Þjóðviljinn - 17.02.1945, Blaðsíða 5

ÞJÖÐVILJINN — Laugardagur 17. febrúar 1945
lilÓÐyiLÍl
Útgefandi: Sameiningarjlokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurður Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Emar Olgcirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 12, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 2181*.
Áskriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Víkingsprent h.f., Garðastrœti 17.
Reykjavík og togaraútgerðin
Keykjavík byggir tilveru fyrst og fremst á togaraútgerð-
inni, svo sem oft hefur verið fram tekið. Hnigni togaraútgerð-
inni verulega, þá hefur það i för með sér atvinnuleysi og eymd
í Reykjavík. Efling togaraútgerðarinnar er því mál, sem varðar
alla Reykvíkinga. Og ennfremur er það vitanlegt að reykvíski
togaraflotinn hefur löngum reynzt drýgsti aðilinn við að útvega
þjóðinni þann erlendan gjaldeyri, sem hún þarf til þess að geta
lifað menningarlífi.
Efling togaraflotans í Reykjavík verður því eðlilega einn af
stærstu þáttunum í þeirri nýsköpun, sem nú þarf að hefjast í
atvinnulífi voru.
Eftir síðustu heimsstyrjöid voru aðeins sárfáir togarar eftir
í Reykjavík. En fljótt var keypt í skarðið og meira til. 1924 var
svo komið að íslendingar áttu 49 togara og voru flestir þeirra
gerðir út frá Reykjavík, en nokkrir úr Hafnarfirði.
Síðan hefur togurunum fækkað, svo sem kunnugt er.
Nú er svo komið að aðeins eru eftir 29 togarar á íslandi og
eru 15 af þeim reykvískir.
1924 munu íbúar Reykjavíkur hafa verið rúm 20 þúsund og
togaramir hér yfir 40. — 1944 eru íbúamir yfir 40 þúsund en
togaramir aðeins 15.
Það er auðséð að hér þarf skjótra og einbeittra ráðstafana
við, enda er nú öll aðstaða betri en eftir síðasta stríð og létu
þáverandi togaraútgerðarmenn sér ekki fyrir brjósti brenna að
kaupa til landsins tæpa 40 togara á fimm árum. Og átti landið
samt ekki eins mikla sjóði erlendis þá og nú. Og þörfin fyrir
fiskframleiðslu vora var heldur ekki eins gífurleg og nú.
Bæði hið opinbera og einstaklingar munu þegar vera farin
að gera ráðstafanir til þess að efla á ný togaraútgerðina og þurfa
allir kraftar að leggjast á eitt með það eins og aðra höfuðþætti
í nýsköpun atvinnulífsins til sjávar og sveita. Einstaklingar og
félög, bæir og ríki, allir þurfa að leggja fram sinn skerf til þess
að stórfelld aukning togaraflotans megi sem fyrst verða veruleiki.
Reykvíkingar byggðu á því herrans ári 1943 íbúðarhús fyrir
92 milljónir króna. Ekki vantar það að þörf sé hér á íbúðarhús-
um, fleiri en þessi upphæð sýnir. En þörfin á togurunum er ekki
minni. Og því fé, sem til þeirra er varið, er um leið efnahagslegi
• fkomugrundvöllurinn fyrir þá sem í húsunum búa. Fyrir um 90
nilljónir króna myndu að líkindum fást milli 40 og 60 togarar,
allt eftir því hvar og hvenær þeir fást keyptir. Því fé, sem til
togarabygginga væri varið, er því ekki síður vel varið en hinu.
Fram undan oss liggur það verkefni að tryggja öllum vinnu
við sem arðbærust störf, — að bægja hinu þunga böli atvinnu-
leysisins frá dyrum verkamanna. Það er síður en svo að atvinnu-
]• ótavinnan (meiningarlaust klakahögg) sé einhver hugsjón
vsrkalýðsins, — eins og afturhaldið vill vera láta. Hún er neyð-
arbrauð, skipulagður sultur í hans augum.
