt námskeið í kan-
ínurækt í Bændaskólanum á
Hvanneyri nú í febrúar eða mars
en vegna mikillar aðsóknar hefur
verið ákveðið að þessi námskeið
verði þrjú.
„Það er grundvallaratriði að
fólk kynni sér þessa búgrein, fari
rólega af stað, byrji með fá dýr
og skoði þetta í ró og næði. Allt
of margir stökkva upp í byrjun og
fá stóran skell. Menn ná ekki að
klippa og allt fer í óhirðu og þar
með eru þeir búnir að tapa sínum
verðmætum sem er ullin. Því bet-
ur sem farið er með ullina, því
meira hafa menn í sinn vasa. En
menn fara með rangt mál þegar
þeir segja að þetta sé búgrein
sem kalli á vinnu frá morgni til
kvölds. Það er langur vegur þar í
frá,“ segir Magnús.
Fjarri því eðlilegt fólk
- Nú var þetta fámennur hópur
bænda sem stofnaði landssamtök
sumarið 1986. Hvernig var ykkur
tekið af ráðamönnum landbún-
aðarins og þeim sem stunda aðrar
búgreinar?
„Við vorum talin fjarri því
eðlilegt fólk. Menn sögðu að eng-
in framtíð væri í þessu og kanínu-
rækt gæti aldrei gengið á íslandi.
Við fengum að heyra raddir eins
og þær að við þessa búgrein væri
allt of mikil vinna og lítið kaup
þannig að við værum hreinlega
að reisa okkur burðarás um öxl.
Þetta var álit ráðunauta og for-
svarsmanna bændastéttarinnar
og þessir aðilar fylgdu okkur ekki
að málum þó frekar sé nú farið
að síga til í sumum þeirra í dag,“
segir Magnús.
Lengi vel var Magnús einn af
fáum kanínuræktendum á Norð-
austurlandi. Þó fer þeim nú fjölg-
andi sem leggja út í þennan bú-
skap og á síðasta ári stofnuðu 14
kanínuræktendur við Eyjafjörð
með sér félagsskap þ.e. Kanínu-
ræktarfélagið Angóra við Eyja-
fjörð. Sem fulltrúi kanínuræktar-
félagsins fór Magnús á aðalfund
Búnaðarsambands Eyjafjarðar
síðastliðið haust. Ekki var laust
við að menn litu hann þar horn-
auga eftir því sem hann segir
sjálfur enda þessi búgrein af
mörgum litin hornauga.
„Það þótti stórundarlegt þegar
lesið var upp að einn þingfulltrú-
inn væri frá kanínuræktarfélagi
við Eyjafjörð. Svei mér þó að ris-
ið hefði upp negri eða indíáni úr
sætinu þá hefði fólkið ekki orðið
meira hissa. Þarna þótti á ferð-
inni algjöriega vitlaus maður og
ég fékk ekki eina einustu spurn-
ingu á fundinum en aftur á móti
fóru menn að hvísla að mér
spurningum við matarborðið
helst svo að sem fæstir sæju til.“
- Mikið er rætt þessa dagana
um nýjar búgreinar, ekki síst
vegna þeirra erfiðleika sem loð-
dýrabúskapurinn á við að etja.
Kanntu einhverjar skýringar á
því hvers vegna sumir líta enn
niður á þessa búgrein þótt hún
hafi aldrei fengið að sanna sig?
„Ég held að þessir menn hafi
ekki kynnt sér þessa búgrein og
þeir slái fram ýmsu um hana án
þess að vita hvað þeir eru að tala
um. Ég vil nú taka fram í þessu
sambandi að ég er alls ekki mót-
fallinn öðrum nýjum búgreinum
t.d. loðdýrabúskap. Það er ljóst
að með samdrætti í hefðbundn-
um landbúnaði þá verða að koma
til aðrar búgreinar og það þýðir
ekki að stara bara á eina búgrein.
Því hafa þá menn verið hingað til
með blönduð bú? Kannski til
þess að styrkja bæði búin og ekki
síður sálina."
- Hvernig er þá framtíðin fyrir
nýbyrjaðan kanínubónda?
„Framtíðin er björt. Þetta er
lítið bú sem við látum byggja sig
sjálft upp á nokkrum árum, við
kostum litlu til, byggjum engin
hús heldur notum þau hús sem
hér eru fyrir. Slíkar aðstæður eru
fyrir hendi á mörgum bæjum
þannig að margir hafa góðar
aðstæður fyrir hendi.
Okkur fannst og finnst enn
þessi dýr vera falleg og vinaleg og
ekki síst róleg. Það fannst okkur
skipta miklu máli þegar við
ákváðum að fara út í þennan
búskap en þrátt fyrir það er ég
ekki að segja að ég hafi neitt á
móti loðdýrabúskapnum. Þetta
var okkar val og við ætlum okkur
ekkert að breyta því á næstunni.
