Þjóðviljinn - 21.07.1948, Blaðsíða 3

Mio/ikudagur 21. júlí '1948
Þ J ÓÐ V.IL JI NN
S
Innflutningur heimiiisvéla
Hvers vegna áfellist Tíminn ekki
Stefán Franklín?
Það er nú orðið nokkuð langt
síðan Og hætti að kaupa A’,-
þýðubiaðið og lesa það að stað-
aldri. Þó verður blaðræfillinn
öðru hvoru á vegi mínum og lít
ég þá stundum yfir efni þess,
en einhvernveginn er það svo,
að mér finnst ég alltaf kunna
það utanað, það er eins og þar
stendur ,,sami grautur í sömu
skál“. Eg varð því meira en lít-
ið hissa s.l. föstudag, þegar ég
lás pistii .Hannesar á horninu,
því að í honum voru merkar
upplýsingar og eftir því sem
bezt verður séð lýsir hanu
þarna rétt og skilmei'kilega
einum þætti viðskiptamalanna,
eins og hann lítur út undir
stjórn Alþýðuflokksráðherrans
Emils Jónssonar.
Heimilisvélar á svörtum
marka,ði
Hannes lýsir því fyrst að
mikil brögð séu að því að heim
ilisvélar séu seldar á svörtam
markaði og veltir því fyrir sér
hvernig seljendnr geti aflað sér
þei.rra. Telur hann að fólk, sem
fengið hefur neitun hjá við-
skiptanefnd fyrir leyfum til að
flytja inn þessi tæki til eigin
nota, geti eigi skilið hversvegna
slíkur innflutningur sé leyfður
þegar svartamarkaðskaupmenn
eigi í hlut. Þó sé útilokað að
um smygl í stórum stíl geti
verið að ræða, svo að innflutn
ingurinn hljóti að fara fram
með vítund og leyfi innflutn-
ingsyfirvalda.
Da'uðuppgefnar alþýðu-
konur
Þá lýsir Hannes þörfinni fyf-
ir heimilisvélar, s. s. þvottavél-
ar, og'tilfærir viðtal við konu.
sem hefur þungt heimili og
verður ein að vinna öll heimil-
isstörfin. Hún verður að vinna
svo að segja nótt og dag og er
að gefast upp af ofreynslu. Hún
hefur sótt um leyfi til að kaupa
þvottavél, en verið synjað, en
á sama tíma eru fluttar inn í
næstu hús alskonar heimilisvéi-
ar, munurima er aðeins sá að
þar búa ríkir menn með létt
heimili og húsfreyjurnar þar
hafa góðan t'íma og nóg tæki-
færi tii hvíldar. og skemmtun-
ar.
Hannesi hleypur kapp
í kiirn
Nú er þkð alkunmigt hveisr
mikilj ^plþýðuviinu ‘ R:iéiiv;r-,
er og eftir viðræðurnar við al-
þýðnkonuna er- farið að þykkna
í honum við viðskiptanefnd.
Hann ér ekki lengi að velta því
fyrir sér hvað hann á að gera,
heldur nær hann sér strax :
eínn viðskiptanefndarmann.
(þess er ekki getið hvaða veiði
brellu hann hefur notað),- kró-
ar hann af úti í horni og tek-
ur hann til strangrar yfir-
heyrslu. Aumingja maðurinn
verður þarna að gjalti og játar
syndir ‘ nefndariimar umsvifa-
laust. Jú, það hafa engin gjald-
eyrisleyfí verið . veitt fyrir.
hehnilisvélum siðan 1945. Hins-
vegar hefur nefndin veitt þeim
mönnrmi innflutningsleyfi, sem
sjálfir hafa átt erleirdan gjald-
eyri til að greiða vélamar með,
eða að þeim hafa boðist vélarn ■
ar að ,,gjöf“ erlendis frá. Og
viðskiptanefndarmaourinn bæi>
ir við: „Gjöfunum gátum við
ekki neitað — og eigum við að
neita að veita innflutningsleyfi
fyrir heimilisvélum fyrir gjald
eyri, sem kaupendumir eiga
sjálfir? Nei“. Síðan boílalegg
ur nefndarmaðurinn hvernig
menn hafi eignazt þennan er-
lenda gjaideyri og einnig um
hina miklu og almennu þörf,
sem hér sé fyrir þessi tæki.
