Þjóðviljinn - 06.06.1945, Blaðsíða 5

t»JÓÐVILJINN — Miðvikudagur 6. júní 1945.
þJÓÐVILJINN
Útgefan4i: SameiningarflokkuT alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Bitstjóri og ábyrgðarmaður: SigurðuT Ouðmuniisson.
Stjómmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús SigurhjartaTson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 12, simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 2181f.
Áskriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Útí á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Viksngsprent h.f., Garðastræti 17.
Orsökin er ennþá til
Hinn þýzki nazismi og hinn ítalski fasismi hafa beðið ósigur.
Sumir segja, að óvætt þessi hafi verið lögð að velli og lík henn-
ar á bál borið.
Það er nú svo.
Stefnur, hvort heldur er í stjórnmálum eða á öðrum sviðum,
koma ekki og fara skyndilega, þannig, að með sanni verði sagt
að enginn viti hvaðan þær koma eða hvert þær fara. Stefnur
eiga sér orsakir. Þær eru yaxnar úr jarðvegi þjóðfélaganna, og
meðan jarðvegurinn er óbreyttur er hætt við að gróðurinn breyt-.
ist ekkl tif muna, jafnvel þó nokkrum plöntum sé svipt upp
með rótum.
Fasisminn í öllum hans myndum er vaxinn úr jarðvegi
auðvaldsskipulagsins. Arðránsherferðir yfirstéttarinnar á hendur
laimastéttunum og kúgunarherferðir stórveldanna á hendur ný-
lenduþjóðunum, er sá jarðvegur sem fóstrað hefur fasismann,
og þessi jarðvegur getur enn og mun enn fóstra slíkan gróður.
í sem fæstum orðum sagt, fasisminn er þrautavörn auðvalds-
ins, hann er ráð sem það grípur til þegar hið borgaralega lýð-
ræði getur ekki lengur léð forréttindum þess skjól.
Enginn þarf að efast um að mjög muni sverfa að auðvaldi
flestra landa í náinni framtíð. Krafan um stéttlaus þjóðfélög
ásamt kröfum um jafnrétti allra þjóða, stórra og smárra ■' n
tillits til litarháttar og þjóðerna, verður borin fram á ákveðnari
hátt en nokkru sinni fyrr, næstu mánuðina og næstu árin.
Yfirráð auðmannastéttarinnar munu víða í mörgum þjóðlöndum
þróast yfir til hreins fasisma og freista að verjast falli með ó-
hjúpuðu ofbeldi, því að krafan um afnám kúgunarkerfa ný-
. ' i
lenduríkjanna verður naumast mótstæðileg ef unnið verður á
gnmdvelli hins borgaralega lýðræðis.
Það getur verið að til séu menn sem hugsa svo barnalega
að auðvaldsþjóðirnar hafi lært svo mikið af þessu stríði að þær
muni ekki láta sér til hugar koma annað en að láta hið borg-
aralega lýðræði njóta sín til fulls, og ef það leiði til stéttlausra
þjóðfélaga og nýlendulauss heims, þá muni heimur sósíalism-
ans koma svo að segja án þess að nokkur þurfi fyrir því að
hafa, annað en að greiða atkvæði. En þetta er hættulegur
hugsunarháttur. Það er 'augljóst að búast verður við að yfir-
stéttin láti ekki forréttindi sín án þess að verja þau til hins
ýtrasta, og enn augljósara að búast verður við að nýlenduríkin
láti ekki nýlendur sínar án þess að spyma við broddum. Þetta
þýðir að búast má við að hið borgaralega lýðræði verði að
meiru eða minna leyti „tekið úr umferð“ þegar þróunin er
komin á það stig að meirihluti þjóðanna krefst sósíalisma.
Fasismahættan er ekki úr sögunni. Hún mun koma fram
í nýjum og nýjum myndum hvar sem auðvalds- og heimsvalda-
stefna á í vök að verjast. Að sjálfsögðu verður reynt að gefa
hinum nýja fasisma annan svip en þeim gamla, en tilgangurinn'
verður sá sami, að hindra sigur sósíalismans.
