Þjóðviljinn - 25.07.1945, Blaðsíða 8

Fjórðungssamband
Norðlendinga
F jórðwngssamband Norð-
lendinga var stofnað á Akur-
eyri 14. júlí og hið fyrsta þing
þess háð 14. og 15. júlí sl.
Undirbúningsnefnd kjörin af
fundi presta, kennara og leik-
manna 1944, sem í var Páll
Þorleifsson, prestur að Skinna
stað, séra Friðrik Rafnar, Ak-
ureyri og Snorri Sigfússon
námsstjóri, hafði boðað til
stofnfundarins og ritað öllum
sýslu- og bæjarfélögum norð-
anlands og óskað eftir að þau
kysu 2 menn hvert, og jafn-
framt var öllum bœjarfóget-
um og sýslumönnum fjórð-
ungsins boðið á fundinn.
Því nær öll sýslu- og bæjar-
félög kusu fulltrúa og mættu
flestir þeirra á stofnfundi.
Þingið setti séra Friðrik Rafn-
ar vígslubiskup, en forsetar
voru þeir Einar Árnason, Eyr-
arlandi, Guðbrandur ísberg
sýslumaður, Blönduósi og Þór
arinn Eldjárn, Tjörn, en rit-
arar Jón Gauti Pétursson,
Gautlöndum og Gunnar
Grímsson, kaupfélagsstjóri,
Skagaströnd.
Skagfirðingar höfðu kjörið
fulltrúa, en þpir gátu ekki
mætt, og engir fulltrúar komu
frá Siglufirði né Vestur-
Húnavatnssýslu.
Sambandið setti sér lög og
fundarsköp. Skal þingið hald-
ið árlega, sem mest til skiptis
innan fjórðungsins.
I
Tilgangi Sambandsins er
þannig lýst í 2. grein laganna:
„Höfuðmarkmið sambands-
ins er að sameina sýslu- og
bæjarfélög Norðlendingafjórð
ungs um menningar- og hags-
bótamálefni hans og stuðla að
því að félögin komi fram sem
heild út á við, bæði þegar um
sameiginleg framfaramál
þeirra er að ræða, og einnig
til stuðnings velferðarmálum
einstakra sýslu- og bæjarfé-
laga, eftir því sem við verður
komið.
Sérstaka áherzlu vill sam-
bandið leggja á að vinna að
varðveizlu -sögulegra minja
innan fjórðungsins og annarra
þeirra tengsla milli fortíð-
ar og nútíðar, sem hverri
menningarþjóð eru nauðsyn-
leg.“
f fjórðungsráð til næstu 3ja
ára voru kosnir: sr. Páll Þor-
leifsson, Skinnastað, K. Krist-
jánsson, oddviti, Húsavík og
Brynjólfur Sveinsson, mennta
skólakennari, Akureyri, og til
vara: Snorri Sigfússon, náms-
stjórn, Guðbrandur ísberg,
sýslumaður og Þorsteinn Sí-
monarson, bæjarfógeti Ólafs-
firði.
Ávarp Jóns Hclgasonar prófessors
flutt á aldarártíð Jónasar Hall-'
grímssonar
Á aldarártíð Jónasar Hallgrímssonar 26. maí, gengust ís-
lendingafélagið, Frœðafélagið og Félag íslenzkra stúdenta
í Kaupmannahöfn fyrir athöfn við leiði skáldsins. Voru
lagðir blómsveigar, skreyttir íslenzkum fánalitum á leiðið,
en Jón Helgason prófessor flutti þetta ávarp:
Rafmagnsbilunin
í gærkvöld
Bilun varð á innanbæjar-
kerfi rafveitunnar hér 1 bæn
um í gærkvöld. Varð raf-
magnslaust um kl. hálf 12
og tók hálfan annan klukku
tíma að gera við bilunina.
Hvíldarvika
Mæðrastyrks-
nefndar á Laugar-
vatni
Mæðrastyrksnefndin hefur
um 11 undanfarin ár boðið
konum.að dvelja sér til hress-
ingar eina viku 1 lok ágúst-
mánaðar á Laugavatni. Dvöl
þessi og ferðirnar hafa jafn-
an verið konunum að kostnað-
arlausu. Vegna misskilnings
hefur það komizt inn í blöð-
in að nefndin hafi gefið kon-
um kost á að dvelja þarna
gegn gjaldi. Oft hefur verið
rætt um þetta atriði í nefnd-
inni, vegna þess að nefnd-
inni er ljóst að þörf á sumar-
hvíld húsmæðra eins og ann-
arra starfsmanna er brýn og
almenn. og að margar konur
sem hefðu efni á því að borga
eitthvað fyrir sumardvöl sína
geta ekki komið sér að því að
taka sig upp til þess og skort-
ir samfylgd og stað til þess
að vera á. Það væri því æski-
legt að geta rekið slíka starf-
semi í miklu stærri stíl en
nefndin hefur enn séð sér
fært og væri þá tekið gjald af
þeim sem hefðu ástæður til
þess. Enn hefur nefndin þó
ekki getað aukið þessa hvíld-
arvikustarfsemi svo sem þörf
yæri á, enda ekki átt kost á
því undanfarin ár að hafa
lengri dvöl á Laugarvatni en
vikutíma með slíkum kjörum.
