Þjóðviljinn - 11.11.1944, Qupperneq 4

Laugardagui' 11. nóvember 1944 — ÞJÓÐVILJINN
ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 11. nóvember 1944
0IÓÐVIUIK
Ótgefandi: SameiningarflokkuT alþýðu — SÓBÍdUataflokkurinn.
Hitstjóri: SigurOur OuOmundason.
Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Bitstjórnarskrifstofa: ‘Austurstrœti 1S, sími &S70.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími S18ý.
Áskriftarverð: í Beykjavík og nágrenni: Kr. 0.00 á mánuði.
Uti á landi: Kr. 6.00 á mánuði.
F’rentamiðja: Víkingsprent h.f, Oarðastrœti 17.
Coca-eola-stefnan og öngþveitið, sem
hún skóp
Það er rétt að þjóðin muni hvert coca-cola-stefnan var að leiða
hana og hvaða tjón hún var búin að vinna þjóðinni, áður en hún
varð undir. Það er sérstaklega nauðsynlegt að minnast þess, þeg-
ar coca-cola-blöðin, Vísir og Tíminn, byrja ófyrirleitna stjórnar-
andstöðu, eftir að þeirra stefna hefur ráðið síðustu tvö ár.
0
Coca-cola-stefnan var að eyðileggja þingræðið á íslandi. Fram-
sóknarflokkurinn hafði í frammi samspil um það við coca-cola-
liðið utan flokksins, að reyna að hindra myndun þingstjórnar.
Tókst honum það alllengi og bjóst við að sér myndi takast það til
vors.
Meðan Framsóknarflokknum tókst þannig með refjum sín-
um að halda þinginú í þessu ófremdarástandi, létu coca-cola-blöð-
in svo svívirðingarnar dynja á þinginu og gerðu allt hvað þau
gátu til að grafa undaí! þingræðinu.
Vísir réðst opinberlega á þingræðið hvað eftir annað og reyndi
setavald koma í staðinn. Tíminn tók í sama streng, en einbeitti
setavald koma í staðinn. Tíminn tók í sama streng, en eibeitti
árásum sínum á stjórnarskrána og kosningaskipulagið til þess
að reyna einnig að undirbúa jarðveginn fyrir afnám jafns kosn-
ingaréttar fyrir alla.
Með myndun þingstjórnar, hafa stjómarflokkamir þrír vón-
andi veitt einræðisstefnu coca-cola-liðsins rothöggið, hvað þessa
aðferð hennar snertir til að rýra lýðræðið.
Coca-cola-stefnan var algerlega andvíg því að reynt væri að
tryggja íslendingum nú þegar markaði fyrir vömr þeirra. Áþreif-
cinlegasta dæmið um fjandskap coca-cola-liðsins við öflun mark-
aða var afstaða fráfarandi stjórnar til tillögu þeirrar, er þingmenn
Sósíalistaflokksins bám fram og fengu samþykkta í lélegu formi
um söltun síldar 1944 til að selja U. N. H. R. A. Var nýlega skýrt
frá því máli hér í blaðinu og því stórtjóni, sem coca-cola-liðið
olli þjóðinni með fraipferði sínu þar.
Með þessum fjandskap sínum spillti afturhald þetta fyrir
því að ísland gæti tryggt sér eins mikla markaði og þyrfti. Til-
gangurinn var auðsær: að skapa hrun og atvinnuleysi.
Alkunnugt er hve andvígt coca-cola-liðið er því að þegar sé
reynt að semja um kaup á atvinnutækjum. Vísir telur slíkt „glæp,
launráð og svikráð“ við þjóðina. Og í þau tæp tvö ár, sem coca-
cola-liðið hafði völd, hefur það vanrækt að nota beztu tækifærin,
til þess að semja um slík kaup við aðrar þjóðir. Hvert tjón ís-
Iendingum hefur þar með verið bakað á enn eftir að koma í ljós.
Tilgangurinn var auðsær: skipuleggja hmnið sem coca-cola-
liðið alltaf spáði — og óskaði eftir. t
Þannig var skemmdarstarfsemin rekin á þeim sviðum, sem
þjóðinni kom allra verst, og þingið gat sízt gripið í taumana, því
hér var um framkvæmdaatriði að ræða.
