Þjóðviljinn - 01.09.1939, Qupperneq 6

6
Þ J ó Ð V I L J I N N
Ftistudagur' 1. september 1939.
DBnsfcu kennararnir
að Langarvatni
Eins og Þjóðviljinn hefur áður
getið um, hefur staðið yfir að
Laugarvatni námsskeið fyrir
kennara við lýðháskóla i Dan-
mörku. Alls sóttu mót þetta 63
kennarar og kennarakonur. Er
það fólk á öllum aldri og frá hll-
um héruðum Danmerkur. Vegna
erfiðleika með að fá skipsrúm
hingað til landsins, urðu þátttak-
endurnir að skifta sér í 3 hópa á
leiðinni hingað. Langstærsti hóp-
urinn kom með Gullfossi, þriðju-
dagskvöldið 22. ág. Um miðnætur-
skeið lagðist Gullfoss að Hafnar-
bakkanum. Allir almennir farþeg-
ar héldu þegar í land, fagnandi
eftir ferðavolkið. En þegar fækka
tók á skipsfjöl, mátti enn heyra
mannamál úr lestinni. Kom þá í
ljós, að þar hafðist við allálitleg-
ur hópur þessara pílagríma, sem
frá blautu barnsbeini hafa alizt
upp við trúrækni og sálmasöng,
samfara eldheitri aðdáun á nor-
rænni fornaldarmenningu, og þá
fyrst og fremst aðdáun á fornbók-
menntun okkar Islendinga. Þarna
um nóttina var auðveldast að ná
fundi lestarbúanna. Þeir voru á
nægðir með farkost sinn og létu
hið bezta yfir ferðinni, þótt nokk-
uð hefði gætt sjóveiki. Allir, sem
þar voru, litu Island nú í fyrsta
sinn og biðu þess með eftirvænt-
ingu að dagur rynni, svo þeir gætu
byrjað að skoða landið. En kl, 7
næsta morgun safnaðist allur hóp-
urinn til morgundrykkju á Hótel
Skjaldbreið, og var síðan ekið af
stað til Laugarvatns. Það var
rigningarsuddi og þungbúið veð-
ur. En eftir að Grýla hafði fært
þeim heim sanninn um þann yl,
sem aldrei deyr, í skauti íslenzkr-
ar jarðar, var alveg hætt að hugsa
um veðrið.
I salarkynnum Laugarvatns-
skólans er engum kalt, þó lítið sé
um sólfarið. Strax fyrsta daginn
voru fluttir 3 fyrirlestrar. Ekki
var örgrannt um, að sumir hálf-
partinn kveinkuðu sér við að
hugsa til alls fyrirlestrafjöldans
sem á dagskránni stóð. En danskt
lýðháskólafólk kallar ekki allt
ömmu sína í þeim efnum. Og svo
mikið er víst, að á miðvikudags-
kvöldið, þegar Pálmi Hannesson
hafði frætt um íslenzka náttúru,
Steingrímur Steinþórsson um
íslenzkan landbúnað, og Emil
Jónsson um íslenzkan iðnað, þá
var allur fyrirlestrakvíði gersam-
lega liorfinn út í veður og vind.
Á fimmtudaginn komu enn 3
fyrirlestrar: ólafur Lárusson tal-
aði um stjórnmálasögu Islands,
Ölafur Björnsson hagfræðingur
um fjárhagsafkomuna og Harald-
ur Guðmundsson um félagsmála-
þróunina. Mun enginn fyrirlesar-
anna hafa þurft að kvarta undan
því, að ekki væri hlustað með at-
hygli.
Þennan dag varð Arnfreð, skóla
stjóri í Askov, að yfirgefa mótið
og halda heimleiðis vegna aðkall-
andi annríkis heima. Um kvöldið
tók að gægjast fram alveg sérstök
tilhlökkun gestanna til næsta
dags. Þá skyldi skoða Gullfoss og
Geysi, Hvernig skyldi nú veðrið
verða ?