Gjaldeyririnn ólöglega feng-
inn eða geymdur
Um þann erlenda gjaldevii,
sem viðskipjanefndarmaðurinn
ræddi um, nrun mega segja það,
þegar frá er skilið litið eitt
sem sjómenn fá í kaup, að hann
er ýmist fenginn eða geymdur
með ólöglegum liætti. Nefnd-
in er hinsvega' ekkert að hnýs-
ast í slíkt, þeg ir hún veitir iun
flutningsleyfi. Hún virðist þvert
á móti búa svo um hnútana að
þessar ólögleg i gjaldeiTÍseign-
ir geti margfaldazt ríkulega
um leið og þær eru yfirfærðar
í íslenzka mynt í verzlun með
heimilisvélar. íyrst hindrar
hún, með algerri neitun um
gjaldeyri, að vélarnar fáist á
frjálsum markaði með eðlilegu
verði, og síðan veitir hún gæð-
ingum sínum, sem skotið hafa
gjaldeyri undan, leyfi til að
kaupa vélai-nar og selja þær
eftirlitslaust á svörtum mark-
aði á tvöföldu eða margföldu
verði.
Viðbrögð Ha'nnésar
Hrekklaus lesandi, sem ekki
vissi hversu Hannes er vel van-
inn, hefði búizt við því að hami,
að fengnum þesgum upplýsing-
um, hefði byrst sig og liótað
viðskiptanefndarmannmuni
ströngum skriftum, ef hann
gerði ekki iðrun og yfirbót,
veitti innflutnings- og gjald-
■eyrisleyfi fyrir heimilisvélum
til sölu á frjálsum markaði með
réttu verði, en synjaði svarta-
markaðsbröskurunum um öli
leyfi og gerði ráðstafanir til að
ná í vörslu opinberra stofnana
hinum falda gjaldeyri þeirra.
En sá hinn sami skyldi minnast
þess að greinin er prentuð i
Alþýðublaðinu og er eftir
Hannes á horninu. Framhaldið
er líka eftir þvi. Hannes dæsir
bara ósköp auðmjúkur eins og
ekkert sé við þessu að 1 gefa.
,-,En bölvað er það. Og bölvað
væri það. Braskararnir ; geta
allt fengið af því að þeir þekkja
ailt og alla. Dauðþreyttar al-|
þýðukonur, margra barna mæð-
ur, sem vinna myrkranna á
milli . . . þær fá ekki neitt.“ Og
þó —■ ekki má enda pistilinn í
úrræðalausu volæði yfir spill-
ingu viðskiptanefndar og ann-
ara stjómarvalda. Þá er þó
skárra að leika hortugan strák,
sem kemur til mömmu og biður
um það sém hugurinn girnist
með ófáguðu orðbragði. Niður-
lagið verður því þannig: ,,Eg
vil fá þúsund þvottavélar st~ax
:—og að enginn komi til .greina
með að fá þær nema konur, sem
eiga fyrir stóru heimili að sjá,
konurnar, sem vinna störfin
fyrir hinar og okkur öll.“ Þetta
er nú víst ekki í fyrsta sinn sem
Hannes biður um innflutnings-
lejTi, skæðar tungur hafa jafn-
vel viljað bendla hann við brask
á svörtum markaði í því sam-
bandi. Viðskiptanefnd mundi
því varla stofna hagsmunum
braskaranna í mikla hættu þótt
hún veitti honum leyfið, og ef
til vill eru það sterkustu með-
mælin með umsókninni.
Eg enda svo þessar hugleið-
ingar með því að þakka Hann-
esi fyrir greinina. Hún staðfest
ir margt af því, sem alþýðu
manna virtist eiga sér stað, en
sem fólk þorði þó varla að trúa
að gæti átt stað, vegna þess, að
það var alltof ljótt að hugsa
sér að slík spilling þróaðist. í
opinbernm rekstri. En svona
er það.
Þökk fyrir fræðsluna, Hann-
es. Skallagrimur.
Afturhaldsblöðin hafa und-
anfarið rætt mikið um þátttöku
íslendinga í síldveiðum útlend-
higa hér við land, eða nánar
tiltekið þátttöku tveggja is-
lenzkra manna i síldveiðum
Rússa. Þessar umræður eru þó
ekki sprottnar af áhuga á mál-
eíninu sem er vissulega um-
ræðuvert, heldur á að nota
þetta atriði sem pólitískt bit-
beii). og- þyrla upp í sambandi
við það rógi og níði um íslenzka
sósialista. Er sú saga nú al-
kunn, hvernig því var logið upp
vísvitandi að Áki Jakobsson
væri umboðsmaður rússneska
flotans hér á landi og hefði m.
a. útvegað honum tvo nóta-
bassa o. s. frv. Varð Tíminn
svo óður í þessu máli að hann
laug upp heilli ferðasögu sem
frægt er orðið.
