Þjóðviljinn - 18.12.1949, Blaðsíða 5

Summdagur 18. des. 1949
Þ JÖÐVIL JINN
13
Guunar Bal: VEKA.
I.JÓ5. Suðri Reykjavík.
! vara þig á áframhaldi þeirrar
; göngu. Skáld á vorri öld finnnr
j ekki gæfu sína og vegsemd á
, . _ . ^ | þeirri braut. Duliðsmattur sa
'Jæia, Gunnar mmn Dal, i ' ' . ,
, , . , , , .. „, „ ; sem ægja kynm koldum veru
loksms koma þa orfa orð umi, , ,, , , ... .
,. ,, leik þessarar aldar byr ekki )
nyju ljoðabokma þina. Ef satt
, rodd pess sem raular þjoðvisu,
sem sjalfsagt! .
, , , „ , .1 , ,, | um daið blom og jarðneskt um I ,. , _ ,,. , ,
þa hef cg venð í da- , , . , . ,s dyptar. Drottinn agar þa ser
, „ v , komuleysi, meðan svipan nður , , , ,,
litlum vandræðum mcð hana. i , , ---- — ----------
„ , v , , . a honum.-------
Mer er sagt að þu sert utigl
skal segja
er:
1 þig betur á kveðandinni er þér
nauðsynlegt . að leggja meiri
vinnu í kvæðin yfirleitt. Er þú
hefur byrjað á sumum kvæð-
um þessarar bókar hefur ein-
hver hugmynd vakað óljóst fyr
ir þér. En þetta rennur iðulega
allt út í sandinn hjá þér. Þá
hefur flaustrað kvæðinu af, lát
ið undir höfuð leggjast að
vinna það, ekki nennt (?) að
eltast við hugmyndina til að ná
almennilegum tökum á henni —
enda getur það verið langnr
•eltingaleikur. Og svo er annað.
Sums staðar er málið svo lág-
lcúrulegt hjá þér að engu taú
tekur. Þetta eru hvatskeytleg
orð, en það væri lika gott ef þú
gætir skynjað þau til fullre.r
:n
hann elskar. Ritdómari vandar
Enn um myndaprentun
Herra Sigurður Eyjólfsson
hefur gert mér þann greiða,
að gera. eina málsgrein í rit
dómi eftir mig að umtalsefni
hér í blaðinu. Hugleiðingar höf
undar um gildi góðra mynda
fyrir prentmyndagerð og prent-
un eru skynsamlegar og gefa
ekki tilefni til andsvara, enda
séu ekki góðar, og 2) að prent
un mynda sé víða ábótavant í
íslenzkum prentsmiðjum. Og
höfundur gerir meira; han.i
bendir á skynsamlega leið til
úrbóta: að sérfræðingar prent-
smiðjanna neiti að taka til
prentunar óhæfar myndir og
hafi samstarf við útgefendur
helzt um við þá sem hann vænt
ur maður, og Ijóð þín bera það| Eins og annar ritdómarj sem ir sér stærstra hluta af. —
Hka rneð sér að þau eru ort| skrifaði um bó.k þína er ég o-i Littu t. d. á niðurlagið á Ein-j
á þeim aldri manns þegar viss um að ljóðagerð sé þin tali daglaunamanns: „En aðj
hann langar til alls og ve.tl grein. Eg hef sem sé takmark-j lokum örlög þín / enda í sömuj
ekkert hvað hann vill. Maðurj aða trú á framtíð þess ljóð-j gröf og mín.“ Það er kafli út!
er eirðarlaus í andanum, flakk skálds sem ekki hefur næmí j af fyrir sig að stuðullinn í ,,En ; j
ar þar um allar jarðir, og gerir brageyra — nema hægt sé aði er ótækur i þessu tilfelli. E.r
ýmist að reka sig á kalda veggi I laga það? En þitt brageyra finnurðu ekki livað þetta sr
eða gi’ípa í tómt. Maður ferj er ónæmt rneð köflum, og stund
að velta fyrir sér kynjum ogjum mjög heyrnarsljótt. Eg get
skrýtileik þessa • heims, ogjþolað órímuð ljóð. En bragvillu
var efni þeirra mér fullkunn-j og prentmyndagerðir. Þetta
ugt, þrátt fyrir „mjög tak-
markaða þekkingu á prentun
mynda.“
Hitt þykir mér vænna um
að höfundur með sérþekkingu
viðurkennir þær tvær staðhæf-
jngar sem ég setti fram í um-j nefnir í grein sinni,
ræddri málsgrein, sem -sé 1)
að myndirnar í Ilíonskviðu
er gert annars staðar; um það
get jafnvel ég borið af eigm
raun. Yrði þessu komið í kringv
væri a. m. k. úr sögunni sú á-
stæða prentara til að „slaka
á vandvirkninni“, sem höt.