Hugmynd verkamanna er þvert á móti ‘ fullkomin tæki til
að framleiða með þær afurðjr, sem ísland er auðugast af. —
Etór, nýtízku togarafloti er mikilvirkasta framleiðslutækið fyrir
íiskveiðar vorar.
Fyrir Reykjavík er stór togarafloti, miklu stærri en Reykja-
v'k hefur nokkru sinni fyrr hafl lífsskilyrði, — grundvöllur að
allri annarri atvinnu, verzlun og iðnaði, sem hér er rekin.
Samningarnir um færeysku
skipin lagðir fyrir Alpingi
í gær var lögð fyrir Alþingi tillaga til þingsályktunar um
leigu á færeyskum skipum o. fl., og er þar birt sem fylgiskjal
samningurinn sem gerður var um leigu á færéysku skipimum
til fiskflutninga. i
Tillagan og samningurinn er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að samþykkja samning þann um leigu á
færeyskum skipum, sem preutaður er sem fylgiskjal með þessari
þingsályktunartillögu, og jafnframt að heimila ríkisstjóminni
að leigja skip þessi öðrum eða annast rekstur þeirra, ef þörf
krefur.
FYLGISKJAL
Samningur um leigu á Færeysk-
um skipum til fiskflutninga.
1. gr.
Samningur þessi er gerður
milli íslenzka hluta íslenzk-fær-
eysku samninganefndarinnar f.
h. ríkisstjórnar íslands, hér eft-
ir nefndur leigutaki, og fær-
eyska hluta sömu nefndar f. h.
færeyskra yfirvalda og félaga,
sem hinn 13. janúar 1945 hafa
samþykkt að senda færeysku
samninganefndina til íslands,
sem og f. h. eigenda skipa þeirra,
sem um er að ræða, hér eftir
nefndur leigusali.
2. gr.
Leigusali leigir leigutaka þau
skip, sem nánar éru tilgreind í
viðfestri skrá, merktri I, til flutn
inga á ísvörðum fiski frá íslandi
til Bretlands.
3. gr.
Leigusamningur hvers skips
um sig gildir frá þeim degi, er
skipið er ferðbúið til siglingar
frá Færeyjum til íslands. Leigu
málanum lýkur í Færeyjum 1.
júní 1945 eða síðar, eftir því,
hvernig stendur á heimferð
skipsins að lokinni síðustu ís-
fiskferð þess. þeigutaki skal
skila skipinu í heimahöfn þess
í Færeyjum.
4. gr.
Auk þeirra skipa, sem getur
í 2. gr., leigir leigusali ennfrem-
ur út þau skip, sem greind eru
á viðfestri skrá, merktri II.
Leigusamningur þeirra skipa er
gerður í sama augnamiði og
hefst á sama hátt og áður get-
ur, en leigusamningurinn gildir
áfram til 15. október eða síðar,
eftir því, hvernig stendur á heim
ferð skipsins að lokinni síðustu
ísfiskferð þess. Leigutaki skal
skila skipinu í vetrarfestum og
bannig, að segl og kaðlar séu-
tekin niður í heimahöfn þess í
Færeyjum, þó þannig, að leigu-
samningnum ljúki í síðasta lagi
tveim sólarhringum eftir komu
skipsins til heimahafnarinnar.
5. gr.
Leigusali skal láta skipin af
hendi ferðbúin og í haffæru á-
standi, og skulu þau hafa full-
kominn útbúnað, eftir því sem
venja er til, til ísfiskflutninga.
Skipunum skulu fylgja öll þau
tæki, sem þau hafa og krafizt
er í millilandasiglingum.
Leigusali skal á leigutíman-
um greiða öll þau útgjöld, sem
á falla til þess að skipin haldist
1 haffæru ástandi, og ennfremur
skal hann greiða allan kostnað
af viðhaldi og viðgerðum á skipi
og tækjum þess, þ. á. m. á vél
skipsins.