En í fjármálum þeim, sem undir þingið heyrðu, var höfð
nokkur verkaskipting, til að skapa samskonar öngþveiti þar:
Meðan ráðherrarnir töluðu hjartnæmast um spamað og Fram-
sóknarflokkurinn af mestum fjálgleik um ábyrgðartilfinningu, —
var milljónatugaútgjöldum til uppbóta o. s. frv. lætt inn á fjár-
lögin á síðustu stundu af samsærisliði coca-cola-valdsins.
Þannig tókst að koma fjármálum ríkisins í slíkt öngþveiti að
nú síðast þorðu coca-cola-ráðherrarnir ekki einu sinni að sýna
þjóð og þingi hina réttu mynd fjármálaástandsins í fjárlögun-
um.
Það vantar á núverandi fjárlög útgjöld, sem nema um 50
milljónir króna og ættu þar að vera.
©
Þannig er öngþveitið á öllum sviðum, þegar víð er tekið.
Þjóðin mun minnast þess, þegar coca-cola-liðið bregður á sig
grímu lýðræðis, frjálslyndis og framfaravináttu næst.
Sví|)}óðatbáfafníf
Fyrrvcrandi atvinnutnálaréðfierra Vith|álim«r Pér, hafði seff þantsíg
feför um sölu hátanna að engir virtust aatia að baupa þá
Núverandí ríkissffórn hefur þegar breyfl svo um að
báfarnír tnusu selfast greiðiega
TILDRÖG BÁTAKAUPANNA.
Fyrir réttu ári síðan i’luttu full-
trúar Sósíalistaflokksins á Alþingi
þingsályiktun um að ríkisstjórn-
inni skyldi falið að leitá eftir sámn-
ingum um fiskiskipasmíðar fyrir
íslendinga í Svíþjóð. Um sama
leyti fluttu þingmenn flokksins
einnig tillögu um, að ríkið legði
fnam' 10 milljónir króna til kaupa
á fiskiskipum.
Um tillögur þessar urðu all-mikl-
ar umræður bæði á Alþingi og í
blöðum. Það varð fljótlega Ijóst,
að fjöldi manna leit svo á, að nauð-
synlegt væri að Alþingi og ríkis-
stjórn létu sig miklu skipta um
endurnýjun og eflingu fiskiskipa-
stólsins.
Þó að tillögur sósíalista næðu
ekki fram að ganga óbreyttar, þá
komu þær nauðsynlegri breyfingu
á málið og þrátt fyrir harða and-
stöðu innan allra flokka nema
Sósíalistaflokksins, við fjárveiting-
ar til fiskiskipakaupa, þá tókst að
lökum að fá samþykkt að verja
5 milljónum króna í þessu skyni.
Eins og kunmugt er var síðan
leitað fyrir sér um smíði fiskibáta
í Svíþjóð með þeim árangri, að nú
hafa verið samþykkt kaup á 30
80 smálesta bátum og 15 50 smá-
lesta. Kaupverð allra þessara báta
er um 18 millj. íslenzkra króna.
Gert er ráð fyrir að 15 bátanna
verði tilbúnir fyrir máí-lok n.k.,
og ættu þeir því, ef styrjaldará-
standið ekki hamlar heimsiglingu
þeirra, að vera tilbúnir fyrir næstu
síldarvertíð.
Fyrrverandi ríkisstjórn vann
mjög að þessum bátakaupum með
hangandi hendi, enda var það í
fullu samræmi við þau skrif stjóm-
arblaðsins Vísis, að kaup á nýjum
framleiðslutækjum, áður en tryggt
væri að almenn kauplækkun næði
fraWað ganga, væri beinlínis fjör-
ráð við atvinnuvegina. Sá dráttur
sem varð á samningum um smíði
bátanna, mun ekki sizt hafa staf-
að af óvilja ríkisstjórnarinnar til
atvinnutækjakaupa yfirleitt.
En samt sem áður tókst þó að
fá bátana keypta og vonandi er
hér um góða báta að gera og þýð-
ingarmikla aukningu á fiskveiði-
flota landsmanna.
’Gott sýnshorn af vinnubrögðum
fy rrv era n d i a t v i nn u málará ðh erra,
Vilhjálms Þórs, í þessum báta-
kaupamáiíim, ’ er hvernig hann
hafði ætlazt til að bátarnir kæm-
ust í hendur útgerðarmanna og
sjómanna, eða þeirra aðila, sem
þá áttu að reka.
