Þjóðviljinn - 15.09.1945, Blaðsíða 7

Laugardagur 15. sept 1945.
^OÐVILJINN
m ♦ p i -
Ur borglnnl
Næturlæknir er í læknavarð-1
siofunni Austurbæjarskólanum,'
sími 5030.
Næturvörður er í Laugavegs-
apóteki.
Næturakstur: Aðalstöðin, sími
1383.
Ljósatími ökutækja er frá kl.
19.25 til kl. 5.20.
Útvarpið í dag:
19.25 Hljómplötur: Lög leikin á1
bíóorgel.
20.20 Útvarpstríóið. Einleikur og
tríó.
20.35 Upplestur: Kafli úr Viktor-
íu eftir Knut Hamsun (Jón
Sigurðsson frá Kaldaðarnesi).
21.00 Kórsöngur: Sunnukórinn
frá ísafirði (söngstjóri Jónas
Tomasson). Söngfélagið Harpa
(söngstjóri: Robert Abraham).
Samkór Reykjavíkur (söng-
stjóri Jóhann Tryggvason).
Söngkór I. O. G. T. (söng-
stjóri: Ottó Guðjónsson). —
Útvarpað úr samkvæmi í sam-
komusal Mjólkurstöðvarinnar.
Sigurður Kristjánsson, prestur
á ísafirði, sækir um prestsem-
bættið við Dómkirkjuna. Hann
prédikar á morgun kl. 11 í Dóm-
kirkjunni, og verður messunni
útvarpað.
Skipafréttir. „Brúarfoss" er í
Reykjavik. „Fjallfoss" fór frá
Sydney 10. sept., væntanlegur
þann 19. „Lagarfoss" er í Gauta-
borg. „Selfoss" er á Akureyri.
„Reykj afoss'* for frá Reykjavík
kl. 6 í gærkveldi til Gautaborg-
ar. „Yemassee“ er í Reykjavik.
„Spen Splie“ væntanleg til Hali-
fax 20. sept. „Larranaga" fór frá
Reykjavík 7. sept. til New York.
„Eastern Guide“ fór frá Reykja-
vík 6. sept. til New York. „Gyda“
er í Reykjavík. „Rother“ er í
Leith. „Baltara“ er í Englandi.
„Ulrik Holm“ er í Englandi.
„Lech“ er Reykjavík.
Frumatriði
kommúnismans
Framh. af 3. síðu.
Svar: Handiðnaverkamenn
á 16., 17. og 18. öldinni áttu
því nær ætíð eitthvert fram-
leiðslutæki, vefstólinn sinn,
spunarokka fjölskyldu sinnar
eða smáakurrein, sem þeir
unnu við í tómstundum sín-
um. Öreiginn • á ekkert slíkt.
Handiðnarverkamaðurinn
lifði nánast alltaf af landsins
gæðum í meira eða minna ætt
föðurlegu sambandi við land-
eiganda sinn eða vinnuveit-
anda. Öreiganir eiga yfirleitt
heima í stórborgunum og
standa aðeins í peningasam-
bandi við vinnuveitendurna.
Vöxtur stóriðjunnar sviptir
handiðnaðarverkamanninum
úr þessu föðurlega umhverfi
hann glatar munum þeim,
sem hann átti og verður þar
með sjálfur öreigi.
Framhald.
Daglega
NÝ EGG, soðin og hrá.
Iíaffisalan
HAFNARSTRÆTI 16.
Útgáfa Menningarsjóðs
og Þjóðvinafélagsins
Samúðarkort
Slysavamafélags íslands
kaupa flestir
Fást hjá slysavamadeild-
um um allt land, í Reykja
vík afgreidd í síma 4897.
1
Auglýsendur!
Vegna þess að vinna í prentsmiðjunni
hættir á hádegi á laugardögum í sumar,
verða auglýsingar sem birtast eiga í
sunnudagsblöðunum að hafa borizt fyr-
ir kl. 11 f. h. á laugardögum.
Þjóðviljinn
-1
Stúlka vön bókhaldi
getur fengið framtíðaratvinnu frá 1.
október n. k.
Umsóknir merktar „9936“ sendist af-
greiðslu Þjóðviljans, Skólavst. 19.
Framhald a? 5. síðu.
Horni). IX. bindi. Suðurland
(Frá Eystra Horni að Reykja
nesfjallgarði). X. bindi Há-
lendið, og registur.
Þegar hafa verið ráðnir
menn til að skrifa fyrsta
bindið og er gert ráð fyrir,
að handritið að því verði til-
búið í ársbyrjun 1947.
