Dagur - 18.11.1995, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Laugardagur 18. nóvember 1995
Hörpuútgáfan hefur sent frá sér bókina „Lífsgleði -
minningar og frásagnir“ eftir Þóri S. Guðbergsson,
þar sem sex þjóðkunnir einstaklingar segja frá. Þeir
eru: Guðrún Halldórsdóttir, Fanney Oddgeirsdóttir,
Guðlaugur Þorvaldsson, Úlfur Ragnarsson, Daníel
Ágústínusson og Þóra Einarsdóttir. Dagur birtir hér
tvo síðustu kaflana í athyglisverðri frásögn Fanneyj-
ar Oddgeirsdóttur á Akureyri, ekkju hins ástsæla
söngvara Jóa Konn.
góð byrjun, því ekki átti hann sök
á því að ég var veik. Skömmu
seinna kom sjúkraliði inn með
súrefnisflösku og slöngu til þess
að setja upp í nefið.
„Reyndu að anda rólega að þér
og eins djúpt og þú getur,“ sagði
hún.
Um kvöldið kom annar læknir
á stofugang, svo ég fékk ekki
tækifæri til þess að biðjast afsök-
unar á framkomu minni. Um nótt-
ina dreymdi mig illa. Mér fannst
ekki á löngu þar til ég vissi að ég
var heldur illa stödd heilsufars-
lega. Friðrik hafði sagt bömunum
mínum að það gæti brugðið til
beggja vona ef ekki tækist að
stöðva framgang sjúkdómsins
„c.f.a. cryptogen fibrosing alveo-
litis“ eða „Asbestlunga".
Bömin mín voru alveg felmtri
slegin; kannski ekki minnst vegna
þess að þau höfðu misst föður
sinn tiltölulega ungan og þau sár
voru að gróa um heilt. Éinn af
Það átti
að fara
svona
Á sjúkrahúsi
Ég hef alltaf verið heilsugóð og
sterkbyggð, en hef auðvitað feng-
ið ýmsa kvilla, eins og gengur og
gerist um fólk, en aldrei neitt, sem
orð er á gerandi. Ég vann á gömlu
geðdeild FSA í 28 ár og það kom
sjaldan fyrir að ég væri frá vinnu
vegna veikinda. En rúmum tveim-
ur árum eftir að ég hætti að vinna
þar varð ég þess vör, að ekki var
allt með felldu hvað heilsufarið
snerti. Ég fór að verða mæðin og
átti þar af leiðandi erfitt með að
ganga nokkuð sem heitið gat. Ég
dró það samt von úr viti að fara til
læknis og það kom mér í koll
seinna meir. Ég hafði farið til
berja um haustið, eins og ég var
vön. Það var hlýtt í veðri en
strekkings gola. Fljótlega varð ég
þess vör, að ég þoldi illa goluna,
þó hún væri hlý. Sá ég fram á að
þetta gæti ekki gengið svona leng-
ur, ég yrði að drífa mig til læknis
og það gerði ég. Heimilislæknir-
inn minn sagði mér að eitthvert
óhljóð væri í lungunum og spurði
hvort ég væri hitalaus. Sagði ég
svo vera. Hann sendi mig í
myndatöku suður á sjúkrahús og
að því loknu fór ég heim.
Eldri dóttir mín, sem er sjúkra-
liði, kom í heimsókn til mín eftir
vinnu. Hún leit á mig og gekk svo
beint að símanum og hringdi í
Heilsugæslustöðina og bað um að
fá að tala við heimilislækninn
minn. Henni var bent á, að sam-
kvæmt kerfinu hefði hann síma-
tíma kl. 11.30 til 12.00. Hún sagð-
ist vita það, en það væri nauðsyn-
legt fyrir sig að ná í hann og það
tókst. Læknirinn kom heim til mín
og eftir að dóttir mín hafði sagt,
að henni litist ekkert á mig, var
hann sammála því að best væri að
leggja mig inn á sjúkrahús. Ég
hafði tekið eftir því að húð mín
hafði smám saman verið að taka á
sig einkennilegan bláan lit. Ég tal-
aði um þetta við sjúkraliðann, sem
var að ganga frá sjúklingunum
fyrir nóttina. Hún brosti bara og
sagði að læknirinn mundi skýra
þetta fyrir mér. Hún strauk yfir
herðar mér og sagði:
„En húðin er mjúk og fín,“ og
við það sat. Ég svaf lítið um nótt-
ina, en snemma um morguninn
kom meinatæknir og tók blóðsýni;
ég var því bæði kvíðin og
óþreyjufull eftir að fá úrskurð um
veikindi mín. Eftir morgunmatinn
sofnaði ég samt, en vaknaði við að
mér fannst einhver horfa á mig.
