Þjóðviljinn - 23.11.1947, Blaðsíða 6

ÞJÖÐVILJINN
L
. Sunnudagur 23. nóvember 1947
67. clagur
Tfft iffl"iinirr"~Tinrr*rr
Effíir Moraee Me Coy
66.
Samsæríð mikla
eftir
MICHAEL SAYEBS oa ALBEHT E. KAHN
Jafnskjótt og fregnirnar af handtöku Savinkoffs og
svo stóra „bom-ban" um játningu hans barst til Parísar,
hraðaði Sidney Reilly sér til London til samráða við yfir-
boðara sína.
Hinn 8. september 1924 var birt löng og undarleg yfir'-
lýsing frá Reilly í Morning Post, málgagni brez-kra í-
haldsmanna. Reilly fullyrti að hin opinberu málaferli í
Moskvu hefðu aldrei farið fram. Hann lýsti þvi yfir af-
dráttarlaust, að Savinkoff hefði verið skotinn, er hann
var að fara yfir landamæri Sovétríkjanna, og málaferlin
væru gífurleg blekking:
„Savinkoff beið bana, er hann var að reyna að fara yfir
landamæri Sovétríkjanna, og sýndarmálaferli, með einn af
erindrekum Tsekunnar sem aðalleikara, voru sett á svið
í Moskvu bak við læstár dyr‘‘í:'
Reilly varði eindregið einlægni Savinkoffs sem samsær-
ismanns gegn Sovétríkjunurn:
„Eg tel mér sómá að því að hafa verið einn af nánustu
vinum hans og fylgjendum, og það er heilug skylda mín
að vernda heiður hans. .. . Eg var einn af þeim fáu
mönnum, sem vissu þá ætlun lians að fara til Sovétríkj-
anna.... Síðustu dagana áour en hann lagði af stað í
férðina var ég með honum daglega. Eg var trúnaðarmað-
ur hansyog áætlanir hans gerði hann í samvinnu við mig.“
Yfirlýsing Reillys lauk með áskorun til ritstjóra „Morn-
ing Post:
„Heiðraði herra, ég skora á yður, sem ávalt hafið látið
blað yðar vera eindregið baráttublað gegn bolsévisma og
kommúnisma, að hjálpa mér til að hreinsa nafn Boris
Savinkoffs."
Samtímis sendi Reilly einkabréf til Winstons Churc-
hills:
„Kæri herra ^hurchill!
Ófarir Boris Savinkoff hafa vafalaust komið illa við
yður. Hvorki ég né neinn amiar af nánustu vinum hans
og samverkamönnum hafa til þessa getað fengið áreiðan-
legar fregnir af afdrifum hans. Það er sannfæring mín
að þessi vinur okkar hafi orðið fórnarlamb einnar verstu
og fífldjörfustu blekkingartilraunar, sem Tsekan hafi
nokkru sinni reynt. Skoðun þessi er birt í bréfi sem ég
sendi Morning Post í dag. Vegna þess að mér er kunnugt
um áhuga yðar leyfi ég mér að senda hérmeð afrit af
bréfinu.
Yðar einlægur
Sidney Reilly".
En brátt var sannað óvéfengjanlega að málaferlin
/
höfðu farið fram eins og frá var skýrt, og Reilly neydd-
ist til að senda Moming Post annað bréf. Það var svo-
hljóðandi:
„Hinar nákvæmu, oft hraðrituðu, frásagnir af réttar-
höldunum studdar af vitnisburði áreiðanlegra og hlut-
lausra manna, hafa staðfest svik Savinkoffs svo að ekki
verði um villzt. Hann hefur ekki einungis svikið vini sína,
félagssamtök sín og málstað, heldur vitandi vits og al-
gerlega gengið á hönd óvinunum. Hann hefur haft sam-
vinnu við fangaverðina til að greiða hreyfingunni gegn
bolsévismanum liið þyngsta högg og gefið þeim mikinn
pólitískan sigur, er þeir geta notað bæði innanlands og
utan. Með þessari framkomu hefur Savinkoff um alla
tíð þurrkað nafn sitt af heiðursskrá baráttuhreyfingarinn-
ar gegn kommúnismanum.
