Þjóðviljinn - 13.06.1945, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 13. júní 1945.
Þ.JÓÐV IlJINN
3
RIT8TJÓRI:
SIGRÍÐUR ARNLAUGSDÓTTIIl
Vörusvik
Bréf húsmóður í Vesturbæn-
um um skemmdu eggin hefur
vakið mikla athygli. Fjölmargar
húsmæður hafa hringt til mín
síðan og haft líkar sögur að segja
og ein skrifar bréf, sem birtist
hér á öðrum stað í síðunni í dag.
Vörusvik sem þessi eru orðin
daglegt brauð í viðskiptalífi
okkar, skemmd egg, skemmd
mjólk, skemmt smjör, skemmt
kjöt, almenningur er farinn að
taka þessu sem eðlilegu fyrir-
brigði þó óánægjan brjótist út
álltaf öðru hvoru.
Það er svo oft búið að prísa
lánsæld okkar 1 stríðinu að varla
er á bætandi, en þó verður ekki
fram hjá þeirri staðreynd geng-
ið, að sá eini skortur sem við
íslendingar höfum haft af að
segja stríðsárin er okkar eigin
sóðaskap um að kenna.
Við höfum haft nóg af mjöl-
vöru, kaffi og sykri, fatnaði öll-
um og álnavöru. íslenzkar hús-
mæður hafa meira að segja þessi
ár kynnzt í fyrsta sinni munaði
stéttarsystra sinna í Bandaríkj-
unum. Þaðan hafa þær fengið
alls konar munaðarvörur sem áð-
ur þekktust hér alls ekki, hálf-
tilbúinn mat í dósum og pökk-
um. Rúsínur, sveskjur og alls
konar fieiri þurrkaðir ávextir
sem í tíð. Eysteinsstjórnarinnar
voru óþekkt fyrirbrigði hafa
fengizt í hverri verzlun öll síð-
ustu árin.
Það væri fásinna að halda því
fram, að við höfum yfir nokkru
að kvarta úr þeirri átt.
En þar sem við íslendingar eig
um að sjá fyrir okkur sjálfir
lendir allt í klúðri og vitleysu.
\ Einu vörurnar sem við gátum
með réttu búizt við að hafa hér
nógar og óskemmdar eru ein-
mitt þær sem mestur skortur er
4. og þær sem bornar eru fram
fyrir neytandann meira og
minna skemmdar og oft.óætar.
Það er ekki skemmtilegt að
hugsa til þess að meðan mestur
hluti mannafla Englendinga var
bundinn við hernaðarstörf og
land beirra undirlagt loftárás-
um þurftu þeir ár eftir ár að sjá
okkur fyrir kartöflum að ein-
hverju leyti. Góðar íslenzkar
kartöflur eru ólíkt ljúffengari
en enskar. Notuðum við vélar
við ræktun þeirra ættum við að
geta framleitt kartöflur til út-
flutnings í stórum stíl. En við
sveitumst enn með reku og gaffli
mörg hundruð ár á eftir tíman-
um og höfum aldrei nóg handa
okkur yfir árið.
Strax þegar hlýnar í veðri
byrjar aftur sama ballið með
mjólkina. Hún er hálfsúr þeg-
ar kaupandinn fær hana og það
er ekki nokkur leið að geyma
hana yfir nótt, hvernig sem að
er farið, hún er alltaf hlaupin
að morgni. Sorinn sezt til í henni
og hún súrnar varla, heldur
fúlnar.
Árum saman hafa húsmæður
hamrað óánægju sína framan í
viðkomandi yfirvöld, en það hef
ur verið að berja höfðinu við
stein.
Skoðun samsölustjórnarinnar
er enn í dag sú, að samvinnan
við reykvískar húsmæður sé
„mjög góð“, það sé ekki nema
eðlilegt að einstöku óánægju-
rödd heyrist innan um þar sem
svona mikil viðskipti sé um að
ræða.
— Hvaða mál á að tala við
svona menn? Sennilega er óá-
nægjan með mjólkina það eina,
sem allar reykvískar húsmæður
eru íyllilega sammála um, og
ekki hefur verið sparað að láta
það í ljós.
Virðingin fyrir kaupandanum
er svo ótrúlega lítil. Síðan kaup-
geta almennings jókst virðist sú
skoðun hafa verið ofan á að allt
gangi út, hvernig svo sem varan
sé. Saltkjötið er ekki einasta
horað og ljótt þegar niður í kvart
elið kemur, heldur slepjað og
svo skítugt að óætt er.
