Þjóðviljinn - 08.09.1944, Page 2

2
ÞJÖÐ VILJINN
Föstudagur 8. september 1944,
Afturhaldið í Hafnarfirði býr sig
til baráttu gegn verkamönnum
►
Forustuna i þessu hafa Ásgeir Stefánsson og Tryggvi Ófeigsson
Þegar togarinn Óli Garða
kom af veiðum síðast, þótti
mönnum það skrítið að veiðar-
færi skyldu ekki tekin upp úr
skipinu, eins og venja er að gera
þegar skipin sigla.
En þegar farið var að athuga
málið kom í ljós að útgerðin var
að búa sig undir baráttu gegn
verkamannafélaginu Hlíf.
Það var Alþýðuflokksforing-
inn Ásgeir Stefánsson fram-
kvæmdastjóri h. f. Hrafnaflóka,
sem fyrstur gaf verkamönnum
í skyn á hverju þeir ættu von
frá hálfu atvinnurekencfa. Það
er ætlunin að þurfa ekki að
nota vinnuafl hafnfirzkra verka
manna þegar Óli Garðar kemur
aftur, heldur aðeins að koma að
bryggju til þess að taka áhöfn-
ina um borð. — Það má segja:
Af ávöxtunum skuluð þið
þekkja þá.
Og það stóð ekki á að Ásgeir
fengi bandamann. Þegar Júpí-
ter kom af veiðum til útferðar
vildi eigandi og framkvæmda-
stjóri hans ekki vera minni
maður en Ásgeir Stefánsson og
lét Júpíter far hér út í hafnar-
mynnið og sökkva bobbingum og
hlerum til geymslu þar, ef vera
kynni að hér yrði komið verk-
fall þegar skipið kæmi aftur.
Framkvæmdastjóri Júpíters
Einherji undir lög-
regluvernd
Upplausnarástaad í Fram-
sóknarfiokknuin
Það hafa verið töluverðar
viðsjár á Framsóknarheimilinu
í Siglufirði undanfarið og
skýrði Þjóðviljinn lítillega frá
því á s. 1. vori. Eftirfarandi
grein birtist nýlega í Mjölni,
blaði Sósíalistaflokksins í Siglu
firði:
„Það horfir ekki ennþá væn-
lega með friðinn á heimili Fram
sóknarflokksins hérna. Síðustu
fréttir af þeim vígstöðvum bera
með sér, að lögregluliðið í
flokknum hefur orðið ofan á.
Það stoðaði lítt, þótt þau kons-
úlshjónin gæfu drjúga upphæð
fyrir sálu sinni nú í sumar. Það
kann enginn að meta og nú eru
þau ofurliði borin og Jóhanni
Þorvaldssyni hefur verið vikið
frá ritstjórn Einherja. Við á-
byrgðinni hefur tekið Haraldur
Hjálmarsson, en ritstjórnina
munu annast lögreglustjóri og
yfirlögregluþjónn bæjarins. —
Hverjar sem afleiðingar þessa
kunna að verða, þá er svo að
sjá, sem flokkurinn og blaðið
séu komin undir sterka 'lög-
regluvernd. Ber það vott um,
að uppreisnar- og umsáturs-
ástand sé ríkjandi í flokknum.
En eftir er að vita hvort „her-
valdinu“ tekst að koma á ró og
reglu“.
er Tryggvi Ófeigsson, maður.
sem alltaf hefur verið samtök-
um verkamanna og ' sjómanna
fjandsamlegur og er líklega
hæstur, eða með þeim hæstu, að
brjóta gerða samninga við verk-
lýðs- og sjómannafélögin.
