Dagur - 08.12.1990, Qupperneq 12

r* »
í^íi l ry * r*
A.. - -J

r»
12 - DAGUR - Laugardagur 8. desember 1990
motarkrókur
„Hriftiust af einfóldum og fljótlegum réttum“
- segir Þórdís Jónsdóttir
Pórdís Jónsdóttir, kennari
við Verkmenntaskólann á
Akureyri, er í matarkrók
vikunnar. Hún hefur mikið
fengist við eldamennsku,
hefur verið ráðskona á
nokkrum stöðum og m.a.
unnið í eldhúsi á Hótel
Eddu á Hrafnagili nokkur
sumur. „Ég hef því talsvert
verið viðloðandi eldhússtörf-
in, “ segir Þórdís.
Þórdís segist aðallega fást við
einfalda og fljótlega rétti og það
eigi við um alla þá rétti sem hún
kynnir lesendum nú. „Ég er h't-
ið hrifin af þessum flóknu
réttum. Það er ekkert gaman að
þurfa að standa yfir pottunum
allan daginn,“ segir Þórdís.
Hún segist að mestu sjá um
eldamennskuna þegar hún sé
heima á annað borð. Annað
heimilisfólk bjargi sér í eldhús-
störfunum ef á þurfi að halda og
á dagskránni sé að koma skipu-
lagi á eldamennskuna þannig að
henni verði skipt á milli heimil-
ismanna.
En þá eru það réttir vikunn-
ar. Þórdís segir kjötréttinn
henta vel í helgarmatinn og síð-
ari tvo réttina segir hún henta
bæði sem eftirrétti og á kaffi-
borðið.
Lambapottréttur
1 meðalstórt lambalœri skorið í
bita
2 laukar
1 grœn paprika
1 rauð paprika
100-150 g sveppir (helst ferskir)
paprikuduft
salt
pipar
karrý
hvítlaukssalt
vatn eftir þörfum
3-4 msk. Mango Chutney
1 peli rjómi
hveiti eða sósujafnari.
Aðferð:
Kjötið er brúnað á pönnu og
sett í pott. Síðan eru laukurinn,
paprikan og sveppirnir brúnuð
(hvað á eftir öðru). Þetta er síð-
an látið í pottinn með kjötinu
og kryddað eftir smekk. Soðið í
u.þ.b. 45 mín. Mango Chutney
er soðið með síðustu mínúturn-
ar. Sósan er síðan þykkt með
hveitijafningi eða sósujafnara.
Með þessu er gott að hafa t.d.
hrísgrjón, kartöflur og hrásalat.
„Rónaréttur“
Þá er komið að „Rónaréttin-
um“ sem Þórdís nefnir svo.
Þennan rétt hefur Þórdís gjarn-
an haft á hlaðborði fyrir gesti
Hótel Eddu á Hrafnagili á
sumrin. Talsverðar vangaveltur
voru um hvað rétturinn ætti að
heita en niðurstaðan varð
„Rónaréttur“ og þá er höfðað
til sherrysins sem notað er í
hann.
í þennan rétt skal nota:
150 g makkarónukökur
1 dl sherry
100 g súkkulaði
ávexti eftir því sem til er t.d. 1-2
epli, 1-2 banana, 2 kiwi-ávexti,
u.þ.b. 100 g grœn vínber, 100 g
blá vínber og 1-2 mandarínur.
Aðferð:
Makkarónurnar eru muldar í
botninn á forminu eða skálinni.
(Best er að nota skál með víð-
um botni.) Síðan er bleytt í
þeim með sherryinu. Súkkulað-
ið er brytjað og sett ofan á.
Ávextirnir eru einnig skornir í
bita og dreift yfir. Fallegt er að
hafa vínber og mandarínubáta
efst.
Best er að láta réttinn bíða i
Vi-\ sólarhring og bera síðan
fram með þeyttum rjóma.
Einföld ostakaka
1 pk. Haust-hafrakex - 3 kökur
100 g smjörvi
Vi stór pakki rjómaostur
V4 l þeyttur rjómi
150 g flórsykur
Aðferð:
Kexið er mulið saman við
smjörvann og sett í botninn á
skálinní. Síðan er ostinum,
rjómanum og flórsykrinum
hrært saman og sett ofan á kex-
mulninginn. Loks er kakan
skreytt með sultu eða ávöxtum
t.d. kiwi eða mandarínum og
þeyttum rjóma. Gott er að láta
ostakökuna bíða í Zi til 1 sól-
arhring áður en hún er borin
fram.
Nú verður boltinn sendur frá
Akureyri á ný, ef svo má segja,
því Sigurlaug Svavarsdóttir,
kennari við Stórutjarnaskóla í
S.-Þingeyjarsýslu, hefur tekið
áskorun Þórdísar og verður í
matarkrók að hálfum mánuði
liðnum. JÓH
vísnaþáttur
Friðrik Jónsson á Helgastöð-
um, fyrrum póstur, orti um
reiðhryssu sína:
Löngum var þinn fótur frár
frí að vera loppinn.
Straumhörð fljót og illar ár
óðst í herðatoppinn.
Þúsund sinnum það ég sá.
Þolin veginn tróðstu.
Og augafullur er ég lá
yfir mér róleg stóðstu.
Löngum fórstu greitt um grund,
gerði víkja bagi.
Marga léttir mæðustund
mér á ferðalagi.
Langdrukkinn maður kvað:
Það er eins og æðri máttur
oft í hryðjunum.
Við lífsins gyðju lifi ég sáttur
laus úr viðjunum.