Nú þarf að greiða kostnað af
viðgerðum eða viðhaldi á leigu-
tímanum, og ber þá leigutaka
að sjá svo um, að hagsmuna
leigusala sé gætt þannig, að við-
gerðir cg viðhald fari fram eins
fljótt og ódýrt og unnt er og í
Færeyjum, ef óskað er og ef það
er hægt án verulegrar tafar fyr-
ir skipið.
Verði ákvæðum þessarar grein
ar ekki framfylgt, getur leigu-
taki fyrirvaralaust sagt upp
leigusamningi hlutaðeigandi
skips, enda hafi hann áður án
árangurs sent umboðsmanni
leigusala kvörtun þar um.
I
6. gr.
Leigusali ræður skipstjórnar-
menn og skipshafnir, og skulu
þeir vera Færeyingar. Stærð
skipshafna skal vera eins og
venja er til á hlutaðeigandi skipi
7 eða 8 manns.
7. gr.
Skipstjórnarmenn og skips-
hafnir skulu ráðnar samkvæmt
ákvæðum hinna færeysku samn-
inga, sem gílda árið 1915 milli
Færöernes Fiskimannafelag ann-
arsvegar og Föroya Skipara- og
Navigatörfelag, Föroya Fiski-
mannafelag og Suduroya Fiski-
mannafelag hins vegar, en þó
með eftirfarandi breytingum
með tilliti til útreiknings á á-
góðahluta skipstjóra og áhafnar.
a) Verð fisks, sem keyptur er
á íslandi, má ekki fara fram úr
því verði, sem gilti árið 1944, og
gera skal ráð fyrir því, að verði
breytingar á hámarksverði fisks
í Bretlandi miðað við verðið
1944, skuli verð þess fisks, sem
keyptur er á íslandi, breytast í
sama hlutfalli.
b) Ekki má leggja umboðslaun
við innkaupsverð fisksins.
c) Þegar svo stendur á, að skip
ið flytur vörur frá Bretlandi, má
ekki reikna útgjöld til kaupa á
ís hærra verði en venjulegt inn-
kaupsverð á ís er 1 Bretlandi.
d) Leigutaki skal tryggja fisk
farminn fyrir væntanlegu sölu-
verði óskertu, og farist skipið,
skal vátryggingarupphæð farms
ins lögð til grundvallar við út-
reikning ágóðahlutans sem sölu-
verð farmsins.
Samningarnir fylgja merktir
III og IV.
8. gr.
Leigan fyrir þau skip, sem
nefnd eru í 2. gr., er ákveðin
sem föst mánaðarleiga að grunn
upphæð 3000 færeyskar krónur,
en þar við bætist upphæð, sem
nemur í færeyskum krónum 6
sinnum fjölda fiskkassa (a 1
cwt) þyngd upp úr skipi, sem
skipið getur undir venjulegum
kringumstæðum flutt til Bret-
lands.
Leigan fyrir þau skip, sem
nefnd eru í 4. gr., e.r ákveðin sem
föst mánaðarleiga og er reiknuð
eins og hér segir:
1. fyrir skip, sem taka allt að
1400 kassa þyngd upp úr skipi,
7 færeyskar krónur á kassa.
2. fyrir skip, sem taka 1400
kassa eða meira, grunnupphæð,
sem nemur 3000 færeyskum
krónum, að viðbættum 5 færeysk
um krónum á hvern kassa.
Leigan greiðist mánaðarlega
fyrir fram.
9. gr.
Með tilliti til hleðslumagns
skips, sem reiknað er út eftir
vegnum kössum af fiski í Bret-
landi, má lagfæra útreikninginn,
þegar leigusamningnum lýkur, í
hlutfalli við þann kassafjölda,
sem hvert einstakt skip hefur
landað að meðaltali á leigutím-
anum, en annars skal fyrst um
sinn reiknað eftir þeirri tölu,
sem eigandinn hefur tilkynnt,
sem hleðslumagn skipsins.
10. gr.
