Þjóðviljinn - 07.11.1944, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 7. nóvember 1944.
iÞJÖÐVILJINN
7
JACK LONDON:
Skipsdrengurinn á Blossa
Það er ekkert, sagði hann, svona fer jafnan fyrir öll-
um í byrjun. Sumum hættir við að gleyma öllum þeim
axarsköftum, sem þeir hafa gert og verða óðir, éf við-
vaning ferst eitthvað klaufalega. En það verð ég aldrei.
Sjáðu, mér dettur í hug - -
Og svo sagði hann Jóa frá mörgum axarsköftum, sem
hann hafði gert sig sekan í, þegar hann, ofurlítill hnokki,
kom fyrst á sjóinn, og hvernig honum hafði oft verið
hegnt grimmilega. Hann hafði brugðið taug um stjórn-
völlinn og þeir sátu nú hvor við annars hlið í skjóli í
stýrisrúminu og spjölluðu saman.
Hvaða staður er þetta? spurði Jói, þegar þeir þutu
framhjá vita, sem stóð á hárri klettaströnd.
Geitey. Þar er sjómannaskóli hinumegin og sprengju-
yerksmiðja. Þar eru feiknagóð fiskimið. Við förum hlé-
megin eyjunnar og vörpum akkerum í skjóli við Engiley.
Þar er sóttvarnarstöð. Þegar Franski Pési raknar úr
rotinu, fáum við að vita hvert halda skal. Þú getur far-
ið niður og sofið dálítið. Eg get stjórnað einsamall.
Jói hristi höfuðið. Hann var ekki syfjaður, til þess
hafði hann verið í of mikilli æsingu. Honum var ómögu-
legt að hugsa til svefns á meðan Blossi hoppaði og dans-
aði á bylg^unum og öldurótið teygði sig inn á skipið á
vindborða. Föt hans voru næstum þornuð og hann kaus
heldur að standa uppi á þiljum og njóta siglingarinnar.
Ljósin á Oakland smádofnuðu, unz þau sýndust eins
og dauf skin bera við himin. En í suðri blikuðu ljósin
í San Francisco í bogalínum, frá hæðum ofan í dali og
upp á hæðir aftur, mílu eftir mílu. Með því að renna
augum frá stóra ferjuhúsinu að ritsímastöðinni, fékk
Jói yfirlit yfir helztu stórhýsi borgarinnar. Einhvers
staðar inni í þessari flækju af ljósum og skuggum var
heimili hans. Ef til vill var nú hugsað um hann með
kvíða. Og þar svaf Bessi, sem um morguninn mundi undr
ast yfir því, að bróðir hennar kæmi ekki til morgun-
verðar. Jói skalf. Það var farið að morgna. Síðan hneig
höfuð hans niður á öxl Friskó Kidda og hann sofnaði
fast.
XI. Skipstjóri og skipshöfn.
Stattu upp. Vaknaðu. Hér köstum við akkerum.
Jói hrökk upp af svefninum felmtsfullur af hinni
óvæntu sýn, sem blasti við nonum. Svefninn hafði um
stundarsakir látið hann gleyma sér og hann kannaðist
í fyrstu ekki við hvar hann var. Svo mundi hann allt
í einu eftir öllu. Vindinn hafði lægt með dögun. Sjó-
gangurinn hélt áfram úti á hafi, en Blossi var kominn
í hlé við Klettey. Heiðskírt var og hressandi morgun-
svali. Sólin gyllti öldutoppana, þegar hún gægðist upp
yfir sjóndeildarhringinn í austri. í suðri blasti' við eyj-
an Alcatraz, prýdd fallbyssum, og mátti þaðan heyra
deginum fagnað með bumbuslætti. í vestri sá opið
Golden Grate-sundið, milli Kyrrahafs og San-Franciskó-
flóa. Þrísiglt skip skreið hægt undir öllum seglum inn á
grunnsævið.
Það var fögur sýn. Jói nuddaði stírur úr augum og
horfði hugfanginn á, þangað til Friskó Kiddi sagði hon-
um að fara fram á og vera viðbúinn að varpa akkerum.
Gefðu út fimmtíu faðma af keðjunni, skipaði hann, og
settu svo fast. Hann lét skútuna renna hægt móti vind
inum og slepþti stafseglsskautinu. Leystu fellitaugina.
Felldu stafseglið.
Jói hafði kvöldið áður séð þetta framkvæmt og gat
gert það sæmilega.
