Þjóðviljinn - 08.05.1947, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 8. maí 1947
ÞJÓÐVILJINN
5
HENRY WALLACE
Henry Wallace, sem er heið-
i 1
ursgestur okkar þessa viku, á
mikla heimtingu á hlýjum mót-
tökum okkar. í fyrsta lagi er
hann sá amerískra stjórnmála-
manna, sem hugðnæmastur er
og mestan persónuleika hefur
til að bera, áð þeim Wíllkie
og Roosavelt látnum. Þennan
man/n einkennir hiýleiki og mik-
ilmennska, sem han.n hefiur um-
fram aðra keppinauta sína. Að
baki hinna verður vart við
flokksklíkur eða sérhagsmuna-
samtök. Sumir eru meistarar :
að afia sér þingfylgis, aðrir í
•atkvæðasmölun. Það er í senn
Er Henry Wallaee, fyrrverandi varaforseti Bandaríkj-
anna kom til Bretlands um miðjan siðasta mánuð í boði
Kiugsley Martins, ritstjóra hins kunna vikurits „New
Statesman and Nation“, vakti koma hans ineiri athygli
en dæmi eru til. I eftirfarandi grein kynnti „New Stat-
esman" lesendum sínum hinn fræga gest, lýsti starfs-
ferli hans og stefnu.

snildarleg skrifstofuáætlun. Það
'byggðist fyrst og fremst á af-
fourða forustu. Bændurnir litu á
| hann sem einn úr sínum hópi
| Hann stundaði sjálfur landbún-
1 að á vísindalegum grundvelli og
þessa þrautpínda verkalýðs
foorganna rn-undi hafa fyrir
bændurna, vegna aukinnar eftir
spurnar eftir mjólk, ávöxtum
og kjöti. Kappsmál hans var
slík skipuliagning, að hver ekra
. var sérfræðingur í jurtakjmbót- af jarðvegi Ameríku skilaði há-
styrkur Wallace og veikleiki, að
hann kemur hvergi nærri bak-
tjaldamakki og hrossakaup-
um. Hann hefur engan bakhjarl
nema hugsjónir þær, sem knýja
hann til starfa og traust það,
sem borið er íil hans vegna
hans eigin perscnu’eika, sem
mótaður er af góðvild og hug-
rekki.
En þetta er ekki allt og sumt.
Hann hef.ur fleira að baki sér
— endurminninguna um hið
um, enda framleiddi hann ein-! marksafrakstri.
hverja beztu maístegund, sem
þekkt var og var hún mjög
eftirsótt í Miðvesturríkjunum.
X>ar að auki var hann útgefandi
að „Wallaee’s Farmer“, tímariti,
En áður en
þett.a kæmist í framkvæmd
gerði hann sér það Ijóst, og
kenndi áheyrendum sínurn að
gera sér það Ijóst, að dreifingu
áttina til bjartari framtíðar verð-
ur að vera rýmkun á jar&næðinu
með þeim hætti, að geía ein-
ihverjum hluta bændanna kost á
að ganga í þjónustu nýs iðnaðar.
Hinir þröngsýnu amerisku iðju-
höldar hefðu eins og brezkir
starfs.bræður þejrra, haldið í
þetta f járhagsástand, sem er höf-
| uðskilyrði til nýlendurekstui's,
I eins lengi og unnt væri í þeirri
1 von, að amerískur iðnaður hlyti
sinn bróðurpart af því, að sjá
þessum frumstæðu jarðyrkjuhér-
, uðum fyrir útfluttum neyzluvör-
um. Wallace stakk þvert á móti , , , , * , .
hlut hans að skipuieggja land-
upp á því, að helzta viðfangs- » , TT ,
bunað eða verzlun. Hann sa, að
efni og hrós ameiásks iðnaðar
Henry Wallace
skyldi vera það, að birgja þessi
I lönd upp með vélum.