Alþýðublaðið verður ekki spurt
Dagblað Framsóknar, Alþýðublaðið, heldur áfram að rífast
í gær. Það þarf ekki að eyða miklu púðri á þá fugla í embættis-
veitingamálinu, forsmán þeirra þar 1 er alþjóð svo kunn.
En að tveim atriðum skal vikið:
Alþýðublaðið óskapast enn um það að ófært hafi verið að
veita hæfum verkfræðingi starf flugmálastjóra, af því hann sc
sósíalisti. Vér skiljum vel reiði Framsóknar út af því máli. Sam-
kvæmt vilja Framsóknar og Alþýðublaðsins átti núverandi lög-
reglustjóri að verða flugmálastjóri, svo hægt væri að veita
Hermanni Jónassyni lögregiustjóraembættið. — Alþýðublaðið er
reitt yfjr þeim vonbrigðum, að svo skyldi ekki verða, en þetta
blað verður að venja sig við það, að þótt vilji Framsóknar sé
alráður í Alþýðublaðinu, þá er hann það ekki í ríkisstjórninni.
Vfsindarannsóknlr og tllrannir
f þágn sjávardlvegslns verða
samelnaðar i AtvlnnndeUd Há-
skðlans við mjðg bætt skUyrðl
Ný deild, fiskiðnaðardeild, stofnuð til að samræma og annast þessar rannsóknir
Nefnd frá Félagi íslenzkra efnafræðinga hefur nm nokkurra
mánaða skeið athugað núverandi fyrirkomulag á vísindarann-
sóknum í þágu atvinnuveganna, og gert tillögur um fyrirkomu-
lagsbreytingar.
í sambandi við þessar tillögur er ríkisstjómin að athuga
möguleika á að stofna nýja deild við Atvinnudeild Háskólans,
fiskiðnaðardeild, og hefur verið gert ráð fyrir að dr. Þórður
Þorbjamarson yrði forstöðumaður hennar. Með þessu móti. er
ætlazt til að stórauknar verði& rannsóknir í þágu sjávarútvegs-
ins, og þá m. a. haldið áfram því merkilega rannsóknarstarfi,
sem Fiskifélag íslands hefur haft með höndum, sem ekki hefur
verið veitt nægilegur stuðningur af hálfu hins opinbera.
Til þess að þetta megi verða þarf að byggja sérstakt hús
yfir deildina, og verður það væntanlega byggt á háskólalóð-
inni.
Tillögur þær, sem Fél.ag ís-
lenzkra efnafræðinga samþykkti
um „framtíðarfyrirkomulag
rannsókna- og tilraunastarfsemi
hérlendis á sviði efnafræði og
skyldra greina“, eru svohljóð-
andi:
1. Öll rannsókna- og tilrauna-
starfsemi á sviði efnafræði og
skyldra greina, sem starfrækt er
á vegum þess opinbera, skal sam
einuð í eina aðalstofnun, At-
vinnudeild Háskólans.
2. í stofnuninni verði fyrst um
sinn 4 deildir, þær 3 deildir, sem
nú eru starfandi: búnaðardeild,
fiskideild og iðnaðardeild, en að
auki ný deild fiskiðnaðardeild.
3. Fiskiðnaðardeild taki að sér
þær rannsóknir og tilraunir á
sviði sjávarútvegs og fiskiðnað-
ar, sem nú eru framkvæmdar í
rannsóknarstofu Fiskifélags ís-
lands, Rannsóknarstofu Háskól-
ans, Iðnaðardeild Atvinnu-
deildar Háskólans og á vegum
Fiskimálangfndar.
4. Við iðnaðardeildina komi
eins fljótt og unnt verður al-
menn efnisprófunarstöð. Verði
nú þegar gerðar ráðstafanir til
þe^s að útvega henni hæfa starfs
krafta.
5. Sett verði á stofn tilrauna-
ráð, sem geri tillögur um aðal-
verkefni fiskiðnaðar og fiski-
deildar í samræmi við þarfir
sjávarútvegsins á hverjum tíma.