ANTON P. TSÉKKOFF:
GRESJAN
dinglaði við’ hverja hreyfingu
mannsins. Mósis lyfti höndum 1
ofboði eða gleði. Hann var í
hvítum buxum og flauelsvesti
fneð brúnum blómum, sem litu
út eins og risavaxnar veggja-
lýs.
Mósis Mósisson mátti í fyrstu
ekki mæla fyrir geðshræringu
þegar hann þekkti ferðamenn
ina, hann sló saman höndunurrí
og skríkti. Hann beygði sig svo
að frakkinn hans sveiflaðist til,
og um fölleitt andlitið breidd-
ist bros, sem gaf til kynna, að
honum' væri ekki einasta á-
nægja að því að sjá vagn þenn
an, heldur svo .mikil gleði, að
henni fylgdi sársauki.
Hamingjan sanna! sagði hann
í syngjandi rómi og náði varla
andanum og í hrifni sinni
þvældist hann fyrir ferðamönn
unum, svoi að þeir komust naum
ast ofan úr vagninum. Þetta
er hamingjudagur lífs míns!
Og hvað á ég að gera? ívan
ívansson! Séra Kristófer. Hvaða
litli herra situr þarna a kassan-
um? Guð refsi mér! Ó, þú minn
eini sanni! Iivers vegna stend
ég hér eins og bjálfi í stað þess
að bjóða gestunum inn. Verið
hjartanlega velkomnir. Eg skal
taka allt dótið ykkar. Ó, drott-
inn minn dýri!
Mósis Mósisson gramsaði í
vagninum og hjálpaði ferða-
mönnunum til þess að ná fdr-
angri sínum. Allt í einu sneri
hann sér við og kallaði með svo
hárri og ákafri rödd eins og
hann væri að drukkna:
Salómon! Salómon!
Salómon! Salómon! endurtók
kvenrödd inni í húsinu.
Það marraði í hurðinni og 1
dyrunum birtist fremur ungur
Gyðingur- með stórt, bogið nef
og stóran skalla á miðju höfð-
inu en rautt hárstrý í kringum
hann. Hann var klæddur
stuttan tvíhnepptan jakka,' ó-
hreinan, með stuttum ermum,
og í stuttar kamgarnsbuxur.
Hann líktist einna helzt rytju-
legum fugli með stutt stél.
Þetta var Salómon, bróðir Mósis
Mósissonar. Hann nálgaðist
vagninn og brosti hálf aulalega
og gerði hvorki að heilsa eða
tala til ferðamannanna.
ívan ívansson og séra Kristó-
fer eru komnir, sagði Mósis
Mósisson í málrómi eins og
hann óttaðist, að bróðir hans
mundi ekki trúa því. Hamingj-
an sanna! Eg er svo aldeilis
hlessa! Komdu og taktu farang
ur þeirra, Salómon. Gangið í
bæinn, heiðruðu gestir.
Litlu síðar sátu þeir Kús-
mitsjoff, séra Kristófer og Je-
gorúska inni 'í stórri, fátæk-
legri stofu kringum stórt eikar-
borð. Fyrir utan borðið var í
stofunni aðeins einn sóffi með
slitnu skinni og þrír stólar. Og
sat± að segja mundu ekki allir
hafa kallað þessa hluti stóla.
Þeir líktust því þó helzt að
hafa einhverntíma verið stólar,
þaktir amerisku skinni, en nú
voru þeir slitnir og bakið á
þeim bogið svo aftur, að þeir
voru einna líkastir krakkasleð-
um. Það var erfitt að ímynda
sér í hvaða augnamiði hinn ó-
þekkti húsgagnasmiður hefði
látið bökin hallast svona, og
manni gat dottið í hug, að það
væri ekki smiðnum að kenna,
heldur hefðu þungir gestir orð-
ið til þess að fetta bökin á
stólunum svona óeðlilega, síðan
hefðu þeir reynt að laga þau
og gert þau ennþá afkáralegri
við það. Herbergið var dimmt,
veggirnir gráir og loftið grím-
ótt; á gólfinu voru rifur og göt,
sem manni gat dottið í hug að
i stöfuðu frá stígvélahælum
þungra gesta. og það var eins
og í þessu herbergi hlyti að
vera dimmt, þótt kveikt væri
á tylft af lömpum í því. Ekk-
ert var á veggjum eða í glugg-
um, sem minnti á skraut. — Á
einum veggnum voru festar
upp einhverjar reglugerðir,
neðanundir tvíhöfðuðum erni
og hafði tréumgerð verið sleg-
ið utan um þær. Á öðrum vegg
var samskonar tréumgerð um
spjald, sem á stóð: Hlutleysi
mannsins. Hvað það var, sem
| maðurinn var hlutlaus gagn-
Úr Sjálfsævi Jóns prófasts
Steingrímssonar:
„— Það þriðja dæmi uppá
fals og fláttskap ágjarnra
manna, rís til gamans og varúð-
ar eitt sinn af tveimur ölmusu
kerlingum þar á alþingi. Af því
hyski var oft mikill fjöldi og ei
allir svo haltir sem hinkruðu.