Ég leit upp og sá ungan lækni
standa við rúmgaflinn. Hann bauð
góðan dag og sagði:
„Ég heiti Friðrik Yngvason og
ég er sérfræðingur í lungnasjúk-
dómum.“
Ég var full af þvermóðsku við
allt og alla svo ég svaraði sam-
kvæmt því:
„Ég þykist vera búin með mitt
hlutverk í lífinu, svo það skiptir
kannski ekki svo miklu máli
hvernig fer.“
„Við sjáum til,“ sagði læknir-
inn og fór og ég sat skömmustuleg
eftir. Ég vissi að þetta væri ekki
eitthvað þungt hvfla ofan á brjósti
mér og ég barðist um til þess að
ná andanum og ég heyrði rödd
sem sagði:
„Ég heiti Friðrik Yngvason og
ég er sérfræðingur í lungnasjúk-
dómum.“ Ég hentist upp í rúminu
og greip andann á lofti um leið og
ég leit upp, en auðvitað stóð eng-
inn við rúmgaflinn. Það var bara
mín eigin undirmeðvitund og
samviskubit sem hafði valdið
þessu. Ég rétti höndina út eftir
súrefnisflöskunni og setti slöng-
una upp í nefið; ég var þegar farin
að læra. Hét ég því, að hér eftir
skyldi ég vera jákvæð og hjálpa
læknunum eftir bestu getu.
Ég fór að fara gönguferðir um
gangana, oftast tvisvar á dag. Við
fyrsta tækifæri bað ég lækninn
minn afsökunar en hann sagði
bara að þetta hefði ekki verið
neitt. Þeir eru víst ýmsu vanir
læknamir. Nú var ég komin á
lyfjakúr og því var aðeins að bíða
og sjá til hvernig gengi. Það leið
sonum mínum talaði við mann,
sem hann hafði heyrt að gæti náð
sambandi við lækni „að handan“
eins og það er stundum kallað.
Það sýnir vel hvað hann var
hræddur um mig, en við höfðum
aldrei reynt neitt slíkt. Samt hef ég
ekki fordæmt það, hef hvorki
mælt með né á móti. Þó hef ég
alltaf fundið að það er til kraftur
sem ekki er hægt að skýra.
Litlar breytingar urðu á heilsu-
fari mínu næstu vikur. Sjúklingar
á stofu 6 komu og fóru. Einn dag-
inn kom sjúkraliðinn, sem stund-
um setti rúllur í hárið á mér, inn
og spurði:
„Ert þú að verða hér ein?“
„Það verður áreiðanlega ekki
lengi,“ svaraði ég, „ég ætti
kannski að syngja Æ, æ, ó, ó,
aumingja ég.“
„Þú ert alveg frábær," sagði
hún og sambandið við starfsfólkið
varð nánara með hverjum degi
sem leið. Þar kom að Friðrik
ákvað að breyta lyfjakúrnum, en
ég hafði heyrt frá börnum mínum,
að hann hefði haft samband við
starfsbræður sína, bæði innan
lands og utan, svo hann ætlaði
ekki að gefast upp fyrr en í fulla
hnefana. Loksins fóru lungna-
myndirnar að breytast og það
gerðu blóðsýnin líka. Ég var á
batavegi! Nokkur tími leið þó þar
til ég fékk að fara heim, en þá
hafði verið pantað pláss fyrir mig
á Reykjalundi svo ég gæti farið í
sjúkraþjálfun og unnið upp þrek
og öndun aftur.
