Þjóðviljinn - 01.10.1949, Qupperneq 6

ÞJÓÐVTLJINN
Laugardagur. L aktóber 1949.
Gengisiœkkunaröng þreiti
í MarshalUöndunu m
W^Vi lengra sem líðiir frá
tilkynningu Sir Stafford
Cripps um gengislsekkun sterl-
ingspundsins því augljósara
verður, að í stað þess að draga
úr fjárhagsvandræðum Bret-
lands og annarra auðvalds-
landa, sem fóru að dæmi þess,
verður þessi örþrifaráðstöfun ó-
hjákvæmiiega til að auka erfið
léika þeirra og við hana eln-
ar enn auðvaldskreppan, sem
á þessu ári hefur verið að
bteiðast út frá Bandaríkjun-
um. Hin milda lækkun. punds- /.
ins úr 4.03 dollurum í 2.80 doll-
ara eða rúm 30%, er af stjóm-
endum tveggja stærstu ríkj-
anna í Vestur-Evrópu, Frakk-
lands og Vestur-Þýzkalands, á-
litin bein og gerhugsuð árás á
hágsmuni þeirra. Stjórnendur
Frakklands og Vestur-Þýzka-
lands álíta, og hafa lýst því
yfir opinberlega, að Bretar séu
að yfirlögðu ráði að reyna að
ræna frönskum og þýzkum
mörkuðum með þessari miklu
lækkun. Gengislækkun Sir
Staffords hefur því strax leitt
til aukinnar úlfúðar og átaka
milli helztu máttarstoða Marsh
alláætlunarinnar í Evrópu,
glundroðinn í viðskiptamálum
Marshalllandanna, sem sízt var
á bætandi, hefur vaxið um all-
an helming og því er haldið
fram, að deilurnar, sem af
þessu hljótast, muni torvelda
mjög ef ekki eyðileggja með
öllu samstarfið i samvinnu-
stófnun Marshalllandanna í
París. Lögmál. auðvaldsheims-
ins, að eins dauði sé annars
brauð, að ef einn vill komast
áfram verði hann að troða ann-
an í svaðið, hefur þvi verið
óþyrmilega staðfest af áhrifun-
um, sem gengislækkunin hefur
haft í Marshalllöndunum.
BI’P.ANSKA stjórnin varð ó-
kvæða við, er 'gengislækk-
un Breta var tilkynnt. Petsche,
fjármálaráðherra Frakklands
lýsti . yfír -í viðtali við „Le
Monde," málgagn franska utan-
ríkisráðuneytisins: „Það várö
að Iækka gengi pundsins, en
gengijS, sem hefur ve.rið valið,
er viðskiptastriðsgengi, sem
knýr önnur lönd til aðgerða til
varnar atvinnulífi sínu og al-
þjóðamörkuðum. Það eru þess-
ar kringumstæður, sem hafa
reytt frönsku stjórnina til að
lagfæra * gengi frankans."
Pranski frankinn hafði þegar
verið lækkaður í gengi fjórurn
sinnum síðan striði lauk 'og
ítjórnin vænti þess, að fast og
öruggt gengi hans væri svo
til tryggt þegar lækkun punds-
ins um 30% kom til skjalanna
óg ruglaði allar fyrirætlanir.
Það jók mjög á reiði frönsku
stjórnarinnar, að hún hafði lát
ið brezku stjórnina vita úm
allar sinar gengislækkanir með
góðum fyrirvara, en Sir Staff-
ord var ekkert að hafa fyrir
3ví að tilkynna .Frökkum,.hvað
til stæði, þegar að gengislækk-
un pundsins kom. Pundslækk-
unin hefur haft svipuð áhrif í
Italíu og Belgíu og franska
stjórnin hefur leitað hófanna
við stjórnir Italíu og Benelux-
landanna (Belgiu, Hoilands og'
Luxemburg) um samræmdar
aðgerðir gegn Bretum i við-
skiptastriðinu, sem Petsche hef
ur lýst yfir að sé hafið. Geng-
islækkunin hefur þvi órðið Jtil-
þess, að kljúfa MarshalUöndin i
fjandsamlega hóþa sem búast
til að bregða fæti hvpr fyrir
annan. Þannig er hin .marglof-
aða „efnahagslegá samvinna"
Vestur-Evrópuríkjanna þégar á
reynir. '■ ■■•-, ■-■ *
■'M'AFI gengislækkunin komið
. • Fröjckum í bobba hefur
hún komið . hinhi nýmynduðu
stjórn Adenauers i Vestur-
Þýzkalandi i algerar ógöngur.
