Þjóðviljinn - 24.09.1950, Blaðsíða 5

Sunnudagur . 24. sept. 1950.
ÞJÓÐVILJIN N
B
Jökulfararnir voru 21 klst. á göngu
Þorsteinn Þorsfemsson seglr frá björgunarafrekinu
Hin giítusamlega björgun áhafnarinnar af Geysi er
á hvers manns vörum. Þorsteinn Þorsteinsson sem stjórn-
aði björgunarleiðangrinum frá Akureyri upp á Vatna-
jökul þar sem hann er hæstur, er maður á sjötugs
aldri og hefur dugnaður hans vakið þjóðarathygli.
Fréttaritari Þjóðviljans á Akureyri hafði tal af Þcr-
steini Þorsteinssyni þegar hann kom heim úr björgunar-
leiðangrinum og sagðist honum frá á þessa leið:
Við lögðum af stað frá Akur-
eyri á mánudagskvöldið 18. þ.m.
í 9 jeppum og einum vcrubíl. 1
leiðangrinum voru alls 23 menn,
þar af 15 frá Akureyri og 8
úr Reykjavík.
Fóm dagfari
og náttfari
Á mánudagskvöldið var hald-
ið að Reykjahlíð við Mývatn
og komið þangað kl. 12 á mið-
nætti. Var þar sezt að borðum,
en flugráð hafði pantað mat
fyrir leiðangursmennina. Síðan
hvíldu menn sig í 2—3 stundir
og var farið á fætur kl. 4 um
nóttina og kl. 5 voru allir komn
ir af stað.
Haldið var sem leið liggur
um Mývatnsfjöll austur undir
Jökulsárbrú og síðan vestan
Jökulsár á Fjöllum um Herðu-
breiðarlindir, suður austan
Dyngjufjalla, hjá Dyngjuvatni
og inn að Dyngjujökli vestan
við Holuhraun.
Merktu leiðina
upp á jökulinn
Þegar þangað var komið voru
athugaðar leiðir upp á jökul-
inn, en hann reyndist mjcg
sprunginn og ógreiðfær. Var
svo haldið suðvestur með jökul-
röndinni að Kistufelli; hafði þá
verið ekið 171 km. frá byggð
(Reykjahlíð við Mývatn) og var
ekki fært lengra á bifreiðum,
enda .komið í krikann milli jck-
ulsins og Kistufells, og var kl.
þá 5 síðdegis.
Eftir að hafa tjaldað og mat-
azt voru þeir Tryggvi Þor-
steinsson (sonur fararstjórans)
og Jón Sigurgeirsson sendir
upp á jökulinn til að taka
stefnuna á slysstaðinn og
merkja leiðina áleiðis þangað.
Mansfmétið
Framhald af 8. síðu.
og strax á eftir leika Valur og
Víkingur.
Það má búast við að keppni
verði mjög tvísýn og hörð, þar
sem öll félögin hafa haft stöð-
ugar æfingar. Einnig er alltaf
meiri hraði í klukkutíma leikj
um, og síðast en ekki sízt má
geta þess að Valur og Víkingur
munu hafa áhuga á að Fram
og K.R. séu ekki einráð í sigr-
um sumarsins.
Mótið hefst kl. 2 í dag.
nóttina og voru þá jökulfar-
arnir búnir að vera rúmlega 21
klst. á göngu.
Líðan fólksins var góð eftir
ástæðum, eri flestir orðnir mjög
þreyttir.
Bandaríkjamennirnir
sóttir og búizt til
heimferðar
Þriggja manna hjálparsveit

var þá send á móti bandarísku
flugmönnunum og var kcmið
með þá í tjaldstað kl. 4 um
nóttina.
Var þá allt fókið komið af
jöklinum, en skilinn hafði verið
eftir uppi á hájckli skíðasleði
með allmiklu dóti, en sleðinn
hafði reynzt mjög illa, og varð
því að senda 4 menn til að ná
honum. Klukkan 7 var farið

að búast til heimferðar.
Flugvél sækir
flugmennina
Klukkan 9 var haldið úr tjald
stað, voru þá komnar 2 flug-
vélar frá Reykjavík og leiðangr
inum tilkynnt að þær myndu
setjast á söndunum norðau
Dyngjujökuls. Var siðan haldið
þangað og kl. 10 fóru 10 mena
í flugvélarnar og héldu til
Reykjavíkur.
Heimferð leiðangursins gekk
ágætlega og var komið til Ak-
ureyrar um miðnætti s. 1.
fimmtudag.
„Heillarík viðbrögð“
Þorsteinn Þorsteinsson
Jökulgangan hafin
um nóttina
OTI'Z’K* S 3B'." B 91 í S »I! t Z C’T»
Næsta morgun kl. 3 var far-
jð að undirbúa jökulgönguna
og kl. 5 héldu 13 menn frá
tjaldstaðnum upp á jckulinn og
var þá kolniðaþoka, ísing og
mikið frost á jöklinum.