/I>að einkenndi Wallace, að
hernaðarleg sjónarmið eru nú
allsráðandi í öllum viðskiptum
Ameríku við aðrar stjómir og
\ þjóðir. Það virðist ekki hægt
stefnumála stjórnai'deildar hans j aðferðum eins og lögtfestingu
var það, að koma á héraða- lágmarkskauptaxta og viður-
landfoúnað að nýju eftir skelf-
ingar landbúnaðarkreppunnar
miklu. Á þeim hörmungatím-
um var a/uðveldara að gera sér
grein fyrir eymdarástandinu i
íborgunum, en örvæmtingu
sve i t afólks ins A tvinn uleys i ng j -
arnir skiptu milljónum, sem
iðnafflarframleiðsi'Unnar yrði að ÞeSar hann skrlíaðl og ræddl um I að afstýra því, að hinu gevsi-
sem faðir hans stofnaði og var koma í betra horf. Til þess að ^>essi mat’ bugsaði hann ekki ein ^ mikla fjármagni landsins verði
foelzta handbók bændanna, bæði því yrði komið í kring, án j ung:s um auðæím’ sem vefsto]- j frekar beint í þá átt, að mynda
j hvað snerti verkleg og pólitisk ; tþes's ’ að hróflað væri við erfða- arnlr og turbínurnar mundu ^ víðtæk samtök gegn kommúnistn-
mál. Eitt af þvi, sem einkenndi • venjum einkaframtaksins, var"■ færa þessum orsnauðu Þjoðum; ^ anum og Rússlandi, en vinna að
hann var, að meðal helztu' New Deal' kerfinu komið á með haaln ;3'gði áilerzlu a að auka hrað ( þróun hinna frumstæðu þjóða.
ann í atvinnulífinu og sjálfs- ^ Am*eríski dollarmn mun frekar
traust það, sem mönnum gefst, veróa notaður til að afla banda-
er þeir finna vald sitt yfir nátt- .manna, en foæta lífsskilyrði
úruöflunum. Honum var það ekki hinna frumstæðu hráefnaframleið
síður áhugamál, að skapa Þær , enda. Og þessvegna tók hann sér
aðstæður, er gerðu hinum fyrjr hendur að hvetja til sam-
frumstæðu ríkjum það fært, að ^ komulags við Rússa og allsherjar
afla sér þessara véla með bag-1 afVopnunar hið fyrsta. Horfumiar
kvæmum greiðsluskilmálum, án hafa jafnt og þétt versnað, síð-
þess að þau yrðu pólitísk lepp- an Wallace hélt hina sögulegu
ríki og undirtyllur þess stór- r8egu s,ín,a í New York. Hringur-
inn í kring um hina víðáttu-
samtökum bændanna, sem komu ; ken.ningu verkalýðsfélaga sem
mikla afrek, ei han kom skipu- regiuiega Saman til að ræða < samníngsaðila um kaup verka-
lagi og velmegun á amerískan viðhorf sín. Honum var það manna.
ekki nóg, að skipuleggja og
koma afurðasölunní í fastar
Þegar
Wallace
gegndi
kapps um að aflá sjónarmiðum
sínum viðurkenningar og skiln-
ings þeirrar stéttar, sem fastast
fylkti sér um eistaklmgshyggj-
una, innau þess þjóðfélags, sem
stóðu uppi niðurbeygðir og \ ^ einkaíramtakið me.ra en
ibjangarlauair, skipuðu sér í rað- (nokkur onnur þjóð á jörðunni.
ir til að bíða eftir brauði og Smám saman varð framleiðsia
uröu að draga fram Hfið nteð; Jaudbúnaðarafuröanna færð til
samræmis við eftirspurnina og
varð frekar fyrir áhrif kvatn-
inga en skipana og
verðlag afurðanna svaraði
torátt köstnaði á ný. Ekki skiptu
skorður, heldur kostaði hann ,'embættl viðskiptiamálaráðherra,
folasti við honum nýtt verkefni,
jafnvel enmþá umfangsmeira,
hjálp góðgerðarfél., því á þeim
tímum stóð hin „harðskeytta
einstaklingshyggj a“ amerískra
erfðavenja gegn ríkistrygging-
um á þeim forsendum, að slíkt
lamaði siðferðisþrek manna.