Föst.udagurinn rann upp,
þokugrár og regnþrunginn. Til
allrar hamingju gerðu gestirnir
Steinþór Guðínundsson
kennarf.
sér yfirleitt ekki grein fyrir, hve
ískyggilegt útlitið var. Dagurinn
hefst með fyrirlestri danska sendi-
herrans um Jónas Halgrímsson, og
í fyrra lagi var sezt að snæðingi.
Um ellefu leytið hættir að rigna,
enda eru bílarnir komnir. I lifandi
von, brennandi trú, og vafalaust
með heitar vænir á vörum er sezt
upp í bifreiðamar. Fararstjórinn,
Hallgrímur Jónasson, kennari,
hrópar' inn í alla bíla: ,,Hve marg-
ir Danir eru nú hér?” Við manntal
í einum bílnum kemur í ljós, að
þar eru 18 Danir og 2 Færeyingar.
„En hvar er Islendingurinn”, er
nú hrópað aftan úr bifreiðinni.
Islending viljum við hafa. Hvern
ættum við annars að spyrja spjör-
unum úr?”
Nú birtir óðum í lofti og sólin
fer að skína. „Islendingurinn” í
bifreiðinni á ekki sjö dagana sæla.
Hann er spurður í þaula og verð-
ur að tjalda fram allri sinni þekk-
ingu, sögulegri þekkingu fyrst og
fremst, en einnig er spurt um bú-
skaparháttu, húsaskipun o. s. frv
Og það er þýðingarlaust að svara
með ágizkunum, þar sem þekking-
una þrýtur. Hér eru ekki á ferð-
inni venjulega fáfróðir ferðalang-
ar. Söguna kunna þeir bezt. Sögum
Laxness lýsa þeir sjálfir, og þegar
nefndur er bærinn Borg ber Borg-
arættin á góma, o. s. frv.
En loks er komið að Gullfossi
Þar er prílað fram á hvern stalla
og tyllt á tæpustu nöf. Sólinni hef-
ur nú tekizt að greiða af sér allt
þykkni og .^regnbogalitir titra
tærir”. Þessi heimsókn gat ekki
betur tekizt. Allt er reynt að
festa á filmurnar, hrifning og að-
dáun er hafin yfir allt hugarflug,
Ein rödd heyrist andvarpa: „Eig-
um við nokkuð að vera að skoða
meira? Nú gætum við sannarlega
farið heim”.
Én Geysir er eftir. Hann var
nokkuð seinþreyttur til stórræð-
anna í þetta sinn. Köld norðan-
gola næddi yfir vatnsflötinn og
kældi yfirborðið. En veður var nú
orðið skafheiðríkt. Fólkið rásaði
upp um alla hnúka í nágrenninu,
horfði á kvöldskuggana færast
yfir skrúðgræn engin. Þegar leið á
4, tímann, sem beðið var, tók að
kenna vantrúar. „Þarna höfum við
þó fórnað þrem krónum á mann”
segir einn. „En hvað gefum við
fyrir aðgöngumiða að Konunglega
leikhúsinu” segir annar. „En þar
er líka hægt að skila miðanum aft-
ur, ef sýning fellur niður”, segir
sá þriðji.
En þolinmæðin vinnur allar
þrautir. Geysir tók sér rúmlega 4
stundir til að melta sápuna, en svo
kom gosið yrirvaralaust, fagurt
og kraftmikið, svo að vart mátti
tæpara standa með undankomu
þeirra forvitnustu. Var nú ekið í
skyndi til Laugarvatns. En þá
kom í ljós, að Geysir virtist hafa
haldið í fólkið í alveg ákveðnum
tilgangi, því á leiðinni út Tungurn-
ar blasti við augum eitthvert hið
fegursta sólarlag, sem ísland hef-
ur upp á að bjóða. Dimmblá norð-
urfjöllin bar hátt við rauðskýjað-
an kvöldhimininn, svo að greini-
lega mótaði fyrir hverri þústu á
fjallabrúnunum, fannhvítar jökul-
tungurnar rufu þennan dimmbláa
hring á stöku stað, en í suðaustr-
inu brá Hekla á sig gullinskikkju
kvöldgeislanna, og hvert sem auga
var rennt, blasti við öll sú auðlegð
í litum og línum, sem íslenzkt síð-
sUmarkvöld á til.