En Ásgeir Stefánsson bjarg-
aði Tryggva frá því að verða
upphafsmaður að sína fjand-
skap sinn gagnvart verkamönn-
um í þetta sinn, enda líklega
ekki svo mjög skiptar skoðanir
þessara manna nú á samtökum
verkalýðsins að það skipti
miklu máli fyrir þá hver byrj-
ar á ósvífninni. En þetta fram-
ferði þeirra félaga mun verða
til þess að verkamenn í Hlíf
standa fastar saman um kröf-
ur sínar, þeir hafa sýnt það áð-
ur verkamenn í Hlíf við önnur
Undanfarið hafa orðið ýmis
mistök á starfi þeirra er inn-
kaup hafa annast á rafmagns-
vörum og efni það er þeir hafa
útvegað verið á ýmsan hátt
gallað, þess vegna hafa raf-
virkjar stofnað þessi samtök til
innkaupa, endá eðlilegast og
æskilegast að efnisútvegun sé í
höndum þeirra manna er að
þessum framkvæmdum vinna
og ætti því að verða trygging
fyrir að hinar beztu og heppi-
legustu vörur séu fáanlegar
hér.
Stjórn Innkaupasambandsins
skipa: Holgeir Gíslason raf-
virkjameistari, sem er formað-
ur, aðrir í stjórninni eru: Jón-
as Ásgrímsson, Skinfaxi h. f.;
Ingólfur Bjarnason í Ljósafossi,
Vilberg Guðmundsson, Segull
h. f.; og Kári Þórðarson, Ebbó,
Hafnarfirði.
Hér fer á eftir greinargerð
Innkaupasambandsins og stofn-
un og framtíðaráætlanir:
Það hefur lengi staðið öllum
framkvæmdum í rafmagnsmál-
um okkar íslendinga fyrir þrif-
um, að við höfum þurft að
sækja allt tilheyrandi stærri
virkjunum undir erlend fyrir-
tæki. Þótt það hafi að vísu í
mörgum tilfellum lánast. vel,
þá hefur það þó oft orsakað
óyfirstíganlega örðugleika, sér-
staklega þegar um smærri virkj
anir hefur verið að ræða.
Okkur rafvirkjum hefur lengi
verið það ljóst, að rafmagns-
mál okkar eru þá fyrst komin
viðunandi horf, þegar innlent
tækifæri að þeir standa fast um
sitt félag og sínar réttmætu
kröfur.
Að Ásgeir Stefánsson hefur
hér verið nefndur af Alþýðu-
flokksforingjunum, ber ekki að
skilja svo að verið sé að þvo
aðra Alþýðuflokksforingja í
Hafnarfirði, því ekki er vert að
gleyma Emil, sem er í stjórn
Rafha og er ekki farinn að
skrifa undir samninga við iðn-
verkamennina í Rafha og ekki
mun Birni vera ókunnugt um
framferði Ásgeirs, því allir eru
þeir hluthafar í Hrafnaflóka,
þremenningarnir og verkamönn
um er kunnugt um að þessir
menn eru orðnir andstæðingar
verkamanna og svartasta aftur-
hald — enda brosa Tryggvi og
Loftur. x.
íyrirtæki getur tekið að sér
að sjá um alla framkvæmd
slíkra verka: svo sem uppmæl-
ingar, áætlanir, efnisútvegan-
ir og uppsetningu rafmagns-
stöðva. Á síðastliðnum vetri
varð það því að samkomulagi
milli alls fjölda rafvirkja, að
hrinda þessu nauðsynjamáli í
framkvæmd. Bæði var það. að
Alþingi hafði þá nýlega stigið
stórt skref í þá átt, að fara að
nýta þær auðlindir, sem við
eigum í fossum okkar og fall-
vötnum, og hjá þjóðinni virð-
ist mikill áhugi vera að vakna
fyrir þessum málum, og eins
hitt, að í óefni virtist vera kom-
ið með allan innflutning á
nauðsynlegu efni til viðhalds
þeirra virkjana, sem þegar voru
fyrir hendi, sökum ýmissa örð-
ugleika af völdum stríðsins og
þar af leiðandi breyttra verzl-
unarsambanda.
Innkaupasamband rafvirkja
h. f. var því stofnað, og er til-
gangur þess í stuttu máli sá,
að flytja inn rafmagnsvörur til
almenningsþarfa, og gera auð-
veldara með allar framkvæmd-
ir, með því að taka að sér að
öllu leyti stærri og smærri
virkjanir. í þessu sambandi
hefur félagið tryggt sér starfs-
krafta hins unga og efnilega
verkfræðings, Þorvalds Hlíð-
dal, sem nýlega er kominn
heim, eftir að hafa stundað
nám í Englandi og Ameríku
undanfarin 7 ár, og ennfremur
starfað í þjónustu þekktra fyr-
irtækja þar ytra um tveggja
Innkaupasamband rafvirkja stofnað
Fyrir nokkru síðan var stofnað hér í bænum Innkaupasam-
band rafvirkja.
