Þjóðviljinn - 18.12.1949, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 18.12.1949, Blaðsíða 5
Summdagur 18. des. 1949 Þ JÖÐVIL JINN 13 Guunar Bal: VEKA. I.JÓ5. Suðri Reykjavík. ! vara þig á áframhaldi þeirrar ; göngu. Skáld á vorri öld finnnr j ekki gæfu sína og vegsemd á , . _ . ^ | þeirri braut. Duliðsmattur sa 'Jæia, Gunnar mmn Dal, i ' ' . , , , . , , , .. „, „ ; sem ægja kynm koldum veru loksms koma þa orfa orð umi, , ,, , , ... . ,. ,, leik þessarar aldar byr ekki ) nyju ljoðabokma þina. Ef satt , rodd pess sem raular þjoðvisu, sem sjalfsagt! . , , , „ , .1 , ,, | um daið blom og jarðneskt um I ,. , _ ,,. , , þa hef cg venð í da- , , . , . ,s dyptar. Drottinn agar þa ser , „ v , komuleysi, meðan svipan nður , , , ,, litlum vandræðum mcð hana. i , , ---- — ---------- „ , v , , . a honum.------- Mer er sagt að þu sert utigl skal segja er: 1 þig betur á kveðandinni er þér nauðsynlegt . að leggja meiri vinnu í kvæðin yfirleitt. Er þú hefur byrjað á sumum kvæð- um þessarar bókar hefur ein- hver hugmynd vakað óljóst fyr ir þér. En þetta rennur iðulega allt út í sandinn hjá þér. Þá hefur flaustrað kvæðinu af, lát ið undir höfuð leggjast að vinna það, ekki nennt (?) að eltast við hugmyndina til að ná almennilegum tökum á henni — enda getur það verið langnr •eltingaleikur. Og svo er annað. Sums staðar er málið svo lág- lcúrulegt hjá þér að engu taú tekur. Þetta eru hvatskeytleg orð, en það væri lika gott ef þú gætir skynjað þau til fullre.r :n hann elskar. Ritdómari vandar Enn um myndaprentun Herra Sigurður Eyjólfsson hefur gert mér þann greiða, að gera. eina málsgrein í rit dómi eftir mig að umtalsefni hér í blaðinu. Hugleiðingar höf undar um gildi góðra mynda fyrir prentmyndagerð og prent- un eru skynsamlegar og gefa ekki tilefni til andsvara, enda séu ekki góðar, og 2) að prent un mynda sé víða ábótavant í íslenzkum prentsmiðjum. Og höfundur gerir meira; han.i bendir á skynsamlega leið til úrbóta: að sérfræðingar prent- smiðjanna neiti að taka til prentunar óhæfar myndir og hafi samstarf við útgefendur helzt um við þá sem hann vænt ur maður, og Ijóð þín bera það| Eins og annar ritdómarj sem ir sér stærstra hluta af. — Hka rneð sér að þau eru ort| skrifaði um bó.k þína er ég o-i Littu t. d. á niðurlagið á Ein-j á þeim aldri manns þegar viss um að ljóðagerð sé þin tali daglaunamanns: „En aðj hann langar til alls og ve.tl grein. Eg hef sem sé takmark-j lokum örlög þín / enda í sömuj ekkert hvað hann vill. Maðurj aða trú á framtíð þess ljóð-j gröf og mín.“ Það er kafli út! er eirðarlaus í andanum, flakk skálds sem ekki hefur næmí j af fyrir sig að stuðullinn í ,,En ; j ar þar um allar jarðir, og gerir brageyra — nema hægt sé aði er ótækur i þessu tilfelli. E.r ýmist að reka sig á kalda veggi I laga það? En þitt brageyra finnurðu ekki livað þetta sr eða gi’ípa í tómt. Maður ferj er ónæmt rneð köflum, og stund að velta fyrir sér kynjum ogjum mjög heyrnarsljótt. Eg get skrýtileik þessa • heims, ogjþolað órímuð ljóð. En bragvillu var efni þeirra mér fullkunn-j og prentmyndagerðir. Þetta ugt, þrátt fyrir „mjög tak- markaða þekkingu á prentun mynda.