Þjóðviljinn - 29.12.1945, Blaðsíða 5

Laugardagur 29, des. 1945
ÞJÓÐVILJINN
9
Hvað hefur atferli íhaídsms í húsnæðis
málunum kostað Reykvíkinga?
Það er daufheyrzt við öllum kröfum og til-
lögum alþýðunnar, unz allt er komið í öng-
þveiti og eindaga
Er ekki tími til kominn að alþýðan taki sjálf forustuna
í húsnæðismálum höfuðstaðarins?
Eyjapóstur
Ný prentsmiðja tekur til starfa í
Vestmannaeyjum
Sá skaði verður vart til fjár metinn, sem bæjar-
stjórnaríhaldið hefur valdið Reykvíkingum með
framferði sínu í húsnæðismálum bæjarbúa síð-
asta áratuginn.
Allir muna hvernig húsnæðisleysið svarf að hér
fyrir stríð. 1929 höfðu verið samþykkt lög um
bann við kjallaraíbúðum. Ár eftir ár voru þessi
lög brotin. Þegar um það var að ræða að traðka
á hagsmunum fólksins, þótti löghlýðnin ekki mik-
ils virði. •
Bæjarfulltrúar aiþýðunnar (fyrst Kommúnista-
flokksins og síðar Sósíalistaflokksins) kröfðust
þess að bærinn skærist í leikinn og byggði góð og
ódýr íbúðarhús, eigi minna en 100 íbúðir á ári.
Þá mun íbúðin hafa kostað um 10 þúsund krónur.
Ár eftir ár báru fulltrúar alþýðunnar þessa
kröfu fram í bæjarstjórn Reykjavíkur. Ár eftir
ár drápu bæjarfulltrúar íhaldsins þessar tillögur.
Þeir héldu fast við þá stefnu íhaldsins, er borg-
arstjórinn hafði markað með þeim orðum, að það
væri ekki í verkahring bæjarstjórnar að bæta úr
hiisnæðisþörf bæjarbúa.
Ekkert fékk orkað á stein-
gerfingshátt nátttröllanna i
bæjavstjórninii'. HúsnæðiS'
vandvæöin uxu. Bygginga-
verkajnenn gengu atvinnu-
lauslr. Murarar urðu að
fara að vinna við að taka
upp svörð, til þess að dunda
fitthvað.
Loks ltom hernámið og at
vinnuleysið hvarf — og nýj-
ar kosningar urðu ekki um-
flúnar.
Húsnæðismálin voru kom-
in í algert öngþveiiti. Aftur-
haldsstefna bæjarstjórnari-
haldsins hafði ieitt til al-
gers neyðarástands í bæn-
um. 4
Og þá fyrst lét íhaldið
ofurlítið undan kröfum
fólksins, byggðl'. 100 íbúðir j
— 7 árum síðar en orðið|
hefði ef sósíalistar hefðu
ráðið.
Þessi afturhaldsstefna í-
haldsins í húsnæðsmálum
hefur kostað Reykvíkinga
mlljónir króna í peningum
auk annars tjóns, sem af
henni hefur hlotizt.
En lærdómm’inn sem al-
þýða manna eðlilega dreg-
ur út af slíkri framkomu
sem þessari, er:
Það dugar ekki að láta
þá menn stjórna bænum,
sem streitast á móti því að
beita bæjarstjórninni og
valdi hennar til pess aö upp
f ylla pvrfir fólksins eins
lengi og' þeir þora það fólks
íi'.s vfgna
Dómm’inn sem fólkið fell
ir yfir svona stjórnaraðfei’ð-
um er: Of seint og of lítið.
Þaö er ekki nóg að iðrast
á síðustu stundu, þegar allt
er komið í eindaga og ætla
þá aö bæta fyrir brotin, sem
óbætanleg eru orðin. Það
hjálpar ekki stjórnmála-
flokki 1 lýðræðislandi aö
hanga í rangri og skaðlegri
stefnu, svo lengi sem hann
sér sér það fært og þorir
fólksins vegna, en hlaupa
vo frá henni, er hann ótt-
sst fordæmingu fólksins,
e'ns og íhaldið gerir nú í
hú -n æðismálunum.
Fóikíð sér hvaö gerist, og
lofar í^gidinu aö'hlaupa b-»
úr vistinn5.
Alþýða Reykjavíkur veit
að nii bíða bæjar tiórnaifnn
ar hin otórtækustu verkefni
aö bnui. Aiþýöan veit að
sLíðsírróðatímmn er lió ’ i
og’ hún veiit líka, að sterk
öfl í þjóðfélaginu, þ. á. m.
Coca-cola-liðið í íhaldinu,
leitast við að leiða kreppu
og atvinnuleysi vf'r þjóðina
aftur.