íslenzkt smjör sést aldrei. hing
að hefur flutzt smjör frá Amer-
íku, verið skammtað og skammt-
að naumt, eitt stykki á mann,
þetta síðasta skömmtunartíma-
bil. Væri ekki betra, að við
fengjum það sem til er af því
strax á meðan það er ætt. Það
er farið að mygla nú þegar og
sumt af því er að verða óætt.
Og hvað kemur til að sumt af
ameríska smjörinu er selt seðla-
laust’og miklu dýrara en hitt,
sem er skammtað? Skammtaða
smjörið er selt á 13 kr. kg. en
jafnframt fæst það óskammtað
á kr. 21,50.
Hvernig stendur á þeim svarta
markaði?
Þessi mál verður að endur-
skipuleggja frá rótum.
Fyrir stríð var vaninn að
hreinsa til í Reykjavík áður en
von var á skemmtiferðaskipun-
um og helzta ráðið til að fá lag-
fært það sem aflaga fór var að
hamra á því að hvað sem okkur
sjálfum liði, þá mættum við ó-
mögulega láta útlendingana sjá
það svona.
|
Nú er farið að ráðgera mót-
töku skemmtiferðafólks eftir
stríð og það verður kannski okk-
ar björgun. Við verðum að hafa
eitthvað annað að bjóða útlend-
ingunum en skemmdan mat,
jafnvel þó yið berum ekki nógu
mikla virðingu fyrir okkur sjálf-
um til að gera það okkar vegna.
Þessi litli maður er að þvo sér um hendurnar eftir kenuslustund í
málun í smábarnaskólanum við Cornell-háskólann í New Tork-fylki.
Sjötta þingi Kvenfélagasam-
bandsins er nýlega lokið. Þing-
ið sátu 30 fulltrúar frá banda-
lögum kvenna víðsvegar af land-
inn, auk þess eiga sæti á þingi
K. í. stjórn þess og starfsmenn,
en þeir eru tveir, framkvæmda-
stjóri sambandsins, heimilis-
málastjóri og heimilismálaráðu-
nautur
Þessi mál voru aöallega rædd
á þinginu.
Starfsmenn samb. skýrðu frá
störfum sínum á síðastliðnu
ári. Skrifstofa sambandsins er
í Búnaðarfélagshúsinu og veitir
Svava Þorleifsdóttir henni for-
stöðu.
Rannveig Kristjánsdóttir er
ráðúnautur Kvenfélagasam-
bandsins og hefur hún enn sem
komið er aðallega starfað að um-
ferðakennslu á vegum sambands
ins, hefur sú kennsla hlotið
miklar vinsældir. Eftirfarandi
tillaga var samþykkt á þinginu:
„Vegna hins ágæta árangurs,
sem fengizt hefur af umferða-
kennslu ráðunautar K. í., ákveð-
ur 6. landsþing K. í. að fela
stjórn sinni að ráða svo fljótt
sem auðið er starfsmann til við-
bótar til umferðakennslu“.
.Rannveig skýrði frá athugun-
um er hún hafði gert á möguleik
um fyrir því, að Kvenfélagasam
bandið beiti sér fyrir manneld-
issýningu og síðar ef til vill al-
hliða heimilismálasýningu. Á
þinginu kom fram almennur
vilji um að þessu starfi yrði
haldið áfram.
✓
BREYTINGAR Á LÖGUM
Aðalbreytingin sem gerð var,
' var sú að landinu var skipt nið-
ur í ákveðin kjörsvæði og full-
trúatala hvers svæðis ákveðin.
Þessi breyting var gerð til
þess að tryggt sé að öll héröð
landsins eigi fulltrúa á þinginu.
ÚTV ARPSFRÆÐSL A
Svava Þprleifsdóttir flutti
erindi um að æskilegt væri að
taka aftur upp' húsmæðra-
fræðslu útvarpsins og hafa hana
á víðtækari grundvelli en áður
var. Og var það eindreginn vilji
þingsins að að því verki væri
unnið.
SKÓLAMÁL
Aðalbjörg Sigurðard. skýrði
frá stefnu skólamálanefndar
varðandi skólakerfi landsins í
heild. og ræddi sérstaklega um
húsmæðrafræðsluna. Urðu um
það nokkrar umræður.
Þingið samþykkti eftirfarandi
ályktanir:
„Landsþing K. I. lýsir ánægju
sinni yfir störfum milliþinga-
nefndar í skólamálum og telur
að samræmingin á skólum lands
ins, sem tillögur hennar eru
byggðar á, hljóti að verða stórt
spor í uppeldismálum landsins.
