Þjóðviljinn - 13.05.1945, Blaðsíða 3

Sunnudagur 13. maí 1945.
ÞJÖÐVILJINN
3
var æst og hræðsla í andlitinu.
Svo tó’k hún sprettinn og hljóp
að húsa'baki heim til sín.
★
-----StúJkan í búðinni hérna við
hliðina kom í kalffi til okkar. Það
er að segja, hún drakk kakó úr
hitaibrúsanu'm sínum, við drukk-
um kaffi. Hún er sextán ára, þykir
mest gaman af öllu að dansa og
er skotin í þremur strákum. Hún
er h'láturmild og vill ekki heyra
’ annað en slagara, sæta, dreymandi
.slagara og af því að hún er svo
góð s'fcúlka, syng ég fyrir hana
slagara. Einn af strákunum henn
ar er á trollbát og hún spurði
hvort ekki sé voðalega vont að
vera á trolii í svona v-eðri eins og
í morgun. Og svo sagði hún al-
m'áttugur ég má ekki vera að
þessu hángsi, dokaði samt og bað
mig að taka eitt iag. Eg gerði
það og svo kvaddi hún með
blessi.
-----Klukkan var að ganga 6. Eg
kom lit úr kaupfélaginu með
olíubrúsa. Gamall maður, stuttur |
og digur' kom á moti mér. Hann
var með ýsu í hendi. Skál, sagði
hann og spýtti um leið. Það var
mikill Skaði fyrir þá að mi’ssa
þennan hershafðingja í Póllandi.
Hann hlýtur að ha'fa verið af-
bragðsmaður og svona ungur. Já,
víist er það slæmt, en maður kem
ur i manns stað, sagði ég. Já, þeir
deyja ekki úr ráðaleysi héðan af
Eússarnir. Það er nú annars
meiri dugnaðurinn í því fólki,
sagði þessi garnli sjóari, stoltur
a'f því hvað hið fjarlæga alþýðu-
riki er voldugt. Og svo ræddum
við um óstjórn bæjarmálanna og
líkurnar fyrir því að fella íhaldið
við nœstu kosningar. Við erum
báðir bjartsýnismenn í þeim efn-
um. Eg skilaði brúsanum heim og
gekk siðan á bryggjuna. Bátarnir
höfðu flestir farið frá línunni um
morguninn og nú voru þeir sem
óða'st að koma, bæði þeir sem náð
hdföu landi áður ei veðrinú slot
aði og hinir sem snúið höfðu við
á miðri leið. Allir höfðu náð
megninu a’f linunni Eg gekk um
þröng húsasiind, fram’hjá daunill
um sloíhrúgum og beituhaugum.
í einum sungu beitumennirnir há
sböfum: Eg elska hafið æst.. Lít-
ið hús, niðurgrafinn kjallari —
hér er skrifstofa flokksins. Þegar
mikið rígnir má synda um her-
bergið. Og nú var kolalaust og
kalt. Hér sat ágætur vinur minn
og las í bók. Síðan tókust viðræð
ur. Talið barst að svikaranum,
þessum mönnum ðem voru sósíal-
istar og kommúnistar, sviku hug-
sjón sína og gerðust hreinræktaðir
glæpam'enn. Aumkunarverður lýð
ur. Tveir félagar komu inn og sleg
ið var í léttara hjal, síðan farið
.að vinna að skýrslugerð, en það
er flokksleyndarmál. Við unnum
þangað 'til kona vinar míns kom
inn. Henni fanst kalt og ávítaði
manninn sinn fyrir að sitja hér
frakkálaus. Við fórum út. Nú það
var þá svona. Hann var rokinn á
útsunnan. Við skildum og ég lof-
aði hjónuhum að koma til þeirra
mieð gítarinn í kvöld.. Ilann var
.orðinn mjög hvass. Þetta er meiri
djöfuls hamagangurinn í veðrinu,
sagði vinkona systur minnar, ný-
gíft kona, barnshafandi. Það er
kornið snarvitla'ust veður, sagði
ég. Hvernig gekk hjá þínurn
manni? háfði hann aila línuna? Já
— hann er bara ekki kominn,
sagði konan. Jæja, sagði ég og sá
nú eftir að hafa talað svona ó-
varlega um veðr'ð. Maðurinn
hennar er formaður í fyrsta sinn
á þessari vertíð. Hún var kvíðin
en reyndi að bera sig vel. Hún var
hérna hjá okkur a: því að systir
mín er vinkona hennar og héðan
er stutt niður á bryggju. Eg
spurði hvort ég ætti að fara að
leita frétta Hún roðnaði ögn,
þakkaði mér fyrir og ég fór út. —
Söluturninn er fréttamiðstöð und-
ir svona kringumstæðum. Þangað
er hringt úr öllum bænum og
spurt: hvað vantar marga b'áta?