Það er því fullkomin eining
um það í Mæðrastyrksnefnd-
inni að breyta engu um það
að dvölin þessa viku og ferðir
verði ókeypis fyrir gesti henn
ar, en áherzla skal lögð á það
að allar hvíldarþurfa konur
koma til greina, og von-
ar nefndin að engin kona líti
á boð hennar til Laugar-
vatns-dvalar sem nokkra ölm-
usu, sem hún geti ekki verið
þekkt fyrir að þiggja.
Óskað e.r .að konur, sem
sækia vildu um þessa dvöl á
Laugavatni, nú í síðari hluta
ágústmánaðar, komi sem fyrst
á skrifstofu Mæðrastyrks-
nefndar. Sérstaklega væri
æskilegt að fleiri þreyttar
barnakonur gætu veitt sér
þessa hressingu og reyndu í
tíma að koma svo fyrir heim-
ilishögum sínum að þær gætu
farið í þessa orlofsferð. Nefnd
in tekur fúslega á móti um-
sóknum og bendingum um
konur, sem æskilegt væri að
bjóða. Skrifstofan er opin alla
virka daga, nema laugardaga,
frá kl. 3—5 e. h.
Laufey Valdimarsdóttir:
♦ „Langt frá þinna feðra fold,
fóstru þinna ljóða,
ertu nú lagður lágt í mold,
listaskáldið góða.
Hinn 31. dag maímánaðar
árið 1845 komu saman á þess-
um stað ,,í góðu veðri og blíða
sólskini“ flestallir þeir íslend-
ingar, sem þá voru í Kaup-
mannahöfn og báru líkkistu
til þess legstaðar, þar sem nú
stöndum við. Þeir voru að
jarða þann félaga sinn, sem
einn hafði verið fær um að
fella í mót hins lífi gædda
ljóðs, og um leið að hefja og
göfga, tilfinningar og hug-
renningar sínar og þeirra:
vináttuna, ástina, einstæð-
ingsskapinn, heimþrána,
drauminn um ættjörðina, um
glæsileik fornaldar hennar,
um nýja viðreisn hennar, um
tign og fegurð náttúru henn-
ar, og eins og einn þeirra sem
við voru staddir komst síðar
fagurlega að orði, „hörmuðu
þeir forlög hans og tjón ætt-
jarðar sinnar, hver sá mest
sem honum var kunnugastur
og bezt vissi hvað í hann var
varið“. Sami maður bætir því
við, að það sem eftir hinn
látna liggi muni lengi halda
uppi nafni hans á íslandi, en
svo ágætt sem margt af því
sé, megi þó fullyrða að flest
af því komist í engan sam-
jöfpuð við það sem í honum
bjó, og að það geti ekki sýnt
til hlítar hvílíkur hann var
sjálfur í raun og veru. Því að
Jónas Hallgrímsson var ekki
nema á 38. aldursári, þegar
hann hlaut að kveðja þenna
heim, og skáldið hafði enginn
lánsmaður verið á veraldar-
vísu, mun ekki einu sinni
hafa átt fyrir útför sinni. Það
er eins og hvert annað eðli-
legt framhald þess auðnulitla
æviferils að hann hefur ekki
fengið að byggja einn sinn
hinzta bústað, heldur hefar
öðrum tvívegis verið fengin
gisting í sama rúmi.
Um langan aldur hefur öll
íslenzka þjóðin fundið til hins
sama og þeir fulltrúar hennar,
sem fyrir hundrað árum
fylgdu skáldi sínu til grafar.
Hún hefur kunnað og- elskað
kvæði hans, þekkt og harmað
örlög hans. Og í dag, þegar
allt. er að vísu öðruvísi um-
horfs á íslandi en nokkur
maður gat þá gert sér í hugar-
lund að verða mundi, leita
margir hugir þaðan til þessa
staðar. Þeir leita hingað í
þakklæti fyrir það sem hon-
um auðnaðist að yrkja,
blöndnu söknuði þess sem
okkur finnst hann hefði getað
afrekað ef örlögin hefðu ver-
ið hagstæðari honum og okk-
ur. Það hefði átt vel við að
Úrvalskarlakór fer söngför
til Norðurlanda
Aðalfundur Sambands ísl.
karlakóra var haldinn í Fé-
lagsheimili verzlunarmanna,
föstudaginn 29. júní sl. Fund-
arstjóri var Björn E. Árna-
son, endurskoðandi.
Form. sambandsins, Ágúst
Bjarnason, gaf skýrslu um
störf þess á liðnu starfsári.
Höfðu 4 söngkennarar starfað
meira og minna á vegum sam-
bandsins, en þó hefur hvergi
nærri verið hægt að veita
eins mikla söngkennslu og
æskilegt hefði verið. Var það
einróma álit fundarmanna, að
þá fyrst yrði söngkennslu-
málinu komið í viðunanlegt
horf, er sambandið hefði 2
fastráðna söngkennara, sem
störfuðu allt árið. Var fram-
kvæmdaráði falið að reyna
ýmsar leiðir til úrbóta og
einnig var skorað á Tónlistar-
félagið að ráða söngkennara
við Tónlistarskólann, hið
allra fyrsta.
