Þjóðviljinn - 18.08.1950, Page 6

V
6
+ *■ * «%*r »«• A*
firtvir*,
AlþýSuflokRurinn í ríkisstjórn
Framhald af 5. síðu.
síðasta ári hafði • numið all-
miklu yfir hálfa milljón króna.
^ Síðan gat Albýðu-
blaðið komið út
á ný
Þegar svo var kornið fóru
hinir skeleggu hugsjónamenn í
stjómarandstöðu að hugleiða
vandann, og úrræði þeirra urðu
að sjálfsögðu þau að leita til
fomra vina í stjómarliðinu,
fjandaflokknum! Hófust nú á
ný viðræður milii samherja úr
fyrstu stjóm Alþýðuflokksins
um það hvernig forða skyldi
hinni konunglegu stjórnarand-
stöðu frá gjaldþroti. Var það
mál flestra á ráðstefnunni að
það hefði verið misskilningur
að leita nokkumtíma inn á
braut stjórnarandstöðunnar,
það væri óhagstætt hinum Sam-
eiginlega málstað, skapaði ring-
ulreið og giundroða, auk þess
sem Alþýðuflokksforsrakkarnir
hefðu ekki vald á hlutverkinu.
Niðurstaðan var sú að ákveðið
var að Alþýðuflokkurinn skyldi
stefna að því að komast í rík-
isstjóm aftur, þegar þær að-
stæður væru fyrir hendi' sem
gerðu slík sinnaskipti kleif. Síð-
an gat Aiþýðuiblaðið kcmið út á
nýjan leik.
^ Snurða á
þræðinum
Strax og ráðum þessum var
ráóið tii lyXta sendi _stjórn Al-
þýðusambandsins frá sér bréf
til sambandsfél. þar sem lýst
var yfir- þv.' o ð engin ástæða
væri til j.róttækra aðgerða", nú
væri hlutverkið þvert á móti að
,,knýja fram vinsamlega fram-
kvæmd gengislækkunarlag-
anna.“ Skömmu síðar sendi hin
sama Alþýðusambandsstjórn
frá sér „hagfræðilega greinar-
gerð,“ þar sem „sannað" var
að kauphækkanir væru hið
versta óráð og- glapræði og sagt
berum orðum að gengislækkun-
in væri mun betri ráðstöfun en
sú stýfing vísitölunnar sem
Alþýðuflokkurinn hefur talið
til helztu verðl.eika sinna! Og
Alþýðublaðið- hélt áfram að
koma út. En' þótt allt hefði
þannig fallið í næsta Ijúfa löð
voru samt átök í undirdjúpun-
um. BjÖm Ólafsson, sem er
harðsvíraður" kaupsýslumaður,
taldi að Alþýðuflokksforsprakk-
arnir liefðu gert of góð kaup,
útkoma AlþýðublaðsinS’væri of
litlu verði keypt. Hann gerði
því skyndiárás, lét meirihluta
TIL
Ifojgnr imðim
kauplagsnefndar falsa vísitöl-
una um 8 stig og minnkaði síð-
an stuldinn sjáífur um þrjú
stig með bráðabirðalögum! Af
þessu varð mikil ólga um siim
í báðum herbúðum. Forsprakk-
ar Alþýðuflokksins lýstu yfir
því að ríkisstjómin hefði „svik-
ið“ sig — svikið hin sameigin-
legu áform frá því í vor þegar
verið var að bjarga Alþýðublað-
inu. Og Björn Ólafsson svaraði
með því að þrýsta á sárasta
blettinn, með því að benda á að
ríkisstjórninni væri í lófa lagið
að tæta niður allt bitlinga- og
embættiskerfi Alþýðuflokksins,
hreinsa til, og hvar væri flokk-
urinn þá staddur ?!
