Þjóðviljinn - 23.11.1944, Side 7

Fímmtudagur 23. nóv. 1944.
ÞJÖÐVILJINN
p

ANTON P. TSÉKKOFF:
GRESJAN
JACK LONDON:
Skipsdrengurinn á Blossa
hinar skúturnar, að undanteknum Draugnum, sem far-
ið hafði á land. Hraðskreið til samlætis.
Seinni hluta dags var komið logn og sumarblíða.
Það lítur ekki vel út, sagði Friskó Kiddi um kvöld-
ið, þegar Franski Pési var farinn í heimsókn til Nelsons.
Hvað lítur ekki vel út, spurði Jói.
Veðrið. Það lygndi of fljótt. Það náði ekki að blása
út, og það hættir ekki fyrr en það er búið. Það getur
byrjað á nýjan leik, hvenær sem er, ef mér ekki skjátl-
ast.
Hvert förum við héðan? spurði Jói. Aftur á ostru-
miðin?
Friskó Kiddi hristi höfuðið. Eg veit ekki hvað
Franski Pési hyggst að gera. Það fór í hundana hjá hon-
um bæði með járnið og ostrurnar, og hann er svo æfur
yfir því, að hann er vís með að aðhafast eitthvað háska-
legt. Eg mundi ekki furða mig á því, þó að hann færi
nú með Nelson til Reddvodd City. Það er einhvers stað-
ar þar, þetta, sem þeir þafa talað svo mikið um, og ég
sagði þér frá.
Eg vil engan þátt eiga í því máli, sagði Jói ákveðinn.
Auðvitað ekki, svaraði Friskó Kiddi. Enda þar sem
Nelson verður með sína tvo menn, auk Franska Pésa,
ímynda ég mér, að þín þurfi ekki við.
XVI. Kistill Friskó Kidda.
Eftir þetta samtal lágu drengirnir þegjandi á ká-
etuþakinu. Síðan reis Friskó Kiddi á fætur, fór inn í
káetu og kveikti Ijós. Jói heyrði hann dunda þar eitt-
hvað og litlu síðar kalla á hann lágt. Þegar hann kom
niður, sá hann Friskó Kidda sitja á öðrum bekknum
með sjómannakistil á hnjánum og með vandlega sam-
anvafið myndablað í hendinni.
Er þetta líkt henni? spurði hann og fletti sundur
blaðinu og sýndi Jóa.
Á hálfri blaðsíðu úr tímaritinu var mynd af tveimur
stúlkum og einum dreng, sem sátu í stóru, fornfálegu
þakherbergi og virtust vera á ráðstefnu. Stúlkan, sem
var að tala, sneri andlitinu fram á myndinni, en það
sá aftan á hin börnin.
Hverri? spurði Jói, og leit undrandi á Friskó Kidda.
Henni — henni — systur þinni, Bessí?
Hann átti bágt með að stama fram orðunum og tal-
aði af auðmýkt eins og það væri um eitthvað ósegjan-
Iega héilagt.
Jói varð í fyrstu alveg ráðalaus. Hann gat ekki fund-
ið neitt samhengi milli þessara tveggja stúlkna og að
hinu leytinu voru allar stúlkur of auðvirðilegar verur
til þess að nokkur maður eyddi tíma til umhugsunar
um þær. Hann stokkroðnar reyndar, hugsaði hann, þeg-
ar hann sá, að Friskó Kiddi varð litverpur. Hann reyndi
að bæla niður hláturinn, sem ætlaði að sprengja hann.
Nei, nei, hættu! hrópaði Friskó Kiddi og hrifsaði til
sín myndablaðið og lagði það með skjálfandi fingrum
í kistilinn aftur. Svo sagði hann lægra: Eg hélt — hélt,
að þú mundir ef til vill skilja mig og — og
Varir hans titruðu og augun voru óvenjulega vot og
gljáandi, þegar hann sneri sér undan.