Fyrrverandi vinir hans og fylgismenn liarma hið skelfi-
lega og vansæmandi fall hans, en þeir meðal þeirra, sem
ekki undir neinum kringumstæðum semja við óvini mann-
kynsins, láta ekki hugfallast. Siðgæðissjálfsmorð fyrr-
verandi foringja þeirra verður þeim aukin hvatning til að
þétta fylkingamar og halda áfram baráttunni.
Yðar Sidney Reilly.
* Þetta var hin fyrsta a£ mörgum fáránlegum „skýringum",
sem óvinir Sovétríkjánna gáfu árin eftir byHinguna, til að
reyna að ómerkja játningar er erlendir samsærismenn og rúss-
neskir landráðamenn gáfu i réttarsölum Sovétríkjanna. Slik-
ar „útskýringar" náðu hámarki í hinum svonefndu Moskvu-
málaferlum (1936—1938).
lausa sorptunnu — það lagði upp úr henni daun af
appelsínuberki og káffikorg.
„Andskotinn!“ tautaði hann — ekki af því að
hann lirasaði, heldur vegna loklausu sorptunnunnar.
Kaffikorgur — það var einkehnilegt, hugsaði hann.
Þá heyrði hann þrusk áftan við sig, og allt í einu
greip hann ofsaliræðsla — hann hafði aldrei á
æfinni orðið eins hræddur. Áður en hann gat snúið
yið fann hann að eitthvað snerti hnakkann á hattin
um hans, og hann vissi, að eitthvað voðalegt var
að gerast — vissi, að það var ekki nema brot úr
sekúntu milli hans og dauðans. Dauft ljós skein
úr enda götunnar — ef hann aðeins kæmist þangað,
var honum borgið, en það var í milljón mílna fjar-
lægð. Skelfingarópið kafnaði í háisi hans — áður
en lmnn gat hljóðað, sprungu hijóðhimnurnar í
höfði hans, og götuljósið þeysti beint á hann,
rautt og grenjandi. Hann vissi, að það var búið
að myrða hann, og í heila hans rúmaðist aðems ein
hugsun: Ef Myra hefði nú stanzað. daginn góða, til
að fá sér kaffibolla?
Síðan klöfnaði efri hluti höfuðsins af honum, og
hann féil á andlitið þversum yfir sorptunnuna —
en í fallinu reyndi hann að berá höndina upp að
nefinu.
ENDIR
SKÁK
Riístjóri: Guðmundur Arnlaugsson
(Svíþjóð-Danmörk.)
121/a = 7i/2
Laugarda.ginn 20. og sunnu-
daginn 21. september fór fram
keppni milli 10 manna sveita
Dana og Svía. Keppnin fór fram
í Kaupmannahöfn, sín umferðin
hvorn dag. Umhugsunartími
var 2 stundir á fyrstu 32 leik-
ina en síðan 1 stund á hverja
16 leiki.
Úrslitin koma engum á óvart,
Svíarn'r höfðu fylkt nærri
bezta liði sem þeir eiga og þá
á ekkert hinna Norðurlandanna
sigurvon gegn þeim. Röð skák-
mannanna og úrslit skákanna
voru sem hér segii1:
Danmörk Svíþjóð
Hage 1/2 OEkström 1 Va
Enev.sen 0 þtLundin V2 1
C. Paulsen 0 lDníelsson 1 0
N. Hansen 0 V2 E. Jonsson 1 (4
J. Nielsen 0 0Z. Nilsson 1 1
V. Nielsen 1 0H. Carlsson 0 1
E. Sörens. 1 þóG. .Skarp 0 %
Lauritsen 1 Vo Johansson 0 1/2
Kupferstch 0 x/% Buskenström
l’/2
N. Lie 1/2 OSv. Carlss. i/2 1
Samanburður við keppnina
milli Dana og Norðmanna sýn-
•ir að Svíar eru miklu harð-
skeyttari en Norðmenn á fyrstu
fimm borðunum og var ekki við
öðru að búast. En hinsvegar
standa þeir sig lakar en Norð-
menn á neðstu fimm borðunum.