Ég segi að kanínuræktin eigi
að vera aðalbúgrein en auðvitað
verður þetta að fara allt eftir
aðstæðum hjá hverjum og einum.
Það er góður grundvöllur fyrir
kanínurækt hér á landi og sem
stendur er ekki erfiðleikum
bundið að losna við framleiðsl-
una.“
Klukkustund í
daglega hirðingu
Eftir að við Magnús höfum setið
yfir kaffibollanum inni í eldhúsi á
Syðsta-Samtúni ákveðum við að
fara út í kanínuhúsið sjálft og líta
á gripina. Kanínuhúsjð er í reynd
fyrrverandi fjós sem Magnús hef-
ur einangrað og lagað þannig að
það henti sem best fyrir kanínu-
ræktina. Þarna inni eru núna hátt
í tvö hundruð kanínur. Angóra-
kanínurnar voru ákaflega spakar
þótt forvitinn gestur kæmi inn í
húsið og varla heyrðist í þeim
hljóð þá stund sem við stöldruð-
um við. Magnús segir að um ein
klst. fari samanlagt í hirðingu á
dag. Farið er í húsið tvisvar á dag
og þá gefið hey, kjarnfóður og
vatn. Hver kanína þarf um 80 g
af kjarnfóðri á dag yfir vetrartím-
ann en yfir sumarið má minnka
fóðurgjöfina ef kanínunum er
gefið nýslegið gras. Af góðu
þurrheyi éta þær hins vegar um
200 g á dag.
Klipping á 90 daga fresti
„Ég klippi á fjórðu kanínu á
klukkutíma en þær þurfa klipp-
ingu á 90 daga fresti. Hver kan-
ína gefur af sér 1100-1200 g af ull
sem þarf að flokka eftir gæðum.
Ullina þarf að flokka eftir hára-
lengd og hreinleika en það er
frumskilyrði að ullin sé hrein.
Þessi gæðaflokkun skiptir höfuð-
máli fyrir afkomu okkar sem í
þessu erum og sú fræðsla sem við
höfum fengið hjá Þjóðverjum um
þetta atriði hefur breytt miklu,“
segir Magnús.
Kanínur geta átt allt upp í tólf
unga í senn en þegar þeir fæðast
eru þeir á stærð við litla kettl-
inga, gjörsamlega hárlausir og
blindir. „Það er stórkostlegt að
fylgjast með háttalaginu hjá þess-
um dýrum. Móðirin reytir hárin
af sér og býr til hreiður fyrir unga
sína líkt og fugl. Ungunum gýtur
hún í þetta hreiður og breiðir yfir
með hári þannig að ekki verði
kalt á ungunum. Ungarnir eru
fljótir að stækka af móðurmjólk-
inni því eftir um tvo mánuði eru
þeir teknir frá móðurinni og
klipptir."
Magnús sýnir blaðamanni þá
aðstöðu sem fyrst var notuð fyrir
kanínurnar þ.e. gamlan bílskúr.
Þá hefur hann útbúið aðstöðu
fyrir klippingarnar enda má sjá
snjóhvíta ull í kössum á borðinu.
Magnús segir að ekki séu vand-
ræði með að klippa kanínurnar
vegna þess hve rólegar þær séu.
„Þetta eru rólegar skepnur og
hreyfa sig varla þótt maður sé að
klippa þær. Maður getur jafnvel
skilið þær eftir á klippiborðinu ef
þarf. Þær fara sjaldnast langt,"
bætir hann við.
Erfitt að skera niður
Tal okkar berst nú aftur að þeim
búháttabreytingum sem Magnús
er búinn að ganga í gegnum.
Núna eru aðeins 10-20 kindur á
Syðsta-Samtúni þar sem í fyrra-
vetur voru hátt í tvö hundruð.
„Ég slátraði um 100 tveggja og
þriggja vetra kindum í haust og
það var ljót jarðarför. Ég óska
engum bónda að standa í slíku.
Svona breytingar og uppbygg-
ingar kosta mikla vinnu og miklar
fórnir. Það er erfitt að farga dýr-
um vegna svona breytinga en
eftirleikurinn er léttari og í okkar
tilfelli hefur verið gaman að
byggja þetta upp. Við verðum að
vera sátt við þetta og það er von-
andi að forráðamönnum land-
búnaðarins og stjórnmálamönn-
um takist ekki að setja ullarverk-
smiðjuna Fínull á hausinn. Það
yrði sorglegt eftir þá uppbygg-
ingu sem búin er að eiga sér
stað.“ JÓH
Magníís mcð tvær af kanínum sínum. Sú til vinstri er nýklippt en í ullarhnðranum til hægri leynist kanína ef vel er
leitað. Þessa kanínu má fara að klippa. Myndir: tlv
*
„Oréttlœtið í kvótamálunum
er auðvitað alveg
fram úr hófi. “
„Fundargestir hefðu ekki
undrast meira þó að upp hefði
staðið negri eða indíáni.u