Jakob Renediktsson.
kemst að engri niðurstöðu, og mergð í kvæði er óþolandi, gjör
þaðan liggur leiðin að' brjósti samlega og með öllu móti. Þú
hennar sem maður elskar, þótt jverður að taka hrynjar.di og
hún sé vís til þess að hafa stuðlasetningu til rækilegrar
aldrei verið til. Að minnstr
kosti er hún ekki lengur, eiida
er fullnægjan auðvitað fólgin í
draumnunium hana! Þessvegna
yrkir maður. En tíminn líður.,
og unglingurinn ergist og eld-
ist, og unnandi draumsins breyt
ist í ástmann veruleikans —
eða fjandmann hans.' En hvort
heldur er, þá er liann þjónn
hans. Aðeins fáir einir flytja
skáldlund sína með sér í þá
vinnumennsku, og er þeim auð
veldast að standa uppi i hári
húsbónda síns —enda búa
sumir þeirra yfir duldum mætti.
Þú ert ekki kominn á þær kross
götur, en vel ég gæti trúað þér
til að klifa einstig þeSsara fáú;
— þegar leiðum skiptir. Því það
er sannast sagna að bók þín
ber vitni ríkri skáldlund, það
glampar vítt um Ijóðheim þinn,
þctt Ijós hennar endist hvergi
til að lýsa hann til fullrar
birtu. Eg ætla ekki að fara
að þylja hér upp ljóðanöfn,
en nefna. má ljóð eins og Örlög
manna og Rof, þar sem skynjun
þín leitar inn í hlutina. I þessu
sambandi skiptir ekki máli
hvort hún greip í tómt eða
lukti óskastein lófum. Hér er
um það að ræða að grafa, leita,
kafa. Hér er um það að ræða
að hafa andann.
í öðrum samböndum skiptir
það aftur máli. Þá er komiö j
að því hvernig andanum er
beitt. Þeirri skoðun má halda
fram að ungt skáld sé bezt
komið ef það fær að vera i
friði með draum sinn, leit sína.
Þó getur verið nauðsynlegt að
vekja athygli þess sama skálds
á því að í sumri leit verður
aldrei fundið neitt — þar er
ekkert að finna. í öðrum högum
er hunang í hverju blómi. Eg
er að tala um það að við þurf
um jákvæð skáld, höfunda
sem skírskota til fólksins. Þar
herst því dýrmætið upp í hend
urnar. Það er allt í lagi þótt
þú ungur hafir ort heimsspeki-
legar faptasíur. En þú skai.t
athugunar áður en þú gefur út
aðra kvæðabók. Þessir kveð-
skapargalla.r í bók þinni voru
meðal þeirra vandræða sem liú i
olli mér, því það er svo margt
gott um hana að öðru leyti.
Samtímis því sem þú vandar
máttlaust: að örlög endi. Og
má ég spj'rja: Hvað merkir eig
inlega örlög í þessu sambandi?
Hvernig enda örlög?
SKÁK
Ritstjóri: Guðmundur Arnlaugsson
Fréttir eru nú lieldur strjál ,11....... boxc4
ar utan úr heimi. j Skárra úrræðið var að hafna
ISkákþingi Sovétríkjanna nr jtilböðinu mcð a7—a6, en hvít
sennilega lokið, en ekki hafa ur á þá biskupana og fallega
Jæja, Gimnar minn Dal, þa:lokafréttjr borizt þaðan sv0 ;stöðu.
