Þjóðviljinn - 31.12.1949, Blaðsíða 4

%
Þ JÖÐVIL JINN
Laagardagur . 31. dea. 1949
ÞlÓÐVILIINN
Útgeíandi: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árnason
Auglýsingastjóri: Jónsteinu Haraldssón
Bitstjóm, afgreiðsia, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðu-
stíg 19 — Sími 7500 (þrjár línur)
- Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Áskriftarverð: kr. 12.00 á mán. — Lausasöiuverð 50 aur. eint.
SásiaUstanokkurinn, Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár línur)
j&ramót
'V I íslatidssögunni mun dim.rmir slcuggi hvíla yfir árinu
iSem nú er senn liðið.
Það ár sviptu agentar erlends herveldis ísienzku þjóð-
!ina hlutleysi sínu, bundu hana í styrjaldarbandalag og
ibjuggu henni þær geigvænlegu hættur ssm geta riðið til-
Jreru hennar endahnút.
Það ár jókst efnahagslegt öngþyeitt þjóðarinnar enn
)að miklum mun. Markaðir hrundu í rúst jþannig að öll af-
jkoma þjóðarinnar er í bráðri hætttf-óg innanlands drógust
jatvinnuframkvæmdir enn saman, dýrtíð magnaðist veru-
ftega, en atvinnuleysi og skortur tók að móta þjóðlífið.
1 Það ár tókst afturhaldsöflunum þrátt fyrir þriggja
Jára gegndarlausa óstjórn, landráð og svindilmennsku að
ýbalda islenzkri alþýðu sundraðri með æsingum, blekking-
ffim og álygum. Östjórn Stefáns Jóhanos Stefánssonar var
jsteypt af stóli til þess eios um sinn að fígúrustjórn Ólafs
ffhors tæki við.
Það er erfitt að finna ljósan blett í sögu þessa árs á
innlendum vettvangi, en á alþjóöavettvangi ei myndin
önnur. Sókn sósíalismans heldur óðftuga áfram, og sigur-
inn mikli í Kína markar örlagaríkustu tímamót í sögu
mannkynsins eftir rússnesku byltinguna.
En ísíenzkir sósíalistar munu ekki leggja það í vana
sinn um þessi áramót fremur en endranær að sýta sárt
©g kvíða, þótt ófarir þjóðarinnar hafl verið hörmulegar.
iVerkefnin eru þeim mun meiri og því hrýnni ástæða að
snúast mannlega við þsim.
Og framundan eru nærtæk, veigamikil verkefni. Það
sem rey.kvískum sósíalistum er nú ríkast í huga eru bæjar-
stjórnarkosningamar skömmu eftir áramótin. I þeim kosn-
íngum ber reykvískum sósíaJLstum að l.eggja íhaldsmeiri-
ihlutann að velli, og í þeim átökum er sigur vís ef unnið
er af kappsemi og djörfung. íhaldið er þegar í verulegum
jninnihluta meðal bæjarbúa aðeins tilgangslaus sundrung
alþýðunnar getur tryggt því áframhaldandi þrælatök. En
teiningarhugsjónin á sér nú ríkari ítök með reykvískri al-
jþýðu en nokkru sinni fyrr og andspænis henni er hrun
Ihaldsins víst.
Annað nærtækt verkefni er að fella fígúrustjórn ÓI-
afs Thors, sem verið hefur í andaslitrunum frá fæðingu og
skapa síðan þá samfylkingu alþýðustáttanna til sjávar og
sveita sen^ nú er brýnasta hagsmuoamál íslenzku þjóðar-
innar. Ýmsum kann að virðast slík samfyíking fjarlæg,
©ins og nú standa sakir, og þó eru allar forsendur fyrir
hendi, sameiginlegir hagsmunir og óumflýjanleg nauðsyn
jþjóðarheiidarinnar. Baráttan fyrir sigrj hennar mun móta
Srið 1950.
!) ★.