Bindi þetta, sem á að vera
almenn landslýsingí verður
í 14 aðalköflum. Munu þeir
verða þessir:
1. Hnattstaða, stærð og
lögun — samið af Steinþóri
Sigurðssyni. 2. Sjórinn og
landgrunnið — samið af
Hermanni Einarssyni. 3. Lág-
lendi. 4. Hálendi — samið af
Sigurði Þórarinssyni. 5. Jökl-
ar. 6. Vatnakerfi — samið af
Guðmundi Kjartanssyni. 7.
Eldstöðvar — samið af Sig-
urði Þórarinssyni. 8. Jarð-
hitasvæði, ölkeldur — samið
af Trausta Einarssyni og
Steinþóri Sigurðssyni. 9.
Landsskjálftar — samið af
Sigurði Þórarinssyni. 10.
Steina- og bergfræði (alm.)
— samið af Tómasi Tryggva-
syni. 11. Jarðsaga (ágrip) —
samið af Guðmundi Kjart-
anssyni. 12. Loftslag — samið
af Teresíu Guðmundsson. 13.
Gróður — samið af Steindóri
Steindórssyni. 14. Dýralíf —
samið af Árna Friðrikssyni
og Finni Guðmundssyni.
Til að gefa nokkra hug-
mynd um efni 3. og 4. bindis,
sem eiga að fjalla um Þjóð-
arhætti, fer hér á eftir bráða-
birgðayfirlit um það:
I. Þjóðin. 1. Uppruni þjóð-
arinnar. 2. Lýsing þjóðarinn-
ar, mannfræði. 3. Fólksfjöldi
fyrr og nú.
II. Lífsskilyrði frá náttúr-
unnar hendi.
III. Atvinnuvegir og sam
göngur. 1. Landbúnaður. a.
Byggðin. b. Grasrækt, rækt
að land, yrkiplöntur, rækt-
unaraðferðir, heyöflun, frjó-
semi, afrakstur o. s. frv. c.
Sandgræðsla, skógrækt. d.
Garðrækt, kornyrkja. e. Bú-
fjárrækt, sauðfé, nautgripir,
hestár, geitfé, svín, alifugl-
ar (kyn, fóðrun, afurðir,
fjöldi) o. s. frv. f. Veiði í
vötnum, hlunnindi. g. Bún-
aðarsamtök, búnaðarlöggjöf.
2. Sjávarútvegur. a. Fiskiteg-
undir. b. Fiskimið, verstöðv-
ar, vertíðir. c. Veiðiskip, veiði
aðferðir, aflamagn. d. Með-
ferð aflans. e. Fuglatekja, sel-
og hvalveiði. f. Landhelgis-
gæzla, slysavarnir. g. Félags-
skapur útgerðarmanna, fisk-
veiðalöggjöf. 3. Verzlun. a.
Verzlunarhættir. b. Bankar.
c. Útflutningsverzlun. d. Inn
flutningsverzlun. e. Verzlun-
arsamtök og verzlunarlöggjöf.
4. Iðnaður. a. Iðnaður úr inn-
lendum hráefnum. b. Iðn-
aður úr erlendum hráefnum.
c. Handiðnaður. 5. Samgöng-
ur. a. Samgöngur á landi. b.
Samgöngur á sjó. c. Póstur,
sími, útvarp. d. Hafnir, vitar.
IV. Menningarmál. 1. Skól-
ar. 2. Kirkjan. 3. Vísinda- og
fræðslufélög. 4. Bókmenntir
og listir. 5. íþróttir.
V. Stjómarskipun og fé-
lagsmál. 1. Stjórnarskipun. 2.
Félagsmál. 3. Heilbrigðismál.
Efni hvers bindis héraðs-
lýsinganna mun í aðalatrið-
um verða á þessa leið:
I. Takmörk, stærð, skipt-
ing. 1. Takmörk, stærð. 2.
Skipting eftir landslagi, há-
lendi, láglendi, byggð, ó-
byggð, afréttir, stærð hvers
um sig. 3. Skipting í sýslur,
hreppa, prestaköll, kirkju-
sóknir, byggðarlög.
II. Landslag (lýsingar) 1.
Ströndin, eyjar, hafnir. 2.
Vatnskerfi, stöðuvötn. 3.
Fjöll, dalir, jöklar o. s. frv.
III. Jarðfræði. 1. Jarðlags-
skipan. 2. Nytsöm efni (mór,
surtarbrandur, brennisteinn
o. s. frv.). 3. Jarðvegur. 4.
Eldstöðvar, jarðhiti. 5. Lands-
skjálftar.