Leigutaki skal greiða allan
kostnað, hvers kyns sem er, við
rekstur skipsins á leigutíman-
um, að undanteknu viðhaldi og
viðgerðum á skipunum.
Að því er snertir vátryggingu
skipanna, skulu vátryggingar-
upphæðir þeirra haldast óbreytt-
ar frá því, sem nú er, nema því
aðeins, að sérstakar ástæður til
hækkunar séu fyrir hendi. Skip-
in sjálf skulu tryggð í færeysk-
um tryggingafélögum, bæði að
því er snertr sjóvátryggingu og
stríðstryggingu. Ennfremur skal
öll skyldutrygging á sjómönnum
og munum þeirra vera í Færeyj-
um eins og venjulega.
Reynt verður að ná allsherj-
ar samkomulagi, að því er snert
ir iðgjaldagreiðslur, við hlutað-
eigandi færeysk tryggingafélög,
en til þeirra verður leigutaki að
sjálfsögðu að senda allar nauð-
synlegar tilkynningar. Vátrygg
ingarnar skulu vera í nafni leigu
sala, og afgangur, sem seinna
kynni að koma fram í sambandi
við vátryggingarnar, fellur leigu
sala í skaut. Að því er snertir
þau skip, sem getur í 2. gr., skal
leigutaki greiða helming af hin-
um fastumsömdu árstryggingum
auk iðgjalda fyrir hverja ferð,
þó því aðeins, að hann hafi haft
skipið á leigu í 3 mánuði að
minnsfa kosti. Að því er tekur
til þeirra skipa, sem getur í 4.
gr., skal leigutaki greiða allar
tryggingar skipsins það ár.
Það skal þó fram tekið, að það,
sem stríðstrygging skipsins sjálfs
fer fram úr %% á missiri af
V\% fyrir hverja ferð, skal greitt
af leigusala.
11. gr.
Verði stöðvun á rekstri skips-
ins vegna viðgerðar af völdum
sjótjóns eða annars tjóns á skipi
eða vél, greiðist ekki dagleiga
fyrir þann tíma, sem viðgerð eða
stöðvun stendur, fram yfir 2 sól-
arhringa í einu. Hér er ekki átt
við stöðvun, sem leiðir af eðli-
legu viðhaldi.
12. gr.
Leigutaka er heimilt að flytja
vörur frá Bretlandi til íslands
með þessum leiguskipum.
í þeim ferðum, sem skipin
koma við í Færeyjum á leiðinni
frá Bretlandi til íslands til þess
að skipta um áhpfn (sjá næstu
gr. hér á eftir), getur leigusali
krafizt þess, að skipin flytji vör-
ur frá Bretlandi til Færeyja, ef
það er mögulegt án óeðlilegra
tafa. Fyir slíkan farm skulu
greidd hin opinberu færeysku
farmgjöld, sem hér fylgir eintak
af, merkt V.
13. gr.
í þriðju hverri ferð leiguskips
til íslands skal það koma við í
Færeyjum til að skipta um á-
höfn, með tilvísun til gildandi
samnings (fskj. IV), en viðdvöl
þess þar má þó ekki vera lengri
en 48 tímar, nema sérstaklega
sé um samið hverju sinni við
umboðsmann leigutaka í Færeyj
um.
14. gr.
Komi í ljós, að leigutaki hafi
ekki fulla þörf hinna leigðu
skipa til flutnings á ísvörðum
fiski til Bretlands, er honum
heimilt að nota skipið við strend
ur íslands á annan hátt, enda
missi skipstjóri eða skipverjar
einskis í launagreiðslum.
15. gr.
Skipstjóra og öðrum skipverj-
um ber að rækja starf sitt af
kostgæfni. Einnig er þeim skylt
að sjá um, að skipin láti úr höfn
þegar þau eru ferðbúin, svo
framarlega sem veður hamlar
ekki slíku. Verði misbrestur á
þessu, er leigutaka heimilt að
segja upp leigu á hlutaðeigandi
skipi fyrirvaralaust, enda hafi
hann áður án árangurs sent um-
boðsmanni leigusala kvörtun
þar um.
