Þjóðviljinn - 07.03.1946, Page 7

Fixnmtudagur 7. marz 1946 ... , - , ÞJÓÐVILJINN , ;1
; ii ii „mtmmmmmmmMmmmmmmmmmmmi+mmm*. mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmrn——f———■——>——mmrnm»--Olil— ~ . .. ——wp—————— .................. i i i mmm^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm— — ■■ ■ i ■
--------------------------------------
Frá vinnustöðvum og verkalýðsfélögum
__________________ J
Aðalfundur Brynju,
Siglufirði
Verkakvennafél. Brynja
SiglufirÖi hélt aðalfund
sinn 19. febr. s. 1. Þessar
voru kosnar í stjórn:
Formaöur: Ríkey Eiríks-
dóttir.
Varaform,:Ásta Ólafsdótt
ir.
Ritari: Ölína Hjálmars-
dqttir.
Gjaldkeri: Hólmfríður
Guðmundsdóttir.
Meðstjórnandi: Hall-
dóra Eiríksdóttir.
í félaginu eru nii 320
konur. Skuldlaus e'gn re-
lagsins nemur kr. 27.623,
24 og áuk þess á félagiö í
hjálparsjóði kr. 5‘683,50.
Samþykkt var á fundin-
um að gefa 500 kr. til lýs-
isgjafasöfnunar Rauöa
krossins.
Aðalfundur Sveinafé-
lags húsgagna-
bólstrara
Sveinafélag húsgagna-
bólstraða hélt aðalfund
sinn 1. þ. m. Þessir voru
kosnir í stjórn:
Form.: Þorsteinn Þórðar-
son.
Ritari: Helgi Eiíasson.
Gjaldkeri: Guðmundur
Sigurgeirsson.
Matsveina- og veitinga
þjónafélag Islands
heldur aðalfund
Ritari: María Jensdóttir.
Gjaldkeri: Þórír Jónsson.
Varastjórn:
Edmund Eriksson, vara-
j fonnaður.
Bjarni Sigurjónsson, vara
ritarj.
Tryggvi Þorsteinsson
varagjaldkeri.
Næturlæknir er í læknavarð-
siofunni Austurbæjarskólanum.
sími 5030.
Næturvörður er í Reykjavík-
ur apóteki.
Útvarpið dag:
, 18.30 Dönskukennsla, 1. flokkur.
I 19.00 Enskukeinnsla, 1. flokkur.
20.20 Útvarpshljómsveitin (Þór-
arinn Guðmundsson stjórniar).
20.45 Lestur fornrita: Þættir úr
Sturiungu (Helgi Hjörvar).
21.15 Dagskrá kvenna: Kvenrétt-
indafélag íslands). Þátttaka
kvenna í þjóðfélagsmálum. —
Erindi (frú Ástríður Eggerts-
dóttir).
21.40 Frá útlöndum (Gísli Ás-
tmundsson).
Breiðfirðingafélagið. Félags-
vist og dans í Listamanmaskál-
anum í kvöld.
Akranes. Föstumessa í kvöld
kl. 8,30. Sungnir verða passíu-
sálmar.
Aðalfundur Matsveina- og
vei Jngaþj ónafélags íslands
vai' haldinn í fyrrakvöld.
Á fundinum voru tilkynnt
úrslit stjórnarkosningar í
félaginu, og urðu þau
þessi:
Formaöur: Böðvar Stein-
þórsson.
Strandmennirnir
björguðust
Frh. af 1. síðu.
Kom síðasti maðurinn á
land kl. 9,30 í gærmorgun.
Togari þessi, Podlasie,
sem mun upphaflega hafa
verið pólskur en nú í þjón,-
ustu Breta. Mun þettavera
allgamallt skip.
Vafasamt var talið að
hægt myndi að ná skipinu
á flot, en skip var sent
austur í þeim tilgangi í
gær.
1-----------------------1
FÉLAGSLÍF
________________________
Fclag Vestur-íslendnga
heldur fund í Aöalstræti
12, uppi, í kvöld kl. 8,30.
Hr. Agnar Kl. Jónsson
skrifstofustjóri í utanríkis-
málaráöuneytinu flytur er-
indi.
Meðal vestui'-íslenzkra
gesta veröa hr. Jón Björns
son og frú.
Állir sem dválizt hafa
vestan hafs geta gerzt ‘fé-
lágar.
Kaffi — Spil — Dans.
Félagar fjölmennið. Gest
ir U jkomnir.
Stiórnin.
i
Bróðir minn,
RAGNAR GUÐMUNDSSON
andaðist 6. marz.
Ólafur Guðmundssoh
Bergþórugötu 19.