Það getur aldrei verið- líklegt
til vinsælda fyrir neina rikis-
stjórn að hefja. feril sinn með
gengislækkun og þeirri lífs-
kjaraskerðingu sem hún hlýtur
að hafa i för með sér. En i
Vestur-Þýzkalandi bætast þar á
ofan andstæðir verzlunarhags-
munir þýzka auðvaldsins og
þess brezka og franska. Her-
námsráðið sem . brezkur og
franskur fulltrúi eiga sæti í, á-
kveður, hve mikil géngislækk-
un vesturþýzku ríkisstjórninni
skuli leyfð og þeir hafa notað
aðstöðu sína til að reyna að
sjá um, að gengislækkunin
verði ekki svo mikil, að þýzk-
ir framleiðendur geti undirboð-
ið brezka og franska á heims-
markaðinum. Stjórn Adenau-
ers vildi fá að lækka gengi
vesturþýzka marksins um 25%.
En hernámsráðið leggur blátt
bann við því að lækkun-
in verði meiri en 20%.
Þar á ofan fyrirskipaði her-
námsráðið þýzku stjórninni að
selja kol til annarra landa (að-
allega Frakklands) á sama
verði og hingað til, sem þýddi
verðlækkun, en gróði á kolasöl-
unni til útlanda hefur verið
notaður til að gi-eiða niður kola
verð á heimamarkaðinum-., Ad-
enauer lýsti yfir, að þessi krafa
myndi hafa í för með sér 25%
hækkun á kolaverði í Vestur-
Þýzkalandi og þar með alls-
herjar verðhækkun, þar sem
kolaverðið hefur bein eða óbein
álirif á verð alls .annars varn-
ings. Adenauer tilkyiinti her-
námsráði Vesturveldanna, að
stjórn sín muni aldrei fram-
kvæma fyrirmæli þess um geng
islækkunina. Daginn eftir át
hann þ.ó þá yfirlýsingu ofaní
sig, en deilan er enn eitt dæmi
um vaxandi hagsmunaárekstra
auðvaldslandanna og upplausn
Marshall-„samstarfsi.ns.“
S ð VBRJAR sem vor®a afleið-
i.ngar gengislækkunarinn-
ar í 'Vestur-Evrópu, þar. sem
barátta verkalýðssamtakánná
gegn lífskjaraskerðingum, sem
a-f henni leiðir,- og barátta. auð-
valdslandanna .innbyrðis- um
markaðina haiðna dag frá
degi, er það augljóst, að eini
aðilinn, sem fullvíst er að
græðir á' gengislækkuninni er
bandaríska auðvaldið, enda er
hún framkvæmd að boði þess.
Ellefta september, viku áður
en Sir Stafford Cripps til-
kynnti lækkað gengi sterlings-
pundsins, sagði „Reynolds
1 FRAMHALÐSSAGAí
HDSSTORMSINS
ef hann hefði lent í deilum við Hermione til
varnar konunni sem hann elskaði; ef hann
hefði skotið hana. Roy, sem hafði gert allt sem
í hans valdi stóð til að koma í veg fyrir að JLm
yrði ákærður fyrir morð. Ef Roy hefði myrt
Hermione, hefði hann þá ekki látið Jinr — eða
hverh seih væri — taka - út hegninguha .fyrir
sig? Mundi Roy — raundi nokktir — hlýða rödd
samvizkunnar, þegar um það var að raeða að
bjarga sjálfum sér frá lífláti? En ef til víil
gerði Roy það; ef til vill var það þes3 vegna
sem hann reyndi svo ákaft að vernda Jim.
Samvizkubit.
En þegar henni datt Seabury í hug fannst
henni þetta markleysa; sá sem framdi það morð,
var samvizkulaus.
Hún hlustaði og hnipraði sig þéttar samnn
og hlustaði .. ..... og skelfingin var eins og
elding.sem varpaði glampandi birtu á skugga-
legustu vandamálin.
Árelía, Roy, Lydia. Var hún að ímynda sér
eitthvert þeirra sem morðingja? Riordan læknir
var líka í húsinu; hann kom á laun og taskan
í anddyrinu kom upp um návist hans. Og svo
var Dick Fenby, sem hefði einnig getáð komið
á laun. Hann hafði sjálfur bent á tækifæri sem
hann hefði getað haft til að myrða Hermione.
Hann var karlmaður og hefði getað myrt Sea-
bury. Og hann sveifst einskis til að koma sök-
inni um mðrðið á Hermione á Jim.
En væri Dick að leika, þá var leikur hans
of góður. Ef það áform hans, að draga morð-
ingjann fyrir lög og dóm, stafaði ,í raup og
veru af löngun hans til að hefna konunnar, sem
hann hafði einu sinni elskað, þá gat ekki verið
að hann hefði myrt hana. .
Og skelfing Lydiu hafði verið raunveruleg;
græn augu hennar höfðu glampað af reiði þegar
Hermione varpaði eiturörvum sínum að henni,
Í
EFTIR. .. q |
Mignon G. Ebertíari jj
Spennandi ASTARSAGA. — *
■
43. DAGHR. *
en eftir morðið á Seabury var hrein skelfing.
í augum hennar. Og Lydia elskaði Roy ennþá,
— hún hafði komið til miðdegisverðar þetta
kvöld með þeim vonlitla ásetningi að reyna
að fá Roy ofan. af því að kvænast Noniei .Engin
öanur. hugsun gat rúmazt hjá heimi það’kvöld;
jafhvel gremja ög reiði í Hermiöne garð'hafðh
horfið í skuggann.