16. gr.
Leigutaki samþykkir, að skip-
in flytji áh sérstaks endurgjalds
færeyskt verkafólk og sjómenn
og báta og útbúnað, sem þeim
kynni að fylgja, frá Færeyjum
til íslands, annaðhvort um leið
og leigutímirln hefst eða þegar
skipin koma við í Færeyjum
seinna á leið til íslands. Einnig
samþykkir leigutaki að flytja
verkafólk og sjómenn o. s. frv.
frá íslandi til Færeyja í tveim
síðustu ferðum hvers skips á
leigutímanum. Þessi flutningur
verður fram að fara án sérstakra
óþæginda eða tafar.
17. gr.
Framleiga er heimil, en þó
skal leigutaki bera fulla ábyrgð
á öllum skuldbindingum, sem
hann hefur tekið á sig samkv.
samningi þessum.
18. gr.
Nú hættir stríðið í Evrópu á
samningstímabilinu, og getur þá
hvor samningsaðili um sig sagt
upp samningnum með 30 daga
fyrirvara, en uppsögn getur því
aðeins komið til greina, að stríðs
lokin hafi í för með sér verulega
breyttar aðstæður til ísfiskflutn-
inga.
19. gr.
Leigutaka er skylt að fara vel
og sæmilega með skip og útbún-
að skips á leigutímanum.
20. gr.
Leigusali ber ekki ábyrgð
gagnvart leigutaka á skaða, sem
hljótast kynni af óhöppum, stöðv
un á rekstri eða slíku, og ekki
ber leigusali heldur ábyrgð gagn
vart leigutaka a skaða, sem
hljótast kynni af skyssu eða van-
rækslu skipstjóra eða áhafnar.
21. gr.
Nú ferst skip á leigutímanum,
og greiðir þá leigutaki leigu til
þess dags, sem skipið ferst, eða
ef ekki er vitað, hvaða dag skip-
ið ferst, þangað til fjórum dög-
um eftir, að síðast fréttist af
skipinu.
• 22. gr.
Ef skipið bjargar öðrum skip-
um eða veitir öðrum skipum
' hjálp, skal sá hluti björgunar-
launa eða greiðslu fyrir veitta
aðstoð, sem kemur í hlut út-
gerðarinnar, skiptast jafnt á
milli leigusala og leigutaka.
23. gr.
Allar greiðslur samkvæmt
samningi þesum skulu fara fram
| á þann hátt, að upphæðirnar
skulu greiddar í sterlingspurid-
um inn í færeyskan banka með
genginu 1 £ sterling = 22,40
færeyskar krónui'. Leigutaki
skal greiða bankakostnað við
yfirfærslu fjárins.
24. gr.
Sá sérstaki viðauki við hafn-
argjöld í Færeyjum, sem ákveð
inn var samkvæmt auglýsingu
pr. 60 23. desember 1942, að upp
hæð allt að 10 aurum af hverju
sterlingspundi, sem inn kemur
fyrir fisksölu skipanna í Stóra-
Bretlandi og samkvæmt sett-
um ákvæðum greiðist af þéim,
sem reka skipin, skal ekki taka
til leigutaka, þar eð viðaukinn,
ef hann gildir áfram, greiðist af
leigusala, einnig að því er snert-
ir þau skip, sem greinir í samn-
ingi þessum.
25. gr.
Um leið og leigusamningurinn
gengur í gildi í Færeyjum, skal
útbúinn listi, ef til kemur að við-
stöddum umboðsmanni frá báð-
um aðilum, um þær birgðir, sem
fyrir hendi eru af hráolíu, smurn
ingsolíu, kolum, steinolíu, tvisti,
þéttifeiti o. s. frv. Við lok leigu-
tímans er leigutaka skylt að
skila samsvarandi birgðum af
hverri tegund um sig. Ef slík skil
fara ekki fram eða ef leigutaki
Framh. á 8. síðu.