ffi
Kotbúskapur oj
Frh. af 3. síðu.
seim nú þurfa að hafast við
í hermannaskálum, eða öðru
álíka húsnæði, sem er for-
dæmt af öllum siðuðum
mönnum. En þessu úrelta
skipulagi má ekki hreyfa
við. En mér finnst ekki frá-
leitt að Húsejgendafélag
Reykj'avóikur tæki þetta á
stefnuskrá sína. Það mætti
gjarnan berjast fyrir ein-
(hverju raunhæfara heldur
en að útvega sér heimild til
að geta rekið leigjend-vr
sína út á götuna, ef þeir
telja sér hag í því, og til þess
að geta óáreittir ákveðið
hvaða leigu þe:r taka eftir
það húsnæði, sem þeim þókn
ast að leigja öðrum. Útrým-
'ing húsnæðisvandræðanna er
það raunhæfasta, sem þetta
góða félag gæti unnið að. En
hvenær verður það?
Gallar húsaleigulaganna
Ég ætlaði mér ekki að
þessu sinni að ræða húsa-
leigulögin, en skal þó viðúr-
kenna að þau eru með ýms-
um annmörkum, þó að þau
hafi verndað ýmsa le'gjend-
ur fyrír ósanngjörnum árás-
um húseigenda. Stærsta
galla húsaleigulaganna tel
ég vera þann, að þau n'ái
of skammt. Þau hefðu þurft
að fyrirskipa skömmtun á
húsnæði, fast eftirlit með
húsaleigu og húsasölu, til að
fyrirbyggja glæpsamlegt
brask, sem átt hefur.sér m'arg
oft stað, vegna þess, hve
skortur á húsnæði hefur ver-
ið mikill og ekkert eftirht
með húsasölu. Húsaleigu-
nefnd eða einhverjum öðr-
um aðila þurfti að fá vald
til þess að ráðstafa því hús-
næði, se-m laust væri á hverj
um tíma, til þess að fyrir-
byggja að íbúðir yrðu látnar
standa auðar tímum sáman,
til þess að geta 'braskað með
þær-
Stungið hefur verið upp
á því, að leigutakar mynd-
uðu með sér félagsskap, sem
yrði einskonar mótvægi gegn
Húseigendafélaginu. Slík fé-
lagsstofnun virðist ekki ó-
þörf og ætti að hafa nóg
verkefnþ og ekki hef ég trú
á því, að slíkur féiagsskap-
ur mundi ekki hafa þann
þrqska^til að bera, að hann
gæti valið sér raunhæfara
verkefni heldur en húseig-
endurnir hafa gert að sínu
aðalmáli. Afnám húsaleigu-
lagahna, hefur verið miðað
við stríðslok, en það er eins
og menn gæti þess ekki að
hér er ennþá stríðsástand í
húsnæðismálum okkar.
Skipulagsleysi einkennið
á byggingu Reykjavíkur
Skipulagsleysi það, sem
auðkennt ihefur byggingu
Reykjavíkurbæjar, er ein or
sök þess, hve húsaibyggingar
• skipulagsleysi
allar eru dýrar hér. í stað
þess að skipuleggja í eina
heild hverfi eða bæjaihluta,
áður en farið er að byggja
þá eða leggja götur um þá,
má segja, að hver lóð hafi
verið „skipulögð“ út af fyrir
sig og h-vert hús hafi verið
byggt eftir sérstakri teikn-
ingu, sem h-ver um s'g kost-
aði stórfé, í stað þess að
byggja hús í heilum hverf-
um með sama sniði, með 2
—3 íbúðastærðum, ákveða
fyrirfram, hve margar sölu-
búðir skyldu vera í hverju
hverfi og ætla þeim staði,
sjá um að hverju hverfi
fylgdi almenningsþvottahús,
leikvöllur og dagheimili fyr-
ir börhin, og e. t. v- staður
fyrir fjölda-mötuneyti og
annað, sem sameig'nlegt
gæti verið og til menning-
arauka. En þetta hefur ver-
ið l'angt fyrir ofan skilning
hins afturhaldssama bæjar-
stjórnarmeirihluta, sem hér
hefur ráðið lögum og lofum
•undanfarin ár og „sett sinn
svip á bælnn“. Ekki er langt
síðan einn af sérfræðingum
íhaldsins hældist yfir þeirri
hagsýni og þei-m góðvilja,
sem fólst í því að veita einu
byggingafélagi hér í Reykja
vík samtímis nokkrar lóðir í
V'esturbænum. og iiinar aust
ur í holti. En þetta er víst
táknrænt fyrir lóðaúthlutun
íháldsins hér í Reykjavík.
Ódýrara fyrir ríkissjóð
að kartöfluuppskeran
misheppnist!
