Þjóðviljinn - 23.01.1949, Blaðsíða 3

Sunnudagur 23... janúar 1949.
ÞJÖÐVILJINN
3
Brezki sendiherrann, Halifax lávarður
fllkwniifi Bandaríkjasfjórn 7. mai 1941
innrás í Island vofði yfir
ChurelaiII þakkar Rc»sevelt ákvörðunina
um að senda bandaríski lið til Islands 14.
|aini9 — hálfuni mánuði ádur en hervarnar-
samningurinn var gerdur
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiin
Reykhyltingar!
Stofnfundur „Nemendasambands Reyklholts-
skóla“ verður haldinn á Matstofunni Aðalstræti
18, næstkomandi miðvikudagskvöld kl. 9 stund-
víslega.
Nokkrir Reyklioltingar.
■'lllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllSlllllllllllllllllIIII
111111111111111111111 i 11 ■ 11111:1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 i 111111!
í frásögn Cordell Hulls af samningunum um
sendingu Bandaríkjaliðs til íslands er íslenzkra
stjórnarvalda ekki mikið getið, eins og sést hér á
eftir, en áherzla lögð á samninga Breta og Banda-
ríkjamanna um herskiptin. Hervarnarsamninginn
við ísland nefnir Hull ekki og er ófeiminn að kalla
bandaríska herinn á íslandi „hernámslið".
Hull skýrir m. a. frá að 7. maí 1941 hafi Halifax
lávarður, sendiherra Breta í Washington, skýrt
Bandaríkjastjórn svo frá að þýzkt hernám vofi yfir
íslandi. íslendingum þætti vafalaust fróðlegt að fá
að vita hvort íslenzku stjórninni hafi verið tilkynnt
hið sama og hvað legið hafi að baki þessari brezku
„aðvörun.”
Athyglisverð eru þau ummæli Cordell Hulls
að Bandaríkjastjórn hafi þegar fyrir stríð athugað
um hernaðaraðstöðu Islands í sambandi við heild-
aráætlanir sínar ef til stríðs kæmi.
Cordell Hull getur fslands í
sambandi við tvennt. Fyrst at-
burðina vorið 1940:
„Innrás Hitlers í Danmörk
skapaði þegar vandamál fyr-
ir Bandaríkin, því Danmörk
var móðurland Islands og
Grienlands- Samverkamenn
mínir í utanríkisráðuneytinu
færðu mér kort er sýndu að,
Grænland var allt og ísland!
að meginhiuta á vesturhveli
jarðar. Eylöndin komu því
undir Monroe-kenninguna.
Eögfræðiráðunautur minn,
Green Hackvvarth, athugaði
samband íslands og Dan-
menkur og komst að raun
um að Island hafði rétt til
að taka frumkvæðið að
stjórn og utanríkismálum ef
Danakonungur yrði ekki fær
um að gegna störfum. Að
sjálfsögðu var augljóst að
Danakonungur, fangi na/.ista,
var ekki frjáls gerða sinna.“
Hull skýrir síðan frá að sendi
herra Dana í Washington,
Kauffmann, hafi með orðsend-
ingu 10. apríl 1940 skýrt sér
frá ákvörðun Alþingis 9. apríl,
að fela stjórninni konungsvald
og taka utanríkismál í eigin
hendur. Fimm dögum síðar sím
ar Hermann Jónasson, forsætis-
ráðherra, Cordell Hull þá ósk
íslenzku stjórnarinnar að setja
sendiráð í Washington og
konsúlat í New York, og Hull
svaraði strax næsta dag að
Bandaríkjastjórn fagnaði bein-
IIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIII
tTBEEIÐIÐ
ÞIÓÐVILIANN
HIHimU»HMHIUIHIIIIIIHIIIIUItMIIIII
um stjórnmálatengslum við fs-
land, og æskti samþykktar for-
sætisráðherrans við stofnun
konsúlats í Reykjavík.
Hull upplýsir að Bandaríkja-
stjórn hefði tekið að hugsa um
ísland í sambandi við heildar-
hernaðaráætlanir nokkrum mán
uðum áður en Evrópustríðið
hófst- Jay Pienepont Moffah
yfirm. Evrópudeildar utanríkis-
ráðuneytisins ráðlagði Hull 14.
apríl 1939 að setja á stofn kon-
súlat í Reykjavík, benti á að fs-
land lægi rétt norðan við stór-
baugsleið frá Osló og Norður-
Skotlandi til Labrador og þvi
virtist líklegt ef til striðs kæmi,
að Þjóðverjar reyndu að koma
sér upp þar kafbátastöðvum og
flugvöllum. Hull segist hafa
haft vitneskju um tilraunir Þjóð
verja að gera flugsamning við
fsland og að þýzk herskip hefðu
stundað vísindaathuganir á ís-
lenzkum siglingaleiðum. Banda-
ríkjastjórn ákvað að setja kon-
súlat í Reykjavík ef stríð kæmi,
því „viðskipti vor við ísland
voru allt of lítil til að réttlæta
konsúlat þar áður en til þess
kæmi“, bætir Hull við, og skýrir
síðan frá er íslenzka stjórnin
samþykkti konsúlatið og Banda
ríkjast jórn tilkynnti dönsku
stjórninni 22. apríl 1941 að hér
eftir færu öll opinber skipti
beint milli íslands og Bandaríkj
vegsama Bandaríkjastjórn fyrir
umhyggju þeirra fyrir íslending
um og hjálp til Islendinga. All-
ur almenningur skilur þá ein-
földu staðreynd, að hvert ein-
asta atriði í aðgerðum Banda-
Sölukrakkar
óskast til að selja merki heilsuhælis-
sjóðs N.L.F.I. á morgun.
Góð sölulaun.
Afgreiðsla í matstofunni Skálholts-
stíg 7.
Frarnh. á 7. SÍðu fHHIIHmimilHHIilHHHIIIIHIIHUIIIHIIIIIIUIIIIIHIIIIIIIIHIIIIHIHIIHHIHHIIII
IIIIIIIIIIIIHIIIIIIimtlllHlillllllllllHllllimillllHlllimilllHHIIIimillHHIIIIimilllllllHIIHHIIIHIIIIIIIHIimilllllHIHII
Sósíalistafélag Reykjavíkur
FELAGSFUNDUR
Verður miðvikudaginn 26. janúar kl. 8,30 í sam-
komusal Nýju mjólkurstöðvarinnar.
Dagskrá:
1. Félagsmál.
2. Herstöðvamálið.
3. Stjórnmálaástandið í landinu.
Tekið við nýju mmeðlimum í flokkinn
Stjómin.
Hniiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiminimiiimiiiiiiiiimmiiiiiiimiiiimiimiiiiiiiiimiiimiiii'Miiiiiimmmmiiiiiimimmiií
Mjög fróðleg er frásögn Cor-
dells Hulls um atburðina sum
arið 1941, einkum fyrir þá „sér-
fræðinga" í alþjóðamálum eins
og Bjarna Beri, og Jónas frá
Hriflu, Thor Thors og fleiri á
þekka sem aldrei þreytast ás.að
Kaupið
tóbakið
w ■
i »■ ■
OKKUR.

■’*riæmsr
MIÐGARÐUn, Þórsgöíu 1
W
■mnmm—MMMii