YÍnnustöÖYum
og verkiýdsfélögum
Alþýðubleðið og heildarsamningar
Fyrir þrem vikum birti Al-
þýðublaðið grein eftir svo-
nefndan , „Dagsbrúnarmann“
um „Kjör Dagsbrúnarmanna
eftir þriggja ára einingar-
stjóm“. Það var ætlun mín að
vekja athygli verkamanna á
þessari grein, en varð þó í und-
andrætti þar til nú.
Það sýnir sig, að þessi maður
hefur, eftir eigin upplýsingum,
„lítið hugsað um félagsmál" á
„undanförnum árum“. en hrekk
ur nú allt í einu upp við á-
huga á þeim, þar sem hann
hafi misst tvo janúardaga vegna
umferðarveiki og aðra tvo
vegna illveðurs.
Niðurstaða hans verður sú, að
ekki er hægt að lifa af Dags-
brúnarkaupinu. í því sambandi
fer hann hinum verstu ókvæð-
isorðum um formann Dagsbrún-
ar og allt starf félagsins undan-
farin ár. Til þess að gefa les-
andanum tækifæri til þess að
sjá, hverskonar manntegund
prýðir síður Alþýðublaðsins, vil
ég tilfæra nokkur af hans eig-
in orðum.
Eftir að hafa spurt, hvað
valdi því, að kaup hans og kjör
séu svo „miklu verri“ en ann-
arra starfandi manna í þjóðfé-
laginu, segir hann:
„Nokkuð getur það einnig
hjálpað til, að virða fyrir sér
myndina, sem blaðið (Þjóðvilj-
inn) flytur af Sigurði „eining-
arformanni“. í henni speglast
allar þær mannlegu eigindir
sem til þess þarf að snúa sigr-
um upp í ósigra, góðæri í ill-
æri“.
Já, Alþýðublaðspiltunum er
ekki vel við að horfa á mynd
af heiðarlegum verkamanni,
sem ekki hefur notað aðstöðu
sína til þess að stela sjóðum
Dagsbrúnar og sem ekki hefur
gefið yfirlýsingu um, að „eng-
in hætta“ sé á grunnkaupshækk
un.
Hann ségist lítið hafa hugs-
að um félagsmál, Alþýðublaðs-
pilturinn. Það er einmitt ein-
kenni hans og sálufélaga hans.
Þeir hafa ekki einu sinni haft
svo mikinn áhuga, að þeir fylgd
ust með félagsmálum, hvað þá
að þeir kæmu með neinar til-
lögur. Og þó, lagsbróðir þessa
manns, Jón S. Jónsson, flutti
tillögu um „15% áhættuþókn-
un“. Þeir eru þöglir um hana,
mennimir. sem þcra ekki að
horfa í angn Sigurdar Guðna-
sonar.
1 Ef einhver manndómur væri
í þéim, sem láta Alþýðublaðið
og Framsóknarflokkinn snúa
sér um fingur sinn, þá hefðu
þeir kannski haft rænu á að
rétta upp eina hönd á 1200
manna félagsfundi í febrúar
1944, þegar gengið var frá nú-
gildandi kaupsamningum. Og
þá hefðu þeir kannski haft
rænu á því að bera fram til-
lögu á félagsfundi í janúar,
eða Árni Kristjánsson haft
herkju í sér til þess að bera
fram tillögu í stjórn Dagsbrún-
ar um að samningum yrði sagt
upp til þess að hækka kaupið.
En þeir hugsuðu bara svo
lítið um félagsmál, vesalingam-
ir! Þeir fóru yfirleitt ekki á
stúfana fyrr en Alþýðublaðið
og Framsóknarflokkurinn skip-
aði þeim að reyna að kljúfa
Dagsbrún og koma henni und-
ir forystu stjómarandstöðunn-
ar. Fyrir þá frammistöðu hafa
þeir nú fengið „Tímann“ heim-
sendan.
En grein þessa nafnlausa
„Dagsbrúnarmanns" hefur og
annað og meira inni að halda.