Alþýðan hefur dýrkeypta
reynslu af því hvernig íhaid
ið stjórnar Reykjavíkurbæ á
erfiðum tímum og hvernig
bæjarstjórniu þá er hag
nýtt gegn hagsmunamálum
fólksins, bæðíi í húsnæðis-
málum, atvinnumálum og
öðrum. íhaldið hefur orðið
að láta undan alþýðunnt
síðan það gerði tilraunina
með Framsókn í ársbyrjun
1942, til þess að brjóta
verklýðssamtökin á bak aft-
ur með gerðardómnum og
það hefur því horfið frá
fyrri stefnu siniiii bæöi - af
því að alþýðan var . sterk
(og styrkur hennar birtist
stjórmnálalega í vexti Sósi-
alistaflokksins) — og af því
beztu menn Sjálfstæðis-
flokksins sáu aö ýmislegt
var rangt eða óhyggilegt >
stefnunni, er fylgt hafði ver
ið.
En hver yröi afstaða bæj-
arstjórnar Reykjavíkur, ef
íhaldið hefði meirihluta og
aftur kæmu erfið ár, — svo
maöur ekki tali um þann
möguleika ef Coca-coia-
valdið ætti aö fá úrslita-
valdið í bæjarstjórn?
Er ekki ferill áratugsins
1930—1940 nógu svartur til
þess að fólkinu finnist ó-
þarfi áð eiga slíkt á hættu
aftur?
Það væri glapræði fyrir
alþýðu Reykjavíkur að fela
íhaldinu aftur stjórn
Reykjavíkurbæjav í 4 ár.
Það er tími til bess kom-
'nn að alþýðan tak/\ sjálf
forustuna í bæjarstjórn
Reykjavíkui’, geri Sósíaljsta
flokkinn að sterkasta flokki
bæjarstjórnarinnar og leysi
sjálf þau vandamál, sem í-
lialcVð með meirihlutavaldi
sínu í bæjarstjórn hindraði
hana í að leysa hegar mest
á reið og auðveldast og ó-
dýrast var að leysa liúsnæð
ismál Reykvíkinga.
Sigurbjörn Maríusson
Fæddur 26. jan. 1912
Dáinn 20. des. 1945
í dag verður Sigurbjörn
Maríusson brunavörður bor-
inn til grafar. Hann lézt á
bezta aldri í b’lslysi 20. þ.
m. Menn setti hljóða við and-
látsfregin þeirra félaga; enda
var það að vonum.
Sigurbjörn Maríusson var
fæddur í Reykjavík 26. janú-
ar 1912 sonur Maj ’uar Fáls-
sonar skósmiðs á Öldugötu
61. Þriggja ára gr nall missti
bann múður súna, en ólzt upp
hjá föður sínum og fóstru,
Hansínu Hansdóttur. Hann
var tvíkvæntur. Fyrri kona
hans, Steinunn Jóhannsdótt-
ir, dó frá tveim börnum
þeirra. Með síðari kcnu sinni
Björgu Þorkelsdóttur, eign-
aðist hann þrjú börn.
Sigurbjörn var hægur og
stilltur maður. Frekar sein-
tekinn en tryggur vinur þeim
er hann batt vináttu við.
Hann var félagsgefinn og
starfaði mikið að félagsmál-
um í Alþýðuflokknum og
víðar.
Laugardaginn 15» þ. m.
bauð stjórn hlutafélagsins
,,Eyrún“ fréttamönnum út-
varps og blaða á sinn fund,
til þess að sjá og kynnast
nýrri prentsmiðju, sem um
þessar mundir var að taka til
starfa.
Prentsmiðjan er í rúmgóð-
um húsakynnum í húsi Gísla
Gíslasonar við Heimagötu.
Sveinn Guðmundsson for-
stjóri skýrði fyrir hönd
prentsmiðjustjórnarinnar frá
undirbúningi og , gangi þeirr-
ar starfsemi. sem þarna er
hafin.
Sagðist honum frá á þessa
leið:
Hinn 25. okt. 1944 var
hlutafélagið „,Eyrún“ stofnað
með því markmiði að koma
upp hér í Eyjum prentsmiðju
sem tæki að sér prentun á
blöðum og bókum fyrir
ijvern sem væri, eftir því,
'sem möguleikar leyfðu og
gerði öllum stefnum og sjón-
armiðum jafn hátt undir
höfði, enda kvað hann alla
stjórnmálaflokkana hafa fal-
azt eftir prehtun á flokks-
blöðum sínum hjá fyrirtæk-
inu. Blöð þessi kvað hann
verða afgreidd í sömu röð
og pantanir um prentun
þeirra hefðu borizt, og væri
nú Eyjablaðið, blað Sósíal-
istafélags Vestmannaeyja í
•setningu og mupdu hin blöð-
in síðap kopia hvert af öði:u.