Gert var ráð fvrir að stærri bát-
arnir mundu kosta um 430 þús.
kr.
Lán út á þá ætlaði Fiskveiða-
sjóður sér að veita kr. 126 þús. á
bát, út á 1. veðrétt. Auk þess ætl-
aði svo Styrktar- og lánasjóður,
sem myndaður var með 5 milljón
króna framlagi rikissjóðíj frá síð-
asta þingi, að lána 100 þús. kr.
vaxtalaust lán.
Þannig var gert ráð fyrir, að
kaupendur stærri bátanna þyrftu
að leggja fram rúmar 200 þús.<
krónur.
Slíkt var vitanlega öllum sjó-
mönnum og flestum útgerðar-
mönnum ofviða, en þó versnaði
enn, þegar þess var gætt, að hvor-
ugt lánanna, sem hægt var að fá út
á skipin. átti að greiðast fyrr e.n
skipin væru komin hingað heim, en
ráðuneytið krafðist hinsvegar af
kaupendum bátanna, að þeir
greiddu þá að fullu fyrirfram.
Atvinnumálaráðheira var vitan-
lega full-Ijóst að með þessum skil-
yrðum gátu nær engir keypt bát-
ana. Hann skipti sér þó ekkert af
þessu og virtist láta sér vel líka
hvernig málin stóðu og krafðist
þess að þeir, sem kaupa vildu bát-
ana, skyldu þegar í stað greiða
sem fyrstu afborgun 150 þús. krún-
ur á stærri skipin, en 125 þús. kr.
á þau minni. Þessar fyrstu greiðsl-
ur voru miklum mun hærri, en
þörf var á samkvæmt greiðsluskil-
yrðum Svíanna.
SKIPT UM STEFNU.
Þegar núverandi atvinnumála-
ráðherra, Áki Jakobsson, tók við
þessum málum sá hann í hvert
óefni stefnt var með sölu bátanna.
Allt benti til, að flestir eða allir
hinna mörgu kaupenda, sem upp-
haflega höfðu gefið sig fram,
mundu falla frá kaupunum og eng-
inn bátanna seljast.
Það er ekki ólíklegt að fyrrvcr-
andi atvinnumálaráðherra hafi
gjarnan viljað að þannig færi, svo
hægt væri að benda á, að enginn
bátanna seldist.
Það er ekki ólíklegt að fyrrver-
andi atvinnumálaráðherra liafi
gjarnan viljað að þannig færi, svo
hægt væri að bcnda á, að enginn
vildi eignast fiskibáta og því væri
tilgangslaust að efna til fi-ekari
framkvæmda í þá átt. En sem btt-
ur fór atvkaðist það svo, að þessi
ráðherra var fallinn úr valdastól
sínum, áður en hann gæti gefið
slíka tilkynningu og áð'ur en liann
fengi því ráðið, að bátakaup stöðv-
uðust með öllu.
Eitt fyrsta verk Áka Jakobsson-
ar, sem atvinnumálaráðherra var
að ákveða að lækka um helming,
úr 150 þús. kr. í 75 þús. kr. á
stærri bátana og hliðstætt á minni
bátana, fyrstu afborgunina. Jafn-
framt hlutaðist hann til um, að
Fiskveiðasjóður hækkaði lánveit-
ingar sínar út á bátana.
Fiskveiðásjóður varð við beiðni
ráðuneytisins og hefur nú sam-
þykkt að lána 195 þús. kr. út á
fyrsta veðrétt í stærri bátunum í
stað 126 þús. kr. áður, og kr. 150
þús. út á minni bátana í stað 90
þús. kr. áður.
Þá hefur ráðberrann eimiig
komið því svo fyrir, að lán þau,
sem veitt verða út á skipin, verða
veitt strax eða jafnóðum og til
þeirra þarf að taka vegna afborg-
ana og auðveldar það mönnum
kaupin, eins og allar þessar rað-
stafanir ráðuneytisins, til miklla
miuna frá því, sem áður var.
Nú má telja víst, að allir bát-
— Hvað viltu segja mér um
vetrarstarfið?
— Eins og þú sérð á æfingatöfl-
unni er það meira en nokkru sinni
áður, eða 41 klst. á viku.
— Hvað um einstakar greinar?
