Þjóðviljinn - 05.02.1948, Page 5

Fimmtudagur 5. febrúar 1948.
ÞJÓÐVILJINN
Jtmas Árnasmu
Heyrt og séð
A HEIMDALLARFUNDI
Heimdallarfundurinn tók á
móti manni með seiðandi dans-
músik síðastliðið mánudags-
kvöld. Og klukkan varð 9 og
þá átti fundurinn að hefjast,
en múslkkin hélt áfram, seið-
andi, seiðandi., Og klukkan varð
kortér yfir 9, og enn hélt mús-
ikkin áfram, seiðandi, seiðandi.
Maður fór að velta því fyrir sér,
hvort þau viðbrögð mundu ekki
eðlilegust undir þessum kring-
umstæðum, að hið unga og
myndarlega fólk, sem hér var
saman komið, brygði sér í
vangadans og léti pólitíkina
bíða þartil seinna. Að minnsta
kosti gat það ekki verið á-
reynslulaust fyrir ungu pilt-
ana að stilla sig um að bjóða
blómarósunum upp, þegar
tangótónarnir náðu mestri
mýkt og rómantískum unaði.
Kvenleg fegurð Heimdallar er
mikil, því verður ekki neitað.
Og músikkin hélt áfram,
seiðandi, seiðandi; — en þó
kom þar um síðir, að Aage
Lorange lét af fundarstjórn og
Þór nokkur Vilhjálmsson tplc
við.
Ekki haldinn uppá grín
Fundarstjóri lýsti snöggvast
tilgangi fundaríns, áður en
hann afhenti orðið fyrsta
manni á mælendaskrá. Lagði
hann á það áherzlu, að þessi
fundur væri síður en svo hald-
inn uppá grín. Eins og allir
vissu vel væri hér á landi starf
andi stjórnmálaflokkur, er vildi
hrinda þjóðfélaginu útí glötun
og gabba íslendinga undir
Sovét. Fundurinn yar haldinn
til að láta alia vita þetta bet-
ur. Allir vissu það vel, að
„kommúnistar" væru einn mik-
ill skaðræðislýður; — fundur-
inn var haldinn til að allir vissu
þetta betur. — — (Það er ekki
alltaf nóg að vita vel, — menn
þurfa stmidum að vita betur).
I þessum inngangi fundar-
stjórans má í raunimii finna
uppistöðuna í andlegum boð-
skap þeirra annarra ræðu-
manna, sem þarna komu fram.
Þeir vildu allir leggja áiierzlu
á það, sem ailir vissu vel, til
þess að allir vissu það betur.
Þeir vildu allir leggja ákerzlu
á, að ísl. ,,kommúnistar“ væru
sú bandíttategund, sem þjóð-
félaginu stafaði mest hætta af;
-— og þessu létu þeir gjarnan
fylgja sálgreiningu á frægustu
kommúnistum heimsins, Rúss-
lun, svona til frekari skýrínga.
Það sem á vantaði af rökum í
ræður piKanna bættu þeir upp
með landfærðilegri og sagnfræði
legri fyrirferð; —- andlégheitin
sveifluðust stundvun allaleið frá
Moskvu og norður á Siglufjörð,
úr kommúnistaávarpi Marx og
Engels í barnasögu Þjóðvilj-
ans.
Áhrif Alþýðuflokksins
og Framsóknar á
meltingarfærin
Stöku sinnu brá því þó fyrir,
að hinir ungu ræðuskörungar
Heimdallar voru ekki heldur
allskostar ánægðir með Alþýðu-
flokkinn og Firamsókn. Einn
þeirra var t. d. í vafa am
hvor þessara flokka ætti að telj
ast auðvirðulegastur stjóm-
málaflokkur á Islandí. Taldi
liann ólíklegt, að nokkur gæti
horft niður í það hyldýpi spill-
ingar, sem Framsókn væri sokk
in í, án þess að fá illt í mag-
ann; — og þó værí kannski
ennþá óhollara fyrir meltingar-
færin að horfa á Alþýðuflokk-
inn. Sá flokkur þættist berjast
á þeim grundvelli, að þetta
eða hitt samrýmist ekki Islend-
ingseðlinu, þá hlýtur mönnum
að vakna uggur um það, á
hvem hátt þessi æska muni í
framtíðinni halda sig bezt geta
þjónað íslendingseðlinu í brjósti
sér.
Nýsköpunin óskabarn
þjóðarinnar
Ræðumönnum á þessum fundi
kom öllum saman um, að ný-
sköpunin væri óskabam ís-
lenzku þjóðarinnar. En ekki
væri svosem að því að spyrja,
að „kommvinistar" væru stað-
ráðnir í að kyrkja þetta óska-
barn og ganga af því dauðu.
