Þjóðviljinn - 01.10.1948, Blaðsíða 6

6
ÞJÓÐVILJINN
41.
Gordon Schaffer:
AUSTUR-
ÞYZKALAND
ekki komizt undan gagnrýni fyrir að taka með silkihönzk-
um á vissum persónum. Það hafa að sjálfsögðu verið gerð
mörg mistök. Yfirvöldin eru alltaf að finna fólk sem
sloppið hefur gegn um netið. Meðan ég dvaldi á her-
námssvæðinu var t. d. yfirmaður heilbrigðismálanna á
öllu hernámssvæðinu tekinn fastur, ákærður fyrir þátt-
töku í að nota fanga sem tilraunadýr,
Nokkrir nazistar hafa veiið sýknaðir samkvæmt fram-
burði lýðræðisflokkanna um að þeir hafi hvatt þá til að
ganga í nazistaflokkinn. Mál þeirra voru á sínum tíma
rannsökuð af nefndum er skipaðar voru mönnum frá
verkalýðssamtökunum, Kommúnistaflokknum og Sósíal-
demókrataflokknum (þeir höfðu þá enn ekki sameinazt).
1 samvinnufélögunum, sem á valdatíma nazistanna fengu
að halda nokkru athafnafrelsi og sluppu við að vera leyst
upp, er fjöldi starfsmanna sem hægt væri að ákæra fyrir
að hafa verið í Vinnufylkingu nazistanna, en samvinnu-
félögin voru innlimuð í hana.
Þessi mál voru t. d. tek.in til meðferðar í Leipzig á
flokksfundi Sósíaldemókrataflokksins og komizt að þeirri
nið'urstöðu að um þrjátíu manns hefðu verið neyddir til
þess að ganga í Nazistaflokkinn til þess að leyna starfsemi
sinni gegn nazistum, og að þeim hefði tekizt með áðstoð
fyrrverandi samvinnufélagastarfsmanna að halda uppi
samtökum gegn nazistum.
Það er alltaf erfitt að kveða upp dóm í slíkum málum,
og'þau eru alltaf tilefni til gagnrýni þess fólks er ekki
þekkir atvik hinna einstöku mála. Auk þess er það
mjög auðveld leið fyrir fyrrverandi nazista að segja að
hann hafi gerzt það „samkvæmt ráðleggingum lýðræðis-
flokkanna.“ Slíka fullyrðingu er jafnerfitt að sanna sem
afsanna. I borg einni sögðu áreiðanlegir lýðræðissinnar
mér það að maður nokkur er gegndi hárri stöðu og hafði
verið sýknaður á þeim grundvelli að hann hefði „gengið
í Nazistaflokkinn samkvæmt ráðleggingu,“ væri alltaf
tortryggður og fortíð hans væri rannsökuð í kyrrþey.
En þessi dæmi eru undantekningar sem staðfesta regl-
una. Samkvæmt öpinberum skýrslum hefur samtals 307
000 mönnum verið vikið úr ýmsum embættum. Úrskurð-
að hefur verið að 83.000 að auki megi ekki gegna ábyrgð-
arstöðum. Hérvið bætast hundruð þúsunda manna ei
gegndu störfum í nazistaflokknum og menn er gegndu
störfum við stríðsreksturinn voru af sjálfu sér sviptir
storfum.
Aðaltilgangurinn með hreinsuninni er að losa embætt-
ismannakerlið við nazista, ekki fyrst og fremst í hinum
neikvæða tilgangi að hegna þeim, heldur í þeim jákvæða
tilgangi að tryggja að stjórnarstörf séu annaðhvort '
höndum öruggra lýðræðissinna, eða a. m. k. manna sem
ekki voru áhangendur nazistanna.
Ilússarnir hafa fylgt nákvæmlega fyrirmælum eftirlits-
nefndar Bandamanna varðandi nazistahreinsunina í em-
bættismannakerfinu og í því starfi hefur bezta tæki þeirra
verið áhugi alþýðunnar sem þegar eftir uppgjöfina tók
sjáif frumkvæðið í bessu máli. Nazis+ehreinsunin hefur
allt frá upphafi verið framkvæmd af Þjóðverjum sjálfum.
en ekki af Rússum.
