Þjóðviljinn - 26.07.1949, Blaðsíða 5

Í*ri8judagar 26. jólí 194%
í>JÓÐVILJINN
ir syo

Af hverju skyldu. þeir vera'
bvo þöglir blaÆameim borgara-
blaðanna um tillögur þær, sem
nýlega voru settar fram hér,
um aðferð til þess að koma
upp orkuveri við Þjórsá og
Btórri áburðarverksmiðju ? Það
hefur ekki heyrzt eitt orð um
iþessar tillögur í einu einasta,
etjórnarblaðanna, ekki einu
ídnni skammir eða háð, þær
hafa hvorki verið kallaðar
skýjaborgir né Lokaráð.
Hvað kemur til? Af hverju
eru. skriffinnar stjórnarinnar
nú svo þöglir? Skyldu þeir
engan áhuga, hafa á sköpun
stóriðju á ísiandi, nú þegar
eíldin er svona hrapalega dutl-
ungafull við okkur? Skjddu
þeir ekkert hugsa. fram í tím-
ann um gjaldeyrisöflun, jafnvel
þótt erfiðleikarnir séu miklir
nú? Hvað veldur?
Það væri sannarlega fróðlegt
að 'gera sér nokkra grein fyrir
orsökunum. Og við fljóta at-
hugun koma menn auga á
tvær, sem báðar eru þess eðlis,
að þjóðinni er holt að staldra
yið og athuga þær nánar.
tr .
ábffitSajdr'amleíSsIa
Það slær þögn á. skriffinna
etjcmarflokkanna við að sjá
lagða fram ýtarlega tillögu um
útvegun gjaideyris til þess að
kcrna upp stcriðju og áburðar-
útfluíningi. Stjómarílokkanur
vitá sem só ’upp á' sig skömm-
ina:
Þeár hafa ísland í hlýðnis-
sfstöSo við erfenda. vaidhafa.
J.sland má nú ekki hyggja sér
Verksmiðju og reka hana í
krafti fossorku sinnar, nema
ía !eyfs hjá hinum erlendu yfir-
boðnrum, sesn Ihalíl, Framsókn
og AlþýðafSokkur bafa gefið
vald yfir aðgerSiam. íslenzbu
þjóðarinnar.
Bjariii Benediktsscn viður-
kenndi þessa hlýðnisafstöðu
Marshalidaginn 3. júlí, er hann
sagði að áburðarverksmiðjan
mætti „nokkurri andstöðu frá
hálfu sumra samstarfsland-
anna“, cg staðfesti. þar með
aðeins það, sem Bjaxni Ás-
geirsson áður hafði meðgengið
á Alþingi.
Áður þurftu Islendingar að
fá leyfi dansks kon.ungs og
dansks ráðgjafa til þess að
ráðast í ákveðnar framkvæmd-
ir.
Það sveið mörgnm sárt. og
um það kvað Fornólfur:
„Sái»t er enn að sjá á það
sér í mál vor blanda.
aðra. þjóð, sem einginn bað
efni vor «ð klanda."
Og nú er sú ríkisstjórn, sem
svikin var til valda. yfir Islandi
4. febr. 1947, — þeir flokkar,
sem svikið hafa þjóðina, . —
búnir að koma því svo fyrir
að erlendar þjóðir, sem engan
rétt hafa til þess að ráða. mál-
um vorum, eru með „andstöðu"
við h'fsnauðsyniegar framfarir
að hindra oss í því a.8. virkja
auðlindir vorar.
ákriffinnar stjómarflokk-
anna vita skömmina. upp á
flakka sína. Þeir vita að Ihald,
Framsókn og Alþýðuflokkur
hafa sameiginiegá 1 seit erlend-
um eLnokunarhringum í heridur
valdið yfir því hvað íslending-
ar aðhafist í sífiu éigiá' landi.
Og þeir hafa enn ekki komið
auga á hvaða lýgi þeir eiga
að bera á borð fyrir aimenning
til þess að afsaka yfirgang
einokunarhringanna gagnvart
íslendingum.
En hvað segir þjóðin um
það að sjá þessa flokka þrjá
opinbera að því að setja. þjón-
ustuna við erlenda auðhringi
cfar framtíðarhagsmunum og
djörfustu draumsjónum ís-
lenzku þjóðarinnar?
