Dagur - 23.12.1988, Page 4

4 - DAGUR - 23. desember 1988
Ferliþjónusta Akureyrar sér um
akstur fyrir fatlaða um jólin og skal
panta akstur samdægurs í síma
21841 milli kl. 9.30 og 10.30.
Forstöðumaður.
ÉSjálfsbjargarfélagar -
Yelunnarar.
Jólatrésskennntun
félagsins verður haldin að Bjargi þriðjudaginn
27. desember kl. 16.00.
Al/ir hjartanlega velkomnir.
Opið
til kl. 22.00
í kvöld Þorláksmessu
HAGKAUP
Akureyri
Auglýsendur athugið
Síðasta blað fyrir áramót kemur
út föstudaginn 30. desember.
Skilafrestur auglýsinga i það blað er til kl. 11.00
fimmtudaginn 29. desember, nema um stærri aug-
lýsingar sé að ræða, en þær þurfa að
16.00 miðvikudaginn 28. desember
á góðum degi
Fórnir eru færðar
í dag er Þorláksmessa og í kvöld
sjáum við hve vel okkur hefur
tekist til við að undirbúa okkur
undir komu jólanna. Ömurlegur
væri hinn íslenski dimmi vetur, ef
þesa hátíð Ijóss og vonar bæri
ekki einmitt upp á þann tíma sem
myrkrið er hvað mest, hér úti við
hið nyrsta haf.
Þær eru orðnar nokkuð margar
þessar 'greinar mínar, hér í blað-
inu á þessu ári og það eru einmitt
þessi greinaskrif sem hafa sann-
fært mig um að hér á íslandi
búum við við lýðræði og þar af
leiðandi prent- og tjáningarfrelsi.
Ekki í eitt skipti hafa ráðamenn
blaðsins reynt að hafa áhrif á
hvað ég hefi fjallað um í þessum
hugleiðingum mínum. Oft hef ég
dregið taum stjórnarsinna, hvort
heldur var meðan stjórn Þor-
steins Pálssonar var við völd, eða
núna þegar stjórn Steingríms
Hermannssonar heldur um
stjórnartaumana. Það vill nefni-
lega svo til að fáir liggja eins vel
við höggi í blaðaskrifum og ein-
mitt ráðherrarnir. Það er líkt
með þeim og hvölunum, að þótt
stórir séu, geta þeir litla eða enga
björg sér veitt, sé á annað borð
að þeim vegið. Hverjir nema ráð-
herrar og menn í líkri aðstöðu,
verða að þola að af þeim séu birt-
ar teikningar í allra kvikinda líki?
Ef ráðherra mundi fara að mót-
mæla skrípamynd eða hæðnis-
skrifum um sjálfan sig, þætti
hann viðkvæmur og vart starfi
sínu vaxinn. Allt öðru máli gegn-
ir um forséta vorn og það sem
honum tilheyrir. Hann er hafinn
yfir allt háð og spé og er það vel.
Árið 1910 létu pólitískir and-
stæðingar Björns ráðherra Jóns-
sonar gefa út í blöðum sínum
skopmynd af ráðherra og helstu
stuðningsmönnum hans, þar sem
þeir voru sýndir í líki ýmissa
dýra. Var ráðherra, sýndur í
bjarnarham, að gæða þeim úr
„kjötpotti landsmanna".
Svo við víkjum aðeins að
hvölunum, þá var það strax og
hvalveiðar hófust að nýju hér á
landi 1948 að íslendingar eignuð-
ust sinn fyrsta hvalavin. Jóhannes
S. Kjarval listmálari ritaði 23.
mars það ár, grein í Morgunblað-
ið, sem hann nefndi „Hið stóra
hjarta“. Lagði hann þar til að
íslendingar kæmu sér upp hval-
friðunarskipi í stað hvalveiði-
skipa. Kjarval sagði: „Það, sem
við getum gert í þessu efni, er að
byggja hvalafriðunarskip á sama
tíma sem hyggja annarra útgerð-
arfélaga stefnir til þess að veiða
hið stóra hjarta. Er nokkuð
frjálsara, óháðara og hlutlausara
en sjá hvali fara stefnur sínar á
flötum hafsins? Hvalafriðunar-
skip mundi miklu ódýrara í
rekstri en veiðiútgerðin . . . Hin
umkomulausasta, volduga vera
hafsins, sem fyrir löngu komst á
svo hátt þroskastig, titrar nú og
skelfur í hafdjúpunum fyrir tækni
mannsandans. Ef við gætum
stuðlað að því að byggja hvala-
friðunarskip, er spor stigið til lífs-
ins leiða. Og svo getum við byrj-
að að taka ofan fyrir hvölunum."