5 20. öldin er nú s&nn hálfnuð. I upphafi hennar bjó sóslal-
Isminn aðeins í hjörtum þúsundaana; nú eru tveir fimmtu
hlutar mannkynsins að byggja upp skipulag hans. 1 upp-
iiafi hennar var íslenzk borgarastétt í reifum og verka-
iýðshreyfingin ekki til; nú er borgarastéttin farlama og
íkarlæg og sækir einustu von sína til erlendra yfirboðara,
0n verkalýðshreyfingin og hugsjón sóstalismans er öflugri;
©n nokkru sinni fyrr og hefur x sinni vörslu framtíð þjóð-
Krinnar. Svo ör hefur þráunin orðið, og hún verður miklum
«aun stórstjgarl Þegar öMin er öál verður sigur ^ósíalism-
*.ns löogu söguleg staðrsynd, einnig á f^aaíí. ”'"’
Undarlegar aðfarir við
sorphreiasun.
„Vesturbæingu.r“. skrifar:
„Kæri bæjarpóstur! — Af því
að íhaldið er nú svo leiðinlega
ánægt með sig og sína stjórri
á bænum þessa dagana, þá get
ég ekki stillt mig um að segja
dálitla sögu. — Ég var að horfa
út um gluggann hjá mér, og
mennirnir, sem vinna við sorp-
hreinsunina, voru að tæma tunn
urnar í hverfinu. Þeir hvolfdu
úr þéim upp á pallinn á venju
legum vörubíl. Það var hvasst,
og það var auðvitað ekkert
skjól á pallinum, svo að geta
má nærri hvernig vinnubrögð
þessi lukkuðust. Ruslið fauk í
ailar áttir, undir bílinn, upp í
loftið, í kringum mennina á
á fullri ferð, sumt af því hvarf
sem skjótast burt í önnur bæj-
arhverfi. Ég vorkenndi mönn-
unum að verða að vinna við
svona aðstæður, þar sem ár-
angurinn af iðju þeirra rauk
bókstaflega út í veður og vind.
□
Verst að hafa skki
myndavél.
„Auðvitað gátu menniruir
ekkert að þessu gert. Þeir voru
ráðnir til að leysa af hendi
ákveðið starf, en sá, sem þeir
voru ráðnir hjá, Reykjavíkur-
bær undir stjórn íhaldsins,
veitti þeim ekki þau verkfæri
sem með þurfti, og því fór sem
fór. — Verst þykir mér að hæfa
ekki haft tnyndavél við hend-
ina. Þá hsfði verið hægt að
birta ljósmyudað sýnishorn af
þeirri hagsýni, sem prýðir í-
haldið, þsgar það skipuleggur
vinnuafl bæjarstarfsmanna pg
ráðstafar peningum, sem tekn-
ir eru af gjöldum fólksins.... “
□
Skófíurmar og snjórinn.
Frásögnin sú arna minnir
mig á annað dæmi ekki óskylt
þessu. Ég stanzaði einn daginn
fyrir nokkru, þar sem hópur
bæjarvinnumanna var að moka
snjó ár bíl. Þeir voru með akófl-
ur af venjulegri stærð, venju-
Iegri blaðbreidd, og ég spurði
einn þeirra, hvort ekki væri upp
lagt að auka afköstin með því
að 'nota skóflur með breiðari
blöð þegar snjórinn væri svona
þurr og léttur. Jú, maðurinn
sagði að með því væri upplagt
að tvöfalda eða þrefalda af-
köstin. „En gallinh er bara sá,
að okkur eru ekki skaffaðar
aðrar skóflur en þessar“, bætti
hann við. Mér þótti þette. skrít-
ið og ég skildi ekki ástæðuna.
Honum þótti þetta líka skrítið,
og hann skildi ástæðuna ekki
heldur.