Á næsta augnabliki sat Jói við hlið hans á bekknum
og lagði handlegginn utan um hann. Knúinn af ein-
hverju óþekktu valdi gerði hann þetta án þess að gera
sér grein fyrir því. Fyrir viku síðan hefði honum ekki
dottið 1 hug, að hann mundi henda jafnskrítið — vefja
handleggjunum utan um mittið á strák. En nú — nú
fólk, þið ætlið að myrða mig til
að ná peningunum mínum, það
verður svo að vera, ég mun
ekki vera sá fyrsti og verð ekki
sá síðasti, margir kaupmenn
eru drepnir á kránum. En hvers
vegna ætlið þið, gott fólk, að
drepa samferðamann minn?
Hví á hann að líða fyrir mína
peninga? Og hann sagði þetta
svo raunalega Húsbóndinn svar
aði honum: Ef við látum hann
lifa, vitnar hann gegn okkur.
Það er sama, hvort drepnir eru
tveir eða einn. Lesið bænir ykk
ar og verið ekki með neitt fleip
ur. Við lögðumst á hnén og fór-
um að biðjast fyrir. Kaupmað-
urinn minntist barna sinna, ég
var þá ungur og mig langaði til
að lifa. Við horfðum á helgi-
myndirnar og báðumst fyrir af
hrærðu hjarta- Kona kráareig-
andans komst við og sagði:
Góðu menn, berið ekki illan
hug til okkar á himnum og
biðjið guð að refsa okkúr vægi-
lega fyrir afbrot okkar, því að
það er neyðin, sem .rekur okkur
til að gera þetta. Og við báðum
og báðum og grétum og guð
bænheyrði okkur. í sama bili
og húsbónainn þreif í skeggið
á kaupmanninum til að skei’a
hann á háls, var banð á glugg-
ann. Við hrukkum öll við og
einhver kallaði fyrir utan: Pét-
ur Georgsson, ert þú þar?
Flýttu þér og komdu! Fólkið
heyrði þetta og þaut burtu- Við
flýttum okkur að leggja á hest-
ana og þeysa af stað.
Hver barði á gluggann?
spurði Dímoff.
Á gluggann? Það hlýtur að
bafa verið einhver helgur mað-
ur eða engill, því að það var
enginn fyrir utan. Við ókum
burt.. . Guð hafði bænheyrt
okkur.
Pantelí sagði fleiri sögur,. og
í þeim öllum var getið um
langa hnífa, og þær voru allar
líkar hver annarri. Hafði hann
heyrt þessar sögur sagðar, eða
hafði hann búið þær til sjálf-
ur fyrir löngu og trúði því nú,
að hann hefði ratað í þessi æv-
intýri? Eitt er víst, allar hans
sögur voru skáldskapur, hann
talaði aldrei um það sem gerzt
hafði í lífi hans, og Jegorúska
trúði þeim öllum.
Þeir voru allir hljóðir á eft-
ir og hugsuðu um hvað lífið
væri ægilegt. Það er sama hve
hræðilegar sögur Rússum eru
sagðar um morð og langa hnífa,
þeir vefengja þær ekki nema
þeir hafi komizt í náið sam-
band við menntun. Krossinn við
veginn, dökkir ullarpokarnir,
víðáttumikil gresjan, mennirn-
ir kringum bálið — allt var
þetta svo hræðilegt og litríkt,
að svona sögur bliknuðu við
hliðina á því.
Allir átu graut sinn úr pott-
mum, nema Pantelí, sem át úr
trébolla. Skeiðin hans var úr
grátviði og á hana skorinn
kross. Jegorúska leit á hann og
?nundi eftir lampaglerinu, sem
hann hafði drukkið með og
spurði Stjopka lágt:
Af hverju borðar gamli mað-
urinn út af fyrir sig?
Hann er gamaltrúarmaður,
hvíslaði Vassja og það var eins
og hann væri að telja upp lesti
hans.
Allir þögðu, þeir fepgu ekki
af sér að tala um daglega hluti
eftir þessar sögur. En allt í
einu brást Vassja við, starði út
í loftið og hlustaði.
Hvað er þetta? spurði Dímoff.
Einhver er að Koma.
Hvar sérðu hann?
Þarna eitthvað hvítt.

urinn gaf bændunum þrjú
hundruð rúblur, og mér gaf
hann fimm gullpeninga og skrif
aði hjá sér nafn mitt. Það var
sagt, að fundizt hefðu manna-
bein í kjallaranum. Bein ...
þeir höfðu þá drepið menn til
fjár og grafið þá þarna, þeir
fengu síðan makleg málagjöld.
