Þjóðviljinn - 07.03.1946, Blaðsíða 4

4
Þ JÓÐ VIL JINN
Fimmtudagur 7. marz 1946
VILJINH
•-»pr«nrii: SamemiTiePTiRokkur alþýðu — SósíaJistaflokkurmn
ftitstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurður Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
fíitstiórnarskrifstofa: Austurstræti 12, sími 2270 (Eftir ki.
19.00 2184).
Afgreiðsla: Skóiavörðustig 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjúsimi 2184.
Askriftarverð: í Reykjavík og nagreuni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðia Þjóðviljans h. f.
Osvífni Bandaríkjaþingmanns
!0m
*
UPPAHALD OG EFTIRLÆTI
REYKVÍKINGA
„Ran“ skrifar mér þetta bréf
um dýralífið við Tjömina:
„Sá sæti söngur heyrist tíð-
um í blöðunum hérna, að Tjöm
in sé uppáhald okkar Reýkvík-
inga og eftirlæti.
Ungur Reykvíkingur, sem
aldrei hefur vitað þetta fyrr,
1 fylltiist klöktou þakklæti og hrifn
Bandankjaþingmaður emn, Luther Bagen, lætur hafa (leg orð Þau gera mann beiniín.
eftir sér þeSsi orð að sögn Vísis: 'is betri mann en áður. — Og
] honium hlýnar öllum innvortis.
Að huigsa sér, að hann sem stund
„Ef við gerunn samning um að fara með her okkar frá i
íslandi, munum
standa til.“
við fara þann dag, sem samningar
um hefur ráfað þetta sér til
skemimitunar á kvöldin niður á
- . . . Tjöm og horft á andagreyin
Osvifm þessa Bandarikjaþmgmanns er dæma- spegla sig £ skoldökku vatninu og
laus, — eða er yfirlýsing þessi forboði þess að stundum gefið þeim brauðmoia,
traðka eigi á samningnum við ísland. í þeim samn- að hugsa sér að hann+ skuli ekki
° ° r j vera emn um pessar tilfinnmgar,
ingi stendur: I heldur skuli þær bergmála í
„Bandaríkin skuldbinda sig til að hverfa burt Ibríóstum allra Reykvíktngia. og
af Islandi með allan herafla smn a landi, í lofti l6gt öiium þykir vænt um Tjöm
og á sjó, undireins og núverandi ófriði er lokið i ina. Hún er uppáhiald og eftirlæti
Þessi skuldbinding er skilorðslaus. Og Islend-
ingar hafa skilið hana þannig að í síðasta lagi sex
mánuðum eftir ófriðarlokin muni Bandaríkin
standa við skuldbindingu sína og fara.
Sex mánuðir eru nú liðnir síðan ófriðnum lauk.
Bretar eru nú að fara með sinn síðasta herafla í
þessum mánuði.
íslendingar hafa gengið út frá því sem sjálf-
sögðu að Bandaríkin stæðu við skuldbindingar
sínar og að ekki þyrfti að áminna þá um slíkt.
Og íslendingar ætlast til þess að þau fari nú
þegar.
Ósvífni eins og yfirlýsing þessa Bandaríkjaþmgnaanns
ei svívirðing í garð íslendinga, sem þeir láta ekki bjóða
sér.
Hvers vegna vantar íiskflutninga-
BARA AF ÞVI OKKUR ÞYKIR
VÆNT UM HANA
„Þetta hefur allt verið einn
afskaplegur misskilningur hjá
j.honum. Hann hefiur ekki botnað
neitt í neinu. Líklegá ekki verið
nógu sannur Islendingur, nógu
sannur Reykvíkingur. Eða hvað
skip?
• Tíminn og Vísir hafa tekið saman höndum til varnar
fiskbröskurunum og með árásir á atvinnumálaráðherra
vegna afskipta hans af fisksölumálunum, eins og fyrri
daginn.
Sl. vetur ætluðu þessi blöð vitlaus að verða vegna leigiu
ríkisins á fiskflutningaskipum.i Þá krafðist Tíminn þess, að
okkar allra, mm
þeirna stóru líka.
O.g blöðin skrifa
og þín. Og
um það“.
ætti að segja? Og ekki kunniað
að sjá það eins og á að sjá það.
Og hann andvarpar. —
Þvi þó að Tjömin sé að smá
fyllast af göturyki, flöskubrot-
um, pjátursdósum, gjörðum og
öðru skrani og óþverra, þá er
það bara af því, að okkur þyk-
ir svo vænt um hana, þá er það
ibiara af því að hetj'Uihugsjónin lif
ir ennþá hjá okkur. Við erum
sanmir og hreinræktaðir Islend
ingar, sem getum sagt kinnroða
laust að við séum komnir af
köppum og kvenhetjum, og tek
ið undir með þeim, að „þeim
var ek verst, sem ek unni
mest“. Og svo bætum við fléiiri
gjörðum og flöskubrotum í Tjöm
ina og flögigum virðulieaa ís-
lenzka fánanum og hrópuim
húrr.a fyrir íslenzkri menningu.