— Fimleikar eru æfðir í 10 ílokk-
um. Jón Þorsteinsson er eins og
að undanförnu aðalkennari félags-
ins og kennir hann 6 flokkum fim-
leika. Stefán Kristjánsson kennir
dren'gjum og öldungum fimleika,
en' Selma Christiansen kennir
stúlkum.
— Frjálsar iþrqttir?
— Frjálsar íþróttir kennir Stef-
án Kristjánsson.
— Handknattlcikur?
— Baídur Kristjónsson kennir
^túlkum handknattlcik, en Sören
Langvad körlum og drengjum.
— Hnefaleikar?
arnir seljist greiðlega, því eins og
áður, er í rauninni mikill og al-
mennur áhugi fyrir fiskiskipakaup-
um. Hins vegar er vitanlega hægt
að gera kaupskilyrði svo erfið, eins
og markvisst virðist hafa verið
stefnt að af fyrrverandi ríkis-
stjórn, að enginn leggi í kaupin.
Núverandi ríkisstjórn hefur sett
sér sem höfuðverkefni, að vinna
að endurnýjun og eflingu fiski-
sikpastóls landsmanna. Hún hefur
þegar á fyrstu starísdögum sínum
sýnt gjörólífcar starfsaðferðir í
þessum mikilvægu málum, við þær
vinnuaðferðir, sem fyiTverandi
stjórn beitti.
Hin nýja ríkisstjórn hefur þegar
í stað endurvakið trú og von
þeirra manna, sem voru að gefast
upp fyrir allskonar erfiðleikum og
mótspyrnu við það að efna til
fiskibátakaupa.
Ríkisstjórnin mun finna það, að
vilji útvegsmanna til þess að eign-
ast stærri og betri fiskiskip, í stað
hinna gömlu, er mikill, og það
ætti að reynast auðvelt að fá næga
kaupendur að góðum skipum, ef
eðlileg og sanngjöm kjör em boðin.
— Guðmundur Arason kennir
hnefaleika, en auk þess verða lion-
um til aðstoðar þeir Peter Wige-
lund og Lúðvík Nordgulen.
— Sund?
— Sund og sundknattleik kenn-
ir Þorsteinn Hjálmarsson.
— Glíma?
— Jón Þorsteinsson kennir full-
orðnum glímu, en drengjum kenn-
ir Ingólfur Jónsson.
Nánar um tíma og fyrirkomulag
getur þú séð í æfingaskránni.
— Skíðaferðir?
— Félagið mun efna til skíða-
ferða strax og skíðafæri gefst.
— Annað félagsstarf?
— Félagið heldur reglulega
skemmtifundi og verða þeir haldn-
ir í Oddfellovvhúsínu fyrsta mið-
vikudag í hverjum mánuði.
Aðalfundur Ármanns var hald-
Vetrarsíarfsemi Ármanns
meiri en nokkiu sicni fyrr
Glímufélagið Ármann hefur fyrir nokkru hafið vetrarstarf-
semi sína og birtist æfingatafla félagsins í Þjóðviljanum í dag.
Vetrarstarfsemi félagsins verður meiri í vetur en nokkru
sinni áður. í tilefni af því sneri Þjóðviljinn sér til formanns
félagsins og spurði hann um vetrarstarfsemina.
St imltii efIIi oi II fiirlc Mh,
ilir in Hq er HhI7
Undaufarið hafa heyrzt í út-
varpinu furðulegar auglýsingar frá
hitaveitunni. Það er skorað á fólk
að spara vatnið, og það cr ávítað
fyrir óhæfilega cyðslu. Því er hót-
að, að fólk fái okkert heitt vatn,
ef ekki sé gætt ýtrasta sparnaðar.
Hvernig stendur á þessum aug-
lýsingum? Tæplega munu þær
fram komnar af umhyggju fyrir
fjárhag almennings, og sennilega
slær hitaveitan ekki hendinni við
tekjum.
Spurningunni er auðsvárað:
Vatnið er of lítið, hitaveitan full-
nægir ekki þörfinni nokkrum mán-
uðum eftir að hún er tekin i notk-
un. Og þó er langt frá, að hún sé
lögð um allan bæinn. Og ef menn
væru enn í vafa, þá geta þeir fund-
ið það á sjálfum sér, sem orðið
hafa að sitja dag eftir dag í kulda
mitt í hitaveitusælunni, vegna
þess, að sá óvenjulegi atburður
hefur gerzt á íslandi, að lofthit-
inn hefur farið niður fyrir frost-
mark.