Þegar Pantelí var búinn með
söguna leit hann a áheyrendur
sína, sem horfðu þegjandi á
hann. Vatnið sauð í pottinum
og Stjopka var að fleyta ofan
af honum.
Ertu búinn að ná flotinu?
spurði Kírúa lágt
Bíddu við ... næstum.
Stjopka sótti litla tréskál í
einn vagninn og lét í hana feit-
ina. Hann hafði ekki augun af
Pantelí.
Öðru sinni vár ég líka í fylgd
með kaupmanni, sagði Pantelí
í lágum rómi og starði út í
húmið. Hann hét Pétur Georgs-
son, man ég, það var góður
maður. Við áðum eins og í fyrra
skiptið, hann svaf inm, en ég
hjá hestunum. Fólkið á kránni
var vingjarnlegt, en samt gat
ég ekki sofið, ég hafði svo
skrýtna tilkenningu fyrir hjart-
anu. Hliðið var opið, og það
var margt fólk, ég var ekki
hræddur um sjálfan mig. Allir
sváfu. Um miðja nótt lá ég í
bæli mínu og gat ekki sofið
frekar en ugla, það var brátt
tími kominn til að halda af
stað. Þá, drengir, heyrði ég
nljóð, túp-túp-túp, einhver var
að læðast inn til mín. Eg gægð-
ist út og sá kvenmann, berfætt-
an og í náttkjólnum einum.
Hvað vilt þú? spurði ég, og hún
fór að skjálfa, andlit hennar
var afskræmt af hræðslu. Farðu
a fætur, góði maður, sagði hún,
íólkið situr á svikráðum við ykk
ur, ég heyrði húsfreyjuna vera
að hvíslast á við mann sinn.
Jæja, þessi tilkenning fyrir
hjartanu var þá fyrirboði ein-
hvers. Hver ert þú? spurði ég.
Eldabuskan. Eg fór þá á fætur
og inn til kaupmannsins. Það
er illt á seiði, Pétur Georgsson,
sagði ég. Vaknaðu, við verðum
að flýja. Hann var að klæða
sig, þegar dyrnar opnuðust og
heilaga guðs móðir! inn komu
hjónin og þrír menn með þeim,
þau höfðu fengið vinnumennina
til að vera með sér í þessu.
Kaupmaðurinn hefur mikið af
r^eningum, við skulum skipta,
hafa þau sagt Þau voru öll
fimm með langa hnífa. Hús-
bóndinn lokaði dyrunum og
sagði; Farið með bænirnar ykk
ar, ferðamenn, en ef þið hljóð-
ið, þá drepum við ykkur áður
en þið getið beðist íyrir. Eins
og við gætum hljóðað'. Eg hafði
kökk í hálsinum og kom ekki
orði upp. Kaupmaðurinn fór
að gráta og sagði: Góða. kristna
Sextugasta og níunda grein
Kóransins er áminning til illa
Ivntra hjóna og hljóðar svo^
„Hjörtu yðar eru hörð eins og
steinarnir eða harðari, því að
úr klettum getur streymt vatn
og björgin geta klofnað af guðs
ótta. Og sannarlega lætur drott
inn ekki framferði yðar ó-
hegnt.“ Þessi orð eru svo rit-
uð með al á brjóst tveggja, til
þess gerðra, vaxlíkneskja og
þau síðan grafin. Við þetta á
samlyndi hjónanna að batna.
•
Því er oft við brugðið hvern-
ig rithöfundar lifi og hrærisl
með söguhetjum sínum. Til
dæmis er sagt, að þegar Gust-
ave Flaubert ritaði kaflann um
sjálfsmorð frú Bovary, hafi
hann hvað eftir annað fengið
uppsölur, því að hann gerði sér
í hugarlund, að hann hefði sjálf
ur tekið inn arsenik.
•
Presturinn var kominn að hús
vitja og var að tala við móður
barnanna. Þá kemur elzti dreng
urinn inn og veifar rottu í hend
inni.
„Vertu ekki hrædd mamma,
hún er dauð. Við lömdum og
börðum rottuf jandann með
spýtu, þangað til-----“ (Hann
kemur auga á prestinn.) „------
þangað til guð tók hana til sín.“