Eins og oft hefur verið benr
á, er allur þessi uppspuni flutt
ur af þeim sömu mönnum sem
alla tíð hafa verið ötulir um-
boðsmenn erlendra veiðimanna
hér við land, enda er sjálfur
forsætisráðlierra frægur að því
að liafa lofað Svíum íslenzkum
landhelgisréttindum í sambandi
við síldveiðarnar, og sjálfur
sjávarútvegsmálaráðherrann -
var eitt sinn óþægilega bendl-
aður við njósnamál i þágu út-
lendinga um islenzku i'arðskip-
in. Og þar sem Tíminn hefur
þótzt hneykslast mikillega á
síldveiðileiðangri Rússa, er rétt
að rifja upp fyrir hann örlitla
sögu.
Maður ér nefndur Stefán
Franklín, einlægur Framsókn-
armaður og fyrrum frambjóð-
andi þess flokks í Vestmanna-
eyjum. Hann átti ásamt fleiri
mönnum skip sem hét Drang-
ey, en það skip seldi hann af
einhverjum ástæðum til Sví-
þjóðar, og heitir það nú
Grimsö. En hann gerði meira.
Hann útvegaði Svíum einnig
12—14 manna áhöfn á skipið,
þar á meðal skipstjóra og .stýri
mann, og eiga þeir að aðstoða
FímgabMÍðaguHið seit í Sian daríkjjtinum
Gripir úr gulli og silfri, gimstemár og skartgripir, sem na’/Jstar stálu frá fórnarlömbum
sínmn, er nú selt í New York ‘iil ágóða fyrir alþjóða flóttamannastofnun SÞ. A myndinni
til Vinstri er uppboðsgestur að slioða armbai)d en á hinui sést uppboðshaldarinn. Á íyrsta
uppboðinu vár selt fyrir 200.000 dyllara.
Svíana við að finna miðin hér
við land, fiska og verka fisk-
inn. Sá maður sem áður var
skipstjóri á Drangey, neyddist
vegna sölunnar til að ráðast
sem fiskilóss hjá Færeyingum
til þess að hafa ofan af fyrir
séi’ Qg sínum.
Þetta er hvorki einstæð saga
né merkileg, en hún er rifjuð
hér upp vegna þess að hún er
á vitorði mannanna við Timann
án þess að þeir hafi látið sér
detta í hug að reiða refsivöld
á loft yfir hinum ágæta fyrr-
verandi frambjóðanda sínum í
Vestmannaeyjum. Það sýnir
glöggt heilindin og heiðarleik-
ann.
Hitt er svo annað mál að það
væri vel þess vert að Alþing’i í-
hugaði hvort ekki ætti að gera
einhverjar ráðstafanir til að
stemma stigu fyrir aðstoð ís-_
lenzkra manna við erlendar
veiðiþjóðir, hverjar svo sem
þær eru. Á því er þó sá hængur,
: að . við mættum þá eiga von á
gagnráðstöfunum frá öðrum
þjóðum, t. d. myndu Norðmenn
þá varla fást til að kenna okk-
ur hvalveiðar ehis og þeir gera
nú. Bezt væri auðvitað að ís-
lenzkir menn ættu þann þegn-
skap að aðstoða ekki keppi-
nauta okkar á íslandsmiðum,
en ein af forsendum þéss er
auðvitað að kjör íslenzkra fiski
manna séu slík að vel sé við
unandi.
Sjómaður.
Fordæma einræð-
isstjérninð í
brezknm ný-
lendnm
Miðstjórn Kommúnistaflokks-
Bretlands hefur í ályktun for-
dæmt það framferði Verka-
mannaflokksstjórnarinnar, að
viðhalda einræðisstjórn brezkr-
ar heimsveldisstefnu yfir þjóð-
um Afrílui. Krefst miðstjórnin
þess, að allt kynþáttamisrétti,
sem viðgengst, verði bannað og
sta'rfinu að því að gefa þjoðum.
Afríku sjálfsstjórn hraðað sem.
mest.
Svertingjar íá
með dómi áðgang
að golfvöllnm!
Bandariski héraosdómarihn
CalvinChestnut í Baltimore í
Marj'landríki hefur kveðið upp
þann úrskurð, að það sé laga-
brót að meina sveitingjum að-
gang að þremur golfvöllum i
borginni. Hingað til hafa aðeins
hvítir menn fengið að leika golc
í Baltimore*