Dagur - 02.09.1989, Qupperneq 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 660 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
UMSJÓNARMAÐUR HELGARBLAÐS: STEFÁN SÆMUNDSSON
BLAÐÁMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON (Sauöárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARI: KRISTJÁN LOGASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Útvarp Norðurland
í gær, 1. september, urðu merk þáttaskil í fjöl-
miðlun á Norðurlandi er Ríkisútvarpið á Akur-
eyri hóf útsendingar á Norðurlandi vestra.
Fram til þessa hafa útsendingar svæðisút-
varps á Akureyri verið bundnar við Norð-
austurland en ná nú frá Þingeyjarsýslum í
austri til Hólmavíkur í vestri. Um 35 þúsund
manns eiga þess kost að ná útsendingum
Útvarps Norðurlands. Svæðið frá Kópaskeri
að Langanesi er reyndar afskipt hvað þetta
varðar enn sem komið er, en útsendingarnar
munu væntanlega nást þar um næstu áramót.
Þá ætti Útvarp Norðurland að geta staðið
fyllilega undir nafni sem útvarp allra Norð-
lendinga.
Það er full ástæða til að fagna þeirri auknu
þjónustu sem Ríkisútvarpið mun nú veita
Norðlendingum. Tveir starfsmenn hafa verið
ráðnir til að sinna efnisöflun á Norðurlandi
vestra, en fyrir eru tveir fréttamenn og tveir
dagskrárgerðarmenn á Akureyri. Þær raddir
hafa heyrst á Norðurlandi vestra, að eðlilegra
væri að íbúar vestra kjördæmisins hefðu sitt
eigið svæðisútvarp, óháð svæðisútvarpi á
Norðurlandi. Ekki skal um það dæmt hér,
hvort sá kostur er vænlegri en sá sem tekinn
var. Hitt er ljóst að svæðisútvarp, sem heyrist
um allt Norðurland, getur orðið mjög sterkur
fjölmiðill, ef vel er að málum staðið. Það mun
reynslan leiða í ljós.
Dagur fyrir sitt leyti fagnar aukinni sam-
keppni í fjölmiðlun á Norðurlandi. Norður-
landi eystra er þokkalega sinnt af sumum fjöl-
miðlum, sem þó vissulega mættu gera betur.
Norðurland vestra hefur hins vegar verið
mjög afskipt í fjölmiðlum. Dagblöðin hafa ekki
sýnt því kjördæmi mikinn áhuga, að Degi
undanskildum. Dagur eitt dagblaða, hefur
séð - og sér — ástæðu til að hafa ritstjórnar-
skrifstofu í kjördæminu, nánar tiltekið á Sauð-
árkróki. Þar hefur Dagur blaðamann í fullu
starfi og skýtur þar með stærri og fjársterkari
dagblöðunum ref fyrir rass. Önnur dagblöð
hafa látið sér nægja að sinna þessu svæði
handahófskennt og þá gjarnan gegnum
gloppótt fréttaritarakerfi. Fátt bendir til þess
að þau hyggist auka þjónustu sína við Norð-
lendinga í bráð. Þess vegna er öflugra svæðis-
útvarp á Norðurlandi kærkomið. Það skilar sér
væntanlega m.a. í vaxandi hlutdeild Norð-
lendinga í útvarpi allra landsmanna.
Dagur óskar Ríkisútvarpinu og Norðurlend-
ingum til hamingju með mikilvægan áfanga á
langri leið. BB.
úr hugskotinu
Seiðin sem struku
Hafrannsóknastofnun sendi á
dögunum frá sér svarta skýrslu,
nokkuð sem varla getur talist
mikil nýlunda, þar sem menn
eru vart vanir öðru þar á bæ en
að gera svartar skýrslur, að
minnsta kosti hin síðari ár, og
því miður alltaf svo svartar, að
enginn fer nokkurntímann eftir
þeim af pólitískum ástæðum.