Tilgangur þessarar félagsstofnunar er að annast innkaup á
allskonar raftækjum og vörum til rafvirkjunar, ennfremur að
annast uppmælingar, áætlanir og uppsetningu rafstöðva. Hefur
innkaupasambandið ráðið til sín Þorvald Hlíðdal verkfræðing,
en hann hefur unlanfarin 7 ár dvalið í Englandi og Ameríku við
nám og starf í þessari grein.

Næturakstur milli Reykja-
víkur og Hafnarfjarðar
Það er næsta algengt, að menn
sem eru búsettir í Hafnarfirði, séu
í fastri vinnu hér í bænum. Oft
getur viljað til að þeir þurfi, sum-
ir hverjir, að vinna hér lengur
fram eftir nóttu en svo, að þeir
komist heim með strætisvögnun-
um setn ganga milli Reykjavíkur
og Hafnarfjárðar. Verða þeir þá
að treysta því að bifreiðastöðin,
sem hefur næturakstur, geti
flutt þá heim, eða lögreglan í
Reykjavík eða Hafnarfirði geti
hjálpað upp á sakirnar, ef annað
bregzt.
Nýlega talaði ég við Hafnfirð-
ing, sem ekki gat fengið sig flutt-
an heirn eina nóttina, og varð að
bíða hér í bænum þar til strætis-
vagnar fóru að ganga um morg-
uninn.
Hann leitaði fyrst til stöðvar-
innar sem hafði næturakstur, en
búið var að loka henni. Klukkan
var |tá ekki nema 4. Þaðan fór hann
á lögreglustöðina og bað lögregl-
una að fl.ytja sig til Hafnarfjarðar.
Lögreglan hafði að vísu tvo bíla
til staðar, en kvaðst hvorugan
geta misst svo langa leið. Hringdi
maðurinn þá til Hafnarfjarðar og
bað lögregluna þar að sækja sig,
en hún hafði j)á cngan bíl við
hendina, vegna bilunar á þeim
eina sem hún hefur til umráða, en
hún hafði þó viljann til þess að
hjálpa manninum að komast heim
til sín og reynist oft hjálpleg undir
Iíkum kringumstæðum.
Nú var klukkan orðin hálf fimm
og allar bjargir virtust bannaðar.
Varð Hafnfirðingurinn að bíða hér
í bænum til kl. 7, en þá fór fyrsti
strætisvagninn suðureftir.
Það er næsta bágborin frammi-
staða, að hvorki lögreglan í
Reykjavík né Hafnarfirði skuli
ára skeið. Við erum því sann-
færðir um, að við getum boð-
ið þeim aðilum, sem ýmist hafa
í huga eða eru þegar búnir að
ákveða virkjanir, upp á ólíkt
hagkvæmari viðskipti en þeir
hingað til hafa átt kost á, og
fer þar saman að auðveldara
er að geta snúið sér að einum
aðila innlendum með allt, sem
að verkinu lýtur, heldur en að
þurfa fyrst að leita tilboða frá
ýmsum firmum úti um lönd,
áður. en nokkuð er afráðið, á-
samt hinu, að Innkaupasam-
bandið hefur yfir að ráða full-
komlega samkeppnisfærum
starfskröftum, þar sem auk áð-
urnefnds verkfræðings, hr. Þor-
valdar Hlíðdal, eru flestir þeir
iðnlærðir menn, sem þessa
iðngrein stunda hér á landi.
Iðnlærðir menn hafa til þessa
lítið komið nálægt þeim virkj-
unum, sem framkvæmdar hafa
verið hér á landi. En þau verk-
efni, sem þeir þó hafa annazt
á þessum sviðum, hafa sízt
staðið að baki þeim, sem leit-
að hefur verið með til erlendra
aðila, sem enda eins oft hafa
framkvæmt þau með óiðn-
lærðum mönnum.
