Þjóðviljinn - 17.07.1947, Blaðsíða 4

4
ÞJOÐVILJINN
Pimmtudagur 17. júlí 1947.
þJÓÐVILJINN
Útgefandi: Sametningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Hitstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðust. 19. Simar 2270 og 7500
(eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Askriftarverð: kr. 8.00 á mánuðl. — Lausasóluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
v._____:_____________:-------------------------------f
Pólifísk geðveiki
Síðustu vikurnar og einkum síðan verkfallinu lauk,
hefur málflutningur borgarablaðanna mótazt af brjál-
kenndu ofstæki, illyrðum og hótuniun, sem ekki hefur sézt
í íslenzkum blöðum síðan á dögum Finnagaldursins. Allar
rökræður og hófsamlegt mat hafa hrakizt í útlegð, enda
hafa ritstjórar borgarablaðanna aldrei átt vingott við þær
dyggðir. En það má þó teljast til tíðinda að froðan standi
þeim í munnvikunum, hvenær sem þeir láta út úr sér auka-
tekið orð.
Ef til vill hefur Valtýr Stefánsson náð mestum afrek-
um í þessum geðbilunarskrifum, þótt kollega hans Stef-
án Pétursson sé enginn smákalli heldur. Reykjavikurbréf
Valtýs síðastliðinn sunnudag er samfellt öskur sjúks
manns. Svo að tekið sé eitt dæmi, sem í engu sker sig úr,
segir Valtýr, að hann „mæli svo uin, og. leggi á, að hver
sá maður, sem stendur í flokki nýnazistanna rauðu, missi
áður en langt líður tungu og mál, en pennar falli úr hendi
þeirra sem visin strá,“ Ef leita á að einhverri glóru í slík-
um ummælum, virðast þau helzt benda til fornra. refsinga,
þegar höfundar voru tunguskornir og handhöggnir fyrir
vanþóknanlegar skoðanir.
Það þarf ekki lengi að leita ástæðunnar að þeirri póli-
tísku geðveiki sem nú hrjáir ritstjóra borgarablaðanna.
Hún er að sjálfsögðu sú, að áhlaup afturhaldsins á alþýðu-
samtökin hefur misheppnazt með öllu, að ríkisstjórnin
nýtur nú almennrar fyrirlitningar með þjóðinni, og að
skynsamari menn í öllum borgaraflokkunum hafa bæði
leynt og ljóst snúizt gegn hinum vanstilltu félögum sín-
um. Sókn afturhaldsins hefur sem sé stöð\‘azt áður en hún
hófst fyrir alvöru, og ritstjórar borgarablaðanna verða að
láta sér nægja að vega menn með orðum, framkvæma það
á ritvellinum sem áður átti að afreka í verki. Þjóðin yppt-
ir öxlum og hlær að geðbilunarskrifum þessara manna —
á meðan dómsmálaráðherra hefur ekki sett lög sem banna
hlátur.
En þó er sennilegt að það sé ekki eingöngu pólitísk
geðveiki sem veldur þessum skrifum. Það hefur löngum
verið eitt áhrifaiíkasta vopn afturhaldsins um allan heim
að vekja blindar æsingar og hatur og láta fólk missa ráð
og rænu í ofstæki. Fasistalöndin voru gott dæmi um áhrif
þessa vopns og nú feta Bandaríkin dyggilega i fótspor
þeirra, enda má segja að skilyrði þess að afturhaldinu
takist að vinna hug almennings sé það, að dómgreind og
skynsemi séu flæmd af hólmi. Það er því ekki ósennilegt
að á bak við vanstillingarskrif afturhaldsritstjóranna fel-
ist von um að hægt sé'að villa um fyrir almenningi og píska
upp pólitískt æði, samkv. nærtækum fyrirmyndum úr hinu
andlega foðurlandi þeirra vestra.
En afcurhatdsrifcstjcrunum fatasí í því, að þeir þekkja
ekki þjóö sína. ísle.K.kur almenningur stendur sem betur
fer á öðru menningaiscigi en sá bandaríski, hefur tamið
sér sjálfstæða hugsun og lólegt mat. Tryllingur og geð-
bilunarskiif eru honum ^kki •slCnr íjarlæg en negramorð
og pólitísk hryðjuverk. llk.stjórarnir fá aðeins áorkað því
með þessum skrifum, ao þeir íangélsa sjálfa sig bak við
jáintjald mannleg'rar hcimskn, veiða álíka fyrirbrigði í
íslenzku þjóðlifi og karlinn á kassanum.