„Þetta var dýrðlegur dagur”,
sagði maður við mann, þegar stig-
ið var út úr bifreiðunum. Alvara
heimsfréttanna varp áhyggju-
þunga á sum andlitin, sérstaklega
eldra fólksins.
Það var seint gengið til hvílu á
föstudagskvöld. Strax á laugar-
dagsmorgun var þó hafizt handa
með fyrirlestra. Hallgrímur Jónas-
son flutti erindi um barnafræðsl-
una, Bjarni Bjarnason skólastjóri
um framhaldsskólana og dr. Jón
Helgason biskup um kirkjumálin.
Síðari hlúta dagsins höfðu gestirn-
ir til frjálsra afnota, Þreyttu sum-
ir fjallgöngur, aðrir skoðuðu stað-
inn, skrifuðu bréf og ræddu við
kunningjana. Um kvöldið var fyr-
irspurna- og umræðufundur. Á
sunnudag var ekið til kirkju að
Stóruborg, þar sem dr. Jón Helga-
son prédikaði á Islenzku. Síðan
var skemmtun um kvöldið. Á
mánudag var ekið til Fljótshlíðar
og austur að Seljalandsfossi, á
þriðjudag aftur fyrirlestrar: Dr.
Guðmundur Finnbogason flutti er-
indi um íslenzk þjóðareinkenni,
Vilhjálmur Þ. Gíslason um is-
lenzkar bókmenntir og Dr. Alex-
ander Jóhannesson um íslenzka
tungu.
Eldsnemma á miðvikudags-
morgun var síðan haldið af stað
frá Laugarvatni um Sogsfossa og
Þingvöll til Reykjavíkur. Þar skoð
uðu þeir söfnin, sem ekki höfðu
gert það áður. Að öðru leyti var
um nóg að hugsa, því mestur hluti
hópsins lagði enn af stað i gær-
morgun í fjögurra daga ferðalag
nqrður í land. Heimleiðis verður
svo haldið með' Gullfossi 4. þ. m.
og með Lyru 7, þ. m.
Gestum þessum hefur ekki ver-
ið hampað eins með veizluhöldum
og fagnaðarlátum eins og öðrum
útlendingum, sem hingað hafa
komið í sumar. En óhætt er þó að
fullyrða, að þeir halda héðan á-
nægðir yfir viðtökum lands og
þjóðar, ef ekki mæta þeim nein
vonbrigði í Norðurförinni.
Foringi fararinnar er Lars Bæk-
höj, skólastjóri í Ollerup. Auk
Arnfreds í Askov, sem áður er
nefndur, eru í hópnum: Færeying-
urinn Simun av Skarði og kona
hans, Kryger Larsen, skólastjóri
landbúnaðarskólans í Dalum og
kona hans, Folke Trier Hansen,
skólastjóri í Abild, Svend Emborg
kennari, Ollerup, Johannes Bjerre,
kennari við verkamannalýðháskól-
ann í Esbjerg o. fl. o. fl.
Þegar þess er gætt, að árlega
sækja yfir 8000 nemendur lýðhá-
skólana í Danmörku, og um ger-
valt landið er haldið uppi nánum
félagsskap með nemendum liðinna
ára, þá verður það ekki dregið í
efa, að heimsókn þgssi er einhver
hin þýðingarmesta til útbreiðslu
þekkingar á Islandi og íslenzku
þjóðlífi meðal danskrar alþýðu.
Gestir þessir hafa litla viðdvöl i
höfuðstaðnum, enda er hér um að
ræða skólafólk, sem að langmestu
leyti starfar meðal sveitafólks í
heimalandi sínu. Efalaust fá þeir
hér að kynnast því, sem hugur
þeirra stendur helzt til. Aftur á
móti njótum við komu þeirra
minna en skyldi, þar sem þeir
koma á mesta annatíma sveita-
fólksins og verkafólks í bæjunum
En þetta er eini tími ársins, sem
hlé er á kennslu við skóla alþýð-
unnar í Danmörku.
