Þjóðviljinn - 11.09.1948, Side 1

Æ.F.R.
Farið verður í vinnuferð í
skálann n. k. laugardag k1.
2.30 frá I»órsgötu Mtinið
að skrifa ykkur á listann;
skrifstofan er opin milli (1-7.
13. árgangur. Laugardagur 11. sept. 1948. 206. tölublað.
Xýr ánsfíigsir sil ?.baráttn i9ffelssíjéi9BiarIiiisiar gegit dýríídliniiff
fsf fyrr m I sfðsfe
Þrátt fyrir það þótt verðlagningu landbúnaðarafurða eigi samkvæmt
lögum að vera lokið fyrir 1. september hefur engin opinber tilkynning ver-
ið gefin út um verð það sem almenningur á að greiða fyrir þessar brýnu
neyzluvörur á næsta ári. Ástæðan er sú og sú ein að ákveðin hefur verið
allmikil hækkím á þessum afurðum, og ríkisstjómin hefur lagt bann við
að hækkunin yrði tilkynnt fyrr en í síðustu lög, sökum Alþýðusambands-
kosninganna!
Verðlagsnefnd landbúnaðarins sem lauk störfum 27. ágúst síðastliðinn
klofnaði í þrennt. Ingólfur Gunnlaugsson, fulltrúi Alþýðusambandsins, skil-
aði séráliti sem birt er hér á eftir. Sæmundur Ólafsson, kexverksmiðjufor-
stjóri, fulltrúí Sjómannafélags Reykjavíkur og Einar Gíslason, fulltrúi
Landssambands iðnaðarmanna, voru saman um álit. Og bændafulltrúarnir
Sverrir Gíslason, Sigurjón Sigurðsson og Steingrímur Steinþórsson voru
með nýjan grundvöll sem þýddi 10% hækkun á heildartekjum ,,meðalbús“.
Málið fór síðan fyrir yfirnefnd, þar sem sæti áttu hagstofustjóri, Sverrir
og Einar, og þar var samþykkt einróma að fara bil beggja og tekjugruud-
völlur bænda hækkaður um ca. 5%.
Ástæðan til þessarar hækkunar er talin aukin dýrtíð í landinu síðan í
fyrra. Hefur bæði kjarnfóður, áburður, vélar og verkfæri hækkað veru-
lega, aðkeypt vinna hins vegar lækkað, en laun bónda hækkað í samræmi
árangra þá sem verkalýðsfélögin náðu í vinnudeilunum í fyrra.
Þegar yfirnefndin hafði fellt hinn endanlega og óófrýjanlega úrskurð
sinn, tók framleiðsluráð landbúnaðarins \nð en það á samkvæmt lögum að
ákveða verðið á einstökum afurðumþannig að heildartekjuuppphæðin ná-
ist. Mun ráðið hafa lokið störfum 1. september eins og því bar og helztu
niðurstöður þess orðið þær að verð á ull og gærum skyldi metið miklum
mun lægra en verið hefur en mjólk og kjöt hækka því meir. Mjólkur-
hækkunin er talin nema 14 aurum á lítra en kjöthækkunin 40—50 aurum.
Samsvarar það allt að 8 stigum á vísitölunni.
Eins og áður er sagt fannst ríkisstjórninni ekki árennilegt að koma
með þessar hækkanir fyrir Álþýðusambandskosningarnar(!) og hefur því
tafið birtingu þeirra allt til þessa. Jafnframt mun hún hafa farið þess á
leit við ráðið að það endurskoði útreikning sinn þannig að mjólkurverð
skuli hækka, en greiðast niður, kjötið standa í stað, en ull og gærur hækka
verulega og fá ábyrgð frá ríkissjóði. Yrði verðhækkunin þannig greidd af
ríkissjóði með auknum tollum og sköttum á almenningi í þeirri von að
frekar yrði unnt að blekkja almenning með því móti. Hljóta úrslit þeirrar
togstreitu að birtast næstu daga.
Emt, og áður er sagt kom
Ingólfur Gunnlaugsson fulltrúi
Alþýðusambandsins í verðlags-
nefnd landbúnaðamfurða, fram
með sérstakt állt og er það á
þessa leið:
„Verðlagsnefnd iandbúnaðar-
afurða hefur lokið störfum að
þessu slnni án þess að hafa
komizt að nokkurri sameigin-
legri niðurstöðu um verðgrund-
völl.