Það skipti hér engu máli, að

fyrir sósíalisma en væri samt
alltaf að troða gæðingum sínum
í þægiiegar stöður. Mátti skilja
á ræðumanni, að bitlinga-
sukk samrýmdist ekki sósíal-
isma; það værí ónomialt, nema
í hlut ætti kapítaliskur flokk-
ur. (Alveg rétt athugað, en
vissuiega vafasamt kompliment
fyrir flokk piltsins). Samt
taldi pilturinn, að Alþýðuflokkn
um væri ekki alls vamað. Hann
hefði þó allatíð svikið hugsjón-
ir sósíalismans. Heiður þeim,
sern heiður ber.
Eg man ekki, hvort það var
þessi sami ræðumaður eða ein-
hver annar, sem fann Fram-
sóknarflokknum það til foráttu
að hann hefði ekki staðið ó-
skiptur um að samþykkja her-
stöðvasamninginn við Banda-
rikin. Óneitanlega er eitthvað
bogið við móralskt ásigkomu-
Jag þeii'ra r æsku, sem hyggst
nota það til svívirðingar einum
stjórnmálaflokki, að forustulið
hans er ekki hundraðprósent
skipað landráðamönnum. Og
þegar þess er gætt, að sú hin
sama æska temur sér mjög að
fella dóma um menn og málefni
sósíalistar áttu frumkvæðið að
nýsköpuninni og lögðu með
henni grundvöllinn að myndun
þeiiTar rikisstjórnar, sem vin-
sælust hefur verið á íslandi.
Þeim hefði alltaf verið í nöp
við nýsköpunina; hún hefði
ætíð stefnt í öfuga átt við á-
form þeirra um upplausn í þjóð
félaginu. Sósíalistar hafa senni-
lega hleypt nýsköpuninni af
stokkunum til að láta hana
fara i taugarnar á sér.
Nýsköpunarstjórnin hlaut
mikið lof hjá ræömnönnunum,
en ástæðan til þess að sósíal-
istar slitu þar samvinnu, var
að dómi piltanna sú, að „komm
únistar“ treystu sér ekki til að
taka á sig erfiðleikana. Því
auðvitað gátu piltarnir ekki
skilið, að hugmyndir sósíalista
um sjálfstæði þjóðarinnar áttu
ekki samleið með því „íslend-
ingseðli“ Ólafs Thórs að af-
henda erlendu herveldi hluta af
landi hennar. Piltarnir gátu
ekki skilið, að óhugsandi var
l áframhaldandi stjórnarsam-
v.inna sósíalista með þeim
mönnum, sem höfðu svikið ís-
ilenzk landréttindi í hendur er-
lendu herveldl. Það er ákveðið
,,íslendingseðli“. sem ekki fær
skilíð, að málstaður Islands sé
mönnum kær.
„Sjálfstæðisverkamað-
urinn^ Jóhann
Hafstein
Verkalýðsmál urðu ekki út-
undan á þessum fundi, en þar
voru skoðanir ræðumanna all-
ar á þá leið, að stjórn Alþýðu-
sambandsins vildi rýra kjör
verkalýðsins; — verkföll og yf-
irleitt öll barátta vinnandi
stétta hér á landi gegn árásum
afturhaldsins væri liður í al-
þjóðlegu upplausnarplani
„kommúnista". Einn ræðu-
manna kvartaði sáran undan
áhrifaleysi „sjálfstæðisvei’ka-
manna" í verkalýðshreyfing-
imni. Sagði hann, að verkalýðs
samtök hefðu að vísu sína
kosti, en eins og nú væri kom-
ið málum hér á landi ættu
þau engan rétt á sér. Það voru
einu sinni menn í Þýzkalar.di
með svipaðar skoðanir og þeir
náðu völdum árið 1933. Nú
eru rústir í Þýzkalandi.
Sami ræðuraaður harmaði
mjög þá afgreiðslu, sem frum-
varp Jóhanns Hafsteins, um
kosningafyrirkomulag í verka-
lýðsfélögum hefði fengið. Eg
heyrði ekki betur en að hann
nefndi einu sinni „sjálfstæðis-
verkamanninn" Jóhann Haf-
stein.
Engin mynd af hinum
„glæsilega fundi”
Verður svo sleginn botninn í
þessa stuttu frásögn af Heim-
dallarfundi.