□
Getuc ekki gengiíí , , ,
Um daginn bírtist bréf, þar
setn húsmóðir. ein lét í ljós
gremju sína yfir þvi, hversu
takmörkuð mjólkin var fyrir
jólin. Hér er bréf frá annarri
húsmóður ssm einnig ræðir
mjólkina í sambandi við jólin:
„. .. .Þegar svo stendur á (eins
og t.d. um jólin), að mjólkin
fæst ekki í flöskum, eins og
venjulega, en er seld í brúsa,
þá finnst mér það skylda sam-
sölunnar, að senda frá sér til-
kynningu um það tímanlega,
annað hvort í blöðum eða út-
varpi. . . .Svona fyrirkomulag,
eins og núna var við haft, að
láta fólkið standa í biði'öðurn
langa lengi, og vísa því svo
frá, þegar það kemur að af-
greiðsluborðinu, af því að það
hefur ekki tekið með sér brúsa
heldur flöskur að heiman, það
getur að inínum dómi alls ekki
gengið. ...— X.“
*
„Hin gömía kynni
Og nú er að koma nýtt ár
enn. — Eg þakka tilskrifin á
liðna árinu. Það hefur að vísu
ekki allt birzt, sem borizt hef-
ur af bréfum, en flestum hef
ég reynt að gera einhverja úr-
lausn, eftir því sem rúin hefur
leyft. I von um að sambandið
milli Bæjarpóstsins og lesenda
hans megi ávallt verða jafn vin
samlegt og ánægjulegt, býð ég
þeim öllum
Kaupmannahafnar. Selfoss er vaent
anlegur til Reykjavíkur 31.12. frá
Leith. Tröllafoss var á Húsavík i
gær 30.12., fór þaðan í gærkvöld
til Siglufjarðar og N. Y. Vatnajök-
ull er í Keflavík. Katla hefur vænt
anlega farið frá N. Y. 30.12. til
Reykjavíkur.
Nesprestakall. Aft-
ansöngur á gaml-
ársdag í kapellu
Háskólans kl. 6.
Á nýársdag mess-
að í Fossvogskap-
ellu kl. 2 — Séra Jón Thorarensen
— Fríkirkjan. Á gamlársdag aft-
ansöngur kl. 6. Á nýársdag mess-
að kl. 2. — Séra Sigurbjörn Ein-
arsson. — Dómkirkjan. Aftansöng
ur á gamlársdag kl. 6 -— Séra
Bjarni Jónsson. Á nýársdag mess-
að kl. 11 f. h. — Séra Jón Auðuns.
Messað kl. 5 síðdegis. — Séra
Bjarni Jónsson. Hallgrímskirkja.
Aftansöngur á gamlársdag kl. 6.
— Séra Jakob Jónsson. — Nýárs-
dag: Messað kl. 11. — Séra Sigur-
jón Árnason. Messað kl. 5. — Séra
Jakob Jónsson. — Laugarnes-
kirkja. Aftansöngur á gamlársdag
kl. 6 e. h. — Séra Garðar Svavars
son. — Nýársdagur: Messað kl.
2.30 e. h. — Séra Garðar Svavars-
son. Barnaguðsþjónusta kl. 10 f.h.
— Séra Garðar Sva.varsson.
Á aðfangadag
opinberuðu trúlof-
un sina, ungfrú
Björg Ragnheiður
Árnadóttir, Digra-
nesveg 36 og Ár-
mann Jakob Lárusson, Káranes-
braut 36.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
apóteki á nýársnótt, nýársdag, að-
faranótt mánudags og þriðjudags.
Helgidagslæknir á nýársdag er
Bjarni Bjarnason, Túngötu 3. ----
Sími 2829.
1 dag verða gef
m
RIKISSKIP :
Esja var væntanleg til Akureyr
ar í gærkvöld á austurleið. Hekla
er á Austfjörðum á norðurleið.
