Þjóðviljinn - 05.08.1948, Blaðsíða 4
þlÓÐVILIINN
Dtgefandl: Sameiningarflokkur alþýSu — Sósialistaflokkurlnn
Hitstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (&b).
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Arnason.
Rltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðia. Skólavörðu-
stig 19. — Sími 7500 (þrjár línur)
Áskriftarverð: kr. 10.00 á mánuOl. — Lausasöluverð 50 aur. elnt.
Prentsmiðja ÞjóBviljans h. f.
SósíalLstafiokkurlnn, Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár linur)
Smánarblettur á lýðveldinu
Það fer ekki hjá því að fréttaflutningur ríkisútvarpsins
©g' borgarablaðanna um viðburðina á Malakkaskaga veki
viöbjóð hjá hverjum íslending, sem kær er þjóðfrelsisbar-
átta sinnar eigin þjóðar og annarra undirokaðra þjóða. Það
hefur verið aðalsmerki íslenzkra skálda og blaðamanna frá
því á 19. öld að við fórum sjálfir að hrista af okkur okið, að
hafa fyllstu samúð með öðrum þeim þjóðum, sem berjast
fyrir frelsi sínu. Það er smán fyrir ríkisútvarpið og borg-
arablöðin hvernig sú stefna nú er svikin.
Brezku einokunarhringarnir hafa rúð Malaja ver en
danskir einokunarkaupmenn ísland. Tinnámur og gúmmi-
ekrur voru auðlindirnar, sem brezkir auðmenn usu af, en
létu þjóðin lifa við sult og seyru. Brezku yfirvöldin voru
bötuð. Því reyndist japanska hervaldinu svo auðvelt að
reka hvítu kúgamana á brott og setjast sjálfir í sess þeirra.
En Malajar börðust gegn Japönum fyrir eigin frelsi. Og
þegai’ Japan beið ósigur komu Bretar til Malaja aftur, til
að sölsa. undir sig auðlindir þjóðarinnar á ný. En Malajar
voru að berjast fyrir sjálfstæði sínu, ekki fyrir að fá
brezka kúgun á ný. Þessvegna ólgar nú á Malakkaskaga, er
Bretar hafa aftur hafið arðránið á verkalýð tinnámanna og
gúmmíekraima — og lækkað verðið, til þess að græða .það
á Malajum, sem þeir tapa á viðskiptunum við Bandaríkin.
Til þess að koma þessari kúgun fram, liafa Bretar bann-
að verkalýðssambandið í Malajaiöndum og gefið lögreglunni
rétt til þess að sk,jóta hvern, sem hún grunar um andstöðu
við brezku kúgunarstjórnina.
Út af þessimi fasistisku ráðstöfunum þessara brezku
kúgara, sem feta í fótspor japönsku yfirdrottnaranna,
stendur nú baráttan á Malakkaskaga.
Hver ærlegur Islendingur hlýtur að hafa samúð með
þjóðfrelsisbaráttu þeirri, sem þar er háð.
Þegar brezkt ránsvald fór svipað að í Búalandi um alda-
mótin, kvað Stephan G. að brezka þjóðin ætti „helga heimt-
ing á um höfuðglæp þinn níð að fá“. Og Guðmundur á
Sandi fordæmdi í mergjuðu kvæði:
„níðinginn, sem Búa bitur,
Búddalýð til heljar sveltur".
En nú bregður svo við að sjálft íslenzka ríkisútvarpið
©g auðvitað hin þýlyndu borgarablöð taka undir brezku
lygafregnirnar frá Malakkaskaga. Sómatilfinning og sann-
leiksást hefur auðsjáanlega verið fyrsta afborgimin at’
Marsballláninu, eftir að þjóðfrelsi Islendinga var veðsett
Bandaríkjunum,
Þeir „íslendingar“, sem nú samsinna niðingsverkum
Breta með þátttökunni í áróðri þeirr'a og bægja máistaö
fátækra, undirokaðra þjóða frá útvarpi og Höðum, eru
svívirða fyrir föðurland sitt, — og mest er swvirð'in;
þeirra, er þessu stjórna: ráðherranna.
Slíkir „Islendingar" gætu eins hafa fagnað, er Ögmundur
biskup var fluttur burt blindur með ofbeldi erlendra kúg
ara, eða Jón Arason og synir 'hans hálshöggnir fyrir and-
«töðu gegn erlendri kúgun, eins og forustumenn himia
fornu menningraþjóða í Austurlöndum nú. Bretar fremja nú
.samskonar verk á Malakkaskaga og Danir frömdu hér
1541 og 1550.
Það er smánarblettur á lýðveldi voru að hér skuli finnast
menn, sem með lygaáróðri í þjónustu kúgaranna taka af-
stöðu gegn frelsisbaráttu undirokaðrar þjóðar. Hér þarf að
tverða tafarlaus breyting á. Blettin þarf að þvo af.
SJÖÐVILJÍNN
Pimmtuáagur 5. ágúst 194d.
She’s sure, are you?