HUGLEIÐINGAR
UM LANDBtNAÐ-
ARSÝNINGUNA
Landbúnaðarsýningunni er
nú að vísu lokið en ennþá er
mikið um hana rætt og þess-
végna ekki of seint að birta
eftirfarandi bréf sem Einar
Kristjánsson, sundkennari hef-
ur sent mér. Einar segir:
„Mikill áhugi virðist ríkja fyr
ir landbúnaðarsýningunni.
Bændur 'og búand-fólk fyikist til
Reykjavíkur, áður en sláttur
byrjar.
Á sýningu eins og þessari,
má oft lesa í huga fólks, sem á
opnar bækur. Fólk, með ólíkar
skoðanir, ólík áhugamál skoðar
misjafnlega lengi, hina og þessa
liluti sýningarinnar. Gamalt
fólk, sem búið hefur meirihluta
ævi sinnar i sveit, ljómar allt
og gleymir sér um stund við
gömlu baðstofuna, unglingar
fara fljótt um.
★
MERKILEGASTA
DEILDIN
„Hinn fullþroskaði lífsreyndi
maður stendur íbygginn á svip,
Hann dvelur lengi við jarðrækt
ardeildina, þessa einna þýðing-
armestu og merkilegustu deild
sýningarinnar, les töflur henn-
ar, skoðar skýringamyndir, að
ógleymdum gróður-sýnishorn-
um ýmissa grasa og komteg-
unda. Það fer varla hjá því að
þeir, sem t. d. skoða hluta garð
yrkjumanna og fylgjast eitt-
hvað með því sem er að gerazt
á sviði jurtakynbóta, fyllist
nýrri von fyrir hönd sveitanr.a.
— En bændur verða að ger-
ast virkir þátttakendur í bar-
áttu hinna yngri búvísindam.
ef ekki á að halda áfram á
þeirri braut sem nú er farin, að
halda sveitabúskapnum uppi
með beinum og óbeinum stykj-
um.
ir
NORÐUR I SKAGA-
FIRÐI
„Fyrir skömmu hitti ég, norð
ur í Skagafirði, vingjarnlega og
ræðna eyfirzka bændur. Þeir
voru á leið suður, ætluðu að
sjá landbúnaðarsýninguna. Þeir
spurðu mig strax er þeir vissu
að ég var Reykvíkingur hvort
ég hefði ekki séð hana. Nei, ég
hafði ekki komið suður síðan
hún var opnuð. En ég gat sagt
þeim frá sjávarútvegssýning-
unni, og að sú sýning hefði tek-
izt vel, þótt ýmislegt hefði vant
að, sem þar hefði átt að vera,
svo sem iðnaðarvörur. Barst þá
talið að ýmsum iðnaðarvörum
t. d. úr sútuðu fiskroði. Þeir ætl
uðu varla að trúa því, að sútað
steinbítsroð sé sterkara en sút-
að sauðskinn.
Þeir töluðu um sápu- og
þvottaefnaleysið sem hreinasta
hallæri. Eg hafði ekki annað til
að svara en því að við værum
sápulausir vegna þess að er-
lendir fituhringar með aðstoð
ýmsra íslendinga sæju um það,
að okkur yrði aldrei kennt, að
herða síldarlýsið, upp á eigin
spýtur. Ef að íslendingar kynnu
það, gætu þeir ekki einungis
framleitt allar mögulegar sápu
tegundir, heldur orðið ríkasta
smáríkið í heiminum.
★
SEINAGAN GUR
„Það ér sama sagan hjá okk
ur á sviði sjávariðnaðarmál-
anna og i sveitabúskapnum:
við sjáum leiðir til nýtízku iðn-
aðarframleiðslu, en förum þær
ekki fyrr en seint og síðarmeir,
eyðum f jármagiii okkar og
orku í vitleysu árum saman í
stað þess að gera strax það
sem gera þarf -—• eins og t. d.
að setja upp lýsisherzlustöð og
aðrar iðnaðarverksmiðjur í
sambandi við hana. Það er
hægt að framleiða fleira úr lýsi,
en ískrem, gerfirjóma, þvotta-
duft og sápur.
★
BETUR ÞEIR LÆRI
EITTHVAÐ
„En ég var að segja frá sam
tali mínu við bændur: Þessir
eyfirzku bændur, sem voru
greindir menn og gegnir og
sæmilega lesnir í búvísindum,
höfðu þó ekki trú á samyrkju-
búskapnum, þeir vildu heldur
fara milliveginn. Alltaf það að
fara milliveginn, það er gömul
ísl. lífsspeki, jafnvel eldri en
Jónas og Tíminn. Og hver er
svo meðalvegurinn hér: Eiga
heima á AkurejTÍ á veturna og
reka vélaeinyrkjubúskap í sveit
á sumrin.
Gaman væri, ef ísl. sveita-
menn gætu lært eitthvað af land
búnaðarsýningunni, sem gerði
þeim fært að reka bú sín með
nútíma sniði, svo að atvinnu-
vegur þeirra og framleiðsla yrði
samkeppnisfær við aðra at-
vinnuvegi landsins. E. K.