Menn þurf.tu ekki nema að
ganga um göturnar, til að verða
varir við uppnámið, sém leiddi
af bankahruninu. En bændumir
stóðu feti nær hinni algjöru lbændanna
örbirgð og þeir voru magnaðir
d uppreisnarhug sínum 'en ör-
eigalýður borganna. Skuldirnar
þær aðferðir minna máli, sem
foeitt var til að lækka skulda-
byrðamar og lánstraust ríkisins
notað tíl að létta hinum þunga
hrammi bankanna af herðum
Þetta var mikið afrek, en því
fór fjarri, að það væri Wallace
þar eð hann hafði bæði gáfur
og hugrekki til að skilja þýð-
ingu þess sem aiþjóðlegs vanda-
máls. Er hann hortfði fram á
við, tii væntanlegs friðar, skildi
hann það, sem svo fáir hag-
fræðilegir hugsuðir hafa enn
veldis, sem sér þeim fyrir vélun-
um. Vegna þekkingar sinnar
skildi hann, að siík viðskipti,
rekin - heilan mannsaldur af
dirfsku jafnt á austur sem vest-
urhveli jarðar, mundi verða hin
komið auga á, að stærsta þjóð- öruggasta atvinnutrygging fyrir
vofðu yfir þeim eins og að-1 n°g- Hann var vanur að tala
steðjandi snjóflóð, og þegar að l,m Þ-lð með sliíkri hæversku,
því var komið, að Roosevelt að Það var t>v* likast, sem
tæki í fyrsta sinn um stjórn- llahn væri að biðjast afsökunar.
völinn, hafði það oftar en einu Hann hafði náð ágætum árangri
sinni skeð, að bændur í Mið-, * skipulagningu og stjórn, en það
vesturrákjrunum . mættu með sem honum lá mest á hjarta
byssu í hönd til að veita ná- var að þoit3 sömu aðferðum
grönnum sínum lið, sem veittu
nauðungarsöiu hinna veðsettu
jarða sinna mótspymu. En
eftir því sem verðiag afurða
þeirra hrapaði niðúr, mánuð frá
mánuði, juku þeir aðeins á
ejimd sina, eins og bændur hend
ir jafnan, með því að reyna í
sífellu að framleiða meira af
óseljanlegu hvei-ti og svírrakjöti.
Þegar Wallace varð landbún-
aðarráðherra, tókst honum
skjótlega að ráða bót á öng-
þveiti þessu. Þetta afrek hans
var annað og miklu meira en
féiagsiega úrlausnairefnið, sem
•að mannkyninu horfir, er að
hefja lífskjör landbúnaðarþjóð-
félaganna til jafns við lifskjör
■iðnaðarþjóðanna. Úrlausn þessa
vandamáls getur verið með
ýmsu móti í smáatriðum, eftir
hvort um ér að ræða Kína eða
Balkanlöndin, Indland, Nígeríu
eða Suður-Ameriku. Taka
verður á viðfaingsefnunum með
ýmsu móti; með íestingu á verð-
iagi matvæla og hráefna í einu
landinu; með alþýðumenntun í
öðru. Hann var reiðubúinn að
veita öflugan stuðning áætlun
þeirri, sem Sir John Boyd Orr,
hugsjónamaður eins og Wallace,
kom skömmu síðar á framfæri
■í gegnum F.A.O. (Matvæla- og
landbúnaðarstofnun Sameinuðu
miklu útjaðra áhrifasvæðis
Rússa, frá Póllandi og Ung-
verjalandi, um Grikkland og
Tyrkland, til Kína og Kóreu
er hafin barátta til að útrýma
rússneskum áhrifum. Vera má,
að veldi Bandar. sé svo óum-
de'ilaniegt, að þau geti haft
töglin og haldirnar nm tíma,