Þetta er glæsileg framtíðarsýn.
Eftir fá ár verður hitaveitan að-
eins handa nokkrum hluta bæjar-
ins.
Reykvíkingar eru að sönnu ekki
því óvanir, að slík moldbúaverk
séu unnin fyrir þá. Rafveitan er
of lítil. Það er ekki hægt að sjóða
matinn, verksmiðjur geta ekki
unnið fyrir sakir í-aforkuskorts, og
fólk er höfuðsetið eins og óbóta-
menn, ef það hitar upp hjá sér
með rafmagnsofnum, þegar hita-
veitan bregzt.
Menn gætu búizt við því, að
það væri ekki sá vandi að gera
áætlanir um og framkvæma slík
verkfræðileg þrekvirki, sem að^
setja upp rafveitu og hitaveitu fyr-
ir smáþorp eins og Reykjavík, að
]>að misheppnaðist í hvert skipti,
og fyrirtækin, sem eiga að þjóna
framtíðinni, verði of lítil um leið,
eða áður en þeim er lokið. Að
minnsta kosti hefur heyrzt getið
um önnur eins afrek í öðrum lönd-
um, en vera má, að varlegt sé að
trúa slíkum sögum.
Moldbúaháttur forráðamanna
bæjarfélagsins og verkfræðinga
þeii’ra, sem falin eru þessi störf, er
ekki einasta undraverður, heldur,
blátt áfram refsiverður. Fyrir slík
vinnuafglöp er öðrum mönnum
stefnt til skaðabóta.
En hvað gera þessir menn? Þeir
hrópa kinnroðalaust framan í al-
menning gegnum Ríkisútvarpið, að
hann eigi að spara og „sýna þegn-
skap“ eins og eitt vígorð þeirra
hljóðar.
Mér er spurn, hverjum á að sýna
þegnskap? Þessum mönnum, sem
leysa verk sín þannig af hendi
fyrir bæjarbúa, að þeir hafa þeirra
lítil not? Væri ekki eins sann-
gjarnt, að heimtíiður væri þegn-
skapur af þeim sjálfum og —
sþarnaður? Er það ekki fé bæjar-
búa, sem þeir hafa fleygt í hít vit-
lausra framkvæmda?
Getur almenningur sætt sig við
það, að allt, sem hann fær fyrir
inn í okt. s.l. og skýrði Þjóðvilj-
inrr frá honum í gær. Ármann er
nú eitt fjölmennasta og starfsam-
asta íþróttafélag bæjarins.
J. B.
fé sitt, séu hróp um að hann geti
sparað — og verða svo að sitja í
kulda og myrkri? Ber honum ekki
réttur til, og meira að segja skylda,
að heimta rannsókn á vinnubrögð-
uin fulltrúa sinna og gera þá á-
byrga fyrir afglöpunum?
Ef byggingameistari byggir hús
handa manni, og húsið reynist ó-
nothæft, tjóar honum þá að orga
framan í hann, að liann geti sýnt
þegnskap og hírzt við hliðina á
húsinu úti á götunni. Ég er lii’ædd-
ut úm, að hann fengi að sætá á-
byrgð fyrir afglöp sín. En þegar
starfið er unnið fyrir almenning,
þá hvað? Ilann skrúfar í rökkri
rafljóssins frá viðtækinu með
loppnum fingrum og hlústar á á-
lasanirnar í sinn garð og fær sam-
vizkubit af eyðsluseminni.
Auðvitað hafa þeir, sem staðið
hafa fyrir þessum málum og kom-
ið þeim í ónýtt efni, nægar af-
sakanir á reiðum höndum. Þið get-
ið reitt’ ykkur á, að þeir geta á
svipstundu fyllt Tímarit Verkfræð-
ingafélags Islands og dálka dag-
blaðanna afsökunum, fullar tölum
og tækniorðum. En það er bara á
það að líta, að þær afsakanir eru
einskis virði.
Bæjarbúar hafa lagt fram fé í
milljónatali til þess að veitt yrð
rafmagni og heitn vatni í íbúðr
þeirra. Ekki upp á grín, ekki til
þess að vera í búðarleik, heldur
til þess að hafa not af því nú og
í framtíðinni. Og ekki bara handa
nokkrum bæjarbúum, heldur handa
öllum bæjarbúum — líka þeim,
sem borga útsvör.