Húrra, húrra, húrra!"
ROTTURÆKTIN VIÐ
TJÖRNINA
„En sagan er ekki öll með því.
Tjörnin hefur upp á fileina að
bjóða. Og það er dýralífið. -
Rotturæktin þar er orðin svo
mertkileg að siáandi menn geba
ekki gengið fram hjá henni. En
eins og náttúrufræðin kennir, þá
var þessi dýrategund óþekkt á
Islandi til skamms tíma, og Is-
lendiingiar því alls ófróðir um
lifraaðiarbætti henraar.
Við Tjörniinia gefur ekki að-
eins daglega að sjá rottur skjót-
ast í holur sín'ar, heldur má líka
oft sjá þær á sundi (rottu-
tíðina og hlaut atvinnuimiálaráðherra og Lúðvík Jósepsson
hatrammar árásir Tímans og Vísis fyrir þær ráðstafanir.
Nú í vetur fékkst ekki samkomiulag um leigu erlendra
skipa til flutninganna og réði þar ekki litlu um, áróður
Tímans og Vísis fyrir hagsmunuim fiskikaupmanna, en
gegn hagsmunum fiskimanna.
Atvinnumálaráðherra leitaði nú í vetur eftir leigu
sænskra og norskra skipa til fiskflutninganna, þrátt fyrir
andstöðu Landssamlbands útgerðarmanina og Fiskifélagsins-
En ’því miður fékkst ekki afgreiðsluleyfi fyrir þessi skip
í Bretlandi og kom því ekki til leigunnar. Þá hafði at-
vinnumálaráðherra forgöngu um, að ríkið gerði fiski-
mönnium kleift að fá gott verð fyrir saltfisk og er nú
ákveðið að ríkið kaupi við ágætu verði fyrir framleiðend-
ur 5000 tonn af saltfisiki.
Hvað hafa svo Firamsóknarmenn gert til hagsbóta 'fyrir
færeysku skipunum yrði tafarlaust sagt upp, vegna þess
að hætta væri á að ríkissjóður tapaði á rekstri þeirra-
Sama blað, ásamt Vísi taldi fiskflutninga með breziku
skipunum glæfraspil og gert til þess að spilla markaðnum.
Nú heimtar Tíminn, að ríkið leigi skip og ræðst með
venjulegri fólsku sinni á Áka Jakobsson og Lúðvík Jósefs-
son fyrir ónóg afskipti þeirra af þessum málum. Nú þyk-
íst Tíminn sjá, að tryggja þurfi útvegsmönnum mikinn
skipastól til fiskflutninganna.
En hvað hefur verið gert til þess að tryggja hag fiski-
manna í fisksölumálunum? Og hverjir hafa staðið að
þeim ráðstöfunum og hver hefur verið þáttur Framsókn-
armanna og Vísisliða í þeim málum?
Fyrir forgöngu atvinnumálaráðherra, Áka Jakoibssonar,
hefur bæði í fyrra og aftur nú verið ákveðin talsverð verð-
hœkkun á fiskinum til fiskimanna. Tíminn brást reiður
við þessari verðhækkun og afflutti hana á alla limd. Vísir
segir að ríkisstjómin sjái ekki nema hagsmuni fiskimanna
einna, en gleymi hagsmunum flutningaskipaeigenda.
Afstaða þessara blaða til verðhækkunarinnar er gott
dæsni ,um hug þeirra til fiskimannanna. Sl. vetur var
fryggöur nægur skipastóll til fiskflutainganna a'lla ver-
fiskimenn í þessum málum?
Þeir hafa aðeins fjandskapast gegn öllu því, sem gert
hefur verið til bóta fyrir fiskimenn og tekizt í surnum
efnum með fulltingi fiskbraskaranna að koma í veg fyrir
jafn víðtækar og réttmætar ráðstafanir fyrir bátamenn og
gerðar voru í fyrra.
Hvers vegna siglir ekki Hrímfaxi, eitt „bezta fisk-
flutningaskiplð", spyr Táminn, og ætlar greinilega að
kenna atvinnumálaráðherra um það. Hrímfaxi hefur verið
í leigu hjá Skipaútgerð 'ríkisins og ætti því Tímianum að
vera hæg heiimatökin að fá upplýsingar hjá forstjóranum
og skrifstofustjóranum, flokksbræðrum sínum þar.