í því eigi sæti forstöðumenn
nefndra deilda, ásamt fulltrúum
útvegsmanna og eftir því, sem
við þykir eiga, fulltrúar frá
W,/
stofnunum og fyrirtækjum, sem
starfa að sjávarútvegsmálum.
6. Stjóm Atvinnudeildar Há-
skólans sé í höndum forstöðu-
manna deilda þeirra, er undir
iana heyra, undir yfirstjórr
hlutaðeigandi ráðherra, og kjósi
þeir sér árlega formann.
7. Reist verði viðbótarhúsnæði
fyrir Atvinnudeildina eins fljótt
og unnt er, og verði stærð þess
húsnæðis staðsetning og fyrir-
komulag ákveðið í samráði við
hlutaðeigandi starf^menn og
aðra aðila (háskólaráð, húsa-
meistara). Gerðar verði ráðstaf-
anir til þess að útvega eðlis- og
efnafræðikennslu við háskólann
viðunandi húsnæði“.
I nefndinni, sem þessar tillög-
ur gerði áttu sæti: Trausti Ólafs-
son (formaður), Helgi H. Eiríks-
son, Óskar B. Bjarnason, Sigurð-
ur H. Pétursson og Þórður Þor-
bjarnarson.
Um starf nefndarinnar segir
m. a. í nefndaráliti:
„Málið var rætt ýtarlega á
fundum, en milli funda unnu
nefndarmenn hver fyrir sig að
úrlausn málsins. Ræddi nefndin
við þá Árna Friðriksson for-
stjóra Fiskideildar og Halldór
Pálsson forstjóra Búnaðardeild-
ar í Atvinnudeild Háskólans,
Ennfremur var rætt við Ásgeir
Þorsteinsson formann Rann-
sóknarráðs ríkisins, sem lét
nefndinni í té ýmsar mikilsverð-
ar upplýsingar í sambandi við
athuganir sínar þessu viðvíkj-
andi“.
Síðan segir, að nefndin hafi
orðið sammála um það sem
starfsgrundvöll, að öll tilrauna-
og rannsóknarstarfsemi hérlend
is á sviði efnafræði og skyldra
greina, yrði sameinuð í eina að-
alstofnun, sem ríkið beint eða ó-
beint stæði straum af. „Með til-
liti til allra aðstæðna þótti
nefndinni eðlilegast og vænleg-
ast til skjóts árangurs að gert
yrði ráð fyrir því, að umrædd
starfsemi færi fram í Atvinnu-
deild Háskólans, enda er henni
lögum samkvæmt ætlað að ann-
ast það, sem hér er um að ræða.
En til þess að svo megi verða
þarf hún að eflast að miklum
mun, bæði að starfskröftum,
húsnæði og áhöldum“.
Nefndin rekur núverandi fyr-
irkomulag þessara rannsókna, er
fara fram 1 Iðnaðardeild Atvinnu
deildar Háskólans, á rannsóknar-
stofu Fiskifélags íslands, á rann
sóknarstofu Háskólans (vitamín
rannsóknir o. fl.) og á vegum
Fiskimálanefndar.
TILRAUNASTÖÐ OG RANN-
SÓKNARSTOFA FYRIR
FISKIÐNAÐINN
í greinargerð segir svo um til-
lögu nefndarinnar um tilrauna-
stöö og rannsóknarstofu fyrir
fiskiönaöinn:
„NefncLin leggur til aö starf-
semin veröi aukin og skipulögð
sem hér segir:
Tilraunastöö og rannsóknar-
sto/a fyrir fiskiðnaðinn.
Tilraunaráð.