Farið var upp meðfram Kistu
felli upp á jökulinn cg þaðan
samkvæmt áður merktri stefnu
suðvestur á Bárðarbungu að
slysstaðnum á suðaustanverðri
bungunni.
Komu að Geysi eftir
9 stunda göngu
Þegar komið var upp á jökul-
inn snéri Þorsteinn Þorsteins-
son niður af jöklinum við
fjórða mann, en 9 menn undir
fararstjórn Tryggva Þorsteins-
sonar, héldu áfram á slysstað-
inn og komu þangað kl. 2 e.h.
á miðvikudag. Voru þá komnir
á slysstaðinn 2 Bandaríkjamenn
og Sigurður Jónsson skrifstofu-
stjóri flugvallastjóra í flugvcl
sem lent hafði á jöklinum, svo
alls voru fyrir á jöklinum 10
menn.
Voru 21 klst.
á göngu
Klukkan 4 um daginn var
haldið af stað með alla Islend-
ingana áleiðis niður af jöklin-
um, en BandarLkjamennirnir
vildu ekki fara frá flugvélinni
fyrr en leyfi væri komið frá
yfirmcnnum þeirra.
Þegar komið var röska 10
km. áleiðis kom flugvél og til-
kynnti jökulförunum að nú
vildu Bandaríkjamennirnir fá
fylgd niður af jöklinum og
varð þá að senda 2 menn til
að sækja þá.
Fyrri hópurinn, en í honum
voru allir íslendingamir 7,
kom í tjaldbúðirnar kl. 2 um
(
INN af ráðsmönnum Evr-
ópu, Stefán nokkur Jó-
hann sem margir íslending-
ai; kannast við, sagði nýlega
fréttir í Ríkisútvarpinu af
þingi sínu í Strassburg. Með-
al annars gat hann álykt-
unar sem hann sjálfur ásamt
fleiri mikilmennum stóð að,
þar sem Sameinuðu þjóðun-
um (þ. e. þeim hluta þeirra
sem gerður hefur verið að
falsdulu amerískrar heims-
valdastefnu) voru tjáðar
þakkir fyrir heillarik við-
brögð til varnar frelsinu og
lýðræðinu austur á Kóreu-
skaga.
Morguninn eftir var kvart-
að yfir því í erlendum frétt-
um útvarpsins að fátt væri
nú eftir iðnaðarstöðva í Norð
urkóreu til að jafna við
jörðu — ameríski flugher-
inn væri búinn með það sem
staðið hefði á hans lista!
Þessi eftirtektarverða um-
kvörtun gefur nokkra bend-
ingu um þau heillaríku við-
brögð sem mikilmenni Is-
lands var að þakka hinu
vestræna stríðsgróðavaldi
svo hjartanlega fyrir.
Og kaldranalegt nokkuð
verður að telja þetta svar
formanns Alþýðuflokksins
við ávarpi Te Sen Chans,
foringja suðurkóreskra sós-
íaldemokrata, til flokks-
bræðra sinna um heim all-
an, þar sem hann heitir á
þá til fulltingis og lætur
meðal annars svo um mælt:
„Bandarísku heimsvaldasinn-
arnir og leppur þeirra Syng-
man Rhee hyggjast gera
Suðurkóreu að nýlendu sinni
og þjóðina að þrælum“.
En Evrópuráðsmaðurinn
Stefán Jóhann hefur öðru
að sinna en kveinstöfum
manna sem ekki hafa svikið
hugsjón sína — hitt er ærn-
ara áhyggjuefni að hótelin
í Strassburg geta eiginlega
varla heitið boðleg regluleg-
um mikilmennum íslenzkum.
Aðspurður af fréttastjóra
telur ráðsmaðurinn að vísu
að heimsstyrjöld muni brjót-
ast út — því miður segir
hann dapurlega. En maður
finnur að þetta með hótelin
er samt stórum alvarlegra.
JÁ, „vissulega" hafa Sam-
einuðu þjóðirnar sýnt
hrjáðum börnum jarðarinnar
sín „heillaríku viðbrögð“.
I styrjaldarlok losnaði kór-
eska þjóðin undan kúgunar-
oki Japana, en eins og víðar
var landinu skipt I tvö her-
námssvæði, rússneskt og
bandarískt. Hin fræga 38.
breiddargráða skildi á milli.
Norðan við bauginn óx nú
fram voldug þjóðfrelsis-
hreyfing er leiddi til sam-
fylkingar allra stjórnmála-
flokka landsins. Samfylking
þessi boðaði til kosninga
sem sprengdu þannig af sér
allar gráðúr að af þeim 527
þingmönnum sem kosningu
hlutu voru 360 frá Suður-
kóreu, kjörnir þar á laun.
Markmiðið var fullkomin
sameining þjóðarinnar í #1-
frjálsu landi.