IV. Loftslag. V. Gróður.
VI. Dýralíf.
VII. Merkisstaðir. 1. Sögu-
staðir. 2. Aðrir merkisstaðir,
vegna náttúru, fegurðar o.
s. frv.
VIII. Kaupstaðir og þorp.
1. Lega, lýsing, 2. Atvinnu-
vegir. 3. Menning.
IX. Samgöngur. X. Atvinnu
hœttir (sveitanna). XI. Menn
ingarmál, skólar, félagslíf o.
s. frv.
íslandslýsingin verður á-
skriftarbók og verður áskrif-
endasöfnun hafin í vetur.
Inneingnir bank-
anna eriendis
572 millj. kr.
Samkvœmt nýútkomnum
Hagtíðindum námu inneignir
bankanna erlendis í lok júlí-
mánaðar 572 millj. 815 þús.
kr. og höfðu minnkað i mán-
uðina um 7,7 millj. kr.
Innlög í bankana námu á
sama tíma 627 millj. kr. og
höfðu minnkað í mánuðinum
um 1,5 millj. kr.
Útlán námu 268 millj. kr.
og höfðu aukizt í mánuðinum
um 4,4 millj. kr.
Seðlar í umferð í júlímán-
uði námu 167,5 millj. kr. og
hafði seðlaveltan aukizt í
mánuðinum um 515 þús. kr.
Leikvangur
í Laugardalnum
Á fundi sínum í fyrradag
samþykkti bæjarráð fyrir sitt
leyti, að ákveða staðsetningu
aðalleikvangs og sundlaugar
í Laugardalnum, eftir þeim
tillögum, sem Laugardals-
nefndin hefur gert og bæjar-
verkfræðingur fallizt á.
Þá samþykkti bæjarráð enn
fremur, eftir tillögu Laugar-
dalsnefndar, að fela Gísla
Halldórssyni byggingameist-
ara §lö gera teikningu að fyr-
irhuguðum leikvangi í Laug-
ardalnum.
Foringjaskóli B.Í.S.
Framhald af 4. síðu.
atriðum og fieiri á skólan-
um.
Hin deildin var fyrir
flokksforingjaefni og starf-
semi hennar fólgin í því a5
benda skátum á heppilegar
leiðir til aö kenna almennu
skátaprófin, kenna þau í
leikjaformi, svo aö fundar-
störfin yröu sem fjölþætt-
ust.
Fyrrnefndu deildinni
stjórnaði Hallgrímur Sig-
urösson en Hjörleifur Sig-
urösson hinni síöarnéfndu.
Auk þess störfuöu sem fast-
ir kennarar á staðnum all-
an tímann, Þau Helgi S.
Jónsson, Brynja Hlíöar,
Auöur Stefánsdótir og
Soffía Stefánsdóttir. Sá
Helgi um alla kennslu í
sambandi við skipulagn
ingu og stjórn varðeldanna
en flutti auk þess fjölda er-
inda í baVjm deildum. Ung
frúrnar önnuðust hinsveg
ar allt þaö, sem sérstaklega
snerti kvenskátana.
Hver einstakur dagur for
ingjaskólans haföi sitt
„motto“ eða einkunnarorð
(þ. e. a. s. eina grein skáta
laganna) og komu þá ýms-
Br áðabir gðalög.
n
13. þ. m. gaf forseti ís-
lands út bráöabirgðalög um
breytingu álögum nr. 48,
23. febrúar, um skipakaup
ríkisins.
Leiðrétting. í frásögn blaðsins
í gær var sú hlálega misritun,
þar sem rætt var um vatna-
vextina í V.-Skaftafellssýslu, að
umbrot væru í Vatnajökli, en
átti vitanlega að vera í Mýr-
dalsjökli.
ir eldri skátar austur til
þess að flytja erindi um
þau. Þannig talaði t d. Jón
Oddgeir Jónsson fulltrúi
Slysavaxnafélagsins um
greinina: „Skáti er þarfuc
öllum og hjálpsamur“, Þor-
steinn Ein&rsson íþróttafull
trúi: „Skáti er hlýðinn“,
Franch Michelsen: „Skáti
segir ávallt satt og gengur
aldrei á bak oröa sinna“ og
Guömundur Ófeigsson:
„Skáti er sparsamur11, svo
að nokkrir séu.. nefndir.
Loks má geta þess, að
nemendur skólans voru
mjög sundurleitir að aldri
og árum eða allt frá 12 ára
börnum til manna á fimm
tugsaldri. Á hinn bóginn
sýnir þessi mismunur og
fjöldinn yfirieitt þann skiln
ing, og þær vinsældir, sem
skátahreyfingin á viö að
búa hjá mörgum landsbú-
um.