Annars vekur það athygli í
sambandi við þessa skýrslu, fyr-
ir utan það auðvitað hversu bik-
svört hún er að þessu sinni, að í
henni er fjallað um þorskseiði,
sem í fyllingu tímans ættu að
verða að hundrað þúsund tonn-
um af þorski, sem voru svo
óforskömmuð að strjúka burt af
íslandsmiðum og yfir til
Grænlands, aðeins til þess að
verða þar að bráð hins versta
Evrópubandalagshyskis.
Auðlind á
nauðungaruppboði
f einu gömlu, góðu dægurljóði
segir að þorskurinn sé ekki
skepna skýr, og kann þessi
hneykslanlega framkoma seið-
anna að vera sönnun þess, þó
svo líka megi halda því fram, að
strok seiðanna sé mark um hinn
mesta skýrleika, og það hjá
vanþroska seiðum. Því hvað
eiga þorskar eiginleika að vera
að skapa fjármagn handa
stjórnum jafnréttis og félags-
hyggju með einhverjum slatta
af borgaralegu ívafi í eður ei,
eða þá stjórn frelsis (vitanlega
aðeins handa þeim sem eiga
aur) og framfara, (vitanlca bara
fyrir þá sem eru sjálfstæðir).
Annars hefur þetta strok
þorskseiðanna til Grænlands
margvíslegar afleiðingar sem
bætast ofan á þær afleiðingar
sem fyrirsjáanlegt var að yrðu
af minnkandi fiskistofnum við
landið. Ein þessara afleiðinga,
og sú sem menn hafa ef til vill
alls ekki gert sér grein fyrir, er
sú að til hefur orðið alveg ný
auðlind á íslandi, og hún ekki
svo lítilvæg. Þessi auðlegð nefn-
ist kvóti, en svo fáránlegt sem
það nú virðist þegar talað er um
auðlegð, þá kemur fyrir að þessi
mikla gersemi og dýrmæta lend-
ir á nauðungaruppboði.
Og það var einmitt þetta sem
átti sér stað á Patreksfirði. Það
var í rauninni engin Sigurcy og
enginn Þrymur sem þar var ver-
ið að bjóða upp, heldur einhver
hundruð eða þúsundir tonna af
kvóta, sem allir, nema ef til vill
Halldór sjávarútvegsráðherra
og Byggðastofnun vita, að er á
engra annarra færi að kaupa en
stórkerlinganna á Stórhafnar-
fjarðarsvæðinu, sem viröa lífs-
tímum og einkennist fyrst og
fremst af braski, þar á meðal
með hinn hátt skráða gjaldeyri,
skattsvikinni greiðasemi og
okri, hvort sem það er á
vöxtum, vöru eða þjónustu,
hlutum sem viðgangast í skjóli
stjórnmálamanna sem láta sjálf-
ir stjórnast af illa reknum olíu-
félögum og enn verr reknum
flugfélögum sem senda bara
rcikninga eigin afglapa til
almennings.
Ráðið gegn þessu, og gegn
þeim mikla samdrætti með til-
heyrandi fjöldaatvinnuleysi sem
sýnist á næsta leiti, gæti vel ver-
ið einskonar íslensk perestrojka,
uppstokkun á öllu efnahags-
kerfi landsins, og breyting þess í
átt til kerfis sem við gætum eins
vel kallað „félagslegan markaðs-
búskap", en sem kunnugt er, þá
á íslenskt efnahagskerfi ósköp
lítið samciginlegt með kerfum
markaðsbúskapar og hversu
félagslegt það er, er hlutur sem
verður að teljast umdeilanleg-
ur. Og þetta tvennt, svo þver-
stæðukennt sem það sýnist í
fljótu bragði eru engar andstæð-
ur. Þannig getur frjáls sam-
keppni á sem flestum sviðum
stuðlað að lækkun vöruverðs,
eða með öðrum orðum bættum
lífskjörum, en öflugt, félagslegt
velferðarkerfi getur hins vegar
stuðlað að því að sem flestir geti
tekið þátt í markaðinum, og
ágóðans eiga auðvitað fyrst og
fremst þeir að njóta seni sýna
hugvit, dugnað og útsjónar-
semi, en ekki þeir sem bara
reka fyrirtæki, af því að þeir
reka fyrirtæki.