er þessu bréfi lokið. Og taktu
þig nú á ef þú hyggur á frek-
ari Ijóðfórnir. Lagaðu á þée
brageyrað, kveddu rétt, leitaðu
eftir þrælatökum á málinu,
stritaðu í list þinni, kafaðu í
það djúp þar sem óskasteinarn
ir glitra — og þú hefur öðlazt
duliðsmáttinn. B.B.
séra Árna
að ég viti. Framan af voru 12. Ðdl—a4f
RbS—c6
Svartur ætlar að kaupa sér
þeir Flohr og Smisloff hæstir
en síðar Kotoff og Bronstein. stundarfrið: Rxc6, Dd7.*Kótíg-
Þarna' tefldu allir helztu tafl :jnum verður ekkj íeikið nema
menn Rússa að Botvinnik ein- jbeint í dauðann, t. d. Kf8, Bbl
um undanskildum. eða Kd8, Ba5f, Kc8, Dxc4R
Þægilegt er heldur ekki Rbd7,
Bb4, Dd8, Rxc4 og Rd6f vofir
yfir höfði svarts.
13. d4—d5!
Fínn leikur. Riddarinn hleyp
ur ekki burt, svo að hvítur opn.
1 Feneyjum er nýlokið al-
þjóðaskákmóti. Þátttakendur
voru 16 og stóðu sakir þannig
eftir 11 umferðir: 1. Szabo
(Ungv.) 9 vinn.; 2. Rossolimo
7i/2; 3.-6. Golombek (Engl.),
Framhald -af 9. síðu.
ur ieið vestur.'.yfir' ána, og var
hún ' á miðjár' síðpr. Því' næst
stuggaði haæn hesti sínum aust-
ur yfir, gekk að Miklholti og
söng messu sina. 1 hálfrökkri
lagði hann af stað heim, fót-
gangandi. Á Kolviðarnesi hugð-
íst hann fá lánaðan hest yfir
ána, en þar var enginn heStur
viðlátinn. En. bóndinn þar, „mað
ur sannorður," bauðst tíl að
„leiða“ prest sinn yfir ána. Sið-
an héldu þeir af stað. En —
það var engin á. í farveginum
voru aðeins smápollar — og
tóku rétt yfir skóvörpin, en
hvergi upp á rist. Það var rann-
sakað þegar séra Árni kom
heim, að hann var deigur í iljar,
og hvergi nema þar. Áin sem
var á miðjar síður hesti fyrri
hluta dags fyrirfannst ekki um
kvöldið.
Hvað á maður að gera Við
svona sögur? Veit gamli maður
inn ekkert hvað hann er að
segja ? Eða er hann að gera
gys að manni ? Eða er öll okkar
þekking, öll okkar vísindi, ekki
annað en lýgi og blekking? Geta
stórár týnzt eins og ekkert sé
— og komið samstundis aftur
jafngóðar? Upp á hverju taka
andarnir næst? Ég veit ekkert
af þessu, og leiði hjá mér að
taka afstöðu til .sögunnar. Fleiri
leiðir kunna að fiimast til ekýr-,
l.ngar á henni. Hitt veit ég að
fyrir austan týndust fijótin
ekki. enda ráku'm.enn ekki hest
aná frá sér til að geta vaðið
þau.
Sumum öðrum frásögnum
bckarinnar. er ég veikari fyrir.
í draumi fær maður t.d. ýmis-
legt að vita sem ekki liggur í
augum uppi í ljósi dags og vöku,
svo ekki sé fastar að orði kveð-
íð. En ekki kann ég skýringu
á þvá, enda kunna siumir þeim
mun betur. Enn er þess að geta
að sumir atburðirnir sem greint
er frá í bókinni eru ekki dular-
fyllri en svo að vel mætti finna
þeim ,,eðlilega“ ekýringu, ef
þeir væru færðir úr söguum-
búðum þess manns sem vill að
allir hlutir séu dularfullir, rekur
slóð hversdagslegustu atvika
yfir í blindheim anda - og ei-
lífðar, leitar lieilagra vatna að
heiðabaki og finnur ekki bæjar-
lækinn — eða fúlsar við þvílík-
um drykk.
Foltys (Tékk.), Gligoric (Júgo iar ská linuna áður en hann
sl.) og Prins . (Holl.) 7 hver. j drepur.