Ekkert hljóð heyrðist handan við þetta virid
hennar. En skelfingin var eins og miskunaarlami.
hvöt sem knúði hugsanir hennar áfram án af-
láts.
En nafnalistian var of stuttur. Riordan lælcn-
ir og Jebe voru eftir. Riordan læknir hafði séð
Hermione síðasta kvöldið sem hún lifði og. við-
urkennt það. Það var sennilega eitthvað dular-.
fullt við vikapiltinn sem hafði dottið niður tröp.p-
urnar, piltinn sem Riordan læknir hafði verið
sóttur itil. Það gat einnig verið að Hermione
hefði ógnað honum á einhvern hátt. En það
var aðeins tilgáta. Og einu Hkurnar sem hægt
var að finna gegn Riordan, voru návist hans;
fullyrðing hans um hvarf kúlunnar (ef tii vill
hafði hún ekki horfið; ef til vill hafði hann
sjálfur komið henni undan), og auðvitað taskan
hans, sem gaf til kynna laumulega endurkcmu
hans. Var það Riordan læknir sem beið eftir
henni milli myrkra skugganna og hleraði eftir
minnstu hreyfingu hennar?
Eða Jebe? Jebe hafði sagt, að sumum þætti
ekki miður, þótt Hermione væri dáin; og Jebe
hafði orðið fámáll og farið undgn í F;æ:rúagi
þegar hún fór að spyrja hann út úr. En voru
þessi orð hans annað en staðfesting á því sem
allir vissu; var þögn lians annað en kurt-eisleg
þögn tryggs hjús?
Skyndilega fann hún að það var dauðaþögn
í stofunni; og það hafði lengi verið hljótt. Hún
News," blað brezku samvinnufé
laganna: „Nefnd bandarískra
sérfræðinga hefur ákveðið, að'
gengislækkun sé óhjákvæmi-
íeg.“ Um afstöðu brezka fjár-
málaráðherrans segir blaðið:
„Sir Stafford er Vel ljóst aS
genglslækkun myndi 'þýöa veru
lega skerðingu á lífskjörum
'brezku þjóðarinnar, og hann
hefur hótað að segja af sér
frekar en samþykkja slíka ráð-
stöfun.“ (Leturþr. „Reynolds
News“). Eins og öllum er nú
kunnugt gekk Sir Stafford á
bak orða sinná og lagðist éins-
og aðrir Marshallkratar flatur
fyrir valdboði bandaríska auð-
valdsins, mat vilja þess meira
en lífskjör alþýðu síns eigin
lands. Um hvað fyrir Banda-
ríkjaniönnum vakir með kröf-
unni um gengislækkun, segir
„Reynol'ds News,“ sem er eitt-
ákveðnasta stuðningsblað
Verkamannaflokksstjórnarinn-
arr „Ef verð sterlingspur.ds-
ins lækkar í dollurum, gerir
það Bandaríkjamönnum, sem
festa vilja fé sitt [í Bretlandi],
fært að kaupa meira fyrir pen-
inga sína.“ Þarna hefur hið
brezka blað sýnt, hvað gengis-
lælckunin er i' raun og verur
grójabragð Bandaríkjaauðvalds
ins á kostnað alþýðu Vestur-
Evrópu.
M. T. Ó.
¥!
óskast strax.
ÞJÓÐVILJINN
Sími 7500.
KáSf búseign
Tilboð óskast í hálft stein
hús í Hafnarfirði. Alit laust
til íbúðar. Upplýsingar ge£-
ur
Faste’ignasölumiðstöíf'in
Lækjargötu 10 B. Sími 6530.
Vauxhál! II
4ra nianna, 14 ha. með nýrri
vél, til sölu. Söluverð kr.
13.500.00. Greiðsluskilmá’lar
eftir samkomulagi.
Fasteignasölumiðsfcöíin
Lækjargötu 10 B. Sírni 6530.
■milis-
Ilíor.shviða og Odysseifs-
kviða í þýðingu Sveinbjarnar
Egilssohar. Þetta eru heims-
ins frægustu söguljóð, gefin
út í sérstaklega fallégri og
vanóaðri útgáfu.
Nýtt sör.gvasafn. (nótur.)
handa skóium og heimilum.
Gefið út að tilhlutan fræðslu
málastjórnarinnar.
Búvélar og ræktun, hand-
bók fyrir bændur eftir Árna
G. Eylands. Félagsmenú, sem
gerast áskrifendur; geta
fengið bókina með .sérstök-
um kjörum.
T
Bréf ög rítgerðir Stéphans
G., I.—IV. b. Heildárútgáfa
á ritum Stephans í óbundnu
máli.
ATHUGÍÐ! Nýir félags-
menn geta enn fengið all-
-mikið af eldri félagsbókum,
alls 40 bækur fyrir 160 kr.
Bókaútgáfa . Menqmgarsjóðs
O'g Þjóðvinafélagslns