— Eg var einn morgun í vestan-
vindi staddur hjá hema amt-
manni Ólafi Stefánssyni. Við
vorum skólabræður til forna og
var hann mjög eiginlegur við
mig, þegar enginn heyrði tii,
en þar fyrir utan gætti hvor
síns embættis. Sú timburbúð, er
hann var í, sneri til austurs og
vesturs, var austan á henni stór
ir glergluggar. Settust þar und-
ir tvær kerlingar af Inn-nesj-
um. Þekkti hann báðar þær fyr-
ir misjafnar kindur. Önnur var
þar áður alkunnug en önnur
var nú þangað í fyrsta aðkomin
og ókunnug. Sú aðkomna segii"
„Eg er nú, fáráðurinn minn,
hingað komin Kenndu mér
heilla mín, ráð öll og siði, til
þess að ég fái nú hér nokkuð.11
„Það skal ég gjarna gjöra,“ seg-
ii hin. „Hver á nú þessa búð?“
Hann Ólafur okkar amtmaður
IJann er hér góður og gjafalítill.
Beztur er hann heima.“ „H’Jað
segir þú um hina höfðingjana
og hvar þeir eru og hvernig ég
á að haga mér við þá.“ „Það
er mér auðvelt að vísa þér á
búðir þeirra og tjöld. Sumir eru
geistlegir og sumir verðslegir
og verður þú að brúka sitt orða-
tiltæki og heilsan við hvern.
Margir eru gefnir fyrir virðing-
ar og verður þú að hæla örleika
þeirra og miklum afspurnum að
þeim. En varastu það við Ólaf
amtmann eður þá hann heyrir
til. —“ Hver gefur nú mest af
öllum?“ „Hann heitir Lýður og
ÞETTA
er sýslumaðuf, að austan.“ „Á
er hann svo ríkur?“ „Æ, nei,
en hann er svo góður maður og
þar hjá mikill drykkjumaður
og þá gefur hann 10 skildinga
og tvær álnir tóbaks en langt-
um minna þar fyrir utan. Vísa
mér sem fyrst á búð hans.“ „Nei,
ei gjöri ég það fyrr en eftir nón
í dag.“ ,,Því þá?“ segir hin. „Af
því að þá\ er hann oiðinn drukk-
inn. Eftir því, sem þá vill til,
gefur hann tvisvar þeim sama
á sama degi.“ „Æ,“ segir hin.
„hamingjan gefi að ég verði
fyrir því.“ Og svo hættu þær
þessu tali. Biður amtmaður mig
að láta Lýð vita af væntanleg-
um gestum. — Þá góð stund
er liðin af nóni, koma kerling-
ar, setjast við búðardyrnar og
klappa upp á með fegurstu
bænarorðum. Hann svarar litlu
síðar: „Hvað á soddan ónæði9
Látið mig vera kyrran.“ Þá
hvísla þær: „Jæja, drukkinn er
hann orðinn. Við hitturti upp
á tímann.“ Nú kemur aftur
kall: „Sælir og blessaður sýslu
maður góður, blessað dygða-
blóðið.“ Hann svarar: ,.Eg skal
drepa ykkur, ef þið þegið ei.“
Sú eldri muskrar: „Kipp þér ei
upp við þetta. Það eru drykkju
læti hans.“ í þriðja sinn heilsa
þær andvarpandi og stynjandi.'
Þar með lýkur hann upp með
nöstugum reiðisvip hefur í
hendi korða sinn svo segjandi:
„Ef þið, aúmustu flærðarkerl-
ingar, hafið ykkur ekki héðarí
burt á augnabliki, svo læt ég
þennan korða ganga í ykkar
vonda búk.“ Þær stökkva út
með hræðslu og að forða lífi
sínu taka þær til stafs og fóta
suður eftir gjá segjandi:
„Drottins maðurinn góði, gæt-
að að höndum yðar og drepið
okkur ei.“
.1