hverja? Það vantaði fjóra báta.
Þeir sögðu að báturinn sem ég
ieitaði að heífði 'haft samband við
togara. Eg hélt austur Strandveg
inn. Það var komíð myrkur, en
ljóstýrurnar köstuðu bjarma á
blautan veginn. Það hvein í kof-
unum. Á einum stað skrölti járn-
plata, sem var í þann veginn að
rífa sig lausa. Þegar ég kom að
bryggjuhúsinu, rann bátur inn
höfnina. Hún rauk eins og lausa-
mjöll og ég þekkti ekki bátinn.
Sveipirnir æddu hjá, köstuðu til
bátunum á höfninni svo það
brakaði í festunum og vindgnýr-
inn féll og steig og drundi við hús
og siglur. Það voru tveir bátar
við bryggjuna og þeir næstum
hurfu þegar hríðarnar gengu hjá.
Eg stóð í skjóli við húsið og var
kal't. Maður kom hlaupandi upp
bryggjuna. Hann hafði þekkt
bátinn, en það var ekki sá sem
ég leitaði að. Eg gekk á Skan's-
inn. Vindurinn feykti mér til en
stafurinn hjiálpaði. Hvað manni
finnst maður verða lítill í svona
veðri. Af Skansinum var ekkert
að sjá nema ljós frá tveim skip-
um, sem lágu hér í vari, og ég
gekk til baka. Skammt vestan við
bryggjuna mætti ég ungri konu.
Hefurðu séð stelpulia mína? Nei.
Hún fór að gá að honum pabba
sínum og ég er orðin dauðhrædd
um liana. Og konan hélt áfram
og hljóp við fót. Maðurinn henn
ar er á einum bátnum sem ókom
inn var. Þegár ég kom heim, sá
konan strax að hennar bátur var
ekki kominn. Þeir hljóta að fara
að koma, sagði systir mín Ivon-
an var að skoða myndablað. Já,
þeir koma bráðum sagði hún.
Nokkru síðar kvadli hún og fór.
Eftir matinn opnuðum við fyrir
útvarpið. Trulflanir. Ómurinn a'f
Helga í þingfréttum. Dagskipan
Stalíns, en heyrðum ekki á livað
hún hljóðaði. Svo biluðu ljósin.
Vírarnir slitna oft í svona veðr-
um. Kertaljós og stórir skuggar.
Eg lét gítarinn í kassan og fór út.
Góðar fréttir í Turninum: allir
bátar í höfn. Allir gátu brosað
að vinum sínum í kvöld.^— Hjón
in sem ég minntist á áðan eiga
gott heimili. Allt er snyntilegt
fágað og fast. Og kvöldið leið við
ralbb, söng og kaffidrykkju.
Kluklkan hálf tól’f kvaddi ég. Á
leiðinni heim flæktist ég hvað eft
ir annað í niðurföllnum rafmagns-
vírum og ykkur að segja var ég
ekkert hrrfinn a'f ]>ví — ég er
hræddur við ra'fmagn. Og þegar
ég kom heim settist ég við rit-
vélina og nú er klukkan að ganga
fimm. Kertin sem standa í flösk-
um sitthvoru megin við vélina
eru að verða útbrunnin og ég orð-
inn syfjaður, enda búinn að semja
eitt mesta listaverk stríðáranna —
Ve. síðast í febrúar.
