Þjóðviljinn - 09.11.1949, Blaðsíða 3

Þjóðviljinn - 09.11.1949, Blaðsíða 3
Miðvikudagur 9. nóv. 1949. ÞJÓÐVILJINN [ Æ SKULVÐSSÍÐAN [ M'ALOÁCN ÆSKULÝÐSFYlXlNfjÁKINNÁR 1 SAMBANDS UNGNA SÓS/AL/STA § Áttunda sam- bandsþing JEskulýösfylk ingarinnar Þar höfðu þeir hifann úr 19. þ.m. verður 8. þing Æska lýðsfylkingarinnar, sambands ungra sósíalista sett. Á þessu þingi verða, svo sem á undan- förnum þingum fylkingarinnar, rædd hin ýmsu hagsmunamál Islenzkrar verkalýðsæsku, og á- lyktanir gerðar í sambandi við þau. Mikill meirihluti þeirra æsku manna og kvenna, er skipað hafa sér undir merki þessarar sósíalistísku æskulýðshreyfing- ar, er úr gróðurmold verkalýðs samtakanna. Hagsmunir verka lýðsins í heild eru því óaðskilj- anlegir hagsmunum þessa unga fólks. Að miklum meirihluta eru meðlimir Æskulýðsfylking- arinnar afkomendur þeirra þús- unda, er barizt hafa í áraraðir þrautseigri baráttu fyrir batn- andi lífskjörum sér og sínum til handa, gegn hverskonar örbirgð og skorti, kúgun og óréttlæti af hálfu valdhafanna, hinna ríku. Verkalýðurinn, sem í undan- gengnar áraraðir, hefur orðið að bera þungar byrðar vegns rtkjandi þjóðskipulags, orðið að fórna dýrmætum réttindum sín- um til viðhalds höfuðóvini sín- um, auðvaldinu, hefur geymt í brjósti sínu vonameista um bjartari og betri framtíð, fram- tíð, sem byggð er á réttlæti og mannkærleika en ekki ranglæti og mannhatri eins og verið hef- ur. Þær sögur og ljóð, er gengtð hafa í arf frá kynslóð til kyn- slóðar í hundruð ára á tungum alþýðunnar, eru dulmagnað bergmál þúsunda drauma og vona, sem brotizt hefur út í kyrrð einverunnar, þegar ís- köldum veruleikanum um ör- Eitt af þjóðskáldum okkar. gaf mönnum átyllu til að álykta hefur í eftirfarandi ljóðlínum |að ekkert væri að óttast. lýst áhrifum þeim, sem hann, jHeimsviðburðirnir síðan, og þó í barnæsku varð fyrir frá sam einkum síðan styrjöldinni lauk, herjum Jóns Sigurðssonar þjóðfundinum 1851: „Það brann þeim úr augum, svo okkur varð heitt hjá öfunum feigum og hárum; þeir sögðu oss af fundinum iimm- tíu og eitt og fóru með orðin með tárum. Og fornaldartign yfir foringjanu brá, og fagurt var Island og vonirnar þá, og bíessað það nafn sem við bárum.“ hafa sýnt okkur það nægilega ljóst að sjálfstæði lands okkar er alveg undir því komið, hvern ig við höldum á málefnum okk ar út á við. |Hvernig það hefur verið gert hin síðari ár þarf ekki að lýsa fyrir lesendum Æskulýðssíðunn ar. 1 þeim málefnum hafa ís- lenzk stjórnarvöld troðið hel- veg, svo að við stöndum nú ber skjaldaðir gagnvart erlendri á sælni í ýmsum myndum. Banda risk ágengni og íslenzk lepp- mennska eiga heiðurinn (!) saman af því verki. Sjónarmið það, sem ræður ís lenzkri utanríkismálastefnu, hef Að þessar bernskuminning'ar skáldsins hafa ekki verið hon- um alveg ónýtt pólitískt vega- jurnúv. utanríkisráðherra orðað nesti, sýndi hann jafnan síða i ,eitthvað á þessa'leið: Island et og þó bezt, þegar harðast var barizt um sjálfstæðismál þjóðar innar á fyrstu áratugum aldar innar. Baráttusaga þeirra ára verður tæplega rituð svo, að þar verði ekki getið Þorsteins Erlingssonar. Frá svipaðri reynslu hefðu þeir vafalaust getað sagt, fleiri af forvígismönnum sjálfstæðis- baráttunnar. Þeir drukku í sig frelsisþrána og baráttuhuginn méð móðurmjólkinni. Samá verður ekki sagt um þá kynslóð, sem nú er að taka við landinu. Hún er alin upp og mótuð eftir að fullveldis viðurkenningin var fengin og hefur því ekkert af hinni fyrri baráttu að segja. Hún hefur vanizt því að líta svo á að sjálf stæði íslands sé að fullu fengið og verði ekki framar skert, og þurfi því ekki um það að deila. Þetta getur verið hvorttveggja í senn, styrkur og veikleiki. sem hlaðin skammbyssa, sem beint er gegn Bandaríkjunum! Þessi djöfullegu orð geta að kylfuhöggva og ofbeldis. Frá alþýðunni höfðu þeir hit ann, sem fyrr á tímum gerðust foringjar íslenzkrar sjálfstæðis baráttu og alþýðan er það enn, sem stendur vörð um sjálfstæði þjóðarinnar. Við hefðum að vísu getað vænzt þess að við- brögð hennar gegn svikráðun- um hefðu verið skjótari og Kaiipmaniis- ins einasta bón Kaupmaður nokkur, sem á undanfömum árum, hefur tekizt að koma efnahag sínum í gott lag, mætti fyrir skömmu á sam komu hjá sértrúarfélagi, sem hann er meðlimur í og starfar af áhuga miklum að útbreiðsiu skoðana sinna. Á þessari sam- almennari, en ástæðan til þess komu steig hann í ræðustólinn að svo er ekki mun vera aðj að vanda og flutti „fagnaðarer- nokkru leyti sú, sem lýst er héri indið.