Á Akureyri komu út þrjár
ljóðabækur um og upp úr
1930. Gárungi nokkur gaf
þeim þennan dóm:
Urðir, Glæður og Glettur,
ég geflítið þar á milli,
en allar eru þær blettur
á íslenskri Ijóðasnilli.
Símon Dalaskáld skildi við
konu sína og hóf þegar leit að
nýrri og átti sú að nefnast
Lukka. Varð þetta Skagfirð-
ingi nokkrum að vísu:
Þolinmæðin það ég veit
þrautir allar vinnur.
Símon eftir langa leit
Lukku sína finnur.
Höskuldur í Vatnshorni kvað
um aðsjálan mann:
Þjáður ótta um eigin hag
andans flóttamaður.
Hverja nótt og nýtan dag
nirfilssóttþvingaður.
Meykerling nefnist næsta vísa
og barst mér hún höfundar-
laus að sunnan:
Silkispöng á svipinn ströng
sveiflar vöngum fínum.
Um dyggðagöngin dimm
ogþröng
dregst í öngum sínum.
Heiðrekur Guðmundsson
kvað:
Þegar vindar þyria snjá
þagna og blindast álar,
það eryndi að eiga þá
auðar lindir sálar.
Næstu vísu orti Hannes Haf-
stein skáld:
Karlmanns þrá er, vitum vér,
vefja svanna í fangi.
Kvenmanns þráin einkum er
að hann til þess langi.
Símon Dalaskáld var víst
aldrei fjárríkur. Hann kvað:
Lítil kindaeignin er,
um það myndast sögur,
tvö þó lynda læt ég mér
lömbin yndisfögur.
Séra Jón á Bægisá lýsti svo
heilsu sinni:
Ekkert liggur eftir mig
utan Ijóðabögur
þótt á kroppnum sýni sig
sjötfu ár og fjögur.
Ekkert verk ég unnið get,
ekki þenkt né skrifað,
ekki riðið, farið fet
fjöri týnt né lifað.
Þórður frá Dagverðará sendi
þingmanni þessa vísu:
Eitrað hafa upp til heiða.
Eitrið drýpur niður í jörð.
Þeir sem stjórna eru að eyða
öllu lífi hér á jörð.
Þetta „erfiljóð“ kvað Páll
Ólafsson:
Rauði-Jón í saltan sjó
sagður er nú dottinn.
Þarna fékk þó fjandinn nóg
í fyrsta sinn í pottinn.
Ljótur var nú líkaminn,
og lítið á að græða,
aftur sálarandstyggðin
afbragðs djöflafæða,
Næsta vísa mun hafa verið ort
í harðindum, fyrir síðustu
aldamót. Þá þótti húslekinn
eðlilegt fyrirbæri er til þíðu
brá. Höf. óvís:
Geri hláku herrann staki
harla freka
svo fannarákir fljótt upp taki
og fari að leka.
Maður nokkur barði höfuð
sitt hnúum til að hressa upp á
vit sitt og minni. Einhver sá
og kvað:
Með hnefum berðu haus áþér
og hyggst þar munir
vísdóm geyma.
Þær dyr að knýja óþarft er
því engin lifandi sál er heima.
Ólafur Gamalíelsson kvað:
Rökkrið grátt mér fegurð fól,
fer að máttug gríma.
Orðin lágt á lofti sól.
Líður að háttatíma.
Völundur Guðmundsson á
Sandi var efnilegt skáld, en
dó ungur. Hann kvað:
Svo er eins og sæla og þraut
sjaldan fái að skilja
og við hvörflum ýmsa braut
eftir beggja vilja.
Næsta vísa er eftir Jón S.
Bergmann:
Verkin duldu síðar sjást,
sálarkulda sprottin.
Hver sem duldi alla ást
er í skuld við drottin.
Þá koma tvær vísur eftir Leó
Jósepsson á Þórshöfn.
Staka:
Á mig bítur ekkert grín
þótt aðrir gerist slyngir
því ljóðadísin létt er mín
lífgar, hvetur, yngir.
í frystihúsinu:
Fram í salinn fer í skyndi,
frek hann rekur einhver þrá.
Þar á Tóti augnayndi
sem ei hann þorir víkja frá.
Þá kemur vísa eftir séra Ei-
rík Magnússon á Auðkúlu. F.
1528. D. 1614.
Níu á ég börn og nítján kýr,
nær fimm hundruð sauði,
sex og tuttugu söðladýr,
svo er nú háttað auði.
Sveinn Sveinsson hét maður,
oft nefndur Sigluvíkur-
Sveinn. Hann var afburða
hagyrðingur. Ætla má að
hann hafi gert efnahags-
skýrslu sína meir en tveim
öldum síðar en Auðkúlu-
prestur vann að sinni. Hún
var svohljóðandi:
Hjartað gleður hugsun sú
þó hér ei auður sjáist nú
að átta rollur og eina kú
átti ég þegar stærst var bú.
Maður nokkur sem ekki
þekkti Svein, spurði hann að
nafni. Ekki stóð á svarinu:
Sveinn ég heiti, Sveini
borinn maður.
Reyndar tvö við riðinn slot
Ráðagerði og Trassakot.
Sveinn var aðeins barn að
aldri þegar hann var sendur í
fjós að safna kúahlandi. Átti
hann að vera viðbúinn er
flóðið nálgqðist, en mistök
geta hent og Sveinn orti:
Lyndishreinn um hyggjuland
höppum einn frá sloppinn.
Veslings Sveinn í von um
hland
varð of seinn með koppinn.
Tæpast er nú vitað hver
spurði Svein um efnahag
hans, en ekki stóð á svarinu:
Ekki bíður svarið Sveins.
Síst eru hagir duldir.
Ég á ekki neitt til neins
nema börn og skuldir.