Ósköp finnst mér óviðfelldið,
þegar fyrirtæki auglýsa hér í
blöðum ágæti sinna vöruteg-
unda á útlendum málum. í gær
mátti t. d. sjá í Morgunblaðiuu
auglýsingu um eitthvert krem.
sem á að fyrirbyggja svitalyld,
en auglýsingunni fylgdi mynd
af manni og konu cg
yfir henni stóð á ensku, að kou-
an væri alveg örugg, og jafn-
framt spurt, hvort aðrar konur
gætu sagt hið sama — She's
sure, are you? — Já, þetta er
ósköp óviðfelldið. — Fyrirtæki
ættu helzt að tala íslenzku
— eins þótt þau þurfi að spyrja
viðskiptavini sína, hvort það sé
svitalykt af þeim.
★
Athugasemd varðandi
fiskbúðarumsókn
Frá skrifstofu borgarstjóra
hefur mér borizt eftirfarandi at-
hugasemd:
„I Þjóðviljanum 20. júlí s. 1.
(bæjarpóstur) eru þau ummæli
höfð eftir fisksala á Óðinstorgi,
að bæjarstjóm Reykjavíkur hsfi
neitað honum um lóð undir uý-
tízku fiskbúð í Kleppsholti.
Út af þessu skal það fram tek
ið, að maður þessi hefur alJrei
sent bæjaryfirvöldum umsókn
um lóð undir fiskbúð á þessum
stað, og liefur því ekki verið uin
hana neitað. Hann telur sjálfur
ummælin ranglega eftir lér
höfð. — Skrifstofa borgáv-
stjóra".
★
Honum var sagt það
tilgangslaust
Eg skrapp út á Óðinstorg i
gænnorgun, sýndi fisksalanurn
bréfið og spurði, hvort har.n
vildi ekki láta einhvers getið i
sambandi við það. — Jú, það
er ekki von að umsókn hans
finnist í skjalasafni borgar-
stjóra, því þegar hann vildi
koma henni á framfæri við þa
menn, sem á sínum tíma öiin-
uðust úthlutun lóða í Klepns-
holti fyrir bæinn, fékk hann þao
svar, að tilgangslaust væri ao
sækja um lóð fyrir hús af þeirri
stærð, sem hann hugsaði sér.
Það átti að vera 35 fermetrar,
nýtízku fiskbúð, eins og áðuv
er sagt. Þegar þetLa gerð'st,
heldur hanm að engin föst fisk-
búð hafi verið komin í Klepps-
holt. Nú munu þar vera eir.rr
þrjár fiskbúðir í óvönduðnv.
timburskúrum.
hafa áður komið fram óskir um
að hin vinsæla kvikmynd, Borg-
arættin, yrði sýnd aftur, enda
ætti slíkt auðveldlega að geta
orðið, ef satt er, að kvikmyad-
in sé í fastri eigu Nýja bíós. Nú
hef ég fengið bréf, þar 'j.un
þessa er enn óskað. „Þetta ætti
að vera upplagt fyrir Nýja Bíó
í ríkjandi kvikmyndaskorti, því
ekki þarf að kvíða ónógri að-
sókn“, segir bréfritarinn.
a>< » 0. t f? '
★
VUl fleiri nlmennings-
síma
Og loks er bréfkafli frá
,,bédé“. Hann segir: „Hér í bæn
um ríkir hörmulegur slcortur á
almenningssímum. Afsökumn
fyrir því, að ékki er úr þessu
bætt, er víst sú, að ekki sé hægt
að auka við simum, meða í
stækkun miðstöðvarinnar er
ekki komin í framkvæmd. Eg
held hinsvegar að mjög hentugt
ráð til bráðabirgða lausnar á
vandræðunum sé að setja upp
almenningssíma á víð og dreif
um bæinn. Ástandið getur tæp-
lega verið svo slæmt, að mið-
stöðin þoli ekki örfáa almen.’,-
ingssíma til viðbótar, en me )
þeim yrði hinum mörgu sírr.a-
leysingjum veitt ómetanleg
hjálp. — bédé“
★
Kailsefni kom af veiðum í fyrra
dag og hélt til útlanda strax um
nóttina. Geir og Búðanesið komu
af veiðum í gærmorgun. Geir fór
nær samstundis til útlanda er.
Búðanesið átti að fara í nótt eða
dag. Tröllafoss lagði af stað til
Vestmannaeyja í fyrrakvöld, en
þaðan var ferðinni heitið vest.ur
um haf. Sutherland, Hekla, Esja,
Herðubreið og Skjaldbreið voru
í höfninni í gær, Foldin og Vatna-
jökull sömuleiðis. Oliuskipið ensiia,
Ladía, var farið í Skerjafjörð að
aftappa olíu til Shell. Annað o!íu-
skip var komið til Esso í Hvalf jörð
EIM8KIP:
Brúarfoss er í Leith. Fjallfoss er
i Antwerpen. Goðafoss fór frá Ntw
York 2. 8. til Reykjavíkur. Lagar-
foss var væntanlegur til Reykja-
víkur kl. 19.00 í gærkvöld 4. 8. frá
Leith. Reykjafoss kom til Hull ?.. 8.
fór þaðan í gærkvöld 4. 8. til Rott-
erdam. Selfoss fór frá Leith i fyrra
kvöld 3. 8. til Reykjavíkur. Trölla-
foss var i Vestmannaeyjum i gæv.