Ráðamönnum bæjarins kann að
þykja það hart, að sauðsvartur
almúginn geri annað en hlusta á
umvandanir þeirra í útvarpinu, að
hann skuli leyfá sér að gagnrýna
þeirra verkfræðilegu afrek (hverra
líka ef til vill má finna í öðrum
löndum, þótt ekki sé það víst) svo
sem með því að spyrja um rann-
sóknirnar sem gerðar voru áður
en ráðizt var í að byggja hitaveit-
una, hvernig þær áætlanir, sem
sýnilega eru hringavitleysa ein,
hafi verið endurskoðaðar, áður en
bæjarstjórn samþykkti þær. En
fólk hefur ótvíræðan rétt til þess,
þegar hrópað er til þess að spara
og sýna þegnskap, að svara á móti:
Komið með ljós, komið með heitt
vatn, ella skilið aftur peningun-
um, sem við létum ykkur hafa til
að litvega þetta.
Gerir almenningur það, eða eru
íbúar höfuðborgar hins unga lýð-
veldis sofandi sauðir, sem láta
bjóða sér allt, eins og á tímum
verzlunareinokunarinnar?
Jld. St.
Skemmdir á Árósa-
flugvellinum
Mesta skemmdarverk, sem unn-
ið hefur verið í Danmörku, var
framið s.l. föstudag. Varð flugvöll-
urinn við Álaborg fyrir miklum
skemmdum, er sprengjur, sem
skemmdarverkamenn höfðu kom-
ið fyrir, sprungu þar.*
Flugskýli með 30 Junkers-flug-
vélum var gersamlega eyðilagt, en
annað flugskýli með 10 flugvélum
varð fyrir miklum skemmdum.
Auk þess voru liðsforingjaskálar
Danssýning
Rigmor Hanson
Frú Rigmor llansson liafði
danssýningu í Gamla Bió 13. okt.
s.l. fyrir troðfidlu liúsi og vakti
dans frúarinnar mikla hrifningu.
Á morgun, kl. 2, endurtckur hún
danssýningu sína í Polar Bear-
leikhúsinu við Barónsstíg.
Rigmor hefur fjöldamörg und-
anfarin ár kennt dans hér í bæn-
um og unnið sér miklar vinsældir.
Uridanfarin ár hefur hún eingöngu
gefið sig að kénnslunni og látið
nemendur sína koma fram á sviðið.
Reykvíkingar munu því áreiðan-
lega fagna því að frúin kemur nú
sjálf fram á sviðið aftur.
Auk sýnin'garinnar kl. 2 verður
barnadanssýning kl. 4 á sama tíma.
— Aðgöngumiðar eru seldir í
Bókaverzlun Sigfúsar Eymunds-
sonar og Bókabúð Braga Brynj-
ólfssonar.
Danssýning
Sif Þórs
Ungfrú Sif Þórs hafði danssýn-
ingu í Iðnó s.l. laugardag. Húsið
var þéttskipað hrifnum áhorfend-
um og bárust dansmeynni nokkrir
blómvendir.
Sif Þórs endurtekur danssýn-
ingu sina á morgun kl. 5 í Iðnó.
Sif Þórs er nýkomin heim frá
dansnámi í Englandi, en þar lauk
hún danskcnnaraprófi. Mun hún
leggja stund á danskennslu hér í
bænum.
Eftir aðsókn þeirri og hrifningu,
sem dans liennar vakti s.l. laugar-
dag, er ekki að efa að betra mun
að tryggja sér aðgöngumiða í ,tíma.
Aðgöngumiðar eru seldir í Bóka-
verzlun Sigfúsar Eymundssonar
og Hljóðfærahúsinu.
Alþjóðleg farmanna
ráðstef na í London
Samþykkt alþjóðlegrar far-'
mannaráðstefnu, sem haldin var í
London siðastliðið sumar, hefur
nýlega verið birt opinberlega.
Samþykkt var tillaga um lág-
markskaup og kjör fyrir sjómenn
allra þjóða.
Á ráðstefnunni voru fulltrúar
yfirmanna og háseta á kaupskipa-
flotum 12 þjóða. — Voru tillög-
urnar samþykktar einróma.
Lagt var til, að lágmarkskaup
fullgildra háseta (able seamen)
skyldi vera 18 sterlingspund (ca.