án þess að til reglulegs ófriðar
komi, þótt ekki verði komizt
Ameriku sjáifa. Wallace skildi
það, vegna sinna fyrri landbún-
aðarstarfa, senf svo fáir okkar
skilja í rarun og veru — gagn-
kvæma nauðsyn landbúnaðar
og iðnaðar hvort fyrir annað á hjá blóðsúthellingum. En vonin
heimsmælikyarða. Hvorug at- um^ að snuið verði aftur að við-
vinnugreinin getur þrifist, ef reisn á aiþjóðlegum vettvangi,
önnur er í niðurniðslu. Það kom er framar öllu öðnu komin undir
gieggst í. ljós, Þegar Amenku- hvort Henry Waliace tekst
menn gáfu gaum að samfoandmu ^ endurvekja ameríska frjáls-
á milli jarðyrkjuríkisins Iowa ,hyggjumenn tii þess að hefjast
og iðnaðarríkisin-s Massachusetts. handa á nýjan ieik. Það er sú
Það sem Wallace varð ljóst var VQn> £em býr j huga brezkra
það, að í framtíðimni munu framfaramanna, er þeir fagna
Brasilía og Kina standa í jafn komu h.ans 0,g auðsýna þekk
órjúfandi hagsmuna-samibandi við ;,ngu hans og hugrekki virðingu
Bandaríkin og
Miðvesturríkin
til að koma á allsnægtum fyrir
alla. Þegar tímar liðu fram, var
aðaláhugaimál hans að vekja
eftirtekt amerísku þjóðarinnar
á, hversu lífskjörum hennar var vanþroska þjóðfélögum frum-
áfátt, þótt Evrópumönnum stæðra framleiðenda áfram í átt-
virðist þau glæsileg. Hann bar, ,ina tii aukinis iðnaðar. Hvort
fram tölur í hverri ræðunni á um er að ræða Búlgaríu
standa í við Boston. Með öðrum
orðum; hann er alþjóðasinni, sem
sér út fyrir takmörk síns eigin
þjóðanna). En aðalskerfur »hans áhrifasvæðis. Þetta er það, sem
sjálfs til þessara máia er fólg-1 þær smásálir áttu við, sem
inn í þeirri skoðun, að nauð- kölluðu hann „hugsjónaskýjaglóp
syn beri til að hjálpa þessum
eftir annarri, sem sönnuðu hinn
sífellda næringarefnaskort fá-
tækari hluta þjóðarinnar, sér-
staklega í Suðurríkjunum. Hann
isneri sér síðan að því að reikna
éða Bengal, er undirrót mein
semdarinnar hin sama —- of
margir hálf-atvinnuleysingjar,
sem berj-ast með frumstæðum
Siíðasti þrattur hins ótrauða
starfsferils hans brýtur á cngan
hátt í bágia við fortíðina. Þeg- j
ar Wallace kom fram fyrir al-
menning með hinar djarfmæltu j
athugasemdir sínar við stefnu ut- j
lanríkismálanáðuneytisins, var
,hann að berjast fyrir hinu já-
kvæða, skapandi þjóðfélagsvið-
Æ, F, R,
Félagar!
Um hvítasunnuna vcrður
efnt tíl ferðar vestur í Stykk
ishólra. Lagt verður af stað
laugardag 24, þ. m. ld. 3 e.
h. Þátttaka tilkynnist skrif-
stofunni Þórsg. 1, sími 7510,
opið kl. 6—7 daglega, þar
fást allar nánari upplýsing-
\-erkfærum við það að draga
út, hversu mikla þýðingu jafn-jf^ liíið á örlitium jarðarskik- horfi, sem hann hefur alltaf
vel smávæigleg tekjuaukning j um. Fyrsta skynsamlega skrefið í, haft, hvort heldur það kom
Munið hluta*
! ijiéF&ibfita §sMÍii a '