Stjórn fyrirtækis.ins kvað
Sveinn hafa átt við mikla örð
Ámundi Hjörleifsson
Fæddur 17. okt. 1914
Dáinn 20. des. 1945
Ámundi Hjörleifsson
slökkviliðsmaður verður til
grafar borinn í dag. Ámundi
heitinn lézt á bezta aldri,
rúmlega þrítugur. Hann var
sem kunnugt er annar þeirra
slökkviliðsmanna, sem fór-
ust í hinu hörmulega bílslysi
í Höfðaborg 20. þ. m.
Ámundi ólzt upp hér í
bænum. Vann lengst af hjá
Verzlun Björns Kristjánsson-
ar. A ungUngsárum sem
sepdisveinn, en síðar sem
bifreiðastjóri. Hann var ráð-
inn slökkviliðsmaður árið
1938.
Amundi var kvæntur og
átti einn son barna, innan
fermingaraldurs. Heimili
hans var á Vesturgötu 16B.
Hann var einstakt prúðmennj
og vel látinn af þeim, sem
þekktu hanp.
Hann var ákveðinn verka-
lýðssinni og eindreginn stuðn
'ingsmaður alls þess, er til
sameignlegra hagsmuna
horfði fyrir alla alþýðu
manna.. Siíkra manna er gott
að minnast. U. R.
ugleika að etja um útveguii
véla og vinnukrafts og ema
er ekki nema einn prentar$
tekinn til starfa, en það er:
Gunnar Sigurmundsson og
mun ‘ hann framvegis verða
yfirprentari fyrj,rtækisins.
í prentsmiðjunni er eirx
setjaravél, blaðapressa af ný-*
legri gerð, en ekki stór, get-*
ur stærst prentað blöð í svip-
uðu broti og Fálkinn og Vik-
an eru í, heítivéh voldugur
hnífur, blýsög og pressa, sem
getluð er fyrir .smærri prent-
un. Allt eru þetta rafknúirt
tæki. En sá galli e.r þó á, að
tæki þessi eru öll ætluð fyr-
ir riðstraum. en hér er enn-
þá jafnstraumur á rafkerfjf
bæjarins, og hefur'því orðið
að gera ýmsar breytingar á!-
tækjum þessum cg er vinnai'
þeirra ekki í öllum atriðumi
eins fullkomin og vera ætt$
vegna þessa.
Hluthafar í ,.Eyrún“ erií
um 30 að tölu og er stjórnin)'
þannig skipuð: Gísli Gísla-i
son, stórkaupmaður formað-
ur, Sigurður Guttormsson?
bankaritari, ritari, Sveinn:
Guðmundsson. fopstjóri, gjaldi
keri og auk - þeirra Einaií
Guttorprsson. iæKnir og
Magnús Bergs'son bakara-
meistari.
Að síðostu ctkaði prent-
smiðjustjórnin skilnings út-
gefenda-- þeirra. blaða,- sem
skipti ætla að, eiga vj,ð
prentsmiðjuna.. á þyí að ekjril
yrði hægt fyrst um sinn að
ákveða fastlega útkomudag
hvers blaðt um stg, en kvaðsti
vona að bráðkgr. félli þetta.
allt í fastari skorður.
Það er vissulega ánægju-
legt til þess að vita, að nú
loks sk tli Vc5trnannaeyingan
eiga þess kost að skipta við
prentsmiðju. sem ekki hefur,
skoðanakúgun og skerðingu'
prentfrelsis að markmiði. En'-
beim sem þekkja til mála í
Eyjum er það vel kunnugH
lað einmitt þetta tvennt vap
| höfuðboðovð f.io'-dains, þegaíi
| það fyrir 4 árum keypti Eyja*
prentsmiðjuha, enda bafa'
ráðamenn bæjarins óspart
notað þonnan tíma, sem þeip
gátu varnað ■ andstæðinguná
sínum máls til þess að van-
rækja málefni bæjarfélagsinsl
og maka sinn eigin krók.
í 4 ár gat íhaldið séð umi
það með aurunum sínum, að
prentfrelsið í Vestmanhaeyj-
um væri, í hirmi eiginlegustiS
mynd vestræns lýðræðis, enl'
að þe.íjsum árum liðnum sit-
ur, það uppi með gamla prent
dótið s'tt sem a’ils ónýta forn| .
gripi við hliðina á tækjum^
seip heyra nútíðinni til. —*
Þetta er enn eitt dæmið unH;
það, hve skammgóð bola-t
brögð afturhaldsins eru 1
glímunni við framvindu tím*
nna. K. G.