Ljóst er af yfirliti því, sem birt
er hér að “framan um starfandi
rannsóknarstofur og verkefni
þeirra, að rannsóknarstarfsemi
fyrir fiskiðnað og sjávarútveg
er nú innt af hendi af fjórum
stofnunum. Engin trygging er
heldur fyrir því, að ekki geti
komið til greina frekari dreifing
á þessari starfsemi, þegar nýir
menn með sérmenntun í fiskiðn-
aði bætast í hóp þeirra, sem fyr-
ir eru. Nefndin lítur þannig á,
að sameina beri þessa starfsemi
í eina stofnun hið allra fyrsta,
og forðast beri í framtíðinni að
hið 'opinbera stofni til rannsókna
— eða tilraunastarfsemi fyrir
fiskiðnaðinn utan vébanda henn
ar. Með því að sameina þessa
starfsemi ætti að vera fyrir það
byggt, að tvíverknaður geti átt
sér stað, en á slíku er ávallt
nokkur hætta, þegar margir að-
ilar vinna að skildum verkefn-
um. Auk þess verður að ætla,
að starfskraftar þeir, sem fyrir
hendi eru, nýtist betur en ella,
ef þeir eru sameinaðir í eina
stofnun. Nefndin vill leggja sér-
staka áherzlu á, að innan hinn-
ar nýju stofnunar verði fram-
kvæmdar þær fyrirætlanir, sem
Fiskifélag íslands og Fiskimála-
nefnd hafa á prjónunum um
aukna rannsóknar- og tilrauna-
starfsemi hjá sér og vill í því
sambandi sérstaklega benda á
tilraunastöð Fiskifélagsins og
rannsóknarstarfsemi þá, sem
Fiskimálanefnd hyggst að stofna
til í sambandi við mat á freð-
fiski og niðursuðu sjávarafurða.
(Greinargerð um væntanlega
tilraunastöð Fiskifélagsins fylg-
ir hér með).
Um húsnæði fyrir þessa starf-
semi vísast til kafla IV.
a) tillögur um fiskiðnaðar-
deild.
1. Rannsókna- og tilrauna-
starfsemi, sem rekin er á vegum
þess opinbera í þágu sjávarút-
vegs og fiskiðnaðar verði sam-
einuð í einni stofnun.
2. Stofnun þessi verði sérstök
deild í Atvinnudeild Háskólans,
samanber lög nr. 68, 1940, og
nefnist hún fiskiðnaðardeild.
3. Hlutverk fiskiðnaðardeildar
verði að annast hagnýtar rann-
sóknir og tilraunir á sviði sjáv-
arútvegs og fiskiðnaðar, að und-
anskildum þeim verkefnum, sem
heyra undir fiskideild Atvinnu-
deildar Háskólans. Hún aðstoði
við setningu matsreglna fyrir út-
flutningsvörur sjávarútvegsins
og úrskurði ágreining milli fram
leiðenda og matsmanna varð-
andi skilning á þeim. Fiskiðnað-
ardeild annist framleiðslutil-
raunir á iðnaðarmælikvarða í
öllum aðalgreinum fiskiðnaðar-
ins eftir því, sem hentugt þykir,
og beiti sér fyrir því, að náms-
skeið verði haldin fyrir mats-
menn, verkstjóra og iðnaðar-
menn í öllum helztu greinum
fiskiðnaðarins. Hún aðstoði einn-
ig við verkfræðileg störf fyrir
fiskiðnaðinn, svo sem skipulagn-
ingu fiskiðnaðarvara í sjávar-
plássum landsins, teikningu fyr-
irmyndarverksmiðja og hvers
kyns áhalda, sem notuð eru við
vinnslu fisks. Hún tæki einnig
að sér áhaldaprófun eftir því,
sem húsnæði hennar og aðrar að-
stæður leyfa.
4. Fiskiðnaðardeild taki að sér
eftirtalda starfsemi, þegar húsa-
kostur og aðrar aðstæður leyfa:
a) Rannsókna- og tilrauna-
starfsemi þá, sem nú er rekin á
rannsóknastofu Fiskifélags ís-
lands.
b) Biologiskar rannsóknir fyr-
ir fiskiðnaðinn, þar með taldar
D-vítamín-rannsóknir þær, sem
nú eru framkvæmdar í Rann-
sóknarstofu Háskólans.
c) Rannsóknir þær, sem nú
eru framkvæmdar í iðnaðardeild
Atvinnudeildar Háskólaps og
sjávarútvegi og fiskiðnaði við
koma.