Menn hafa kannski veitt því
athygli, að í þessu tilfelli hefur
Morgunblaðið brugðið venju og
birtir nú enga mynd af hinum
„glæsilega fundi Heimdallar“.
Þetta stafar af því, að auðir
bekkir eru sem háðsglott á
mynd af „glæsilegum fundi“.
Þá er betra að láta stórar fyr-
irsagnir nægja.
Það voru tvær ungar og lag
legar stúlkur nálægt. mér, þeg-
ar ég gekk út. Önnur þeirra
hafði orð á því, hvað einn ræðu
mannanna hefði verið agalega
sætur. Og það hlýtur að hafa
vaknað í hjarta hennar gremja
yfir því, að samkomunni var
ekki snúið uppi vangadans og
pólitíkin látin bíða þartil
seinna.
Frá Verkalýðsfélagi Borgarness:
Grýla kallar á börnin sín
Miðvikudaginn 28. janúar var
aðalfundur í Verkalýðsfélagi
Borgarness, en sunnudaginn áð-
ur fór fram leynileg kosning á
stjóm félagsius, en komið höfðu
fram tveir listar. A-listi, listi
trúnaðarráðs, sem að dómi aft-
haldsins i Borgarnesi var allur
í fanginu á Rússagrýlu, en hins
vegar B-listi, listi afturhaldsins.
Ihaldsgrýla var að þessu sinni
búin að hafa mikinn og langan
undirbúning, allt frá því í fyrra
vetur að uppistandið var í bíl-
stjóradeilunni, er hún ætlaði að
kljúfa samtök félagsins og
stofna bílstjórafélag. — Allt
frá þeim tíma hefur hún kallað
á börnin sín og útmálað fyrir
þeim hve hættuleg Rússagrýla
væri með stjórn félagsins í fang
inu og Jónas Kristjánsson fyrir
formánn þess.
Þegar svo trúnaðarráð stillir
upp í stjórn með Guðmund
Svembjarnarson í formanns-
sæti himi vinsæla, víðsýna og
gpáfaða verkamann, ærist ihalds
grýla alveg og lieitir á fulltingi
barna sinna að duga sér vel í
kosningunum og endirinn verð-
ur sá að þau reynast hlýðin
kalli móður sinnar og kjósa B-
listann með 78 atkvæðum, en A-
listinn fékk 41.
I örstuttu máli er fróðlegt að
líta yfir ýmis atriði í félagsmál-
um að undanfömu, en Jónas
Kristjánsson hefur stýrt því um
margra ára skeið, sem hinn ó-
bilugi baráttumaður.
Eitt sinn á hernámsárunum
fór fram uppsögn á kaupsamn-
ingum hér í Borgamesi samtím-
is og Dagsbrún í Reykjartk
sagði upp sínum samningum, en
Verkalýðsfélag Borgarness var
fyrr að semja en Dagsbrún og
þegar Dagsbrún liafði samið vai
taxti okkar hærri en Reykvik-
inga. Er svo var málum komið
fóru atvinnurekendur þess á leit
við félagið að það lækkaði taxta
sinn til jafns við Dagsbrún,
enda teldu þeir sanngjarnt að
kaup liér og í Reykjavík héldist
í hendur framvegis.
Þetta var í raun og veru fyrir
fram gefið loforð atvinnurek-
enda, enda þótt ekki væri sam-
ið um það í eitt skipti fyrir öll.
Nú hefur vatn til sjávar fallið
síðan þetta getðist, en hvað hef
ur skeð. íhaldið hefur unnið
markvisst á bak við tjöldin að
því að hafa áhrif á félagsmeð-
limi og innrætt þeim að vinna á
móti stjórn félagsins og lolcs er
svo komið að ekkert má sam-
þykkja er kemur frá fráfarandí
formanni.
Á síðast liðnu ári og fram til
þess dags er stjórnarslcipti urðu
nú, hafa kjarabótatillögur
stjórnarinnar verið felldar þar
sem afturhaldið hel'ur komið
því við.
En hvað skeður svo þegar nýja
stjórnin tekur við? Jú, hún ber
fram tillögur um að fela stjórn-
inni að fá grunnkaup liækkað
úr kr. 2,65 í kr. 2,80! — -— Hver
er ástæðan? Jú, það mátti ekki
hækka kaupið meðan „komm-
arnir“ réðu félaginu. Félags-
menn máttu fórna á meðan. En
nú á að taka þeirra áhugamál
og gera að áhugamáli íhalds-
ins — á pappírnum!
En undmnarsvipurinn sem
kom á grýlubömin er nýja
stjórnin bar fram kauphækkuu
artillöguna og sameinmgar-.
Framhald á 7. síða j