Þjóðviljinn - 05.09.1945, Side 1

Lýðvsldissinnar
handteknir á
Spáni
F orsætisráðherra
spænsku lýðveldis-
stjórnarinnar á förum
til Frakklands
t frétt frá Reuterfrétta-
stofunni segir, að fjöldi
spænskra lýð'veldissinna
hafi verið teknir til fanga í
héruðunum Saragossa og
Huesca á Spáni.
Nánari fréttir um hand-
tökur þessar höfðu ekki bor-
izt í gærkvöld, þegar blaðið
fór í prentun. En á sama
tíma barst frétt um það, að
hinn nýkjörni forsætisráð-
herra spænsku lýðveldis-
stjórnarinnar, sem kosinn
var á þingi spænskra lýð-
veldissinna í Mexíco, sé á
leið til Frakklands, þar sem
hann mun að eigin sögn
reyna að ná sambandi við
lýöveldissinna heima á
Spáni í þeim tilgangi að fá
forystumenn þeirra í stjórn
sína.
Franco skipað að
senda herlið sitt
úr Tangier
Nánar hefur nú verið
skýrt frá efni samkomulags-
ins, sem fulltrúar Sovét-
ríkjanna, Bretlands, Banda-
ríkjanna og Frakklands
gerðu með sér, á fundi sín-
um í París um Tangiermál-
ið.
Franco-stjórninni hefur
nú verið skipað að flytja
herlið sitt á burtu frá hinu
alþjóölega verndarsvæði, er
hún lagöi. undir sig árið
1940. Brezki sendiherrann í
Madrid afhenti Franco-
stjórninni þessa orösend-
mgu.
Nýjar ílugvélar
bætast í hópinn
Flugfélag íslands keypti
nýlega tveggja hreyfla Grun
manflugbát er tekur 6—8
farþega, og mun hann hefja
innanlandsferðir á næst-
unni.
Vélamenn Flugfélagsins
hafa nú lokið við að setja
flugbátinn seman og hefur
honum þegar veriö flogiö
i reynsluflugi.
Þá mun einhreyfils sjó-
flugvél félagsins, sem er af
Norsemangerö, og félagið
keypti einnig fyrir skömmu
bráðlega veröa tekin í notk-
un til innanlandsflugs.
Komnar eru til landsins
4 flugvélar af Tiger-Moth-
gerö, sem ætlaöar eru til
flugkennslu.
Eina þeirra á vélflugu-
deild Svifflugfélagsins og
ætlar að nota hana til flug-
kennslu. Eina á Björn Ei-
ríksson flugmaður og tvær
ciga menn á Akureyri og
ætla aö nota þær til flug-
kennslu þar.
Harðnandi átök í Frakklandi vegna fyrirhugaðra
breytmga á stjórnarskrá lýðveldisms
De Gaulle neitar að ræða við fulltrúa franska verkalýðssambandsins - Hélt ræðu í gær
Átökin út af væntan-
legri breytingu á frönsku
stjórnarskránni fara nú
síharðnandi í Frakk-
landi. Þjóðaratkvæða-
greiðslan mun fara fram
í næsta mánuði um breyt
ingarnar. Stjórn fransk.v
verkalýðssambandsins
fór fram á það við de
Gaulle að fulltrúar þess
ræddu við hann um fyr-
irkomulag atkvæða-
greiðslunnar, en hann
synjaði henni þess. Hef-
ur synjun hans almennt
vakið óánægju í Frakk-
landi, sérstaklega meðal
vinstri flokkanna.
Fulltrúar fimm vinstri
flokka í Frakklandi sátu á
fundi í gær til að ræða um
synjun de Gaulles og mót-
mæla henni. Nær öll
frönsku blöðin mótmæla
henni harölega. De Gaulle
byggir synjun sína á því, að
hann álíti aö verkalýðssam-
tökin eigi ekki að_ skipta sér
af stjórnmálum heldur ein-
ungis af velferðarmálum
verkaiýðsins. Hefur forseti
verkalýðssambandsins mót-
mælt þessari afstöðu harð-
lega og haldið fram rétti
verkalýössamtakanna til að
skipta sér af hverju því máli
sem varðar almenningsheill,
ekki sízt vegna hins mikla
skerfs, sem þau lögöu til
baráttunnar á hernámsár-
unum.
De Gaulle heldur ræðu
De Gaulle hélt ræðu í
gær í tilefni af í, aö 75
ár voru þá liðin frá því aö
þriðja franska lýöveldið var
stofnaö. Hvatti hann alla
þjóðina til aö fylkja sér á
bak við hann 1 afstööunni
til stjórnarskrárbreyting-
anna. Hann kvaðst vera
sannfærður um, að meiri-
hluti þjóöarinnar muni
greiöa atkvæði með breyt-
ir^mum, sem hann hefur
til aö gerðar veröi á
stjórnarskránni.
Um hvað er deilt?
Eins og áöur hefur vbrið
skýrt frá hér í blaöinu, eru
meginbreytingartillögur de
Gaulles viö stjórnarskrána á
þá leið, að æðsti þjóöhöfö-
Fhr. á 7. síðu.
♦-
♦
Japanskeisari heldur ræðu
japanska þinginu
Landgangan gengur að óskum
1
Fyrsti fundur
utanríkisráð-
herranefndar-
innar á mánudag
Japanskeisari hélt ræðu í
gær á sameiginlegum fundi
beggja deilda japanska
\ i ngsins.- Hvatti hann þjóð-
ina til átaka til að sigrast á
þeim örðugleikum, sem í
hönd færu.