Þeir fáu íslendingar, sem átt
hafa þess kost að kynnast þessum
góðu gestum, eru þeim innilega
þakklátir fyrir komuna. Við meg-
um vera þess fullviss, að framveg-
is verður Islandi ætlað meira rúm
í fræðslu alþýðunnar dönsku. Því
fagna allir þeir, sem óska bróður-
legrar sambúðar milli þjóðanna
um ókomnar aldir.
Stþ, G.
Hinar vinsælu hraðferdir
Steindórs
Til Akureyrar um Akranes eru:
l‘rá Reykjavík: Alla mánudaga, miðvikudaga, föstudaga og
sunnudaga.
Frá Akureyri: AUa mánudaga, fimmtudaga, laugardaga og
sunnudaga.
Afýrcíðsla okkar á Akureyrí zr á bífreíðasföð
Oddeyrar, símí 260.
Al-S' Fagranes annast sjóleiðina-
Nýjar upphitaðar bifreiðar með útvarpi.
Allar okkar hraðferðir eru um Akranes.
Br czhu audjark
arnár reyna að
fella sfjórn verfea-
manna f lohksí ns
í Nýja Sjálandí
Eftir kosningasigur Verkamanna-
Ulokksins I Nýja Sjélandi 1935, mynd
aði hann stjórn, sem setið hefur
að völdum til þessa dags. Hand
bendi Chamberlains og annarra
enskra íhaldsmanna, auðjöinarnir í
City hafa aldrei síðan lint látum
með að géra stjórn þessari sem
erfiðast fyrir. Einkum hafa þeir þó
með blaðaskrifum og öðrum ráð-
um reynt að koma af stað fjár-'
flótta úr landinu. Allt hefur þetta
þó komið fyrir ekki, og verkamanna
stjórnin situr fastari fyrir en áður,
eftjr siðustu kosningar, er fóru fram
í október síðastliðið haust.
En.svo liart gengu brezku fjár-
málamennirnir í City til verks að
stjórn Nýja Sjálands sá sig neydda
til að gera harðvítugar ráðstafanir
til þess að liefta fjárflóttann og
eins. til þess að hafa liönd í bagga
með innflutningi og útfiutningi-
með það fyrir augum að koma á
liagstæðum verzlunarjöfnuði við
Bretiand.
En þrátt fyrir það þó að stjórn
Nýja Sjálands hafi tekizt að halda
í horfinu að mestu Ieyti og auka
Tramleiðslu landsins á mörgum svið-'
um, þá hefur þó herferð ensku
auðjötnanna ekki að öllu leyti verið
unnin fyrir gíg. Ríkisskuldabréf
Nýja Sjálands hafa fallið nokkuð
i verði eða um 7 milljónir punda.
Þá hefur og útflutningur lækkað,
sem nemur svipaðri uppliæð á ár-
unum 1935 1939.
Fjármálaráðherra . Nýja Sjálands,
Walter Nash var nýlega á ferð í
London ti 1 þess að semja um greiðsl
ur á brezkum lánum og eins til
þess, að leita fyrir sér um lán til
eflingar iðnaði og landvömum lands
ins. Hér var því um ágætt tæki-
færi að ræða fyrir brezka fjáf*
málamenn til þess aö konfa i kring
fyrirætlunum sínum gagnvart verka
anannastjórninni í Nýja Sjálandi.
Er fjármálaráðherran hafði dvalið
mánaðartíma í London var honuin
tilkynnt að með „vissum skilyrð-
um" stæði Nýja Sjálandi til imða 5
milljón punda Ián til Iandvarna og
auk þess með vissum skilyrðum 1
milljón punda lán til innkaupa frá
Bretlandii i stað þess að efla iðnað-
inn heima fyrir.
Það urðu mikil vonhrygði fyrir
stjórn Nýja Sjálands að málið fékk
slík endalok, þar sem viðskiph
Nýja Sjálands-búa og Breta hafa
ætið verjð hin beztu. Fjánnálamenn-
iimir í City hafa unnið bráðabirgða
sigur að minnsta .kosti, hvernig
scin máli þessu kanna að ljúka
í framtíðinni.
Stelndðr
Sfmi 1580
Lesendnr!
Shíptíð vtð þá,
sem auglýsa í
Þjóðvíljanum