Norskar niðursuðu-
vörur f luttar út á
þessu ári
„Bergens Tidende“ hefur
það eftir fiskveiðastjóra Noregs,
að Norðmenn muni ábyggilega
geta hafið útflutning á niður-
suðuvörum þegar á þessu ári.
Niðursuðuiðnaður Noregs hef-
ur þegar getað útvegað efni í
190 þús. sardínudósir og mun
auk þess bráðlega fá efni í aðr-
ar 350 þús. dósir. Búizt er við,
að kol og salt, sem nauðsynlegt
er til niðursuðunnar, muni koma
til Noregs bráðlega.
(Norsþ Telegrambyrá)
d) Rannsókna og tilrauna-
starfsemi, sem Fiskimálanefnd
hefur þegar stofnað til eða kann
að stofna til í náinni framtíð.
5. Væntanlegum forstöðu-
manni fiskiðnaðardeildar verði
falið að gera tillögur um húsa-
skipan í samráði við væntanlega
meðstarfsmenn sína.
6. Öllum sérfræðingum og
starfsmönnum, er nú vinna að
þeim verkefnum, sem lögð verða
undir fiskiðnaðardeild, verði gef-
inn kostur á að ráðast til henn-
ar við þau aðalstörf, sem þeir nú
gegna eða hafa lagt sérstaklega
fyrir sig.
7. Væntanlegir starfsmenn
fiskiðnaðardeildar haldi áfram
að gegna þeim störfum, sem þeir
nú hafa með höndum, þangað
til deildin tekur til starfa.
b. Tillögur um tilraunaráð.
1. Sett verði á stofn tilrauna-
ráð sjávarútvegs, sem hafi það
verkefni að samræma störf fisk-
iðnaðardeildar og fiskideildar
Atvinnudeildar við þarfir sjávar
útvegsins.
2. Ráðið verði skipað sex mönn
um, er séu:.
Forstöðumaður fiskideildar
Atvinnud. Háskólans, forstöðu-
maður fiskiðnaðardeildar At-
vinnudeildar Háskólans, einn
maður tilnefndur af Fiskifélagi
íslands, einn af Fiskimálanefnd,
einn af Landssambandi útvegs-
manna og einn af Síldarverk-
smiðjum ríkisins.
3. Tilraunaráð kýs sér for-
mann og ritara, og skal það
halda fundi eins oft og nauðsyn-
legt reynist, en þó ekki sjaldnar
en einu sinni á ári. Tilraunaráð
sé ólaunáð.
Samkvæmt tillögum yfirlýsis-
matsmanns, Trausta Ólafssonar,
vill nefndin leggja til, að gerð
verði breyting á lögum um
vinnslu, verkun og mat meðala-
lýsis í þá átt, að fiskiðnaðardeild
verði falið nokkuð af störfum
þeim, sem yfirlýsismatsmaður
hefur með höndum. Svipað þessu
telur nefndin, að gildi um mat
á öðrum sjávarafurðum eftir því,
sem hlutaðeigendum kann að
virðast henta.
Auk þessa fjalla tillögur nefnd
arinnar um: Rannsóknarstofu
vegna byggingaiðnaðarins, vega-
og gatnagerðar og ýmiss konar
efnisprófunar, jarðvegsrannsókn
ir, efnafræði- og eðlisfræði-
kennslu við Háskólann, skipulag
og stjórn Atvinnudeildar, hús-
næðisþörf Atvinnudeildar að.
meðtöldu húsnæði fyrir efna- og
eðlisfræðikennslu við Háskól-
ann, bókasafn o. fl.
Heillaóskir
f rá de Gaulle
Charles de Gaulle hershöfð-
ingi, leiðtogi Frakka, hefur
sent forseta íslands heillaóska-
skeiti út af endurkjöri hans og
bætt við hlýjum óskum til
lands og þjóðar. Forseti hefur
þakkað skeytið og. tjáð leiðtoga
Frakka, að íslendingar hafi
fagnað mjög endurheimt Frakk
lands úr óvina höndum.