Það íurðulega gerræði Sveins
Benediktssonar að ákveða síld-
arverðið 10 kr. fyrir neðan sann
virði ásamt einum félaga sínum
í verksmiðjustjórniimi og ein-
um varamanni hefur vakið
mikla reiði sjómanna og út-
vegsmanna. Bjarni Benedikts-
son reynir í gær að verja bróð-
ur sinn á annarri síðu Morgun-
blaðsins og tekst það böngulega
eins og vón er.
Bjarni Benediktsson heldur
því fram að fiskábyrgðarlögin
liafi ákveðið síldarverðið, eða
réttara sagt 6. grein þeirra, sem
samþykkt var gegn einbeittri
andstöðu sósíalista og gegn
vilja sjómanna og útvegsmanna.
Þetta er hrein markleysa. Sam-
kvæmt útreikningi Sveins Ben.
og Co. átti að leggja 4 lcr. á mál
í tryggingarsjóð eftir þessum
lögum. Þessi upphæð er eflaust
of há til að greiða upp ábyrgð-
arverð fisksins, en afgangur
hennar á samkvæmt lögum að
renna til sjómanna og útvegs-
manna. Það er því ekki þar
sem fölsunin er heldur einkum
í þeim þrem atriðum sem Þjóð-
viljinn benti á í fyrradag og
Morgunblaðið gerir enga til-
raun til að hrekja:
1) Sveinn Ben. áætlar
bræðslusíklarmagnið eina millj.
uiála, eða sanxa magii og áætlað
var í fyrra, enda þótt við hafi
• á sfldarverðinu
bætzt tvær stórvirkar verk-
smiðjur. Réttara væri að áætla
1,5 milljónir. Þessi lága áætlun
or gerð í því skyni einu að
lækka verðið til sjómanna og
útvegsmanna.
2) Sveiiin Ben. falsar útreikn
inga um kostnað vegna nýju
verksmiðjanna, og dregur þann
ig að minnsta kosti 5 milljónir
frá réttmætum arði sjómanna
og útvegsmanna.
3) Sveinn Ben. falsar hækk-
un vegna vinnulaiiiia um helm-
ing að mati dómbærra manna.
Þessar fálsanif Sveins Bene-
diktssonar og félaga háns nema
hvorki meira né minna en 10
kr. á hvert einasta mál. Ef síld
veiðin væri varlega áaíthið 2
miHjónir mála, yrði upphæð
sú sém þeir féiagarnir ætla að
stela*af sjómönnum og útvegs-
mönnum 20 miMjónir. Sú upp-
hæð rennur í sjóoi til ráðsíöf-
unar handa ríkisstjðfninni, og
auk þess myndu eigendur einka-
verksmiðjaKna fá otaidar miiij.
í sína vasa.
Allt tal Bjarna Benediktsson-
ar um ábyrgoarlögin kemur
máli þessu ekki við. Þess ber
þó að gæta að hann situr síg
ekki úr færi að gera .sig að ó-
sannindamanni æ . ofan í æ.
Hann segir áð Lúðvík Jósefs-
son hafi lýst yfir því á fundi
eru geríalsair
Landssambands útvegsmanna
að sósíalistar væru samþykkir
6. greininni. Þetta er hreinn
uppspuni. 1 annan stað segir
Bjarni að Hermann Guðmunds-
son hafi fylgt 6. greininni og
orðið þess valdandi að hún var
samþykkt. Þetta er einnig al-
ger þvættingur. Við afgreiðslu
ábyrgðarlaganna frá Alþingi
greiddu allir sósíalistar atkv.
gegn 6. greininni. Hvernig er
sá maður gerður innvo.rtis, sem
heldur að hægt sé að verja tap-
aðan málstað með ósamiindum
einum ?
Hið máttlausa yfirklór utan-
ríkismálaráðherrans mun ekki
koma í veg fyrir að sjómenn og
útvegsmenn geri sameiginlega
kröfu um lagfæringu á gerræði
Sveins Benediktssonar. Enda er
það algert einsdæmi í söguf
vei ksmiðjanna að slík ákvörð-
un sé tekin án þess allir stjórn-
armenn séu mættir og án þess
áð þeir séu svo mikið sem boð-
aðir. Hvorki 'Þóroddur Guð-
mundsson . eða Haraldur Guð-
mundsson varamaður hans voru
noklvurn tíma boðaðir á fund
til að taka ákvörðun um-síldar-
verðið! En hver' undrast það,
þó aðfarirnar sóu laumulegar,
þegar gerð er tilraun til að stela
20 milljónum króna frá fram-
leiðslustéttunum ?