Um fimmlíu blaðamenn
Bandrýnanna voru viðstadd-
ir þingfundinn, en aðgang
fengu þeir þó ekki, fyrr en
eftir allmikið þras.
Keisarinn talaði úr gullnu
hásæti, lögöu pelli og pur-
pura, en áhuginn var þó
ekki meiri hjá þingmönn-
unum á því, sem hann var
aö segja, aö fréttaritari
brezka útvarpsins, Douglas
Willis, segist hafa talið 11
öldungadeildarmenn, sem
sváfu undir ræðunni.
Landgangan gengur að
óskum
Landgangan gerigur eftir
öllum óskum. Búizt var við
í gærkvöld, aö 15000 her-
menn mundu ganga á land
í nágrenni Tokio og borgina
sjálfa í dag. Útvarpsstööin í
Tokíó rr.un veröa tekin í dag
í þjónustu hernámsliösins,
sem mun útvarpa dagskrár-
liðum til stríðsfanga Banda
manna á Japanseyjum með
leiöbeiningum til þeirra,
hljómlist o. s. frv.
Landganga á Kjúsjú hófst
í fyrradag, hélt áfram í gær
og mun halda enn áfram í
dag.
Bretar taka Singapore
í gær var siglingaléiöin
um Malakkasund til Singa-
pore orðin skipfær, eftir að
tundurduflunum hafði ver-
iö rutt burt af henni af
brezkum og japönskum
tundurduflaslæöurum.Brezk
flotadeild er nú komin til
Singapore og mun brezkt
herlið ganga þar á land í
dag.

Eins og kunnugt er, var
sett á stofn á Potsdamráð-
stefnunni nefnd utamákis-
ráðherra Sovétríkjanna,
Bretlands, Bandaríkjanna,
Frakklan >’ og Kína.
Þessi nefnd átti að koma
saman, þegar nauösyn
krefði til að leysa úr ýms-
um vandamálum, sem varó'a
samstarf sameinuðu þjóð-
anna. Nú hefur veriö til-
kynnt, að fyrsti fundur
nefndarinnar verði í London
n. k. mánudag. Munu utan-
ríkisráöherrar ,,hinna fimm
stóru“, þeir' Molotoff, Bevin,
Byrnes, Bidault og Tsjú
Tsjei, ræðast þar við, ásamt
ráðunautum sínum.
Fyrsta viðfangsefni nefnd
arinnar verður að undir-
búa friðarsamninga við fyrr
verandi bandaríki Þýzka-
lands, ítalíu, Finnland, Rú-
meníu og Ungverjaland.
300 þúsund manns fórust og særðust í
árásinni á Hirosjima
Borgin verður ekki byggð upp aftur
Fyrsti samsöngur
Sunnukórsins
Sunnukórinn frá ísafirði
heldur fyrsta samsöng sinn
í Gamla Bíó á morgun.
í kórnum eru yfir 30
manns. Söngstjóri er Jón
Tómasson. Undirleik annast
dr. Urbantschitsch.
Sagt veröur nánar frá
kórnum á morgun.
Skákkeppni
i fyrradag tefldi Eggert
Gilfer fjölskák við 17 Vest-
mannaeyinga. Fóru leikar
svo aö hann vann 12 þeirra.
5 ölvaðir bílstjórar
Allmjög hefur kveðiö að
ölvun um helgar undanfar-
ið.
Síðastliöinn laugardag og
sunnudag voru fimm bíl-
stjórar teknir ölvaöir við
akstur.
Nánari vitneskja hefur
nú fengizt um atóm-
sprengjuárásina á Hiro-
sjima og afleiðingar
hennar- Þeim fréttaritur-
um Bandamanna, sem
þangað hafa komið ber
öllum saman um það, að
eyðileggingin sé svo gíf-
urleg, að erfitt sé að í-
mynda sér, að hún sé af
völdum einnar sprengju.
Brezkur fréttaritari segir
að eyðileggingin sé svo mik-
il, að jafnvel íbúar í þeim
hverfum Londonar, sem fyr-
ir mestum loftárásunum
hafa oruiö í stríöinu muni
tæplega geta gert sér hana
í hugarlund. Allt miöbik
borparinnar er algerlega í
rústum og engin bygging,1
jafnvel ekki járnbent stein-
steypuhús í úthverfum
hennar, séu ólöskuö.
Fréttaritari AP-fréttastof-
unnar segir, að taliö sé að
100 þús. manns hafi látið
*’.ið í árásinni, en 200 þús.
særzt svo, að þeir muni
aldrei fá fullan bata, þó að
þeir haldi lífi.
Japanskir embættismenn
segja aö borgin muni ekki
verð'a bygg'ö upp aftur, og
engu fólki muni leyft að
flytjast í nágrenni hennar,
fyrr en öruggt hefur v'r>ð
talið’ að áliti vísindamanná,
að þaö sé ekki íífsHv ■ ~
en eins og áður hefu” ■,-n ;ð
frá skýrt, eru nú sérfró^1'
vísindamenn, brezki’’
bandarískir, á leiö til bory-
arinnar til aö rannso.ka af-
leiðingar árásarinnar.