“ að framan. Þar við bætist skefjalaus og samvizkulaus á- róður sem rekinn er sýnkt og heilagt í þágu auðvaldsins og hinna háífsiðuðu mánnfélags- hátta Vesturheims, í ótal blöð- um, frá ótal ræðustólum, í út- varpi, kvikmyndahúsum og skólum. Því er ekki að leyna að nokkur hluti æskunnar í dand inu hefur Iátið hrífast af manngildishugsjón hins auðuga, en menningarsnauða ruslara- í ræðu sinni komst hann með al annars svo að orði: „Frá því að ég var lítiil drengur og til þessa dags, hef ég ávait beðið guð einnar bónar, en hún var sú, að ég yrði ríkur maður. Nú hefur guð uppfyllt þessa bóa mína. Nú er ég orðinn ríkur. Á þessu getið þið séð, kæru systur og bræður, kærleika guðs og almætti —“ Kaupmaður þessi hefur, að minnsta kosti einu sinni verið lýðs, sem svo mjög ber á í dæmdur fyrir verðlægsbrot. vísu sómt sér full vel í mun ii; bandarísku þjóðíífi. Það munu Styrkur er það að því leyti, aö hin yngri kynslóð er laus við birgð smælingjans var rutt til| minnimáttarkennd kúgaðrar bandarískra herforingja, sem á stríðsárunum reyndu að lokka þó sem betur fer, stundaráhrif. Æskan Þjóðverja tii að gera loftárásirj erfa landið, varðveita á ísland, til þess að hlífa Bandai okkar, bókmenntir og ríkjahernum, en í munni Islend ings eru það orð móðurmorðingj ans, sem skirrist ekki við að tefla öryggi Fjallkonunnar, móð ur okkar allra í hættu, vegna blindrar þjónustú við auðvald heimsins. Svo langt er hið íslenzka auðvald og kögursveinar þess leitt. Frá því liði er einskis að vænta, nema leppmennsku svika vera á að tungu sögu. Þeim arfi mun hún ekki glata og getur ekki glatað, án þess að glata um leið sjálfri sér. Þar höfðu þeir hitann úr, for- feður okkar, sem skiluðu land- inu í okkar hendur sem sjálf- stæðu ríki. Frá sögu og bók menntum þjóðarinnar mun æska þessa lands fá þann kraft og þann hita sem muu duga til þess að færa okkur Telur kaupmaðurinn það sýna „kærleika og almætti guðs“ að honum hefur tekizt að ræna stórfé af viðskiptavinum sínum, eða er hann bara venjulegur hræsnari, sem notar sér að- stöðu sína til að villa um fyrir auðtrúa sálum? Spyr sá, sem ekki veit. Einn á samkomunni. * „sigur af iandvarnarhólmiuum heim,“ þó að svart sé framund- an í bili. K. B. lliiair einkeiiiftisklæddu hliðar, örskotsstund af blikandi straumelfu dýpstu þrár til betra lífs. Sá verkalýður, sem geymt hef ur þenna dýrmæta arf feðra vorra við innstu lijartarætur og skilar honum aftur til niðjanna í trausti þess að þeir verði þess umkomnir að færa hann næstu kynslóð í vöggugjöf, á það vissulega skilið að við, sem nú þjóðar, en sú tilfinning mun hafa átt þátt í íhaldssemi og tregðu margra Islendinga í sjáif stæðismálum fyrrum. Hinsveg- ar er það vafalaust að hin sæla vitund um fengið sjálfstæði, án þess að þekkja baráttuna sem það kostaði, getur leitt til and- varaleysis gagnvart aðsteðjandi hættum, og hefur gert það. Hið tiltölulega rólega tímabil Það getur verið nógu freist- andi að fara í skemmtigöngu um höfuðstað landsins, á húm- rökkvuðu haustkvöldi, þegal- J striti dagsins er lokið, og mað i ur hefur það á tilfinningunni að tíminn er eign manns sjálfs, ogi loft. maður þarf ekki lengur að binda hugann við það hvernig hægt sé að afkasta sem mestu, til þess að atvinnurekandinn, sem maður vinnur hjá fái fleirij langt lifum, höldum meridnu hátt, að fr^ i0]jUm fyrri heimsstyrjaldar við iátum ekki kyndil vonarinn- Qg fram að valdaárum nazista, ar slokkna né dvína.