Hkusa fór frá Vestmannaeyjum 31.
7. til Hull. Sutherland kom til
Reykjavíkur 2. 8. frá Hull.
Skip Einarssonar og Zoega
Ketelby. c) Cahsonetta eftir d’Ám-
brosio. d) Mcnúett i rókóstíl eft.ir
Henry Geehl. e) Hátíðargöngulag
eftir Árna Björnsson. 20.55 Frá
útlöndum y (Axel Thorsteinsson).
21.15 Tónleikar: Svíta úr „Pétri
Gaut" eftir Grieg (plötur). 2t,39
Erindi: Þingvallafundurinn 1843;
fyrra erindi (Lúðvík Kristjánsson
ritstjóri). 22.05 Vinsæl lög (plotur).
Hið liiutlausa ríkisútvarp birtl
þá furðufregn í fyrrakvöld að það
va ri brottrekstr
arsök úr „hin-
um kommún-
istíska einíngar
fiokkl jafnað-
armanna"(!) »
Austui-þýzka-
landi að eiga
samstarí vlð ,jafnaðarmenn(!!) —
Mættl ég viðja um að fá brezku
fréttirnar belnt, óþýddar, í stað-
inn fyrir slika og þvflíka eud.v-
Jeysu.
Skátarnir gefa út sérstakt dag-
blað meðan mót þeirra stendur á
Þingvöllum. Nefnist blað þetta
Ármann. Það er 4 síður; hvert töiu
blað flytur ýmiskon.ar fróðleik um
skáta, einnig fréttir af mótinu ogr
fvlgir að jafnaði með fjöldi mynrtot.
Fyrsta tölublað flutti m. a. reglur
um mótið á þrem tungumálun,
islenzku, ensku og dönsku.
Mótstjóri er Páll Gíslason,
Bólusetning gegn barnaveikl held
ur áfram og er fólk minnt á að
láta endurbólusetja börn sín. Pönt-
unum veitt móttaka fiá kl. 10—12
á þriðjudögum og fimmtudöguni
í síma 2731.
Næturakstur í nótt og aðra nótt
annast Hreyflll. — Sími 6633.
Næturvörður er í Ingólfsapótelcl.
— Sími 1330.
Söfnin: Landsbókasafnið er opi3
kl. 10—12, 1—7 og 8—10 alla virka
daga nema laugardaga, þá kl. 10—
12 og 1—7. Þjóðskjalasafnið kl. 2
—7 alla virka daga. Þjóðmínjasafn-
ið kl. 1—3 þriðjudaga, fimmtudaga
og sunnudaga. Listasafn Einara
Jónssonar kl. 1,30—-3,30 á sunnu-
dögum. Bæjarbókasafnið kl. 10—30
alla virka daga, nema yflr sumar-
mánuðina, þá er safnið opið kl.
1—4 á laugardögum og lokað &
sunnudögum.
Veðrið í dag: Vestan og suðvest-
an gola. Skýjað með köflum en
úl'komulaust.
Slysavarnafélagið
lætur gera kvik-
mynd um Dhoon
strandið
Slysavarnaí’étagið Iiefar feng,-
ið Óskar Gíslason, Ijósmyndara,
tll að taka kvikmynd er sýna &
Dhoon strandið o"' aðstöðuna.
við björgun skipsbrotsmai'U-
anna.
Óskar hefur þegar hafið verk-
ið og er lokið fyrsta hluta mynd
arumar, sem er af siginu í
Látrabjarg. Óskar seig sjálfur
í bjargið og tók nokkurn hluta
myndarinnar úr fjörunní. Me5
honum voru við þennan hluta
myndatökunnar flestir sömn
mennirnir sem tóku þatt í bjöig
uninni þegar strandið varð.
Seinni hluti myndarinnar verð
Borgarættin enn
Mörg kvikmyndahúsauna
hafa nú um tíma gert hlé á
starfsemi sinni, önnur sýna nær
eingöngu gamlar myndir. Ástæð
an er sögð vera erfiðleikai' á
öflun gjaldeyris til útvegiinur
kvikmynda. — Hér í dálkunum
Foidin og Vatnajökull eru i
Reykjavík. Westhor lestar frjs-
inn fisk i Keflavík. Lingestroom
fór í gærkvöldi frá Amsterdam
til Hull.
Útvarpið í dag:
19.30 Tónleikar: Óperulög (plötur).
20.30 Útvarpshljómsveitin (plötuv):
a) Húmoresk eftir Dvorák. b)
„Á persneskum markaði" eftir
ur hins vegar ekki tekinn fyrr
en í haust eða vetur þegar jörð
verður orðin þakin snjó, en þaö
var einmitt í frosti og byl sern
strandið vildi til. Loks verður
svo sjálft strandið tekið annars
staðai sennilega í einhverjum
strönduðum togara. við strer.d-
ur landsins.