Hætt er við að slfk breyting
leiði til þess að ýmsir sem í dag
maka krókinn rnuni missa spón
úr aski sínum, og því nokkuð
ólíklegt að slíkt muni gerast í
bráð, og allra síst mun það ger-
ast komist besti vinur kerfisins,
það er að segja Sjálfstæðis-
flokkurinn, til valda, og ættu
háttvirtir kjósendur, þeir sem
þyrstir í umbætur að hafa það í
huga. Kosningar eru nú heldur
ekki líklegar á næstunni, þar
sem allir eru sammála um það
að engin efni séu til þess að efna
til kosningagóðæris. Og því er
þessi brandari til orðinn, að
bjóða flokki sem orðinn cr til á
grundvelli skattsvikaásakana,
sjálft embætti dómsmálaráð-
herra. En gætu nú blessuð
þorskseiðin sem struku og uþp
að Grænlandsgrundum gengu
orðið til þess að binda enda á
þvíumlíka brandara, þá má nú
eiginlcga segja að þau séu
greindari en margir þeir þorsk-
arnir sem í dag spígspora upp á
skraufþurru Óslandinu.
Reynir
Antonsson
skrifar
hamingju, dugnað, og jafnvel
fjárfestingar Patreksfirðinga
ekki nema á um það bil hundr-
aðkall á hvern íbúa í plássinu.
Má vera að þær muni í framtíð-
inni bæta þetta upp með því að
gefa nágrönnunum í Krýsu-
víkursamtökunum sömu fjár-
hæð svo þau geti með nýjustu
bandarísku aðferðum bjargað
unglingunum af Patreksfirði eft-
ir að þeir hafa lent í „ruglinu"
eftir flutninginn í Borgina.
Endurbætur nauðsynlegar
Vitanlega hefði veriö lítill vandi
að koma í veg fyrir þessa uppá-
komu sem manni liggur við að
kalla harmleikinn á Patreks-
firði, og það er enn tími til að
koma í veg fyrir að svona nokk-
uð endurtaki sig. í rauninni þarf
ef til vill lítið annað að gera en
það að breyta gildandi lögum
uni stjórn fiskveiða þannig að
þegar skip er selt burt af stað
sem byggir að verulegu leyti
afkomu sína á sjósókn og fisk-
vinnslu, þá verði kvóti skipsins
eftir á staðnum til ráðstöfunar
fyrir heimamenn. Önnur leið að
sama niarki væri sú að binda
kvótana að einhverju eða öllu
leyti byggðarlögum eða lands-
hlutum. En þá yrði jafnframt að
girða einhvernveginn fyrir það-
að fjármagnseigendur af suð-
vesturhorninu færu að fjárfesta
í sjávarplássum með það fyrir
augum að flytja gróðann burt,
jafnvel áður en kvótar yrðu
rýmkaðir verulega og misstu
þar með verðgildi sitt samanber
lögmálið góða um framboðið og
eftirspurnina.
íslensk perestrojka
Það er deginum ljósara, að fyrr-
nefnt strok bannsettra þorsk-
seiðanna, og almennt minnk-
andi fiskistofnar munu leiða af
sér minnkahdi kvóta sem breyt-
ast mun í almennan samdrátt,
sem að sjálfsögðu verður mætt
með almennri eða öllu heldur
flatri kjaraskerðingu kjara-
skerðingu sem nær til allra þátta
þjóðlífsins nema ef til vill þess
neðanjarðarhagkerfis sem alltaf
virðist myndast á samdráttar-