V. S.V. treður upp
Hann er skýr, hann Vilhjálm
ur Vilhjáfmsson á Horninu hjá
Alþýðublaðinu. í gær skrifar
hann um listamannaþingið:
„Og leyfist að spyr-ja: Hvers
vegna flutti menntamálaráð-
'herra ekki erindi það í sam-
'bandi við þingið, sem ákveðið
hafði verið? Og hvers vegna
var hann ekki viðstaddur þing-
slitin eins og ætlazt var til?“
Svo fjargviðrast Vilhjálmur í
sama tón, og segir loks: „Það
er því vægast sagt undarlegt,
er menntamálaraðherra lands-
ins gerist liðsmaður 1 deilum og
treður upp sem merkisberi ein-
hverrar sérstakrar klíku“.
Fyrst er það stórkostlega á-
mælisvert að troða ekki upp,
og svo kemur sú ásökun, að
með því að troða ekki upp hafi
menntamálaráðherra troðið upn
sem merkisberi einhverrar sér-
stakrar klíku! Margt er skrítið
í Alþýðublaðinu.
Þjóðviljanum er ekki kunn-
ugt um að það hafi verið á dag-
skrá listamannaþingsins, að
menntairiularáðherra flytti
ræðu. — Daginn sem þinginu
var slitið, var ráðherrann veik-
ur, og sendi afboð sem boðs-
gestur. Vilhjálmur getur því
alveg verið rólegur út af þessu,
og sjálfsagt fundið eitthvað á-
hrifameira til að nöldra um.
Skemmdir á fiski í
Aberdeen vegna
friðarfagnaðar
í blaðinu „Press and Journ-
al“, 11. maí 1945, birtist grein
um mistök, er urðu á afgreiðslu
fiskiflutningaskipa í Aberdeen
dagana 8.—10. maí, vegna fagn-
aðarins, er friði yar lýst í Ev-
rópu. Segir þar m. a.: „Af frið-
arfögnuðinum leiddi leiðinleg
mistök á fiskimarkaði Aber-
deen. Vegna afturkallaðra pant
ana kaupenda suður um land,
varð að fleygja um 125 smálest-
um af fiski í sjóinn í gær: Má
búast við að meiri fiskur fari
sömu leið, ef matvælaráðuneyt •
ið tekur ekki strax í taumana“.
í greininni er þess getið, að
í Aberdeen sé aðeins hægt að
afgreiða 7—8 skip á dag, en að
um þær mundir bíði um 30
skip afgreiðslu. Þess er getið,
að meðal þeirra, sem bíða, séu
skip frá Aberdeen, Færeyjum
og íslandi.
Mörg blöð í Englandi geta
um þessi tíðindi og krefjast rót
tækra aðgerða í því skyni að
forða verðmætri nauðsynjavöru
frá skemmdum.
Hitt atriðið, sem Alþýðublaðið minnist á, er „hve lengi nú-
verandi ríkisstjórn standi jafnrétt“, ef deilt sé á embættaveit-
■
ingar eins og hina síðustu.
Alþýðublaðsklíkan verður aldrei að því spurð, hve lengi nú-
verandi ríkisstjórn stendur og mun engu um það ráða. Alþýðu-
blaðsklíkan varð undir í Alþýðuflokknum, er ákveðið var að
myndá þessa ríkisstjóm, og hefur síðan gert allt, sem hún hefur
getað til að spilla fyrir henni, árangurslaust.
Núverandi ríkisstjórn og stefna hennar mun verða langlíf
í landinu, einmitt vegna þess að Alþýðublaðsklíkan og „Fram-
sóknar“-afturhaldið, sem hún berst fyrir, verða skammlíf með
þjóðinni.
KM mtlMI
HBt Iwlr
Framhald af 1. síðu.
Miðvikudagur 6. júní 1945. — ÞJÓÐVILJINN
vvwwwwwuwvw
K. B. ■ húslð
Vonarstræti 11
í þeim, nema fuRtrúi Banda- !;
manna hafi gefið skipun um ■
annað.