Og auðmeim Reykja-
víkiit búast ekki við
að giæða sjálfic á
ábttcðacverksmiðfttimi?
Svo getur vel verið að önnur
orsök bætist við, til að valda
þögn stjórnarblaðanna um á-
burðarverksmiðjuna og stór-
virkjun í Þjórsá.
Þeir auðmenn núverandi
valdaklíku, sem annars eru
gæðingar Fjárhagsráðs, búast
ekki við að græða á þessari
verksmiðju sjálfir. Það er aug-
ljóst mál að 30 þúsund smá-
iesta áburðarverksmiðja verður
að vera þjóðareign. Það er ein-
vörðungu þjóðarheildin, sem
græða myndi við það að ráðizt
væri í slíka stóriðju. Það yrði
bara þjóðin, sem fengi betri
afkomu við slíkar framkvæmd-
ir, Og þá er skiijanlegt að
áhuginn verði lítill hjá stjórn-
arflokkunum, blöðum þeirra og
skriffinnskustofnunum.
Þjóðin er enginn gæðingur
hjá Fjárhagsráði.
Hefði það verið innflutning-
ur á munnhörpum, þá var hægt
áð atliuga um það. Þá hefði
verið haldinn fundur um málið
á æðstu stöðum, svo ekki sé
nú talað .um, ef það.heíðu verið
bílar.. ,
En að undirbúa útflutning
á áburði, unnum úr afli ís-
lenzkra fossa, fyrir 30—60
milljónir króna á ári, — hvað
kemur það heildsala-íhaldinu
við? Að hirða gjaldeyrinh,
farið í sumarfrfið þá látið senda yður
Þjóðviljann, þangað sem þér dveljið.
Fylgist með
lesið Þjóðviljann.
þegar búið væri að gera þetta, Kommúmstaflokk Islands þegar
— það er guðvelkomið, segja ^ann var stofnaður, og seinna
heildsalarnir, — en að hugsa
um hvernig skuli skapa gjald-
eyrinn og framkvæma þá
hugsun — það getur alþýðan
séð um, að þeirra áliti.
Og geri hún það ekki, þá
gerir enginn það. En aðgerðir
íslenzkrar aiþýðu í þessu máli
þola enga bið. Ef ískaldar hel-
greipar erlendra einokunar-
hringa eiga ekki að lykjast
um atvinnulíf vort á ný og
kyrkja framfarirnar og þarmeð
vonir þjóðarinnar um batn-
andi lífskjör, þá þarf ís-
lenzk alþýða að rísa upp og
víkja þessum stjórnarflokk-
um til h'iðar, næst þegar þeir
leita á náðir kjósenda.
Eigi að hugsa um hag þjóð-
arinnar, — eigi að hafa hags-
Kristín Einarsdóttir, fimmtiEg
í betri og bjartari heimi. Skyldi
maður vera. of góður að leggja
eitthvað á sig á svona tímum.
En annars ætla ég. að biðja
þig um það að vera ekki að
minnast á félagsstörf min. Ég
hef varla gert meira. en skyidu’
mína í þeim efnum. Ég rukkaði
hór á árunum, stundum. þegar
krakkarnir voru sofnaðir, fyiir
Verkalýðsblaðið, sem var blaðið
okkar áður en Þjóðviljinn var
stofnaður. En eins og þú manst
voru að heita mátti allt sjálf-
boðaliðar, sem unnu á þeim
árum við blaðið, meir að segja
sjálfur ritstjórinn fékk lítil og'
stundum engin laun. En blaðiö
var géfið út og okkur félögun-
um þótti öllum vænt nm það
og vorum stolt yfir að það
tókst að koma því •, reglulega.
út á þeim þrengingar- cg
kreppuárum.
Ég hef orð á þvi við Krist-
ínu að þau hjónin búi ailtaf
á sama stað.
Já, hvað á að gera ? Ekki
er verkamönnum kleift að taka.
dýrar íbúðir. Ég hef ekki beld-
ur ýfir neinu að kvaxta með
tvö ágæt herbergi og eldhús.
Við erum nú búin að búa. htr
í hálft fimmtánda ár og hefur
liðið prýðisvel. En. þrengslin.
verða samt liifinnanleg þegar
börnin fara að stækka, en þetta
blessast allt furðanlega.