“ Hitt þykir mér vænna um að höfundur með sérþekkingu viðurkennir þær tvær staðhæf- jngar sem ég setti fram í um-j nefnir í grein sinni, ræddri málsgrein, sem -sé 1) að myndirnar í Ilíonskviðu er gert annars staðar; um það get jafnvel ég borið af eigm raun. Yrði þessu komið í kringv væri a. m. k. úr sögunni sú á- stæða prentara til að „slaka á vandvirkninni“, sem höt. Jakob Renediktsson. kemst að engri niðurstöðu, og mergð í kvæði er óþolandi, gjör þaðan liggur leiðin að' brjósti samlega og með öllu móti. Þú hennar sem maður elskar, þótt jverður að taka hrynjar.di og hún sé vís til þess að hafa stuðlasetningu til rækilegrar aldrei verið til. Að minnstr kosti er hún ekki lengur, eiida er fullnægjan auðvitað fólgin í draumnunium hana! Þessvegna yrkir maður. En tíminn líður., og unglingurinn ergist og eld- ist, og unnandi draumsins breyt ist í ástmann veruleikans — eða fjandmann hans.' En hvort heldur er, þá er liann þjónn hans. Aðeins fáir einir flytja skáldlund sína með sér í þá vinnumennsku, og er þeim auð veldast að standa uppi i hári húsbónda síns —enda búa sumir þeirra yfir duldum mætti. Þú ert ekki kominn á þær kross götur, en vel ég gæti trúað þér til að klifa einstig þeSsara fáú; — þegar leiðum skiptir. Því það er sannast sagna að bók þín ber vitni ríkri skáldlund, það glampar vítt um Ijóðheim þinn, þctt Ijós hennar endist hvergi til að lýsa hann til fullrar birtu. Eg ætla ekki að fara að þylja hér upp ljóðanöfn, en nefna. má ljóð eins og Örlög manna og Rof, þar sem skynjun þín leitar inn í hlutina. I þessu sambandi skiptir ekki máli hvort hún greip í tómt eða lukti óskastein lófum. Hér er um það að ræða að grafa, leita, kafa. Hér er um það að ræða að hafa andann. í öðrum samböndum skiptir það aftur máli. Þá er komiö j að því hvernig andanum er beitt. Þeirri skoðun má halda fram að ungt skáld sé bezt komið ef það fær að vera i friði með draum sinn, leit sína. Þó getur verið nauðsynlegt að vekja athygli þess sama skálds á því að í sumri leit verður aldrei fundið neitt — þar er ekkert að finna. í öðrum högum er hunang í hverju blómi. Eg er að tala um það að við þurf um jákvæð skáld, höfunda sem skírskota til fólksins. Þar herst því dýrmætið upp í hend urnar. Það er allt í lagi þótt þú ungur hafir ort heimsspeki- legar faptasíur. En þú skai.t athugunar áður en þú gefur út aðra kvæðabók. Þessir kveð- skapargalla.r í bók þinni voru meðal þeirra vandræða sem liú i olli mér, því það er svo margt gott um hana að öðru leyti. Samtímis því sem þú vandar máttlaust: að örlög endi. Og má ég spj'rja: Hvað merkir eig inlega örlög í þessu sambandi? Hvernig enda örlög? SKÁK Ritstjóri: Guðmundur Arnlaugsson Fréttir eru nú lieldur strjál ,11....... boxc4 ar utan úr heimi. j Skárra úrræðið var að hafna ISkákþingi Sovétríkjanna nr jtilböðinu mcð a7—a6, en hvít sennilega lokið, en ekki hafa ur á þá biskupana og fallega Jæja, Gimnar minn Dal, þa:lokafréttjr borizt þaðan sv0 ;stöðu. er þessu bréfi lokið. Og taktu þig nú á ef þú hyggur á frek- ari Ijóðfórnir. Lagaðu á þée brageyrað, kveddu rétt, leitaðu eftir þrælatökum á málinu, stritaðu í list þinni, kafaðu í það djúp þar sem óskasteinarn ir glitra — og þú hefur öðlazt duliðsmáttinn. B.B. séra Árna að ég viti. Framan af voru 12. Ðdl—a4f RbS—c6 Svartur ætlar að kaupa sér þeir Flohr og Smisloff hæstir en síðar Kotoff og Bronstein. stundarfrið: Rxc6, Dd7.*Kótíg- Þarna' tefldu allir helztu tafl :jnum verður ekkj íeikið nema menn Rússa að Botvinnik ein- jbeint í dauðann, t. d. Kf8, Bbl um undanskildum. eða Kd8, Ba5f, Kc8, Dxc4R Þægilegt er heldur ekki Rbd7, Bb4, Dd8, Rxc4 og Rd6f vofir yfir höfði svarts. 13. d4—d5! Fínn leikur. Riddarinn hleyp ur ekki burt, svo að hvítur opn. 1 Feneyjum er nýlokið al- þjóðaskákmóti. Þátttakendur voru 16 og stóðu sakir þannig eftir 11 umferðir: 1. Szabo (Ungv.) 9 vinn.; 2. Rossolimo 7i/2; 3.-6. Golombek (Engl.), Framhald -af 9. síðu. ur ieið vestur.'.yfir' ána, og var hún ' á miðjár' síðpr. Því' næst stuggaði haæn hesti sínum aust- ur yfir, gekk að Miklholti og söng messu sina. 1 hálfrökkri lagði hann af stað heim, fót- gangandi. Á Kolviðarnesi hugð- íst hann fá lánaðan hest yfir ána, en þar var enginn heStur viðlátinn. En. bóndinn þar, „mað ur sannorður," bauðst tíl að „leiða“ prest sinn yfir ána. Sið- an héldu þeir af stað. En — það var engin á. í farveginum voru aðeins smápollar — og tóku rétt yfir skóvörpin, en hvergi upp á rist. Það var rann- sakað þegar séra Árni kom heim, að hann var deigur í iljar, og hvergi nema þar. Áin sem var á miðjar síður hesti fyrri hluta dags fyrirfannst ekki um kvöldið. Hvað á maður að gera Við svona sögur? Veit gamli maður inn ekkert hvað hann er að segja ? Eða er hann að gera gys að manni ? Eða er öll okkar þekking, öll okkar vísindi, ekki annað en lýgi og blekking? Geta stórár týnzt eins og ekkert sé — og komið samstundis aftur jafngóðar? Upp á hverju taka andarnir næst? Ég veit ekkert af þessu, og leiði hjá mér að taka afstöðu til .sögunnar. Fleiri leiðir kunna að fiimast til ekýr-, l.ngar á henni. Hitt veit ég að fyrir austan týndust fijótin ekki. enda ráku'm.enn ekki hest aná frá sér til að geta vaðið þau. Sumum öðrum frásögnum bckarinnar. er ég veikari fyrir. í draumi fær maður t.d. ýmis- legt að vita sem ekki liggur í augum uppi í ljósi dags og vöku, svo ekki sé fastar að orði kveð- íð. En ekki kann ég skýringu á þvá, enda kunna siumir þeim mun betur. Enn er þess að geta að sumir atburðirnir sem greint er frá í bókinni eru ekki dular- fyllri en svo að vel mætti finna þeim ,,eðlilega“ ekýringu, ef þeir væru færðir úr söguum- búðum þess manns sem vill að allir