Davíð Stefánssyni veitt
sumargjöf Birtingarholts
Sumargjöf Birtingaholts hefur
verið veitt Davíð Stefánssyni
s'káldi.
Eins og kunnugt er, stofnaði
séra Magnús Helgason sjóð, að
upphæð 20.000.00 kr. og mælti svo
fyrir, að vextir sjóðsins annað
hvert ár skyldu veittir að verð-
Iaunum því skáldi, sem frumort
hetfði á íslenzku fegurst ljóð á
næstliðnum 10 árum. að dómi
þriggja manna: forseta Hins ís-
lenzka bókmenntafélags, höfuð-
kennara í íslenzíkum bókmenntum
við Háskóla íslands og kennaran-
uim í íslenzku við Kennaraskól-
ann í lieykjavík. — Síðast, þegar
veitt var úr sjóðnum, hlaut Guð-
mundur Friðjónsson skáld á Sandi
sumargjöfina.
Þeir Guðmundur Ágústsson og
Magnús G. Jónsson hafa nú teflt
1. skákina (annar þarf að vinna
þrjár) í einvíginu um Reykjavíkur
meistaratitiliim. Guðmundur vann.
Hvítt: Guðmundur Ágústsson.
Svart Magnús G. Jónsson.
SHtlLEYJARVÖRN.
1. e4—c5
2. Rc3
Venjulega er leikið Rf3
.........—Rc6
3. d3—g6
4. g3—Bg7
5. Bg2—e6
6. Rf3—Rge7
Þetta er óvenjuleg staða í Sikileyj-
artafli.
7. Be3—Rd4
8. Dd2—Rec6
Það hefði orðið hættulegt að hrók
færa á undan hvítum, því þá hefði
hann getað hafið sókn með h2—h4.
9. o—o —, o—o
10. Rel—Re7
(undirbýr d7—d5)
11. Rdl
Hótar c3 og peðsvinning á c5
.....—b6
12. c3—Rdc6
13. Bh6—d5
14. BxB—KxB
Biskupsskiptin eru hvítum í hag.
15. exd—Rxd5
Svartur vill opna d-línuna.
16. Re3—Rde7
Ef RxR þá 17. fxR og hvítur fær
sterka stöðu á miðborðinu og opna
f-línu.
17. Rec2—Ba6
18. Hfdl—Dc7
19. d4—Had8
Svartur virðist nú hafa jafnað
stöðuna nokkurn veginn.
20. Hacl!—cxd
21. cxd—Dd6
22. d5—cxd
23. Rxd—De5
24. Rce3—RxR
25. RxR—Re7
Síðustu leikir svarts hafa allir
verið hvítum í hag, og eru nú ýmsar
hættur á ferðum.
26. f4
Hrekur drottninguna af skálín-
unni al—h8 og opnar hana fyrir
drottningu hvíts.
27. Dc3f—f3
Betra var að fara með K til h6,
þótt það sé ekki fallegt, en þó er
sú staða sennilega töpuð líka.
28. Del!!
Fallegasti vinningsleikurinn sem
völ var á, en um fleiri var að ræða
1 d. Dc7
.....—Rf5
RxR var skárra
29. Rc7 og svartur gaf.
Litla krossgátan
LÁRÉTT: 1. Þjóðarleiðtogi. —
7. Ró. — 8. Tveir sérhljóðar. —
10. Á fæti. — 11. Fiskur. — 12.
.Nútíð (fornt). — 14. Brugg. —
16. Atviksorð. — 18. Verzlunar-
mál. — 19. Dvali. — 20. Frum-
efni. — 22. Tveir eins. — 23. Krydd.
— 25. Vitleysur.