__________________________________________ Meðlimir Æskulýðsfylkingar- innar, sá hluti íslenzkrar verka Það er meiri nauðsyn nú en lýðsæsku, sem fremst stendur nokkru sinni áður fyrir alþýðu í flokki þeirra þúsunda æsku- æsku þessa lands að fylgjast manna og kvenna um land allt vel með því, sem gert verður á er berjast nú hugdjörf fyrir þessu væntanlega þingi Æsku- rétti sínum, munu nú sem fyrr lýðsfylkingarinnar. Það er nauð sýna, að þeir hafa skiiið, og 'synlegt fyrst og fremst til þess lcunna að meta hvatningarorð að sú alþýðuæska, s'em nú er feðranna um að „víkja eigi“ af að hefja starf sitt, sem fullgild vegi þess réttar, sem einn gef- ir þjóðfélagsþegnar, er vita ur vissu um betri framtíð. ,hvaða skyldur eru lagðar þeim 19. þ. m. kemur sá hluti verka já herðar, geti sameinuð unnið að úrlausn vandamála sinna ? framtíðinni, Undir afli samtakanna er á- rangurinn af störfum Jieiuiar kominn. M; J. J, blaðlausar trjáhríslurnar í húsa vaxnar, ryðgaðar olíutunnur, görðunum, en gulnað laufið, sem liggja á hliðinni, því að á sem liggur á gangstéttinni hreif þeim, eru ferkantaðir giuggar ist eins og þegar rafmögnuð og í gegnum þá skín ljósbirta greiða er borin að bréfræmum innanfrá......... og þær kippast til og takast á Einkennisklæddir útlendingar sitja inni á kaffihúsi. Sumir eru Já, þá er eins og langt ölvaðir ,og láta mikið bera á í fjarska lieyrist voldugur óm- sér. Dúkarair á borðunum i ur þúsunda samstilltra radda, salnum eru brúnflekkóttir af ó- sem bergmála einhverstaðar hreinindum. Á þeim hvíla lcæru inni í vitund rnanns leysislega hálftómar og tómar peninga, sem hann getur keypt! sjálfs: „Frelsi! Frelsi!“ bjórflöskur, sumar liggjandi á fín húsgögn fyrir, eða góð og! En maður heldur bara áfram hliðinni með blautt undir sér. vönduð föt á sig og fjölskyld-1 skemmtigönguuni um höfuðstað Á einu borðinu er undirskál, er una, glerkýr og postulínshunda,' landsins, og lætur sem maður máske nýtt liús með fallegum hafi einskis orðið var, eins og garði í kring, gólfteppi af dýr- maður hafi ákveðið að komast ustu og vönduðustu gerð, mál- á einhvern ákveðmn stað og verk eftir fræga snillinga, til megi engan tíma missa. Og fyrr að prýði með rúmgóðar stofur, en varir er maður kominn í út- góðan mat að borða, eða vélar hverfi borgarinnar, þar sem og verkfæri, sem gera honum ekki eru neinir húsagarðar með lýðsæskunnar saman til að vinna með víðsýni og djörfung að framfaramálum hennar, sem framsæknastur er og bezt skil- ur köllun sína. mögulegt að græða enn meiri peninga. Á slíkum kvöldgöngum verð- ur bærinn okkar allt öðruvísi en á daginn, þegar maður er að hugsa um hvað atvinnurekand- inn getur þénað mikla peninga á því, sem maður er að gera. Á þessum kvöldum er haust- rökkrið eins og mjúk, dökk slæða, sem lögð er með móður- legri alúð yfir bæinn okkar, og blaðlausum trjáhríslum, engar gangstéttir með gulnuðum lauf blöðum sem bærast í golunni og norð-austan kaldinn er napur og ertandi. En í úthverfum borgarinnar eru margar, stórar þústur í ó- skipulögðum röðum, sem líta út eins og risavaxnar, ryðgaðar olíutunnur, er liggja á hiiðinm en eru að hálfu leyti grafnar í aur og sand. En maður sér { norðaustaa ■ golan leikur nm fljótlega, að þetta eru-ekki-risa notuð hefur verið sem ösku- bakki. Hún er á hvolfi, en ösku og sígarettustubbum er stráð á dúkinn og gólfið í kring. Gólfið er flóandi af bjór og áfengi, sem hellzt hefur niður, lyktin er kæfandi fýla af uppgufuðum bjór og brennivíni. Afgreiðslu- stúlka liggur fram á afgreiðslu borðið og heldur uppi háværum samræðum við þá einkennis- klæddu, sem tyggja án afláts, á milli þess, sem hún rekur upp skerandi óp, sem á að tákna hlátur. I gegnum eldhúsdyrnar, sero, standa opnar, sést einn af þeim einkennisklæddu í ástríkum faðmlögum við eldhússtúlkuna. Á borðinu í eldhúsinu eru óupp-*- . Framhaid á 7. síðu x

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.