*
Við félagar Kristínar eigum
margar gcðar og hlýjar mirn-
ingar frá heímilinu á Berg-
þórugötu 15A. Um inargra ára
skeið mættist lítill hópur okksr
sem unnum sáman að félags-
málum, þar' elnu sinni i viku
fyrir hlutunum, átt sterk ítökj Það var alltaf einbver
í mér. Ég gekk þvi strax í! liressandi atorkublær yfir Blíu
heimihnu. ílúsfreyjan djörf og
hreinskiljn setti sinn svip á
umhverfið. Kristín er ákaflcga
gestrisin og virðist fyrst vei'a
verulega. í essinu sínu þegar
hún heíur sem flesta í kring-
um sig.
Frammhald á 7. síðv.
isleuzka verkalýðshreyfingin
hefur frá upphaíi átt mörgu
úrvalsfólki á að skipa, konum
og körlum, er lagt haía fram
krafta sína og frístundir í
þágu stéttarsamtaka sinna. í
þeim hópi er Kristin Einars-1
dóttir, kcna. Guðbrandar Guð-|
mundssonar, Bergþórugötu 15Aj
og á hún fimmtugsafmæli í'
dag.
Ég sit hjá Kristinu í vist-
lega eldhúsinu i kjallaraíbúð
hennar á Bergþórugötu. Ég
segist nú vera komin í þetta
sinn í tilefni af því að hún
verði fimmtug á þriðjudaginn.
Blessuð vertu ekki að þess&ri
vitleysu, segir Kristín. Mér
finnst sannarlega ekki taka
því að vera að minnast á, þótt
maður verði fimmiugur. Mér
sjálfri leiðist allt afmæhsstúss.
Ertu Reykvíkingur ?
Nei, ég fluttist fyrst til
bæjarins 1928 frá Vestmanna-
eyjum. yerkalýðsmáÞ eða allt
það sem snertir kjör og að-
'stæður verkalýðsins hefur, síð-
an ég fór að gera, mér grein
í Sósíalistaflokkinn. Það * er
manns hálfa líf að vera í góð-
um félagsskap.
Mig minnir að; þú hafir sta.rf-
að* raikið í verkakveimafélaginu
Framsókn?
' Það var n.ú því miður ekki
meira en gerðist svona upp og
ofan hjá félagskonum, Það j
mætti kannski heldur segja aðj
ég hafi verið að eiahverju liðij
í þvottakvennafélaginu Freyju. S
Þar-hef ég verið síðan þessi tvöj
félög skildu að skiptum, ég hef i
líka. sjálf unnið við gólfþvotta Hafnary6;
á skrifstofum um 10 ára skeið I

i
og reyndi á þann hátt að létta!
undir afkomu heimilisins.
Hvernig í'órstu að anna því
nieð þínu stóra heiraili og fé-
lagsstörfunum? spyr ég, en
muni Islands fyrir augum, en Kristín er fimm barna móðir.
ekki einkahagsmuni erlendra
einokunarhringa, þá verður
alþýðan sjálf að taka forustu
þjóðarinnar i sínar hendur.
Hagsmunir alþýðunnar og hug-
sjónir þeirra stórhuga braut-
ryðjenda, sem í byrjun þessar-
ar aldar dreymdi um stóriðju
í krafti fossorknnnar, — hags-
munir her.nar og hugejónir
þeirra eru eitt.
Þetta er ekkert þegar mað-
ur hefur heilsuna og er að öllu
leyti friskur, segir Kristín mcð
áherzlu, og lifir þar að auki á!
tímum þegar verkalýðurinn erj
að kom-ust úr margra alda nið-i
urlægingu og sósáalisminn að
ryðja sér allsstaðar til rúms
í heiminpm, og bendir ekki
allt til þess að bör-n okkar og
pfkcmeadnr eigi efitii að lifa.
Fomsc áyggSir
Bezt að haf-a sem fæst orð
um þessa mynd. Ef ég hefði
ekki verið staðráðinn í að sjá
hana til enda, hefði ég fyigt
í. fótspor þe>rra, sem gengn út
í miðjum kliðum. Það er heldur
ekki yon að vel fari, þegar
aðalleikarinn, Frank Randle,
gengur á undan með einbver
aumk unarverðustu sk rí pal æti,
sem ég hef séð á mynd eða
annaisstaðar. „Músikmynd" cr
auk þess fullkomið rangneini.
' PB. ,