Á fundinum var samþykkt
svohljóðandi tillaga frá Söng-
málaráði:
„Aðalfundur Sambands ís-
lenzkra karlakóra haldinn 29.
júní 1945 samþykkir, að sam-
bandið gangist fyrir söngför
ca. 40 manna úrvalskórs til
Norðurlanda á komandi vori,
eða síðar þegar ástæður leyfa.
Skulu aðalmenn fram-
kvæmdaráðs og söngmála-
ráðs annast framkvæmd-
ir sameiginlega á þann
hátt, sem ráðin koma sér sam-
an um. Heimilar fundurinn
framkvæmdaráði sambands-
ins að verja til fararinnar allt
að kr. 10.000.00 úr sjóði þess,
auk þess, sem ráðin fari þær
aðrar f járöflunarleiðir, sem
færar þykja, til þess að stand-
ast straum af kostnaði far-
arinnar.
Jón Halldórsson,
Ingim. Ámason,
Garðar ÞorsteinssonV
Var mikill áhugi fyrir því,
að úr för þessari gæti orðið og
mun sambandið leita fjár-
stuðnings ríkisins, bæjarfé-
laga og einstaklinga, til þess
að það verði fært. Einnig kom
fram á fundinum áskorun til
allra sambandskóra, að þeir
héldu eina söngskemmtun til
ágóða fyrir utanfararsjóð.
Loks er svo ætlast til þess að
S. í. K. verji fé til fararinnar
úr sjóði sínum og söngmenn
þeir, sem förina fara, borgi
eitthvað úr eigin vasa.
Áformað er að syngja a. m.
k. í höfuðborgum allra Norð-
urlanda og er förin hugsuð
sem vottur um bróðurþel ís-
lendinga til frændþjóðanna.
Þegar Danmörk og Noregur
urðu aftur frjáls, sendi sam-
bandið landssamböndum
þeirra samfagnaðarskeyti og
hafa borizt þakkir beggja sam
bandanna.
í framkvæmdaráð sam-
bandsins voru kosnir:
Ágúst Bjarnason, formaður,
endurkosinn, síra Garðar Þor-
steinsson, ritari og Árni Bene-
diktsson, gjaldkeri. Meðstjórn
endur: Guðmundur Gissurar-
son, Hafnarfirði, sr. Páll Sig-
urðsson, Bolungavík, ■ Þor-
móður Eyjólfsson, Siglufirði
og Jón Vigfússon, Seyðisfirði.
í Söngmálaráð:
Jón Halldórssón, formaður,
Ingimundur Árnason og Sig-
urður Þórðarson.
auðkenna leiði hans með ís-
lenzkum villiblómum, þar
sem bæði væri fífill úr haga
og rauð og blá brekkusóley.
En úr því að þess er ekki
kostur, verða lagðir hér tveir
sveigar úr hérlendum blóm-
um. Annar er frá sendiráði
íslands svo sem fyrir hönd
íslenzku þjóðarinar allrar og
sýnilegt tákn þeirra hugsana
>em fljúga í dag yfir óravegu
hafsins. Hinn er frá íslend-
'ngum í Danmörku, sem þykj-
ast eiga sitt sérstaka tilkall
til Jónasar Hallgrímssonar,
bæði í skammdegiseinverunni
begar þeir skilja vísurnar
.Enginn grætur íslending“
öllum mönnum betur, og í
vorblíðunni eins og nú, þegar
beim verður helzt á munni
„Nú andar suðrið sæla vind-
um þýðum.“
Frcttatílkynning jrá ríkisatjóminni.
Fr. Fontenay far-
inn til Danmerkur
Fr. Fontenay, sendiherra
Dana hér á landi er nýlega
farinn til Danmerkur. Mun
hann dvelja um tvo mánuði
þar í landi og gefa dönsku
stjórninni skýrslu um störf
sín.
Georg Hust verður sendi-
fulltrúi Dana hér meðan Fr.
Fontenay er fjarverandi, og
gegnir störfum hans. Georg
Hust hefur áður verið hér á
landi. Hann var um skeið að-
alræðismaður Danmerkur í
Sidney í Ástralíu, og var síð-
ar skipaður sendiherra í
Mex-íco, en komst.ekki þang-
að vegna hernáms Danmerk-
ur og mun hafa dvalið í Kaup-
mannahöfn á hernámsárun-
um.
Fjársöfnunin til Esjufarþega.
A. Herskind 100.00. N. N. 50.00.
H. Benediktsson & Co. 1000.00. G.
O. 50.00. J. E. 25.00. Lögreglan
(safnað á verði Matth. Svein-
bjarnarsonar 610.00. Hjörtur,
Bagnar, Sigrún 200.00. Victor
Helgason 200.00. Jóh. Sæmunds-
son 100.00 M. Þ. 30.00. Samtals
kr. 2.365.00.
Rauði krossinn hefur beðið
blaðið að færa gefendunum þakk-
ir sínar.