LÓÐRÉTT: 2. Einkennismerki. —
3 Fugl. — 4. Gælunafn. —5. Grein-
ir. — 6. Hnöttinn. — 8. Matreiða.
— 9. Krefjast. —11. Forsetning. -
13. Stúlka. — 15. Ekki sá sami. —
17. Tveir samhljóðar. — 21. Verk-
færi (fomt). — 23. Frumefni. —
24. Verklýðsfélag (Ensk skammst.').
í lok fundarins fóru fram kosn
ingar. Formáður var endurkos-
inn í einu hljóði Gunnar Þor-
steinsson. í héraðsdóm var end-
urkosinn Pétur Sigurðsson, há-
skólaritari, og til vara Þórarinn
Magnússon.
Endurskoðendur voru kosnir
Kristján Ó. Skagfjörð og Har-
aldur Ágústsson. í fundarlok tók
forseti í. S. í. til máls og óskaði
bandalaginu allra heilla og tóku
fulltrúarnir undir með ferföldu
húrrahrópi. Síðan sleit þing-
| forseti þinginu með stuttri ræðu.
Handfðaskúlinit gefur ðt
.Þrymskviðu' með myndum
Á sýningu Handíðaskólans, sem '
nú verður framlengd þangað til í
kvöld, eru meðal margs annars
sýnd 6 stór vatnslitamálverk af
tólf, er nemendur myndlistadeild-
arinnar hafa gert af viðskiptum
Þórs við jötna og annað illþýði,
en fi'á þessum at'burðum segir í
hinu forna skop- og ádeilukvæði
Þrymsbviðu,- eða Hamarsheimt.
Myndir þessar eru með ágætum,
sterkar i línum og litum og vitna
um mikla hugkvæmni og listfengi.
Er í ráði að gefa Þrymskviðu
út með öllum tólf mynduuum.
V'erður mjög vandað til útgáfu
þessarar. Kurt Zier Jistmálari, sem
er aðalteiknikennari skólans, he'f-
ur skrifað a'llan texta kviðunnar
með fögru, fornlegu letri og verða
gerð myndamót af letrinu.
Á efri myndinni sézt einn vegg-
ur sýningarsalarins með þremur
áf Þrymskviðumvndunum. Á
neðri myndinni er sýnishorn af
texta kviðunnar.
ÐK Ijonn Jjot ofSó'
olisfyrsTDfkDQffT
lijkyr niUoki/
jjDotnii mtElifc/
tQ mgi Dtít
Öcir íijdkqí
—Yimins:
Ársþing í. B. R.
Ársþing í. B. R. var haldið
dagana 21. apríl og 6. maí, í
Félagsheimili V. R. Forseti
þingsins var kosinn Erlendur
Pétursson. Ritarar: Finnbogi
Guðmundsson og Jóhann Bern-
harð, varaforseti var kosinn
Baldur Möller. Formaður banda
lagsins, Gunnar Þorsteinsson,
bæjarfulltrúi, gaf ýtarlega
skýrslu um störf bandalagsins
frá stofndegi. Aðalmál bandalags
ins voru kaupin á Andrew-höll-
inni og var stjórn bandalagsins
þakkað eindregið fyrir dugnað
sinn í því máli.
Á þinginu voru rædd ýmis
mál, sem varða íþróttahreyfing-
una í Reykjavík, verður bráð-
lega gefin skýrsla um helztu
samþykktir þingsins.
Á lokafundi þingsins á sunnu
daginn, kvaddi formaður banda-
lagsins sér hljóðs, áður en geng-
ið var til dagskrár. Flutti hann
snjalla ræðu í tilefni af frelsun
Danmerkur og kom með eftirfar-
andi tillögu, sem samþykkt var
í einu'hljóði og ákveðið að senda
sendiherra Dana hér:
„Ársþing íþr ó t Ui. ban (lal ag s
Reykjavíkur sendir yður og
dönsku þjóðinni hugheilar kveðj-
ur og árnaðaróskir og samgleðst
innilega yfir endurheimtu frelsi
dö nsku þjóðarinnar '.