Nefndin lét á síðast liðnuin
vetri safna nýjum skýrslum til
þess að byggja nýjan verð-
grundvöll á. Þær skýrslur voru
að minurn dómi stórum örugg-
ari en þau gögn, sem áður
liafa verið notuð og þrátt fyrir
það þó skýrar upplýslngar vant
aði um ýmsa þýðingarmikla liði
svo scm vinnu þeirra unglinga,
sem tilheyrðu f jölskyldunum og
ekki tóku beinar greiðslur fyrir
vinnu sína, skuldavexti, við-
hald bústofnsins og e. t. v.
fleira, þá taldi ég gögn þessi
viðhlýtandi út af fyrir sig til
að byggja verðgrundvöll á.
Ef fckýrslur þessRr hefðu ver
Bamfta Stefaníu gegn dýriíðinni:
Rjóminn hækkaður um 96 aura
—Skyr um 20 aura
Lengi mun í minnum hafður fyrirgangurinn þegar
allar tilkynningar ríkisstjómarinnar \oru bu-tar, for-
sætjsi-áðherrann i'luLti nýársboðskap sinn um s.l. ára-
mót. Dýrtíðin skyldi ekki aðeins stöðwið, heldur allt
vöruverð lækka.
Það var engiim lúðrablástur — ekki einu sinni aug-
lýslng í blöðunúm þegar húsmæðumar ltomu í injólk-
urbúðirnar í gærmorgun og ráku sig á að um nóútina
hafði verð á rjóma hækkað um 90 aura lítrinn og sl;yr-
kílóið um 20 aura.
Áramótaboðskapur, trumbusláttur um verðlækkanir
— laumúlegar verðhækkauir í búðunum. — Þannig er
barátta fyrstu stjórnar Alþýðuflokksins gegn (lýrtíð-
inni.
ið lagðar til grundvallar við
verðlagninguna mundi það hafa
leitt til nokkurrar verðhækkun-
ar á framleiðslu bænda þrátt
fyrir það þó hlutdeild vinnunn-
ar í rekstri búsins fari nokkuð
minnkandi. Þeir iiðir, sem aða!-
lega leiddu til hækkunar voru:
Kjamfóður, áburður og vélar
og verkfæri. Þessir liðir sýndu
hækkanir er námu samtals full-
um 2000.00 krónum miðað við
sama magn. Þessir liðir cru
allir sama eðlis hvað þunga
snertir í grundvellinum að beir
eru háðir verðlagi á heimsmark
aðinum og verða þvi ekki klippt
ir og skornir eins og kaupiags-
vísitalan með lögbindingu eða
öðrum þvílíkum sýndarráðstöf-
unum í baráttunni gegn dýr-
tiðinni.
Skýrslur þessar hafa því sann
að á mjög ákveðinn hátt þá
inargvfirlýstu skoðun Alþýðu-
sambandsins að dýrtíðin væri í
engu stöðnuð með lögbindingu
kauplagsvísitölunnar og sömu-
leiðis sönnuðu þær að rekstur
landbúnaðarins er í engu minni
tvísýnu eftir þær r.ðgerðir en
áður. En með þessum aðgerð-
um hefur hlutur bóndans 5 af-
rakstri búsins verið minkaður
sem vísitölulækkuninni nemur.
Hærra verð var krafa bænda-
fulltrúanna í nefndinni og í bili
a. m. k. þeirra lausn á þessurn
erfiðleikum landbúnaðarins. Eg
hef áður lýst því að mikil rök
eru að baki þeirrar kröfu.
Ef verkamenn hel'ðu verið
fullkomlega frjálsir með
•
kaup sitt og fengið greidda
fulla kauplagsvísrtöluna svo
sem áður var mundi ég hafa
talið mér skylt að taka þess-
ar kröfur til alvarlegrar at-
liugunar. En eins og málum
er háttað að kaup verka-
manna er að mestu leyti bunil
ið, þá verka allar verðhækk-
anir á almennum neyzluvör-
um sem kjararýrnun. Og um
slíka kjarárýrnun verhr.-
manna og liuinþega almennt
get ég vitanlega ekki saniið
né heldur viðurkennt.
1 þessu sambandi má benda
á það að það voru fulltrúar frá
Framhald a 2. síðu