O'g hvers vegna þarf ríkisskip að leigja Hrímfaxa nú
á vertíðinni og hvers vegna þarf sama stofnun að leigja
Snæfellið, skip KEA, til strandgæzlu, einmitt nú?
Hafa flokksbræður Tímans við ríkisskip ekki hallað
þessum málum svo vitlega, að bæði Esjan og Ægir væru
erlendis, einmitt á vertíðinni?
Tírninn er þeim mun verri en Vísir í þessum málum,
að hann þytkist vilja hag fiskimanna, en Vísir játar hrein-
lega, að honum þyki of vel farið með. fiskimennina á
kcstnað fiskkaupmanna.
skvampsund), því rottur eru af-
bnagðs sunddýr, og stamdum má
líka sjá þær kiafia og jafnvel
skiríðia eftir vatnsbotninum. Er
það mjög kynleg sjón. Og má
því með sanni seigja að rottan
sé bæði láðs- og lagardýr. Stund-
um má líka sjá þær leika sér
í hópum á Tiamarbakkianum, bít
ast, ýlfra og hvæsia, því rottur
eru barðskeyttar skepnur og
grimm'ar. Þær hafast við í hol-
um, sem þær grafia, og bera"
vatnsbakkamir við Tjörnina þess
glög.g merki, því þeir eru listi_
lega sundurgrafnir, líkt og tré
er stundum smogið af maðki. —
Þe.tta er allt mjög merkilegt.
Náttúrlega ber minna á rott-
uniim á vetumia en á sumrin,
en þá má oft finraa dauða andar
unga fljótandi í hrönnum, sem
rottan hefur bitið á háls“.
LOF SÉ ÞÉR.
„En þetta rottuuppeldi bæjar-
ins við Tjömina hefur oft vald
ið leiðinlegum og óþörfum mis-
skilmingi, og ætti að leiðréttast
í eitt Skipti fyrir öll. Menn skilja'
það aldrei til fulls (sem þó er
mjög augljóst), að við erum nú
uppi á öld mannúða'r og fram-
fara. Hin líknsama borgarstjó'rn
'hefur þó beitt sér fyrir því, að
nóg sé af rottum á að'gengileg-
um stöðum svo að fátækir og
kannske atvininulausir barna-
menn geti unn.ið sér svolítinn
aur út í hönd fyrir framsal á
rottuhala hjá bæjargjialdkera.
Lof sé þeim mætu mönnum!“
ROTTUR I STAÐ ANDA
„En á Tjöminni er annað
kvikindi óskylt rottunni. — Það
er villiöndin.
En henni hefur nú fækkað
upp á síðkastið. Enda eru nú há-
værar raddir uppi um það, að
við verðum að faira að fordæmi
aranarra stórborga og útrýma
villtum öndum. Það sé engin
heimsborg, sem hafi villtar end-
ur á vötnum sínum. Þettia hjá
okkur sé því hálfigeirt barbarí,
villimennska. En eins og við
verðum að muna bá erum við á
línunni London — Raiús — Holly-
woöd, eins og ein landskunn
tízkukoraa komst svo hríyttilega
að orði. Hins vegar eru það vís
indi að rannsaka dauða hluti;
Gömul bein úr öskuhaugium for
t'íðarinnar þykja mjög merkileg,
og þá sérstaklega ef svo heppi-
lega viU til að fuglinn er út-
dauður (eins og t. d. Geirfugl-
inn). Andalifið við Tjörnina gæti
þvi orðið mjög hugtækt rann_
sóknarefni, þegar það væri
löngu búið að vena. Enda hefur
þeg'ar verið hafizt handa og af
þeirri sérstöku framsýni sem ein.
kennir allt hér“.
RANNSÓKNAREFNI
SEINNI TIMA
„Með skipulögðum fram-
kvæmdum hefur tekizt að eyði-
leggja varplandið suður i mýr-
inni, fyrir sunnan Syðri-Tjöm-
iraa, án þess að nokikrum varp-
hóilma hafi verið við bætt í
sjélfri Tjörninni, og fuglinn
þannig gerður griðlaus. Sömu-
leiðis er rottuuppeidið liður í
þeim framkvæmdum.
Og þegar loksins hefur tekizt
að fylla Tjömina af skít og
skirani, bæTarfélaginu að mestu
að kostnaðarlausu, og allar end
ur eru annað hvort flogniar bu.rt
eða dauðar, þá getia forráða-
menn þessa bæj'artélags sýnt sinn
vísindialega áhuga og sína nú-
tímamennsku, með því að koma
upp opiniberri stofnun eða sjóð,
sem bæri hið innblásna nafn:
Til rannsóknar á villiandabein-
um, fundnum í lögsagnarum-
daemi Reykjiavíkunbæjar.
Þá fyrst værum við orðin sann
kölluð menningarþjóð.
„Pan“.