Sunnan við bauginn upp-'
hófst aftur á móti grimmi-
leg harðstjórn á vegum ame-
rískra heimsvaldasinna, sízt
mildari en hin japanska áð-
ur. Atvinnuvegir þjóðarinn-
ar fóru í kaldakol og komst
þó vinnutími upp í 90 stund-
ir á viku, auk þess sem börn
voru látin þræla í verksmiðj-
um, verkalýðsfélögin voru
ýmist kúguð eða bönnuð og
foringjar þeirra fangelsaðir
eða myrtir — þar á meðal
þúsundir flokksbræðra Ste-
fáns Jóhanns Stefánssonar.
Jafnvel máltól auðvaldsins
gátu ekki orða bundizt.
Það var þessi ógnarstjórn
sem alþýða Kóreu, beggja
vegna 38. breiddargráðunn-
ar, reis upp á móti síðari
hluta júnímánaðar í ár. Eng-
in öskur stríðsæsingamanna
fá liaggað þeirri staðreynd.
Og hversu mörg þakkará-
vörp sem ráðsmenn Evrópu
senda til Ameríku heldur
frelsinu og lýðræðinu áfram
að blæða út á Kóreuskaga.
Lík krataforingjans Lyeng
Wun Henng rotnar í Suður-
kóreu, rödd krataforingjans
Te Sen Chan hrópar frá
Norðurkóreu, meðan krata-
foringinn Stefán Jóhann er
að jafna sig eftir hótelin í
Strassburg.
^IÐ munum þegar evr-
ópsku fasistarnir voru að
hjálpa Franco til að murka
lífið úr spánska lýðveldinu
hvernig Þjóðabandalagið
gamla hélt að sér höndum
og horfði rólega á leikinn.
Hversu sár og brennandi var
ekki reiði manns í þá daga.
En — hvað var það hjá því
sem nú hefur skeð ? Það er
ekki svo sem að Sameinuðu
þjóðirnar okkar í dag leiði
hjá sér íhlutun ameríska fas-
ismans í Kóreustyrjöldina.
Nei, ég held nú síður: þær
láta hann þvert á móti
stinga sér lireinlega í vas-
ann, gera sig að árásaraðila
— það er undir fána Sam-
einuðu þjóðanna sem nú er
verið að murka lífið úr kór-
esku þjóðinni.
Aumingja Tryggvi Lie
sem maður hélt að væri sam-
vizkusamur og réttsýnn. Er
hann orðinn of feitur? Eða
hefur hann lent á slæmu
hóteli? Eða getur Ijómi doll-
arans verið svona hryllilega
blindandi ?
En ameríski flugherinn er
sem sagt búinn með þær iðn-
aðarstöðvar sem stóðu á
hans lista. Það er með öðr-
um orðum búið að leggja
landið í rúst beggja vegna
38. breiddargráðunnar. Þetta
gengur ekki, herra Tryggvi
Lie. Ameríski flugherinn verð
ur að hafa verðugt skotmark
til að miða á. Nú þarf heilla-
rík viðbrögð og það strax.
Munið þér ekki að kín-
versku kommúnistarnir
gerðu uppreisn í sínu landi
engu síður en þeir kóresku?
Hví þá að láta þeirra full-
trúa fá sæti í Öryggisráði í
stað þess að afhenda Sjang-
kajsék fána Sameinuðu þjóð-
anna? Þá hefðu þó flug-
drengirnir hans Trumans
eitthvað sér til dundurs á
meðan. Og svo mætti athuga
rússana á morgun.
HVERSIJ vort ægi girta
land er orðið skammt
frá öðrum þjóðum. Nú á það
hálfan þriðja Évrópumeist-
ara og hálfan þriðja Evrópu-
ráðsmann. Einu sinni átti
það ekki nema hálfan ann-
an kotungsson.
En getur ekki öll þessi
evrópska verið hættuleg
meðan Ameríka er að vinna
friðinn? Ætli það? Við ger-
um þá aldrei nema fá okkar
Syngman Rhee og kannski
yrðu atvinnutækin stöðvuð
og kannski yrðu verkalýðs-
félögin bönnuð og kannski
yrðu - kommarnir þurrkaðir
út — eins og það væri þá
ekki bættur skaðinn?
Að öðru leyti þurfum við
engu að kvíða ef við bara
elskum frelsið og lýðræðið.
Því hvað varðar okkur um
einhverja heiðgula helvítis
labbakúta austur í Asíu —
ég held það séu bara heilla-
rík viðbrögð að þeir drepist.
Aðalatriðið er að fá dollara
til þess að Alþýðublaðið geti
komið út og sagt okkur
sannleikann.
Og eitt er víst hvernig sem
fer: þó Stefán Jóh. sé ráðs-
maður Evrópu verður hann
aldrei myrtur af amerískum
leppum eins og aumingja
Lyeng Wun Henng — sönnu
nær væri hitt að Bjarni
Benediktsson útvegaði hon-
um sæmilegt hótelherbergi
fyrir westan.