Þetta voru orð meistara Kjarvals.
Það nýjasta sem ég hef heyrt af
þeim sem eru að reyna að koma í
veg fyrir að hvalveiðar verði
stundaðar hér áfram í vísinda-
skyni, er að „hvalfriðungar" gáfu
nýlega út plötu með miklu níði
um íslendinga. Ég hlustaði á
lagið, það var nokkuð vel samið,
og textinn var nrergjaður og er
sjálfsagt nokkuð sterkt áróðurs-
bragð gegn okkur. Ég veit ekki
hvort hvalastofninn í heild er í
nokkurri útrýmingarhættu, en
hitt veit ég, að við megum ekki
sækja svo fast að veiða þessi risa-
spendýr, að það fari fyrir okkur
eins og Akab skiþstjóra í sögunni
af hvíta hvalnum Mobý Dick eftir
Herman Melville (1819-1891).
Mér líður seint úr minni, þegar
ég sá kvikmyndina um þennan
hvíta hval og hinn einfætta, sturl-
aða skipstjóra, sem átti sér það
eitt markmið að veiða hvítu
ófreskjuna. Akab skipstjóri gerði
jafnvel agnhöldin á skutulinn
sem hann ætlaði að veiða Mobý
Dick með, úr rakhnífnum sínum,
en allt kom fyrir ekki, hvalurinn
mölbraut skipið og áhöfnin
drukknaði öll nema einn maður,
sem Melville lætur segja söguna.
Myndin endaði svo þar sem
Akab sást fastur á hvalnum,
fjötraður í böndum úr hinum
mörgu skutlum sem hæft höfðu
dýrið.
En nóg um ráðherra og hvali.
Jólin koma á morgun. Flest erum
við líklega búin að „redda“ jóla-
innkaupunum, sumir með krítar-
kortum og geymdum ávísunum,
aðrir með alvörupeningum út í
hönd. Ég minnist sögu sem ég
heyrði fyrir nokkrum árum, um
jólainnkaup. Sagan var um ást-
fangið par, sem ekki hafði yfir
neinum peningum að ráða til
dýrra jólagjafa, heldur ekki kred-
itkortum eða öðrum nútíma
greiðslumiðlum. Þegar þau sátu
yfir hádegismatnum á Þorláks-
messudag, fundu þau sárt til þess
að geta ekki gefið hvort öðru það
sem þau vissu að myndi gleðja á
jólunum. Stúlkan sá unnusta sinn
líta á úr, sem hann hafði erft eftir
föður sinn og var reyndar hinn
mesti kjörgripur. Það var liins
vegar galli á þessum dýra grip, að
það hafði engin festi fylgt með
honum. Hún hugsaði sem svo,
„aðeins ef ég gæti nú gefið ástvini
mínum festi við úrið“. Hún hafði
að vísu séð gullfesti í verslun,
sem hæfa mundi þessum fallega
grip, en peningarnir sem hún
hafði yfir að ráða, voru uppurnir,
til matarkaupa og annarra nauð-
synja til litla heimilisins þeirra.
Ungi maðurinn leit á unnustuna
sína og hugsaði hve gaman það
væri að geta gefið henni kamb í
þetta síða, silkimjúka hár, sem
hann hafði svo oft strokið. Þau
stóðu þögul og hugsandi upp frá
borðinu og ákváðu að fara í lítinn
verslunarleiðangur, hvort í sínu-
lagi. Aðfangadagskvöldið rann
upp og eftir að þetta unga par
hafði snætt jólasteikina, settist
það með eftirvæntingarsvip inn í
stofuna, þar sem jólatréð stóð
ásamt fallega skreyttum pökkun-
um. Þau opnuðu pakkana sem
ættingjar þeirra höfðu sent þeim,
og glöddust yfir þeim.
Að lokum voru tveir pakkar
eftir, frá þeim sjálfum, til hvors
annars. Það var eftirvænting og
gleði í svip þeirra, þegar þau
opnuðu þessa jólapakka. Eftir
skamma stund, sátu þau og
horfðu angurvær hvort á annað,
hann með fallega úrfesti úr gulli í
hendinni og hún með hárkamb
alsettan perlum. Þau horfðu af-
sakandi ýmist hvort á annað eða
þesar dýru gjafir. Loks féllust
þau í faðma. Unga stúlkan dró
klútinn af höfði sér og þá kom í
ljós að fallega síða hárið var
farið. Hún hafði látið klippa það
af sér og selt það fyrir gjöfinni til
unnusta síns. Hann hafði aftur á
móti selt úrið góða til þess að
geta gefið unnustu sinni kambinn
í hennar síða hár.
Gleðileg jól.