Jafnframt leggur þingið á-
herzlu á að menntun þeirra
kvenna, er eiga að .verða kennar-
ar við húsmæðraskóla landsins,
verði hliðstæð menntun þeirri
er kennurum við gagnfræða-
skóla er skylt að hafa“.
í húsmæðraskólamálinu var
eftirfarandi tillaga samþykkt:
„Sjötta landsþing K. í. telur
nauðsynlegt, að húsmæðraskólar
í sveit starfi í 10 mánuði á ári.
Vegna þess að sjálfsagt er, að
þar verði kennd garðyrkja, nið-
ursuða og sláturgerð, ennfi'emur
meðferð mjólkur og hirðing
húsdýra, teljum vér æskilegt að
skólarnir hefjist um áramót.
Sumarleyfi' verði 6—8 vikur í
mánuðunum júlí og ágúst“.
Og varðandi Húsmæðrakenn-
araskólann þetta:
„Sjötta landsþing K. í. telur
sjálfsagt, að húsmæðrakennara-
skóli íslands verði heimavistar-
skóli í nánd við Reykjavíx, og
hafi skólinn land og bú til um
ráða. Skólinn hafi aðgang að
vöggustofu og sé lögð hin rík-
asta áherzla á að gera nemend-
urna hæfa til að kenna hinum
verðandi mæðrum undirstöðu-
Handavinnu-
sýning
Síðastliðinn föstudag var opn-
uð hin árlega handavinnusýning
Húsmæðraskólans hér, mjög
smekkleg og myndarleg að
vanda, og svo mikil að vöxtum
að það liggur við að manni finn-
ist skólinn frekar handavinnu-
skóli en húsmæðraskóli á nú-
tímavísu, a. m. k. meðan al-
menningur sér ekki aðra sýn-
ingu frá honum.
Mesta hrifni mína vöktu ofnu
munirnir, þeir eru bæði til gagns
og gamans og gefa konunum
tækifæri til að reyna hugmynda-
flug sitt og persónulegan smekk.
Kaffidúkarnir eru hver öðrum
fallegri, þó finnst mér of miklu
verki eytt í kaffidúka. Við lifum
á öld, þegar kaffiboðsgestagang-
ur er að leggjast niður að miklu
leyti, eða ætti minnsta kosti að
gera það. Auk þess sem kaffi-
dúkar geta verið mjög fallegir,
þó þeir séu ekki mikið útsaum-
aðir. Borðbúnaður og leirtau
eru alltaf að breytast, verða ein-
faldari en engu síður fallegir;
dúkarnir eiga að sjálfsögðu að
fylgjast að.
Á sýningunni eru líka vélsaum
aðir kjólar, drengjaskyrtur,
buxur og telpukjólar — allt fal-
legt.
Smábarnafatnaðurinn minnir
aftur á gamla tímann, blúndur, m
lek, rykkingar. Húsmæðraskól-
inn ætti að útvega smábarna-
fatnað frá Ameríku og láta
sauma eftir honum. Hann er við-
urkenndur mjög hentugur og
einfaldur.
En um sýninguna í heild verð-
ur ekki annað sagt en hún beri
vott um smekk og myndarskap,
bæði kennara og nemenda.
Tekið í sama streng
Eg get ekki stillt mig um að
taka undir með húsmóðurinni úr
Vesturbænum, sem skrifaði um
úldin egg í síðustu Kvennasíðu.
Eg hef nefnilega tvisvar orðið
fyrir því óláni að fá soðin bök-
unaregg. Ekki veit ég hvort á
að taka það þannig að þetta sé
ný tilraun framleiðenda til að
geyma eggin óskemmd, en ég
er svei mér ekki svo vel að mér
í bakstri, að ég viti hvemig á
að nota soðin egg til þeirra
hluta. Eg keypti þessi egg sitt
í hvort skiptið, en í sama stað.
og þau voru bæði innan um önn-
ur ósoðin egg.
Ætli fari ekki að verða von
á unguðum eggjum á markaðinn
hvað af hverju? Ef svo er held
ég að við húsmæður ættum að
afbiðja slíkan varning, því kjúkl-
ingar eru dýrir nú á dögum, og
á eggjaverðið er ekki bætandi.
Húsmóðir í Austurbœnum.
atriði andlegrar og líkamlegrar
meðferðar bamsins fyrstu árin“.
Framþald á 5. síðu.