Bandamönnum verði fengin í
hendur, ef þeim sýnist svo
bjóða, öll vopn og hergögn, öll
samgöngutæki og útbreiðslu-
tæki, allar víggirðingar og
virki, allar teikningar, upp-
drættir og áætlanir, sem hafa
■hernaðargildi svo og öll iðnað-
arfyrirtæki og rannsóknarstof ■
ur sem vinna að framleiðslu
hergagna, í því ástandi, sem
þau nú eru í.
Bandamönnum verði látinn í
té, ef þeim þykii þörf krefja.
allur sá vmni’kraftur, sem þart
til að endurreisa þýzkar borgm,
verksmiðjur, framleiðslutæki
o. s. frv.
Stríðsföngum, sem Þjóðverj-
ar hafa á valdi sínu frá hinum
sameinuðu þjóðum, verði öllum
sleppt úr haldi, en þangað til
hægt verður að flytja þá heim.
sjái Þjóðverjar þeim fyrir öllu
uppihaldi, fæði, klæðum og hús
■næði.
Auk þess verði séð fyrir öllu
öðru fólki frá löndum Banda-
manna, sem eru í Þýzkaland1..
Öllu fólki, sem nazistar hafa
fangelsað vegna stjórnmála
skoðana þeirra, trúar eða litar-
hátts verði þegar í stað sleppl
úr haldi.
Bandamönnum verði gefnar
nákvæmar upplýsingar um hin-
ar þýzku hersveitir, fjölda
þeirra, aðseturstaði o. s. frv. Ná-
kvæmar upplýsingar verði auk
þess gefnar um jarðsprengju-
svæði og hverskonar hindranir,
sem þýzki herinn hefur komið
fyrir. Ef upplýsingarnar reynast
ekki réttar mun því stranglega
hegnt og ef nauðsynlegt verður
talið verða þýzkir borgarar látn-
ir hreinsa hættusvæðin.
Bandamenn munu taka alla
þýzku fréttaþjónustuna, útvarps
stöðvar, blöð o. s. frv. í sínar
hendui;, svo og allar talsíma- og
ritsímastöðvar.
Allir þeir, sem verið hafa í
embættisþjónustu nazista og
hafa þannig gert sig seka um
stríðsglæpi, hvort sem er beint
eða óbeint munu teknir hond-
um, svo og allir aðrir, sem á
sannast stríðsglæpir í Þýzka-
landi eða utan þess.
Framkvæmd þessara ákvæða
mun verða í höndum fulltrúa
Bretlands, Bandaríkjanna, Sov-
étríkjanna og Frakklands, og
munu þeir tryggja öryggi og
frið í Þýzkalandi í framtíðinni,
svo og algera afvopnun Þýzka-
lands og afmáun hinnar þýzku
hernaðarstefnu.
Hin þýzka þjóð hefur með ó-
sigri þýzka hersins og skilyrð-
islausri uppgjöf hans skuldbund
ið sig til að hlýða öllum fyrir-
skipunum Bandamanna og ríkt
mun verða eftir því gengið að
svo verði. Ef undanbrögð verða
á framkvæmd þessara skilyrða
munu Bandamenn gera sínar
ráðstafanir til að sjá um að slíkt
komi ekki fyrir aftur. Yfirlýs-
ingin gengur í gildi þegar við
undirskrift hennar.
verður sýnt þeim, sem ætla að bjóða í það til nið-
urrifs, daglega kl. 5%—7 e. h. Gengið um suður-
dyr á útbyggingunni.
Söluskilmálar til sýnis þar.
Tilboð verða opnuð í skrifstofu minni föstu-
daginn 8. þ. m., kl. 12 á hádegi.
1 Borgarstjúrinn.
Nýkomid:
Köflótt kjólaefni.
Siss.
Kadettutau.
Tilbúin sængurver.
Verzlim H. Toft
Skólavörðustíg 5 simi 1035
KVENUNDIRFÖT
Náttkjólar
Nærföt á fullorðna og
böm.