Við væntum því, að í framtíð-
inni geti íslenzkir menn ann-
azt þær virkjanir, sem þjóðin
þarfnast, og íslenzkir staðhætt-
ir gefa tilefni til.
geta rétt hjálparhönd, þegar svo
stendur á, að maður þarf að kom-
ast ekki lengri leið að næturlagi
og ættu hlutaðeigandi menn að
taka það til athugunar.
Lögreglan í Reykjavík og Hafn-
arfirði, ætti að gera ráðstafanir til
að úr þessu verði bætt, og komið
á næturakstri milli bæjanna.
Leigurgarðar bæjarins
Bæjarbúar eru nú byrjaðir að
taka upp úr görðum. Uppskeran
er yfirleitt góð, þar sem stöngul-
veiki hefur ekki gert usla, og'garð-
arnir hafa verið vel hirtir. Það er
vaxandi áhugi meðal bæjarbúa
fyrir aukinni kartöflurækt, en allt
of marga, sem fást við ræktunina,
skortir ennþá natni og hirðusemi,
sem er undirstöðuatriði þess að
matjurtaræktin beri góðan árang-
ur.
Eftirspurnin eftir garðlöndum
er meiri en hægt hefur verið að
fullnægjá, en væntanlega verður
])að hægt, þegar garðlöndin hafa
verið aukin eftir tillögum ræktun-
arráðunauts bæjarins.
Nýju garðarnir hjá Tungu
Nýjustu garðar bæjarins erti
inn við Tungu, í svokölluðn
Tungutúni. Þar hefur bærinn látið
þurrka upp stórt landsvæði, með
opnum skurðum og lokræsum.
Land þetta var plægt í fyrra haust
og leigt. bæjarbúum til afnota í
vor. Var svæðinu skipt niður í 125
garðlönd, sem eru hvert um sig
300 m2 að stærð. Hvert garðland
er leigt á 10 kr. yfir árið, sem er
mjög vægt gjald.
Leigjendur garðanna hafa.
myndað með sér félag, sem sér um
vinnslu garðanna með fullkomn-
um jarðvinnsluverkfærum og er
það skipulag garðanna, sem gerir
það mögulegt.
Hefur verið vikið að því áður,
hér í Bæjarpóstinum, að breytæ
þyrfti skipuiagi gömlu garðanna,
til að hægt væri að vinna þá með
vélum. Iíefur ræktunarráðunaut-
ur bæjarins fullan hug á, að það
verði gert, en við ramman reip er
að draga, því leigjendur garðanna
vilja hafa grjótgarðana og gadda-
vírsgirðingarnar umhverfis þá eins
og verið hefur, þó til óhagræðis
og óprýði sé.
Hirðing garðanna er víða,
ábótavant
Fari maður um garðlönd bæjar-
ins seinni hluta sumars, er það
vitanlega hirðing garðanna sem
fyrst og fremst vekur athygli. Það
verður að segjast eins og er, að
fátítt ér að sjá verulega góða um-
gengni, *jafnvel nýir garðar eru
ekki hirtir sem skyldi, og er það
þó næsta auðvelt verk. Öðru máli
gegnir með gamla garða, hafi arf-
anum einu sinni verið leyft að ná
fótfestu, er eífitt að rá’ða niður-
lögum hans.
Áhugasöm húsmóðir
Oft sýna húsmæðurnar meiri á-
huga fyrir garðræktinni en bænd-
urnir. Kona ein hér í bænum, hef-
ur í sumar byggt geymsluskúr á
garðlandi sínu inn við Tungu,
hjálparlaust að kalla. Þetta er
myndarlegur skúr, sem sýnir það
ljóslega að konurnar geta gerzt
húsasmiðir ])egar þær vilja það
við hafa.
Ekki þarf að efa það, að þessi
húsmóðir gengur með sömu elju
að garðvrkjustörfunum og upp-
rætir hverja arfakló, sem kann að
fyrirfirrtrast í garði hennar.
n