Hvarvetna á hernámssvæðinu heyrir maður frásagnir
um sjálfkrafa aðgerðir fóiksins sjálfs gegn nazistunum
Víðasthvar voru það lýðræðissinnar sem tóku forustuna, á
samt félögum sínum er leystir .höfðu verið úr fangabúð-
um, en meiri hluti almennings tók virkan þátt með þeim
Það kann að vera að í mörgum tilfellum hafi reiðin ekki
beinzt gegn kerfi nazismans, heldur mönnunum sem töo-
uðu stríðinu, en árangurinn var sá sami.
Oft kom það fyrir að menn tækju sjálfir dómsvaldið
Einkum voru það erlendu verkamennirnir er hefndu sín
grimmilega á kvölurum sínum, en oftast voru þó verstu
nazistarnir teknir til fanga og afhentir Rússum. í nám-
um og verksmiðjum var venjulega óhætt að fek. verka-
mönnunum sjálfum hreinsunina, þeir ráku nazistana. á
vinnustaðnum og tóku aðra í þeirra stað eftir því sem a
stæður leyfðu. I borgunum var öruggur lýðræðissinni gerð-
ur að borgarstjóra og honum boðið að hefjast handa um
nazistahreinsunina.
Jafnskjótt og einhver nazisti.var gripjnmvar hann sett-
Föstudagur 1. október 1948.
Búóings-
duft
Skíðadeild K.R.
Sjálfboðavinna við skíðaskálann
á Skálafelli um helgina. Farið
frá Ferðaskrifstofunni kl. 2 á
laugardag.
Skíðadeild K.R.
NÁMSKEIÐ kr
Sameiginlegur fundur fyrir
alla, sem sótt hafa námskeiðið
verður í Trípóli-bíó n. k. sunnu-
dag kl. 1.15 e. h. Ávarp, erindi,
kvikmyndasýning. Fjölmennið
Stjóm Frjálsíþrótta-
deildar KR.
FRJÁLSÍÞRÓTTAMENN KR
Fundur 'í Trípóli-bíó n. k.'
sunnudag kl. 1,15 e. h.
Fjölmennið.
Stjóm Frjálsíþrótta-
deildar KR.
VALUR
Handknattleiksflokkur kvenna:
Æfing í íþróttahúsinu við Há-
logaland í kvöld kl. 7,30. —
Mætið stundvíslega.
Þjálfari.
Sjálfboðaliðsvinna við Hliðar-
enda, í kvöld kl. 7. Áríðandi að
allir mæti.
Stjórnin.
STYÐJUM SJOKA
TiL SiáLFSBJÆRGAR
Berklavarnadagurinn
er næstkomandi sunnedag 3. okt»
Börn og unglingar, sem selja vilja blöð og inerki
dagsins, snúi sér til eftirtaldra sölustaða.
VESTURBÆR
Hringbraut 144. Maríus Helgason.
Ellihennilið. Steinunn Einarsdóttir.
Sólvallagötu 20. Markús Eiríksson.
Piskhöllin. Sjómannabl. Víkingur.
Hörpugötu 12. Gunnar Gestsson.
Vegamótum Seltj. Sigurdís Guðjónsdóttir.
Kaplaskjóli 5. Kristinn Sigurðsson.
KLEPPSHOLT
Skipasundi 10. Margrét Guðmundsdóttir.
Efstasund 74. Guðrún Ólafsdóttir.
Karfavog 13. Vilhjálmur Jónsson.
BÚSTAÐAVEGUR
Fossvogsblettur 34. Þóra Eyjólfsdóttir.
AUSTURBÆR
Skrifstofa S.I.B.S. Hverfisgötu 78.
Grettisgötu 26. Halldóra Ólafsdóttir.
Freyjugötu 5. Jóhanna Steindórsdóttir.
Hvítabandið. Sigrún Straumland.
Mávahlíð 37. Bjöm Guðmundsson.
Bergstaðastræti 67. Emar Einarsson.
Mánagötu 3. Baldvin Baldvinsson.