Talsvert er það tilviljana-j 13.......... e6xd-5
kennt, hyaða skákir verða fræg 14. ReðxcS Be7—d7
ar og hverjar ekki. Hér er dl 15. Rc6—a5!
dæmis ein tefld i Þýzkalandi 0g svartur gafst upp, því að’
1947, sem er bæði stutt og bann hlýtur að tapa manni.
snjöll, en ekki hefur., sézi' fýrriAjskákin og skýringarnar eftir
én í Chess fyrir mánuði síðao.! Chess).
Sá sem leikur hvitu mönnun-j Stáhlberg hefur reglulega
um er aðeins nefndur Rödl, en‘náð sér 4 strik j Treneianské
er sennilega sami doktor Rödl, ^ Teplice og unnið þar skákir í
sem var einn af ágætustu tafl( leikandi léttum stíl, þar sem
meisturum Þjóðverja. eftir allt er líkast því að skáki:i
1930.
Hvitt:
j vinni sig sjálf. I síðasta skák-
Rödl. Svart: Lemitz. <jáiki var ein af þessum skák-
1. d2—d4
2. c2—c4
3. Rbl—cS
4. Rgl—fS
5. a2—a.4.
6. Bcl—d2
I
d~—d5
um hér keir.ur önnur.
__eg Hvítt: Stáhlberg Svart: Sefc.
1. c2—c4 RgS—f6 2. d2—d-t:
-f3 d7—d5 4.
c7—c6
d5xc4|e7—e6 3- Rg!-
Bel—g5 BfS—b4t 5. Kbl—cS
c7—c5 7.
Bí'8—b4
__b5 ^5xc4 6. e2—e4
Þetta er svonefnt Noteboom- ®llxc^ c5vó4 8. Rf3.xd4 D:18-a5
afbrigði í drottningarbragðí. ®- Bg5xf6 Bb4xct 10. b2xc3
Venjulegasta leikjaröðin er nú DaSxcSt II. Kel—fl De3xc4t
7. e3 a5 8. axb5 9. Bxc3 cxhö 12. Kfl—gl RbS—d7 (Ekkí
10. b3 Bb7 11. bxc4 með spenn gxfO vegna Ilal—cl og xc8)
i andi kapphlaupi milli hvítu mió 13. Bf6.\g7 HhS—gS 14. Hal—
; peðanna og svörtu peðanna á cl Dc4—a6 15. Bg7—h6 Rd7
j drott úngarvæng. —fð 16. e4—e5 Rf6—d5 17.
j 7. el'—e3 Da3—e7 h2—h4 BcS—d7 18. Ddl—cZ
i Euwe mælir með þessum leik, , HgS—g6 19. h4—h5! Hg6—g4
: en hefur sennilega ekki athug ; (Eftir HxB á hrókurinn enga
Ég hirði ekki að rabba víttj að næsta leik hvíts.
og breitt um einstök atriði texta j
míris í dag. Og lýkur hér aðj
8. Ef8—e5
Svartur hefði
átt
jreiíi cg tapasí) 20. Bo2xh7
Bc8—b7 Ke8—e7 21. Hhl—li4! Hg-i—
að leika g8 (HxH, Bg5 og mátar í öðr-
segja frá guðspjallinu um eilífa; Rg8—f6, leikurinn sem hann um leik) 22. Bh6—g7 Ba6—a3
lífið á Snæfellsnesi. En það erj velur kemur honum í vandræði. 23. Bg7—f6t Ke7—eS 24. HcL
undarlegt á öld símans og hinna! 9. a4xb5
góðu samgangna að engar fregn j 10. Bri2xc3
ir skuli berast um landið úrj H- Bílxc4!!
andabyggðunum þar vestur frá.
Bb4xc3 —e7 Rd5xf6 25. e5xf6 Da3—
I
c6xba d6 26. h5— I16 og svartur gafst
nú upp, því að hann ræður
Með þessari fallegu fórn Jekki við Dg7f. (Svartur gat
Og árnar eru hættar að týnast.j {ærir hvítur sér léle&a aðstöðu |Varizt lengur með 24
B.B.
svörtu mannana í nyt á glæsi-
legan hátt.
Rxc7 25. h6 Dclf 26. Kli2 Dg5,
en tapar þó fljótlega). >