Honum farast þannig orð:
,,„Einingarstjórnin“ Sigurður
Guðnason hefur með öðrum orð
I um f jötrað mig með lélegum
samningum á klafa þrældóms-
ins og sultar um ófyrirsjáanleg-
an tíma“
Með öðrum orðum: Ef nú
yrðu gerðir heildarsamningar
um kaup og kjör á grundvelli
núgildandi samninga Dagsbrún-
ar um t. d. eitt ár, þá væri það
„þrældómsklafi og sultar“.
Alþýðublaðið birtir þessa
grein athugasemdalaust, og ger
ir hana þar með að sínu máli.
En það þýðir svo mikið sem
það, að Alþýðublaðsmennirnir
eru hatrammir andstæðingar
heildarsamninga, sem 1400
Dagsbrúnarmenn guldu jáat-
kvæði við og sem er, burtséð
frá forminu, ein aðaluppistað-
an í núverandi stjórnarsam-
vinnu og stórmikið hagsmuna-
mál allrar verkamannastéttar-
innar.
Og þá er sú spurning eftir:
Hvers vegna kepptust B-lista
mennimir um það fyrir kosn-
ingamar í Dagsbrún, að lofa og
prísa stjórn Sigurðar Guðna-
sonar í Dagsbrún, lýsandi því
yfir, að þeir væru öllum hans
gerðum sammála að undanskil-
inni kosningu fulltrúa á Al-
þýðusambandsþing ?
Það var ekki nóg með það, að
þeir lýstu þessari aðdáun sinni
yfir í einkaviðtöluni: Þeir vott-
uðu það aðspurðir hver eftir
annan fyrir fullu húsi Dags-
bninarverkamanna. Svo langt
gengu þeir, að t hlutir, sem við
vorum kannski ekki alls kostar
ánægðir með sjálfir, voru allt
í einu orðnir ágætir. Jafnvel
Alþýðublaðið steinþagði.
Og svo koma þeir eftir kosn-
ingar, þessir nývöknuðu Alþýðu
blaðsmenn, og tárast.
Þetta fyrirbrigði er ekki ein-
leikið. Það verúur að segja
hverja sögu eÉlas og hún er.
Verkam mnastéttin er sem heild
heilbrigð, hún er á hraðri leið
til aukins þroska og skjánings
á allri aðsíöðu sinni. það
væri firra, að ætla, að meðal
svo fjölmeunrar stéttar væru
ekki menn iil, sem yrðu ófyrir-
leitnum ævintýramönnum eins
og stjórna randstöðunni í Al-
þýðuflokknum að bráð. Og enn-
þá meiri firra væri það, ef
verkamannastéttin kannaðist
ekhi sjalf við þetta.
Laugardagur 17. febrúar 1945 — ÞJÓÐVILJINN
Systir mín
MARGRÉT VALDEMARSDÓTTIR, yfirhjúkrnnarkona,
lézt að heimili sínu sjúkrahúsinu Sólheimum, 15. febrúar.
Jarðarförin ákveðin síðar.
Jón Valdemarsson.
Uppboðið í K. R.-húsinu
heldur áfram í dag og hefst kl. 10 f. h.
Borgarfógetinn í Reykjavík.
Undirföt,
nærföt og
náttkjólar.
.Verzlun H. Toft
Skólavörðust. 5. Sími 1035.
I. 0. G. T.
Unglingastúkan Unnur nr. 38
Fundur á morgun kl. 10
f. h. í G. T.-húsinu. Skýrt
frá afmælisfagnaðinum.
Innsetning embættismanna
o. fl.
Fjölsækið og komið með
nýja félaga.
Gæzlumenn.