Það er annars fjörugt skák-
líf í Danmörku um þessar numd
ir. Norðurjótar kepptu vdð
Gautaborg í 5. sinn og hrepptu
sinn fyrsta sigur, að vísu mjög
nauman: 6% : 5\A. Og í Nörre
sundby fór fram bæjakeppni
við 6 manna flokk frá Staf-
angri. Norska liðið vann glæsi-
lega. Það var skipað fjórum
bræðrum, þeim Einar, Carlsson
Flnn og Halvdan Haave ásamt
John Austböe, sem tefldi af
hálfu Norðmanna í Buenos
Aires 1939, og Sverre Halvor-
sen. Ætlazt er til að þessi
keppni verði árlegur viðburður.
Eftir keppnina fór fram skák-
mót í Nörresundby. Þar mætt
ust þeir Björn Nielsen og Einar
Haave sem telfdu útvarpsskák-
ina, er sagt var frá hér í dálk-
unum fyrír nokkru. Björn knm
hefndum yfir Einar en munur
inn var ekki ýkja mikill:
1. Björn Nielsen 6
2. Einar Haave 514
3. Tage Sörensen 4.
Keppendur voru 8.
I síðasta hefti danska skák-
blaðsins — en þaðan eru þess-
ar fréttir teknar — skrífar
Jens Enevoldsen um skákþing
ið í Helsingfors og birtir m. a.
skákir sínar gegn Ásmundi og
Guðmundi S. í skýringum
hans við skák þeirra Guðmund
ar kemur fram atriði, er sýn-
ir að við eigum margt ólært
um undirbúning undir liarða
keppni. •
í Hastings vann Guðm. sna'gg
aralega skák af Aitkens. Þessi
skák var birt í „Chess" og þar
sér Enevoldsen hana. Hann á
að hafa hvítt gegn Guðm. eius
og Aitkens hafði haft.
Fyrir taflið athugar hann
þessa skák gaumgæfilega — og
velur siðan sömu byrjun og
Aitkens. Guðm. lætur sér þetta
vel lynda, hann hefur unnið
tvær skákir er byr'juðu eins,
gegn Baldri Möller og Aitkens.
En í 10. leik verður hann fyrir
óþægilegum vonbrigðum —-
Enevoldsen hefur fundið nýja.
leið er tryggir hvítum ágætt
tafl!
Hér kemur skákin.
Skýringar Enevoldsen eru tals-
vert styttar sakir rúmleysis
FRANSKUR LEIKUR
Helsingfors 6. ágúst 1947.
J. Enevoldsen
G. S. Guðmundsson
1. e2—e4 e7—e6
2. d2—d4 d7—d5
3. Rbl—c3 Rg8—í'6
4. e4—e5 Rf6—d7
5. Rc3—e2
Framhald Steinitz. Hvítur vill
umfram kllt halda peðunum á
d4 og c5 til að þrengja að
svörtum. c5 svarar hann með
c3 og f6 með f4.
5------c7—c5
6. c2—c3 Rb8—c6
7. f2—f4 b7—b5
Framliald Guðmundar.
8. Rgl—f3 Dd8—b6
9. a2—-a3
Ætlunin er 10. b4
91inui!||llll!l||l!!iinilllíiilltilll!IIli!!illli!13UIIIUiii!]iI!UUIliU!jUi!!IUngIUi:UlimUil»tAniIIIilillimi,kuiúI]lí!!:ilIimiiiilIiUIU»,3UluiUIUt;i!!U![!n!!mDliiimUIMUUlUi!iiiUi»tBUUÍiU3ím<(IU!U!i:aiUl>liittiUSlU!l!!IiJiUU9
D A V Í Ð
Framhald á 7. aiiltt,
fflnwiiiiiiiiiMitæí!*..