Verzlun H. Toft
2 þýzkir unglingar
drepnir fyrir njósnir
Tveir meðlimir Hitlersœsk-
unnar annar 16 ára en hinn 17
ára voru teknir af lífi í Aachen
í gœr fyrir njósnir.
Þeir höfðu byrjað njósnir að
baki víglínu Bandaríkjamanna
hjá Múnchen Gladbach í febr.
s 1. Simpson yfirforingi 9. hers-
ins undirritaði aftökuskipunina.
I stuttu máli
Berchtesgaden, hefur nú ver-
ið gert að hressingarhæli fyrir
hermenn Bandamanna í Þýzka-
landi.
Mál Hacha, tékkoslovakiska
erkikvislingsins, mun brátt
verða tekið fyrir.
. Súkoff, Rokossovski og Kon-
éff hafa enn verið sæmdir orð-
um fyrir frábæra herstjórn.
Þeim verða reistar myndastytt
ur í fæðingarborgum þeirra.
Aðálstöðvar herlögreglu Banda-
manna í Bremen voru sprengd-
ar í loft upp í gær. Talið er,
að tímasprengjum hafi verið
komið fyrir í byggingunni. 15
manns fórust en 80 særðust.
Bandamenn vinna að því að
afmá öll tákri og merki um
nazismann í Þýzkalandi Götur
eru skírðar að nýju, mynda-
styttur og skilti tekin niður o.
s. frv.
Vörumóttaka til
mannaeyja árdegis
Esja
I ráði er að Esja fari
bráðlega til Danmerkur
og ef til vill Svíþjóðar.
Þeir, sem óska að fá flutn-
ing með skipinu frá þess-
um löndum, tilkynni það
skriflega fyrir 10. þ. m.
Samráð mun verða haft
um það við Viðskiparáð-
ið, hvaða vörur hafi for-
gang.
Eísi á baugí
æseæaas*
Framh. af 3. síðu.
að vara, sem jafn mikið er
notuð og frímerki, skuli að-
eins vera seld á einum stað í
svona .stórum bæ. Það er und-
arlegt tómlæti að þessu skuli
ekki hafa verið breytt til betri
vegar fyrir löngu.
Sjálfsalarnir í anddyri pósc-
hússins standa eins og minnis-
varðar um tímann fyrir dýr-
tíðina, þegar 5 og tíu aura frí-
merki máttu sín einhvers. Nu
er lægsta gjald fyrir lokað bréí
25 aura, venjulegt bréf til út-
landia 2,40 — hvað þýðir að
hafa sjálfsala með 5 aura fri-
merkjum, — kæmust ekki nógu
mörg frímerki fyrir á umslag-
inu.
Er ekki hægt að breyta sjálf-
sölunum þannig, að þeir komi
að notum, eða þá fá nýja í stað
þeirra, sem gagnsliausir eru1
Hvað kemur til að póststjórn-
in liggur á frímerkjunum eins
og ormur á gulli?
'■W'W'rW' ,
" ■spjgf/A
'íwc,-,
Trúlofun.
Síðastliðinn laugardag opinber-
uðu trúlofun sína ungfrú Svein-
sína Guðmundsdóttir Bergstaðastr.
43 og stud. oeceon. Vilberg Skarphéð
insson Freyjugötu 7.
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur á
Austurvelli í kvöld kl. 9 ef veður
leyfir. Stjórnandi Albert Klahn. —
Viðfangsefni: 1. Finnskur riddkra-
marz, 2. Forleikur að óp. „Leichte
Cavallerie“ eftir Fr. v. Suppé. 3.
Prelúde í cis moll eftir Rachmani-
noff. 4. Syrpa úr óp. „Freischútz“,
eftir Weber. 5. Vínarborgari, vals
eftir Ziehrer. 6. Invano, serenata,
eftir Amadei. 7. Danslög eftir Pái
ísólfsson. 8. Tvö hergöngulög. —
Breytingar á hljómleikaskránni geta
átt sér stað.