485 krónur) á mánuði.
Geoffrey Dawson
látinn
Geoffrey Dawson, fyrrverandi
ritstjóri brezka blaðsins „Times‘‘,
lézt nýlega 69 ára að aldri. Hann
var í hópi áhrifamestu blaða-
manna Breta. Var hann ritstjóri
„Times“ frá 1912—1919 og 1923
—1941.
sprengdir í loft upp, og er álitið
að margir þeirra hafi farizt, og
einnig eyðilagðist verkstæðishiis
með mikilvægum áhöldum og
tækjum. úleð þessu skemmdar-
verki hafa Þjóðverjar misst rixikil-
vægasta flugvöll sinn í Danmörku
og um 40 flugvélar.
(Frá danska sendiráðinu).
Nákvæmar fréttir hafa nú borizt af
keppninni um’ skákmeistaratitil Sovét-
ríkjanna í sumar. Keppendur voru 17'
og baráttan um efstu sætin afar hörð.
Smyslov tók fomstuna í upphafi og var
með 6/1 vinning eftir 7 umferðir. I 8.
umferðinni tefldi hann við Botvinnik,
sem vann eftir mjög harða skák. Eftir
það virtist Smyslov mis^a kjarkinn og
Botvmnik varð lang-efsuir mcð 12/2
vinning af 16 og sýndi ei'riu sinni enn,
að hann cr sterkasti skákmaður Sovét-
ríkjanna. Næstur varð Smyslov með
10/2 vinning. Boleslavsky fékk 10 vinn-
inga, Flohr (j/x, Makagonov og Mik-
enas 9, Tolush 8/2 Liliepthal, Sokolsky
og Veresov j/2, Kotov, Khavin, Lissit-
zin og Ragosin 7, Bronstein 6/2, Aala-
tortsev // og Ravinsky 4V2 vinning.
Botvinnik tapaði fyrir Tolush og
Bronstein, gerði jafntefli við Makagon-
oy, Sokolsky og Ragosin. en vann alla
hina. '
Flohr tapaði aðeins 2 skákum, en
gerði 9 jafntefli.
Hér birtist úrsiitaskákm á mótinu.
V. SMYSLOV M. BOTVINNIK
HVÍTT SVART
1. e2—ey . £7—e6
Botvinnik líkar vel við franska lcikinn
og leikur sjaldan annað gegn kóngs-
peðsbyrjun ög er óhræddur við að mæta
áður undirbúnum afbrigðum, sem aðr-
ir meistarar myndu óttast.
2. Ú21—dj dy—dy
3. Rbi—c3
Gefur andstæðingnum færi á að koma
að eftirlætisleik sínum. 3. Rda hefur
verið mikið teflt undanfarið.
3.......... Bf8—by
Gefur meiri sóknarmöguleika heldur en
Rf6 eða dxe. Leikurinn á vel við skák-
stíl Botvinniks og er engin furða, þótt
hann leiki honum alltaf.
4- e5
Aljechin hefur oft leikið í þessari stöðu
Dg4 eða 33 og jainvcl Bd2, en þessi
leikur er samt beztur.
5 ................ C7~C5
6. <i2—<?3 ....
Kraftmeira en Bdz. Sovétmeistararnir
virðast mjög hrifnir af þessum leik.
Leikur Bpgoljubovs, ^4x05, sem ég lék
á móti Botvinnik á A.V.R.O.-mórinu,
er líka reynandi.
5.................. Bbqxcy
Eðá 5. . . cxd; 6. a^xB, pxR; 7. Rf3!
og hvítur hefur ágæta stöðu, þótt hann
eigi peði minna.
6. bixcj Rg8—ej
7. a3—a4
Til þess að koma biskupnum á skálín-
una 83—f8, en leikunnn er vafasamur.
Lajos Steiner, sem þekkir franska leik-
inn manna bezt, hefur oft með góðum
árangri leikið I14—115 og síðan við tæki-
færi hafið sókn með kóngspeðunum.
7 .... Rb8—c6
8. Rgi—/3
Ekki 8. Ba3 vegna 8. . .pxp; 9. pxp,
Da5f.
8 ................. Dd8—a5!
Gagnsóknm hefst undir eins.
9. Bci—d:2 ....
Hvítur er í vandræðum með framhald-
ið. Eftir hinn gerða leik er lítið varið
í 34. Til greina kom 9. Dda.