Herðubreið var á Gilsfirði síðdegis
í gær. Skjalabreið fór frá Reykja
vík kl. 20.00 í gærkv. til Húnaflóa-
Skagafjarðar- og Eyjafjarðar-
hafna. Helgi fór frá Reykjavik í
gærkvöld til Vestmannaeyja.
HÖFNIN:
1 fyrrakvöld, fóru togararnir
Ingólfur Arnarson og Úranus til
Englands, en Kári og Neptúnus
á veiðar. Fjallfoss fór áleiðis til
útlanda í gærkv. og Goðafoss í
strandferð. Þýzkur togari leitaði
hér hafnar í gær vegna bilunar.
tSFISKSALAN:
Þann 29. þ. m. seldi Jón forseti
4768 vættir fyrir 7192 pund í Fleet
v/ood.
EINAR8SON&ZOÉGA:
Foldin var á Austfjörðum, fór
þaðan væntanlega i gærlcvöld eða
í dag til Newcastle. Lingestroom
er i Amsterdam.
EIMSKIP:
Brúarfoss kemur til Flateyrar
kl. 18.00 í gær 30.12. fer þaðan
væntanlega á morgun til Frakk-
iands. Dettifoss fór frá Huil 29.12.
til Reykjavíkur. Fjallfoss fór frá
Reýkjavík kl. 20.00 i gærkvöld
30.12. til Kaupmannahafnar og
Gautábörgar. Goðafoss fór frá R-
vík kl. 22.00 í gærkvöld 30.12. til
Antverpen Rotterdam og HuU.'
Lagarfoss fer frá- Gdýmá:;’3l:l2;''til
hjónaband af
séra Jóni Thor
arensen, Guð-
rún R. Rögn-
valdsd. Rögn-
valdar Líndals) og stud. polyt.
Eiríkur Stefánsson. Haga, Þjórs-
árdal. Heimili brúðhjónanna er að
Rauðarárstíg 1, Reykjavík. -»---
Nýlega voru gefin saman í hjóna
banda ungfrú Inga Vigdís Ágústs
dóttir frá Hofi í Vatnsdal og Gísli
Pálsson, Sauðanesi í Torfalækjar
hreppi. —t í gær voru gefin sam-
an í hjónaband af séra Jakobi
Jónssyni, ungfrú Ása Björgvins-
dóttir (Þorsteinssonar kaupm. Fá-
skrúðsfirði) og Ásgeir Samúelsson
(Samúels Kristbjörnssonar raf-
virkjameistara Akureyri) flugvéla-
virki Heimili þeirra verður i Eslci
hlíð 16 A.
Næturakstur er enginn á gaml-
árskvöld og nýársnótt. Aðfaranótt
mánudags annast næturaksturinn
B. S. R. — Sími 1720, og aðfara-
nótt þriðjudags Hreyfill. — Sími
6633.
80 ára er á morgun 1. janúar
ekkjan Sigríður Gísladóttir, Borg-
arnesi. Frændur hennar og vinir
óska henni til hamingju og þakka
umhyggju og ástúð á liðnum ár-
um.
yy' 14.00 Nýárskveðj-
ur. Tónleikar. 15.30
Miðdegisútvarp.
16.00 Nýárskveðjur
til sjómanna á
hafi úti. 18.00 Aft
ansöngur í Dómkirkjunni (séra
Bjarni Jónsson vígslubiskup). 19.15
Tónleikar: Þættir úr klassískum
tónverkum. 20.30 Ávarp forsætis-
ráðherra, Ólafs Thors. 20.45 Lúðra
sveit Reykjavikur leikur; stjórn-
andi Paul Pampichler. 21.15 Gam-
anþáttur eftir Jón Snara. — Létt
lög. 22.00 Veðurfregnir. — Dans-
lög: a) Hljómsveit Svavars Gests
leikur gömul danslög, b) Ýmis
dansiög af plötuin. 23.30 Annáil
ársins (Vilhjálmar Þ. Gíslason).
23,55 Sáimur. — Klukknahrínging.
Framhald a 6; síðu.