Að lokum ætla ég að minn
ast nokkrum orðum á land-
búnaðinn. Verðlagning land
búnaðarvara hefur verið mik
ið rædd, enda er hún eitt
stærsta vandamálið, sem við
höfum þurft að glíma við
undanfarin ár, vegna þess,
hve stór liður þær eru í vísi
tölunni. Sökum þess hve
framleiðsluhættir þeir, sem
landbúnaðurinn á við að
búa, eru langt á efiír tím-
anum, er verðlag landbún-
aðarvara hér miklu hœrra en
í öðrum löndum. Sumum
mundi þykja það hlægilegt
cg ótrúlegt í senn, ef þeim
væri sagt, að það væri ódýr
ara fyrir ríkissjóð að spretta
kartaflna innain lands m:s-
beppnaðist. Ef hægt er að
flytja inn kartöflur frá öðr-
um löndum, geta þær t. d.
verið álÍHmiikið ódýrari, þótt
þær séu séldar með sæmi-
legum hagnaði, en eins og
kunhúgt er, hefur kartöflu-
framleiðsla okkar undanfar-
in ár verið greidd niður éða
verið bætt á innlendum
imarkaði, vegna vísitölunn-
ar, eins og fleiri tegundir
landbúnaðarvára, Svo að það
verð, sem neytehdur greiða-
fyrir vöruna úr sínum vasa,
er langt fyrir neðan hið
raunverulega verð.
Þegar landbúnaðammrur
eru verðlagðar, er miðað við
svo litla framleiðsl-u hja
hverjum bónda, að ekki er
hægt að kaEa annað en m ð
að sé við kotungsbúskap. •—
Þetta vöruverð hefur svo
skilað stórbændunum all-
verulegum gróða og munu
verðbætur þær, sem ríkis-
sjóður hefur greitt þeiim, hafa
oft ekki verið minni en nettó-
tekjur af búrekstrinum og
þeir getað lagt verðbæturn-
ar til hliðar. En smábænd-
urnir, sem helzt hefðu þurft
verðbótanna með, hafa feng-
ið það lítið, að þá hefur ekki
munað mikið um þær.
Hagsmunir þjóðarinnar
krefjast þess að byggðin
verði færð saman
Landbúnaður verður aldrei
rekinn hér með svipuðu verð
lagi og gerist annarsstacar,
nema með því að færa sam-
an byggðina og koma á stór-
framleiðslu- Það er ekki sann
gjarnt að ætlast til þess að
bú með 40—50 kindum, 2
kúm o. s. frv., geti gefið af
sér nægilegam lífeyri fyrir
rneðal bændafjölskyldu. Hags
munir þjóðarinnar krefjast
þess ekiki að allir afdalir og
annes séu byggð, meðan þjóð
in telur ekki nema rúmlega
hundrað þúsund íbúa og
beztu landsvæðin er.u . lítt
numin. Hagsmunir þjóðarinn
ar krefjast þess aftur á móti,
að byggðin verði færð sam-
an á hina byggilegustú staðv
þar sem ræktunar- og veð-
urskilyrði eru bezt og bezt
að koma framleiðslunni á
markaði. Sumir staðir eru
vel lagaðir fyrir garðrækt,
aðrir fyrir mjólkurfram-
leiðslu og enn aðrir fyrir
sauðfjárrækt. Með þetta fýr-
ir auguim, þarf að skipu-
leggja framleiðsluna til að
tryggja að, þörfum bjóðar-
inn'ar sé fullnægt að því er
snertir þessar framleiðslu-
vörur og að offraimlei&la
eigi sér ekki stað.
Ég sleppi því hér að mirra
ast á sjávarútveginn, sem er
þó um imargt á eftir tíman-
um að því er snertir tækni
og hagnýtingu aflans. Með
gjönnýtingu aflans ,og meiri
félagsskap um rekst-ur tqg-
aranna, væri hægt að lækka
útgerðarkostnaðiinn. — Stórt
spor í þá átt að lækka rekst
urskostnaðinn er að útgerðar
félögin flytji. sjálf innúallar
útgerðarvörur, þ- á. m. kol
og olíu.
Björn Gnðmundsson.
Skipafréttir:
. Brúarfoss er í Reykjavík (kom
23. febr.). Fjallfoss er væntsn-
le@a á Djúpiavík. Laigarfoss fór
frá Kaupmannahöfn á mánu_
dagsk'völd til Reykjavíkur. Sel-
foss er í Leith. Reykjafoss fór
£rá ísafirði .1- marz áleiðis tit
Hu)l, .Bun.tline Hitch. kom fil
New York á mánudág. Empire
Gallop fór frá New York á mánu
dagsikvöld til Reykjavíkur. Anne
er væntanlega kominn til Kaup-
mjanniahiafnar, Leeh fór. frá Leittk
í fyrrakvöld áleiðis til Reykja-t
víkur.