9 .... . c5—c4!
10. Rf3—g5
Til þess að losa um f-peðið. 10. I14 var
stérkt.
10 .... hj—h6
11. Rg5—h3 kej—gú
Nú er riddarinn kominn á öruggan
stað og greiðir það mjög fyrir svört-
um.
12. Ddi—f3 ....
12. Í4 og svo g4 og e. t. v. Í5 var
miklu kröftugra. Mannakaupin sem
hvítur undirbýr mcð þessum leik, bæta
aðeins stöðu svarts.
12..... Bc8—dj
13. Rh3—/4 Rg6xfy.
14. Df3xff Rc6—ej!
15. Ú2—hy. BdyxaqU
Þó að menn svarts séu dreifðir um allt
borð, þá gefur hann sér tíma til að
drepa peðið. Ástæðan til þess að hann
sleppur með það er sú, að rnenn hvíts
vinna ekki nógu vel saman, en það
þurfti nákvæma athugun frá Botvinn-
iks háltu til þess að sjá, að hann
skemmdi ekki stöðu sína með því.
15. hy—h5
Réttur leikur á röngum tíma. 16. Be2
hefði gert svörtum mun erfiðara fyrir,
því að ef þá 16. . . Db^, þá 17. Bdi og
hvítur verst liótuninni Bxc2 án þess að
eyða í það tíma svo að teljandi sé.
16..... Da5—b5!
Hótar Bxc2.
17. Kei—di Ha8—c8
Krafturinn og hraðinn í Icikjum Bot-
vinniks cr geysilegur. Nú kemur hann
hróknttm í taflið og vinnur tíma um
leið.
18. Bd2—ci ....
J Tímatap, cn hvítur hefur þegar lárið
snúa á sig. 18. Be2, Hc6, 19. g4 kom
ekki til gteina vegna 19. ..Bxc2fl; 20.
KxB, Db3f; 21. Kci, Hb6.
18. .... Hc8—c6
19. Bfi—e2 Hc6—a6
20. Kdi—d2 ....
Svartur hefur í síðustu leikjunum bætt
stöðu sína og unnið pcð í vtðbót. En
kóngsstaða hans virðist veik, þar sem
flestir menn hans eru drottningarmeg-
in á borðinu.
20...... o—o/
Þessi leikur þarfnaðist mjög nákvæmr-
ar athugunar.
2I- Z2~£4
Gefur svörtum færi á að sprengja peð-
stöðuna. Freistandi var 21. Ba3, en eft-
ir 21. ..Bxc2!I; 22. BxH, Dbæ!! er
hvítur glataður vegna frásk.ákarinnar
Bd3.
22...... /7—f6-'
Ntj getur svartur líka sótt á kóngs-
megin.
22. e5xfó Hf8xf6>
23- DJl c7
Skynsamlegra var 23. De3.
23. .... Hf6+fj
24. Dcj-^-d8 Kg8—hj
25. /2-/4
Reynir að komast í sókn.
25...... Db5—<?5
26. Dd8—b8
Gefur svörtum tæktfært ttl alveg ó-
venjtilega fallegrar „kombinasjónar“.
Eftir drottningarkaupin var staða hvíts
alls ekkt vonlays, þótt hann hefði peði
minna.
26. ... . , - Rej—c6
27. Db8—c8 Hfj—ej!
28. De8—g6 Khj—g8
29. Bci—a3 ....
Smyslov hefúr auðsjáanlega treyst á
þennan leik, enda sýnist svartur hér
um bil glataður.
29 .... 1 e6-—e5U!
Botvinnik hefur sennilega haft þenn-
an leik í huga, þegar hann lét 25. leik
sinn.
30. f4xe5
Ef 30. BxH, þá 30. . .RxH og drottn-
ing livíts er töpuð! Eða 30. Df3, exd.
30 ............... Rc6xdyl!
Miklu sterkara en 30. ..Rxt’5; 31.
DxH, DxD; 32. BxH og hvítur hefur
betur.
31. Ba3—b4 ....
Skársti leikurinn. Mörg svör koma til
greina, sem hér um vil bjarga skák-
inni, en ekkert alveg fullnægjandi. T.
d. 31. BxH, HxD; 32. pxH, RxB; 33.
Framhald á 8. síðu.