í haust á að láta til
skarar skríða
En þessar væringar stóðu að-
eins skamma stund. Nú ríkir á
ný hinn fomi andi. Alþýðusam-
bandsstjóm er jafn afskipta-
laus og þögul og fyrr þótt fyrir
dyrum standi einhver víðtæk-
asta kjarabarátta í sögu lands-
ins. Alþýðublaðið hefur hafið
sín fyrri skrif: verkalýðssam-
tökin munu gæta hófs, þau em
reiðubúin að hætta við kjara-
baráttu sína ef ríkisstjórnin
sýnir „viðleitni" í dýrtíðarmál-
um! Og nú er áformað að skapa
þær aðstæður í haust að Al-
þýðuflokkurinn géti farið í rík-
isstjórn á ný. Ætlunin er að
haga málum þannig að samið
verði um smávægilega hækkun
á vísitölu Bjöm Ólafssonar,
gefin verði loforð (eins og
stundum fyrr) um væntanlega,
„viðleitni“ í dýrtíðarmálum, og
Alþýðuflokkurinn taki að sér
að sjá um þá viðleitni í fram-
kvæmd með þátttöku í ríkis-
stjórn. Verður þetta allt vafið
í fögur orð um nauðsyn þjóðar-
einingar og allsherjarfórna á
erfiðum tímum.
^ Ekki á kostnað
almennings
Áform leiðtoga Alþýðuflokks-
klíkunnar éru þannig þau að
nota verkalýðssamtökin til þess
að lyfta sér upp í ráðherra-
stóla á ný. Og til þess að svo
megi verða er ætlunin að fórna
hagsmunum alþýðusamtakanna
og brýnustu nauðsyn alls al-
mennings. Það skiptir vissulega
ekki stóm máli hvort Stefán
Jóhann og Emil Jónsson sitja
í ráðherrastólum eða einhverj-
um öðrum stólum, en hitt er
alþýðusamtökunum lifsnauðsyn
að láta ekki ganga á rétt sinn
með sundrungu og blekkingum.
Gengislækkunin hefur fært al-
þýðumönnum heim sanninn um
það að þéir eiga allir sömu
hagsmuna að gæta, hvað sem
stjórnmálaskoðunum líður, og
þeir búa sig nú undir sameig-
inlega baráttu, hlið við hlið. Þá
baráttu verður að leiða fram
til sigurs, og koma í veg fyrir
að pólitískir hagsmunaspekúl-
antár geti notað hana til að
þjóna einkahagsmunum sinrnn
á kostnað alis almeimings.;.
t? Ví i. '11' €$ '«-■ X, •'ú
ÞJÖÐVlLJtNN
,ö88f ieágá ,8Jt
Föstudagur 18. ágúst 1950.
watrjrmr

y
Ge r t r od L il j a :
Hamingjuleitin
28. DAGUR
~rÍ
Hilla þagði við. Síðan sagði hún:
„Áttu við uppgerðarkurteisi? Milli mín og
þín?“ 1 síðustu orðum hennar lá ögrun.
Nú hefði Hinrik ekki þurft annað en brosa, en
hann brosti ekki.
„Virðing fyrir einsiaklingseðlinu er engin upp-
gerðarkurteisi“. Og að svo mæltu gekk hann
inn í herbergi sitt og - settist við skrifborðið.
Virðing fyrir einstaklingseðlinu ? En aðeins
fyrir einstaklingseðh Hinriks, ekki Hillu? Hilla
var örgeðja og óendanlega hreinskilin við sína
nánustu. Innhverfa menn hætti henni við að
álíta undirförula.
Hinrik og hún? I heimskulegri þrætu, orða-
stagli — því að í rauninni voru þau sammála?
Hjón sem rifust — var slíkt alveg óhjákvæmi-
legt ? Maðurinn sem varði virðuleik sinn, var það
þá Hinrik? Hún hafði álitið, að sá sem hefði
virðuleik þyrfti ekki að verja hann ....
En þegar tvær manneskjur fóru að líta gagn-
rýnandi hver á aðra, gaf það tii kynna að bil
væri orðið á milli þeirra: þær sáu hvor aðra í
fjarlægð Hversu náið sem sambandið var milli
þerra, hversu mikið eem þær elskuðust, þá voru
þetta tvær persónur: og einn góðan veðurdag
hitti maður á auman, óþekktan blett og þá stóðu
tvær manneskjur augliti til auglist með kulda-
.leg, framandi augu. Smáatvik sem óx og stækk-
aði? Hugsun sem súrnaði, rotnaði og skemmdist
í kyrþey? Þögnin var lífshættuleg.
Hún stóð kyrr andartak, dró djúpt andann
og fór svo inn til Hinriks.
Hann sneri baki að henni, grúfði sig yfir stíla-
bækurnar og sneri sér ekki við, þegar- hún
kom inn.
Hún gekk til hans.