Grein Gsionars Sieianssomr
í ÞAÐ EINA SKIPTI SEM
GUÐMUNDUR BOÐAÐI DYR-
HÓLAHREPPSMENN RÆKI-
LEGA Á FUND, VISSI HANN
AÐ ÞEIR GÆTU EKKI
KOMIÐ
Guðmundur spyr, hvort ég
sé búinn að gleyma því, þeg-
ar hann boðaði aðalfundinn
1943. — Nei, því hef ég ekki
gleymt. Fundarboðs þess munu
Dyrhólahreppsmenn . jafnan
minnast sem algilds dæmis um
þá „spekúlantsjón“ Guðmundar
að fyrirbyggja sókn þeirra á
félagsfundi. Vegna þess að marg
sinnis var búið að kæra hirðu-
leysi hans um fundarboðun,
þorði hann ekki annað en að
boða fund þennan rækilega og
er það eini fundurinn frá upp-
hafi sem reglulega var boðað-
ur út í Dyrhólahrepp.
En í þetta eina skipti sem
Guðmundur neyddist til að
boða fund svo að í nokkurri
mynd væri, sá hann um að það
yrði afboð fyrir Dyrhólahrepps
Það eru nokkrir verkamenn
í Dagsbrún af tegund þessa
nafnlausa „Dagsbrúnarmanns“,
sem láta Alþýðublaðsklíkuna
brjála dómgreind sína og fá sig
til þess að gera sig að athlægi
og viðundri. Sumir þessara
verkamanna meina ekki neitt
illt. Þeir eru bara ruglaðir af
stefnulausu þvaðri Alþýðu-
blaðsins. Hinsvegar eru aðrir,
að vúa fáir, sem ganga vísvit-
andi erinda afturhaldsins í'
verkamannasamtökunum, menn
sem stéttin fyrirverður sig íyr-
ir.
Einn þessara manna er sýni-
lega hinn nafnlausi „Dagsbrún-
armaður“, og það fer vel á því,
að þeir segi ekki til nafns síns.
Þeir eiga ekki aðeins bágt með
að horfa í augu Sigurðar Guðna
sonar. Þeir eiga erfitt rneö að
horf-ast i augu við stétt sína og
félag.
E. Þ.
félaga, bæði með því að halda
fundinn ekki fyrr en fjöldi fé-
lagsmanna þar var farinn til
vers og í öðru lagi að ófært
var nema gangandi mönnum
þaðan að komast á fundarstað-
inn, sökum snjóþyngsla. Þetta
veit Guðmundur að er eins
satt og það, að enginn maður
úr Dyrhólahreppi var mættur
á fundinum.
DEILUM ÆTTI NÚ AÐ VERA
LOKIÐ — DYRHÓLAHREPPS-
MENN ERU REIÐUBÚNIR
TIL SAMSTARFS
Læt ég svo ekki frekar orð-
lengt um grein G. G. í Alþýðu-
blaðinu, en vil þó vinsamlega
ráðleggja honum sem ágætum
skóara að halda sér við sinn
leist betur hér eftir en hingað
til, því nóg er komið af flokka-
drætti og úlfúð milli verka-
manna í Vík og Dyrhólahreppi.
Mestu máli skiptir það, frá
mínu sjónarmiði að nú hefur
stéttarfélag okkar verkamanna
í Dyrhólahreppi eftir 8—9 ára
baráttu við óskammfeilna
drottnunarstefnu einstakra
manna í Vík og bakhjalla
þeirra í hinu gamla Alþýðu-
sambandi, náð augljósum rétti
sínum innan heildarsamtaka ís-
lenzkrar alþýðu og hafa þar
með hugsjónir verkamanna í
Dyrhólahreppi rætzt í þýðing-
armiklu máli.
Get ég fullyrf að Verklýðs-
félag Dyrhólahrepps mun kosta
kapps um að geta sýnt Alþýðu-
sambandi íslands þakklæti sitt
í verkinu fyrir þá leiðréttingu
mála sinna er sambandið veitti
því á síðasta sambandsþingi. og
ekki mun standa á félagi okk-
ar að taka í hönd verkamanna
í Vík til bróðurlegs samstarfs
um sameiginleg mál, hvenær
sem þess yrði kostur, þrátt fyr-
ir allt sem á undan er gengið.
Gunnar Stefánsson.
Litla-Hvammi.