Miðtúni 16. Hlín Ingólfsdóttir.
Laugateig 42. Ólafur Björasson.
Leifsgötu 15. Daníel Sumarliðason.
Þórsgötu 17. Ásgeir Ármannsson.
Sjafnargötu 8. Ágústa Guðjónsdóttir.
MIÐBÆR
Líkn. Kirkjustræti.
SOGABLETTUR
Ester Jósefsdóttir.
"
Merki berkla.varnadagsins eru tölusett og gilda
sem happdrættismiði. Vimiingurinn er f jögra manna
Renaultbifreið. Dregið verður n. k. mánudag.
Lesið auglýsingar um skemmtanir, dagsins, sem
birtar eru hér í blaðinu.
Allar tekjur berklavarnadagsins renna til bygg-
ingar Vinnuheimilsins að Reykjalundi og stuðla
að þvi að berklaveikinni verði útrýmt hér á landi.

Á að svíkja

Námsflokkarnir verða settir
í kvöld, 1. okt. kl. 8,30 í sam-
komusal nýju mjólkurstöðvar-
innar Laugávegi 162. Þeir; sem
pantað hafa pláss í síma, en
liafa ekki mætt til innritunar,
eru beðnir að mæta í samkomu-
salnum kl. 8,15. Enn er hægt
að komast að í 2. flokki í flest-
um námsgreinum og nokkrum
öðrum flokkum. Kennsla hefst
mánud. 4. okt.
Ágúst Sigurðsson.
'llliliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
Frá 1. októtar
gegni ég almennum læknis-
störfum í Reykjavík. Sér-
fræðingsstörfum í þ lækn-
ingum gegni ég se fyr.
Lækningastofa mír. er á
Laufásveg 18 A. Viðtal.-tími
kl. 1—3 og eftir samkomu-
lagi,
ÓSKAR Þ. ÞÓRÐÁRSON
, pr. med.
iiiiiiiiimiiHiiiriiiiiirmnifiHinmHiÍ!
Framhald af 8. síðu
^ssr —.....- ——
stjóra og spurst fyrir um mál-
ið'en engin svör fengið. Form.
bæjarráðs hefði engar upplýs-
ingar gefið. Niðurstaðp málsins
í fyrra varð sú að það vax svæft
á hærri stöðum og nemendur
fengu engan afslátt af fargjöld-
unum.
Emil jósisson íoimaðui
bæjarráðs lagði ekki
hari að Emil Jónssyni
samgöngumálaráð-
herra
ksa
Loks skoraði Krisé ján á for-
mann bæjarráðs, samgöngu-
málaráðherrann Emil Jónsson,
að hann sæi svo um, að sú lækk-
un er Skipulagsneíndin lagði
tii í fyrra kæmi fram þegar í
stað. Og ef sami dráttur yrði á
afgreiðslu málsins nú og varð
í fyrra þá vissu Hafníirðingar
að Kmil Jónsson form, bæjar-
ráðs mundi ekki ha-fa lagt hart
að Emil Jónssyni samgöngu-
málaráðherra, itil að tá þessu
hagsmunamáii fátækra nem-
enda framgengt.
Emii jáSar
Emil Jónsson tók þá til máls
og viðurkenndi að hann hefði
lagzt á málið í fyrra, en ástæð-
an hafi verið sú að xeksturs-
afkoma áætlunarbílana hafi
ekki verið nægilega góð til þess
á s.l. ári. Hinsvegar vonaðist
hann til að geta veitt nemend-
unum afslátt af fargjöldum nú
í vetur.
Bæjarstjóri kvað þessar upp-
lýsingar E. J. koma sér ein-
kennilega fyrir, þar sem hann
hafi aldrei fengið neinar ástæð-
ur fyrir því að lækkunin kom
ekki í framkvæmd í fyrra, þrátt
fyrir ítrekaðar fyrirspurnir.
Kristján skoraði þá enn á
Emil Jónson, að hann stæði við
gefið loforð, þar sem hér væri
um meira hagsmunamál að
ræða en svo, að hægc væri að
leyfa sér að svæfa það ár eftir
áí. '.' - .