„Hinrik ef þér firnst þú hafa eitthvað að
fyrirgefa mér, þá bio ég þig að fyrirgefa það.“
Hann sneri sér við. Og nú brosti hann
„Þetta er nú iðrun í lagi,“ sagði hann stríðn-
lega.
„Þú verður að taka mig eins og ég er,“ sagði
Hilla, ■
Hann reis á fætur. Hann þrýsti henni að sér,
kyssti hana, og loks bar hann hana að sófanum.
Á þennan hátt semur karlmaðurinn frið, hugs-
aði Hilla. Gordíonshnúturinn er aldrei leystur,
alltaf höggvinn sundur. Með þessari aðferð hef-
ur karlmaðurinn frá alda öðli þaggað niður í
konunni
SJÖUNDI KAFLI
VINNUKONA FÆR ATVINNU
Hinrik blaðaði í dagblaði sem lá í kennarastof-
unni Hann leit yfir það, las frétt í sakamála-
dálkinum: stúlkan, sem fæddi barn sitt í snjón-
um, hafði verið sýknuð. Hann hélt áfram og las
um bílslys. Ekið hafði verið á þrjár persónur:
máðirin hafði dáið, faðirinn meiðzt hættulega;
tólf ára sonur hafði sloppið ómeiddur. Hinrik Jas
fréttina upphátt fyriv rektorinn og Dagmar, sem
voru inni í herbergir.u.
„Þau voru á rör.gum vegkauti, skýringin á
slysinu var eðlileg, sennilega fær bílstjórinn
ekki einu sinni ámir.ningu," sagði Hinrik.
„Nei sakleysi hans ætti að vera augljóst,"
sagð rektorinn og brosti við.
„Já, spumingin er hvort hann sem reglumað- -
ur hefur ekki gert skyldu sína,“ sagði Hinrik.
„Var það ekki lagaleg og mórölsk skylda haris
að aka á allt lifandii sem var á rpngum kanti?;‘‘
,,Það má líka velta því fjTÍr sér, hvort allar .
lagareglur og tilskipanir séu ekki siðspillandi,“
sagði rektorinn. „Þær gera alla ihugun og
ábyrgðartilfinningu óvirka. Hversu mikilvægur
var flýtir bílsbjórans ? Gat hann réttlætt dauða
annarrar manneskju ?“
„Fjandinn hafi þao, heimskan og ruddaskap-
urinn getur kæft mann,“ sagði Hinrik.
Dagrnar hafði hlustað með athygli á tal rekt-
orsins. Nú leit hún skelkuðum augum á Hinrik.
„Fyrirgefðu, Dagmar. Það er bannað að reykja
eri ekki að bölva.“
„Ætti ekki einnig að banna blótsyrði innan
skólans, rektor?“
„Eg hélt að við hefðum komið okkur saman
um, að of margar tilskipanir væru siðspillandi,“
sagði rektorinn brosandi um leið og hann fór
út úr herberginu.
„Þetta var rétt á þig,“ sagði Hinrik. „Hérna
er annars sigaretta hana þér.“ Hann rétti fram
veskið sitt.
Dagnmr horfði lörgunaraugum á sigarettuna.
„Hvernig þorirðu þetta? Eg tæmi veskið
mitt á hverjum morgni til að láta ekki freist-
ast.“
„Hvers vegna ertu þá svona skinhelg og tepru-
leg, þegar rektorinn heyrir til?“
Dagmar roðnaði.
„Eg held ég viti hvers vegna,“ sagði Hinrik.
„Þú heldur að það fc( viðeigandi framkoma við
roskinn heiðursmanu ? Eða ertu kannski á möti
reykingum og bölvi?“
„Auðvitað. Hvað þýðir að banna nemendum
að reykja, þegar þeir sjá okkur með sígarettur
í munninum? Og hvernig léti það í eyrum ef
við .notuðum blótsyrði í tali okkar við þá?“
„Það má vel vera að þú hafir á réttu að
standa. E 'nskólareglur samræmast sjaldan per-
sónulegu áliti kennarans. Hefurðu hugsað um,
hvað málið yrði miklu fátæklegra, ef þessi
kröftugu orð væru ekki til ?“
. „Hefurðu heyrt busa bölva?“
„Já, og það er ófagurt. En verða nokkur orð
fögur í Ijótum munni? Það er allt komið undir
hljömfalli og hugarfari."
BAVIÐ