hlutir séu dularfullir, rekur slóð hversdagslegustu atvika yfir í blindheim anda - og ei- lífðar, leitar lieilagra vatna að heiðabaki og finnur ekki bæjar- lækinn — eða fúlsar við þvílík- um drykk. Foltys (Tékk.), Gligoric (Júgo iar ská linuna áður en hann sl.) og Prins . (Holl.) 7 hver. j drepur. Talsvert er það tilviljana-j 13.......... e6xd-5 kennt, hyaða skákir verða fræg 14. ReðxcS Be7—d7 ar og hverjar ekki. Hér er dl 15. Rc6—a5! dæmis ein tefld i Þýzkalandi 0g svartur gafst upp, því að’ 1947, sem er bæði stutt og bann hlýtur að tapa manni. snjöll, en ekki hefur., sézi' fýrriAjskákin og skýringarnar eftir én í Chess fyrir mánuði síðao.! Chess). Sá sem leikur hvitu mönnun-j Stáhlberg hefur reglulega um er aðeins nefndur Rödl, en‘náð sér 4 strik j Treneianské er sennilega sami doktor Rödl, ^ Teplice og unnið þar skákir í sem var einn af ágætustu tafl( leikandi léttum stíl, þar sem meisturum Þjóðverja. eftir allt er líkast því að skáki:i 1930. Hvitt: j vinni sig sjálf. I síðasta skák- Rödl. Svart: Lemitz. <jáiki var ein af þessum skák- 1. d2—d4 2. c2—c4 3. Rbl—cS 4. Rgl—fS 5. a2—a.4. 6. Bcl—d2 I d~—d5 um hér keir.ur önnur. __eg Hvítt: Stáhlberg Svart: Sefc. 1. c2—c4 RgS—f6 2. d2—d-t: -f3 d7—d5 4. c7—c6 d5xc4|e7—e6 3- Rg!- Bel—g5 BfS—b4t 5. Kbl—cS c7—c5 7. Bí'8—b4 __b5 ^5xc4 6. e2—e4 Þetta er svonefnt Noteboom- ®llxc^ c5vó4 8. Rf3.xd4 D:18-a5 afbrigði í drottningarbragðí. ®- Bg5xf6 Bb4xct 10. b2xc3 Venjulegasta leikjaröðin er nú DaSxcSt II. Kel—fl De3xc4t 7. e3 a5 8. axb5 9. Bxc3 cxhö 12. Kfl—gl RbS—d7 (Ekkí 10. b3 Bb7 11. bxc4 með spenn gxfO vegna Ilal—cl og xc8) i andi kapphlaupi milli hvítu mió 13. Bf6.\g7 HhS—gS 14. Hal— ; peðanna og svörtu peðanna á cl Dc4—a6 15. Bg7—h6 Rd7 j drott úngarvæng. —fð 16. e4—e5 Rf6—d5 17. j 7. el'—e3 Da3—e7 h2—h4 BcS—d7 18. Ddl—cZ i Euwe mælir með þessum leik, , HgS—g6 19. h4—h5! Hg6—g4 : en hefur sennilega ekki athug ; (Eftir HxB á hrókurinn enga Ég hirði ekki að rabba víttj að næsta leik hvíts. og breitt um einstök atriði texta j míris í dag. Og lýkur hér aðj 8. Ef8—e5 Svartur hefði átt jreiíi cg tapasí) 20. Bo2xh7 Bc8—b7 Ke8—e7 21. Hhl—li4! Hg-i— að leika g8 (HxH, Bg5 og mátar í öðr- segja frá guðspjallinu um eilífa; Rg8—f6, leikurinn sem hann um leik) 22. Bh6—g7 Ba6—a3 lífið á Snæfellsnesi. En það erj velur kemur honum í vandræði. 23. Bg7—f6t Ke7—eS 24. HcL undarlegt á öld símans og hinna! 9. a4xb5 góðu samgangna að engar fregn j 10. Bri2xc3 ir skuli berast um landið úrj H- Bílxc4!! andabyggðunum þar vestur frá. Bb4xc3 —e7 Rd5xf6 25. e5xf6 Da3— I c6xba d6 26. h5— I16 og svartur gafst nú upp, því að hann ræður Með þessari fallegu fórn Jekki við Dg7f. (Svartur gat Og árnar eru hættar að týnast.j {ærir hvítur sér léle&a aðstöðu |Varizt lengur með 24 B.B. svörtu mannana í nyt á glæsi- legan hátt. Rxc7 25. h6 Dclf 26. Kli2 Dg5, en tapar þó fljótlega). >

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.