Á Reykjalundi var gott að vera,
en ég ætla ekki að skrifa nánar um
það, þá yrði það bara endurtekn-
ing á því sem þegar hefur verið
sagt. Eg hafði mest samband við
tvær konur meðan á dvöl minni
stóð. Sú eldri hét Margrét Guð-
mundsdóttir en hin var Aðalheiður
Bjamfreðsdóttir. Við Aðalheiður
vorum þær einu sem fóru í göngu-
ferðir og ýttum súrefnisflösku á
undan okkur. Margrét lést meðan
ég var á Reykjalundi en Aðalheið-
ur lést á síðasta ári. Minnist ég
þeirra með hlýju þakklæti. Það er
góð tilfinning að finnast maður
eiga einhverjum lífið að launa. Þó
fylgir böggull skammrifi; manni
finnst alltaf að maður eigi
ógreidda skuld.
Lífsviðhorf
Ég var innan við tvítugt, þegar ég
fór að fá þá tilfinningu að mér
væri fyrirfram ætlað visst hlutverk
í lífinu. Kom það til af því, að ég
rak mig á það hvað eftir annað, að
eftir að ég hafði tekið ákvarðanir
um ýmsa hluti varð alltaf eitthvað
til þess, að allt fór út um þúfur. Ég
fór að velta því fyrir mér hvort ég
hefði gert eitthvað rangt, en oftar
en hitt kom í ljós að breytingin
varð mér til góðs. Fór ég því að
sætta mig við ýmislegt, sem ég
var í rauninni ekki alls kostar
ánægð með. „Þetta lagast allt sam-
an,“ sagði ég oft við sjálfa mig, og
það reyndist rétt.
Rúmlega 21 árs giftist ég
manni, sem fjölskylda mín var
ekkert allt of sátt við í byrjun. Það
breyttist mun fyrr en við höfðum
átt von á. Við vorum skyld í aðra
ættina. Móðurætt mína en föður-
ætt hans. Ég var af öðrum lið en
hann af þriðja. Þetta þótti ekki
boða gott en raunin varð önnur.
Við eignuðumst sjö böm, tvær
dætur og fimm syni, sem öll hafa
verið okkur til sóma. Ég missti
manninn minn 1982, en þá vorum
við bæði 65 ára. Eftir að maðurinn
minn dó kom sama setningin aftur
og aftur upp í huga minn:
„Þú gast ekki breytt neinu um
það hvemig fór, það átti að fara
svona.“
Það hjálpaði mér til að sætta
mig við orðinn hlut, þótt einkenni-
legt megi virðast.
Ég hef sagt að söngur og tónlist
séu ríkur þáttur í fjölskyldu okkar
og alltaf stækkar sá þáttur, því
alltaf verða þeir fleiri og fleiri sem
fara út á þá braut. Það gleður mig
vegna þess, að þessi hæfileiki hef-
ur verið í ætt okkar mann fram af
manni. Ekki eru allir sáttir við það
hvað fjölskyldan hefur komist
langt á þessu sviði. En er það ekki
það sem fylgir ef einum er gefið
meira en öðrum á einhverju sviði?
Það er aldrei hægt að komast í
gegnum lífið með allt á einni
hendi.
Þótt ég hafi orðið fyrir áföllum
í lífinu þá er ég laus við beiskju.
Mér finnst lífið hafa farið mjúkum
höndum um mig. Ég vann úti þar
til ég var sjötug, en þá fór að bera
á heilsubresti hjá mér. Með hjálp
góðra lækna komst ég upp aftur
og er við sæmilega heilsu miðað
við aldur þegar þessar línur eru
ritaðar. Ég hef ferðast víða og séð
og heyrt meira en ég bjóst nokk-
um tímann við.
Hvers vegna ætti ég ekki að
vera ánægð með lífið? Ég á þegar
yfir 50 afkomendur og margir eiga
eftir að bætast við, ef Guð lofar.